Ёдгирии мошин чист? Алгоритмҳои мошин лернинг чӣ корбурде доранд?

(Ин мақола тавассути нармазор аз Толиби Рози аз форси ба тоҷики баргардоншудааст. Мақолаи аслиро метавон аз нишонии https://blog.faradars.org/%D9%87%D9%88%D8%B4-%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA дастрас кард.)

          Ёдгирии мошин ё мошини лернинг (Machine Learning)  яке аз зери маҷмуъаҳои ҳуш маснуъӣ аст ки ба системаҳо ин имконро медиҳад то ба сурати худкори ёдгирӣ ва пешрафт дошта бошанд бедуни инки ба барноманависии  сареҳе барои он дошта бошанд. Тамаркузи (диққати) аслии ёдгирии мошинӣ бар тавсеаи барномаҳои роёнаиест (компютериест) ки битавонанд ба додаҳо дастрасӣ пайдо кунанд ва аз он барои ёдгирии худ истифода кунанд. Фароянди ёдгирӣ бо мушоҳидот ё додаҳо оғоз мешавад, монанди мисолҳо, таҷориби мустақим ва ё дастури амалҳо, то ба як улгу дар додаҳо барисанд ва бар асоси ин мисолҳое ки ироа медиҳем, тасмимот беҳтаре бигиранд. Ҳадафи аслӣ он аст ки ба компютерҳо ин иҷозаро бидиҳем ки бедуни дахолат ва кумаки инсон ба таври автоматик ёдгирӣ дошта бошанд ва битавонанд иқдомоти худро бар мутобиқ бо он танзим кунанд.

Мафҳуми содаи ёдгирии мошин

          Алгоритмҳои бисёр мухталифе барои ёдгирии мошин вуҷуд дорад ва ҳаррӯза садҳо алгоритми ҷадид низ тавлид мешаванд, ва ба таври маъмулӣ тавассути сабки ёдгирӣ (learning style) (монанди: ёдгирии назоратшуда, ёдгирӣ бедуни назорат, ёдгирии нимаи назорат) ва ё бо тавваҷуҳ ба шабоҳаташон дар фурму амалкард (монанди: табақаи бандӣ, баргашт, дарахти тасмимгирӣ, даста кардан, ёдгирии амиқ ва…) гуруҳбандӣ мешаванд. Сарфи назар аз сабки ёдгирӣ ё амалкард, тамоми алгоритмҳои ёдгирии мошинӣ ба шарҳи зер ҳастанд:

Намоиш: маҷмӯъае аз табақабандикунандаҳо ё забонӣ ки комютер онро мефаҳмад.

Арзишёбӣ: ҳамчунин маъруф ба амалкарди ҳадаф/нумрадиҳӣ.

Беҳинасозӣ: равиши ҷустуҷӯ; ағлаби табақабандикунандае бо болотарин имтиёз.

          Ҳадафи асосии алгоритмҳои ёдгирии мошин, таъмими ёдгириҳо ба фаротар аз намунаҳои омӯзиш дода шудааст, яъне тафсири муваффақиятомези додаҳо.

Алгоритмҳои ёдгирии мошин

Мисолҳое аз ёдгирии мошин дар дунёи воқеъӣ

          Ёдгирии мошин ба қадре бо зиндагии мо дар ҳам танида шудааст, ки мумкин аст ҳатто мутаваҷҷеҳи ҳузури ёдгирии мошин дар фанновариҳое, ки мо ҳар рӯз истифода мекунем, нашавед.

