Санаи 20.08.2024 директори Институти ҳимояи растаниҳо ва карантини Академияи миллии илмҳои Қазоқистон Дуйсембеков Бахитжан Алишерович ба Институти зоология ва паразитологияи ба номи Е.Н. Павловский-и АМИТ омаданд. Зимни ошнои бо самтҳои фаъолияти илмии Институти зоология ва паразитология барои ба роҳ мондани ҳамкориҳои илмӣ дар самтшои вобаста ба ҳимояи зироатҳои кишоварзӣ ва карантини растаниҳо тарафҳо ҳавасмандии ба роҳ мондани ҳамкориҳои зичро пешниҳод намуданд.

Ҳамзамон меҳмон Б. Дуйсембеков аз лабораторияи нави паразитологии Институт, ки бо ташаббуси президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт муҷаҳаз бо технологияҳои муосир аз нав эҳё карда шуд дидан намуд.

Санаи 20.08.2024 ҷиҳати ҳамкориҳои судманд миёни Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Академияи миллии илмҳои Ҷумҳурии Қазоқистон бо олимон ва намояндагони Институтҳои тадқиқотии соҳаи илмҳои биологӣ вохӯри баргузор гардид. Меҳмонони олиқадрро Садорат ва аҳли коллективи Институт пазируфтан.

Дар рафти сӯҳбат мудирони озмоишгоҳҳои Институт меҳмононро бо самтҳои асосии фаъолияти худ шинос намуданд. Ҷонибҳо баҳри беҳбуд бахшидани корҳои илмӣ-тадқиқотӣ миёни Институтҳои самти биологию кишоварзӣ ду ҷониб ҳамкориҳои судмандро ба нақша гирифтанд. Инчунин меҳмонон аз баъзаи моддию техникӣ Озмоишгоҳи бехатарии биологи Институт ва аз озмоишгоҳи нав кушодашудаи биотехнологӣ дидан намуданд. Баъд аз нисфирӯзи бошад аз гербарни фонди Институтро низ диданд намуданд.

19 августи соли 2024, Душанбе — Дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маросими ба имзо расонидани меморандуми ҳамкорӣ байни Корхонаи давлатии ҷумҳуриявӣ "Институти физикаи ядроӣ" Вазорати энергетикаи Ҷумҳурии Қазоқистон ва Агентии амнияти химиёвӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроӣ (ХБРЯ) Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон баргузор гардид.

Меморандум аз ҷониби директори генералии Институти физикаи ядроии Ҷумҳурии Қазоқистон Саябек Куанышбекович Сахиев ва муовини аввали директори Агентии ХБРЯ Тоҷикистон Матин Ахмедов имзо гардид. Ин созишнома ба мустаҳкам намудани ҳамкории дарозмуддат ва мутақобилан судманд байни ду муассиса дар соҳаи амнияти ядроӣ ва радиатсионӣ, тадқиқоти илмӣ ва баланд бардоштани иқтидори минтақа нигаронида шудааст.

Меморандуми имзошуда як қатор самтҳои ҳамкориро дар бар мегирад, аз ҷумла, тадқиқоти муштараки илмӣ, мубодилаи маълумот ва таҷриба, ташкил намудани конфронсҳо ва семинарҳои илмӣ-амалӣ ва инчунин амалӣ намудани лоиҳаҳои муштарак дар соҳаи криминалистикаи ядроӣ ва бехатарии радиатсионӣ. Яке аз ҷанбаҳои асосии ин меморандум омодагӣ ва мубодилаи мутахассисони ҷавон тавассути барномаҳои муштараки магистратура, аспирантура ва докторантура мебошад.

Ҳар ду ҷониб изҳори итминон намуданд, ки ин ҳамкорӣ як қадами муҳим дар таҳкими робитаҳои илмӣ байни Қазоқистон ва Тоҷикистон хоҳад шуд ва ба рушди технологияҳои инноватсионӣ ва баланд бардоштани амният дар минтақа мусоидат хоҳад кард.

Меморандум аз лаҳзаи имзои он эътибор пайдо намуда, дар тӯли панҷ сол амал хоҳад кард ва метавонад тамдид шавад. Ҷонибҳо мувофиқат намуданд, ки ҳар сол рафти татбиқи созишномаро баррасӣ намуда, самтҳои нави ҳамкориро муайян намоянд.