1. Системаҳои тавсия: замоне ки сайти диҷиколо маҳсулеро ба шумо пешниҳод медиҳад ё дар Филммув филме барои дидан ба шумо тавсия мешавад. Ҳамаи ин корҳо ба кумаки ёдгирии мошин имконпазир аст ин фанноварӣ бо баррасии собиқаи боздид аз сафаҳоти вебсайт, харидҳои қаблӣ ва сабади хариди шумо тавсияҳое ба шумо мекунад.
2. Ташхиси чеҳра: боз кардан Face ID гӯшӣ (телефон) ба кумаки ҳамин фанноварии ёдгирии мошин имконпазир аст ё ташхиси афроди мавҷуд дар аксҳои гирифташудаи ҳамаи инҳо бахше аз корбурди ёдгирии мошин ҳастанд.
3. Пешибинии бозори саҳҳом: таҷзия ва таҳлили пеши биникунанда ва анҷоми муомилоти алгоритмӣ яке аз корбурдҳои роиҷи ёдгирии мошин дар умури молӣ, амлок ва мустағаллот (мулку амлок) аст. Ёдгирии мошинӣ додаҳоро бо қавонине ки тавассути таҳлилгарон дода таъриф мешавад таҳлил мекунанд ва сипас эҳтимоли суъудӣ (афзоянда, судовар) ё нузулӣ (коҳиш, зараровар) будани як саҳҳомро муҳосиба мекунад.

• Пешбинии трафик: вақте аз апликейшни Гугл мап (харита) (Google Map) барои пайдо кардани беҳтарин масир ба маҳалли кор ё як ресторани ҷадид дар шаҳр истифода мекунед ва апликейшни замони тахминӣ расидан ба мақсадро ба шумо эълом мекунад. Дар воқеъ Google аз ёдгирии мошинӣ барои сохти моделҳое бар асоси додаҳои трафикӣ ки аз моҳвораҳо ба даст омадааст барои тахмини муддати замони сафар истифода мекунад.

4. Худравҳои (автомобиҳои) худрон: худравҳои худрон аз ҳисгарҳои ёдгирии мошин барои ҷамъоварӣ додаҳои муҳити атрофи худрав дар ҳар лаҳза истифода мекунад. Ин додаҳо дар муқеъиятҳои мухталиф ба худравҳои худрон кумак мекунад, додаҳои монанди: инсон аз хиёбон убур мекунад, чароғ қирмиз аст, ташхис дастандоз ё худрави дайгаре дар ҳоли сабқат (пешдастӣ) аст.
5. Дастёрони маҷозии ҳушманд: дастёрҳои маҷозии дастгоҳҳое ҳастанд монанди: алексои Амазон, Гугл ҳум (хона) ё сирии Эпл ки мумкин аст дар хонаи худ дошта бошед. Ин дастгоҳҳо аз таркибе аз фанноварии ташхиси гуфтор ва ёдгирии мошинӣ истифода мекунанд то ташхис диҳанд чӣ замоне суҳбат мекунед, чӣ мегуед то фармони мавриди назарро иҷро кунад.  

Бархе аз равишҳои ёдгирии мошин

          Алгоритмҳои ёдгирии мошин умдатан дар ду навъи назоратшуда ва назораташуда дастабандӣ мешаванд.

• Ёдгирии назорат шуда (Supervised Learning): алгоритми ёдгирии мошини назоратшуда метавонад аз он чӣ ки дар гузашта омӯхтаанд ва ҳамчунин додаҳои ҷадиди барчасбгузоришуда, барои пишбинии оянда истифода кунад. Ин кор аз анализи маҷмӯъаи додаҳои омӯзишӣ шурӯъ мешавад, алгоритми ёдгирии як амалкарди истинботӣ (дарк) тавлид мекунад то пешбиниҳои марбут ба мақодири хуруҷиро анҷом диҳад. Ин навъи система қодир аст пас аз омӯзишҳои кофӣ барои ҳар додаи ҷадиде ҳадаф мушаххас кунад. Ин алгоритми ёдгирӣ ҳамчунин метавонад хуруҷиашро бо хуруҷии дуруст ва аз қабл таъйиншуда муқоиса кунад ва хатоҳои мавҷудро биёбад то бар асоси он моделро ислоҳ кунад.
• Ёдгирии бедуни назорат (Unsupervised Learning): замоне аз алгоритмҳои ёдгирии мошин бедуни назорат истифода мешавад ки иттилооти мавриди ниёз барои омӯзиш на табақабандишуда бошад ва на барчасбзада бошад. Ёдгирии бедуни назорат чигунагии ин ки система метавонад тавсифи сохтори пинҳон аз додаҳои бедуни барчасб истинбот (дарёфт) кунанд, мутолиа мекунад. Ин навъи системаи хуруҷии муносибро мушаххас намекунад ва танҳо метавонад додаҳоро ковиш кунад ва аз додаҳои барчасбзаданашуда сохторҳои пинҳонро истинтоҷ (бардошт, баҳраварӣ) мекунад.
• Ёдгирии ниманазоратӣ (Semi - supervised Learning): алгоритми ёдгирии мошини ниманазоратшуда байни ду навъи қаблӣ қарор дорад. Ин система аз ҳар ду навъ додаи барчасбзадашуда ва барчасбназадашуда барои омӯзиш истифода мекунад. Системаҳое ки аз ин равиш истифода мекунанд, метавонанд диққати ёдгириро то мизони қобили таваҷҷуҳе беҳбуд бубахшанд. Маъмулан замоне ин навъи ёдгириро интихоб мекунем ки додаҳои барчасбзадашудаи бадастомада ниёз ба манобеъи моҳир ва муртабит барои омӯзиш ва ёдгирӣ доранд. Дар ғайри ин сурат, дастёбӣ ба додаҳои дорои барчасб маъмулан ниёзе ба манобеъи изофӣ надорад.
• Ёдгирии тақвиятӣ (Reinforcement Learning): алгоритмҳои ёдгирии мошини тақвияткунанда равише ҳастанд ки ба василаи иқдомот бо муҳити худ дар таъомул ҳастанд ва хатоҳоу подошҳоро кашф мекунанд. Озмоиш, ҷустуҷӯи хатоҳо ва подошҳои таъхирӣ муҳимтарин вижагиҳои ёдгирии тақвиятӣ ҳастанд. Ин навъи ёдгирӣ ба мошинҳо ва авомили нармафзор иҷоза медиҳад то ба таври худкор, барои ба ҳаддиаксар расондани амалкарди худ, рафтори идеали худро мушаххас кунанд. Ин система аз бозхурди подоши сода истифода мекунад то бибинад кадоми амали беҳтар беҳтар аст ва ин амр ба унвони сигнали тақвиятӣ шинохта шудааст.

          Ёдгирии мошин анализи мақодири анбӯҳе аз додаҳоро имконпазир мекунад. Ин ёдгирӣ дар шиносои фурсатҳои судовар ва ё хатарнок маъмулан натоиҷи сареътару дақиқтаре ироа мекунад аммо барои омӯзиши он мумкин аст ба замону манобеи изофӣ ниёз дошта бошем. Талфиқе (ҳамбанд, омеза) аз ёдгирии мошин ва ҳуши маснуъӣ ва фанновариҳои шинохтӣ метавонад дар пардозиши ҳаҷми зиёде аз иттилоот муассир бошад.

Чаро ёдгирии мошин ва донистан дар мавриди он аҳамият дорад?

• o Ёдгирии мошин на танҳо як технологяи ҷадид ва корбурдӣ аст, балки қарор аст дар ояндаи наздик тағйироти бисёр зиёдеро дар дунё эҷод кунад ва таъсироти амиқе дар дунё ва бахусус ҳавзаи иқтисод ва касбу  корҳо хоҳад дошт. Дар идома бархе аз иттилооти марбут ба ёдгирии мошин ва ҳуши маснуъии овардашуда то мизони аҳамияти он бештар дарк шавад.
• o Маҷмӯъи ихтироъоти сабтшуда дар заминаи ёдгирии мошин аз соли 2013 то соли 2017 милодии дорои нархи рушди солонаи таркибии 34 % будааст ва ин масаълаи боис шуда ки ин ҳавза ба рутбаи сеюм дар сабти ихтироъ табдил шавад.
• o Созмони International Data Corporation (IDC) пешбинӣ мекунад ки мизони сармоягузорӣ дар ҳавзаи ҳуши маснуъӣ ва ёдгирии мошин аз ҳудуди 12 милиард доллар дар соли 2017 ба ҳудуди 57.6 трилион доллар то сол 2021 бирасад.