19 августи соли равон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Қазоқистон Куришбаев Ахилбек Кажигулович мулоқот анҷом дод.

Дар оғози мулоқот президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ташрифи президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Қазоқистон Куришбаев Ахилбек Кажигуловичро ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон хайрамақдам гуфта, зимнан доир ба рушди дурнамои ҳамкориҳои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо Академияи илмҳои Ҷумҳурии Қазоқистон ибрози андеша намуданд.

Таъкид шуд, ки Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҳамчун муассисаи бонуфузи илмӣ ҳамеша омода аст то ҳамкориҳои худро бо Академияи илмҳои Ҷумҳурии Қазоқистон дар шароити муосир рушду густариш диҳад. Қайд гардид, ки дар ҳошияи сафари давлатии Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон муҳтарам Қосим-Жомарт Токаев ба Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор намудани як конфронси сатҳи байналмилалӣ бо иштироки олимону зиёиёни Тоҷикистон ва Қазоқистон барои мустаҳкам гардидани ҳамкориҳои илмӣ дар оянда мусоидат хоҳад кард.

Умуман, баргузории ин конфронси сатҳи байналмилалӣ барои таҳкими минбаъдаи ҳамкориҳои байнидавлатӣ дар соҳа илм, муттаҳид сохтани нурӯи илмии олимони Тоҷикистону Қазоқистон, инчунин баррасии масъалаҳои ҳамоҳангсозии пажӯҳишҳои илмӣ дар доираи як платформа мебошад.

19 августи соли равон дар ҳошияи сафари давлатии Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон муҳтарам Қосим-Жомарт Токаев ба Ҷумҳурии Тоҷикистон президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Қазоқистон Куришбаев Ахилбек Кажигулович ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ташриф оварданд.

Меҳмони олиқадро президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо ҳайати олимону кормандон дар саҳни бинои Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо хушнудӣ истиқбол намуданд. Пас аз истиқбол ҳайати олимону зиёиёни Тоҷикистону Қазоқистон дар назди нимпайкараи Қаҳрамони халқи тоҷик академик Бобоҷон Ғафуров акси хотиравӣ бардоштанд.

Сипас меҳмонони олиқадр аз намоишгоҳи дастовардҳои муассисаҳои илмию таҳқиқотии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дидан намуда, барои ба роҳ мондани ҳамкориҳои илмӣ дар зинаҳои гуногун фикру андешаҳои худро баён доштанд.

Ёдовар мешавем, ки дар замони соҳибистиқлолӣ маҳз бо талошу хиради пайвастаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамкориҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон бо кишварҳои ҳамсоя аз ҷумла Ҷумҳурии Қазоқистон рушду густариш додааст. Маҳз сиёсати ояндадор ва дурбинонаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аст, ки нуфузу эътибори кишвари Тоҷикистон дар сатҳи байналмилалӣ боло рафтааст.

Нимаи дуюми рӯзи 19 август президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Қазоқистон Куришбаев Ахилбек Кажигулович аз Маркази илмӣ-таҳқиқотии экология ва муҳити зисти Осиёи Марказӣ ва Институти геология боздид намуданд.

Дар ин марказ якчанд озмоишгоҳи замонавӣ барои пешбурди корҳои илмӣ таҳқиқотӣ фаъолият менамоянд, ки зимни ташриф ба марказ меҳмонон аз ин озмоишгоҳҳо дидан намуданд.

19 августи соли равон дар ҳошияи сафари давлатии Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон муҳтарам Қосим-Жомарт Токаев ба Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо иштироки олимону зиёиёни Тоҷикистон ва Қазоқистон конференсияи сатҳи байналмилалӣ баргузор гардид.

Дар кори конфронс президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Қазоқистон Куришбаев Ахилбек Кажигулович, раисони иттифоқҳои нависандагони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қазоқистон, муовини аввали Вазири маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон, ректорони муассисаҳои олии кишвар, инчунин олимону зиёиёни тарафайн иштирок ва суханронӣ намуданд.

Дар оғоз ба кори конфронс президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ҳусни оғоз бахшида, бори дигар ташрифи меҳмонони олдиқадрро Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон хайрамақдам гуфтанд.

Таъкид гардид, ки дар доираи сафари давлатии Президенти Ҷумҳурии Қазоқистон ба Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардидани Конфронси олимон ва зиёиёни Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Қазоқистон аз нақши муҳими он шаҳодат медиҳад.

Маҳз бо шарофати сиёсати хирадмандона ва созандаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз рӯзҳои аввали таъсиси давлати соҳибистиқлол илму маориф мавқеи марказиро ишғол намуд. Ҳамин аст, ки олимон, муҳаққиқон, омӯзгорон ва зиёиён қувваи созанда ва пешбарандаи тамоми соҳаҳои ҳаёти давлат мебошанд. Бояд гуфт, ки Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Академияи миллии илмҳои Ҷумҳурии Қазоқистон таърихи тӯлонӣ ва пуршарафи ҳамкориҳо доранд.

Дар идома президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Қазоқистон Куришбаев Ахилбек Кажигулович суханронӣ намуда, таъкид дошт, ки , баргузории ин конфронси сатҳи байналмилалӣ барои таҳкими минбаъдаи ҳамкориҳои байнидавлатӣ дар соҳа илм, муттаҳид сохтани нурӯи илмии олимони Тоҷикистону Қазоқистон, инчунин баррасии масъалаҳои ҳамоҳангсозии пажӯҳишҳои илмӣ дар доираи як платформа мебошад. Дар ибтидо олимону зиёиёни Тоҷиикстону Қазоқистон дар конфронс доир ба мавзӯҳои илмию таҳқиқотӣ маъруза намуданд.

Мувофиқи маълумоти лабораторияи физикаи атмосфераи Институти физикаю техникаи ба номи С.У. Умарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, ки тавассути асбобу таҷҳизотҳои муосири таҳқиқи атмосфераи Замин: «Lidar-PollyNet» (истеҳсоли Олмон), фотометри Офтобӣ (истеҳсоли Фаронса) ва спектрометри рентгенофлуорестсенсӣ СПЕКТРОСКАН - МАКС-G (истеҳсоли Россия) ба даст оварда шудааст, шурӯъ аз соати 09:00 16 августи соли 2024 ба фазои Душанбе «хокбориш» ворид гардид.

Таҳқиқот аз руйи таҳлили масири бараксии чангу ғубор нишон дод, ки барои таърихи рузи 16–уми август соли 2024(соати 16:00) саршавии масири чанг аз сели ҳавое ки 7 шабонаруз дар баландии 500 м (аз Британияи Кабир), 1000 м (аз Олмон) ва 1500 м аз давлати Россия оғоз гардидааст ва ба биёбонҳои Осиёи Марказӣ (Аралқум, Қизилқум ва Қароқум ворид шуда қисман аз ғарб ва қисми зиёд аз ҷануби Тоҷикистон (Шаҳритус) ба кишвари мо ворид гардидааст.

Баландии хокбориш дар шаҳри Душанбе то 6 километр ба қайд гирифта шуд

Таҳлили таркиби хокбориши воридгардида нишон медиҳад, ки дар он аз унсурҳои вазнини ба саломатии инсон зараровар ҳамагӣ се унсур – марги муш (арсеник), маранес ва оҳан бо консентратсияи каме зиёдтар аз қимати миёнаи солҳои 2007-2022 муайяншуда дарёфт гардиданд.

Унсурҳои дигар, ба монанди мис, руҳ, хром ва ғайра (ҳамагӣ 7 унсури дигар) дар таркиби хокбориш бо консентратсияи камтар мавҷуданд ва бинобар ин ба саломатии инсон зарари зиёд намерасонанд. Дар таркиби аэрозоли хокбориш кобалт ва ванадий пайдо нашуд.Дар рўзҳои хокбориш олудагии ҳаво дар фазои кишвар қариб 4 маротиба зиёд шудааст.

Хокбориш ҳамагӣ то 19-20 август идома хоҳад ёфт. Бинобар ин, дар ин рӯзҳо ба одамоне, ки ба бемориҳое, мисли, касалиҳои дил, роҳи нафас, баландфишорӣ ва монанди инҳо гирифторанд, тавсия дода мешавад, ки дар хонаҳо қарор гирифта, ҳангоми сайру гашт дар фазои кушод аз ниқобҳои муҳофизатӣ истифода кунанд.