          Дар барномаи AHL Dimension programme гузориш шуд, ки як сандуқи пӯшиши риск бо дорои 5.1 миллиард долларӣ бахше аз мудирияти сармояи худро ба ҳуши маснуъӣ супурд. Алгуритмҳои ёдгирии ҳуши маснуъӣ то поённи соли 2015 беш аз нимӣ аз суди сандуқро ба худ ихтисос дода буданд ва ин масаъла дарҳол буд ки мизони дороӣ ки ба ҳуши маснуъӣ тахсис дода шуда буд бисёр камтар аз соири бахшҳо буд.

          Бо афзоиши аҳамияти калони додаҳо ва печида шудани фароянди таҷзия ва таҳлили онҳо, ёдгирии мошин ба як равиши аслӣ барои расидагӣ ба масоили марбут ба калондодаҳо, табдил шудааст. Дар ин мавоқеъи ёдгирии мошин метавонад ба корҳои зер расидагӣ кунад:

• o Умури молӣ, муҳосибот, нумрадиҳии эътиборот ва тиҷорати алгоритмӣ
• o Пардозиши тасвир, биноии компютерӣ, ташхиси чеҳра, ташхиси ҳаракат ва ташхиси шейъ (объект, чиз)
• o Зистшиносии муҳосиботӣ, ташхиси тумурҳои (варамҳои) саратонӣ, таъйини таволии DNA, кашфи дору ва ҳатто мавориди мухаддир
• o Тавлиди энержӣ, пешбинии қимати бозор
• o Сохти худрав, ҳавзаи ҳавофазоӣ
• o Пардозиши забони табиӣ, барномаҳои ташхис ва шиносоии садо ва забон
• o Ва ғайра

          Ба ҳамин далел ёдгирии мошинӣ ба далели овардҳое ки барои сармоягузорон дорад ва ҳамчунин таҳаввулоте ки дар соири ҳавзаҳо метавонад эҷод кунад ба як мавзуъи доғ табдил шудааст. Ин масаълаи боис шуда дар саросари ҷаҳон бисёре аз афрод хостори таҳсил дар риштаи ҳуши маснуъӣ ва ёдгирии мошин шаванд. Ҳамчунин барои афроде ки тахассусе дар ҳавзаи ҳуш маснуъӣ надоранд, мутолиа дар мавриди ҳуши маснуъӣ ва тавоноиҳои он ба як масаълаи бисёр муҳимме табдил шудааст зеро ки дар ояндаи наздик ёдгирии мошин бо бисёре аз ҳавзаҳо ва фрояндҳои он идғом (яке) мешавад ва ба ҳамин далел афроде ки мехоҳанд пешрав бошанд бояд дар мавриди он аз қабл бидонанд.

Ёдгирии мошин чӣ кор мекунад?

          Ёдгирии мошин ё ҳамон Machine Learning тавонои ёдгирии мустақилро барои мошинҳо эҷод мекунад. Яъне ба иборате як мошин метавонад аз таҷрибиёт, мушоҳидот ва улгуҳое ки бар асоси як маҷмӯъаи дода таҷзия ва таҳлил мекунад, омӯзиш бибинад. Нуктаи муҳим он аст ки барои ин кор лозим нест ба сурати ихтисосӣ барномарезӣ шуда бошад.

          Замоне ки барои барномаи хосе коднависӣ мекунем, дар ҳақиқат дорем маҷмӯъаи шахсе аз дастурҳоро барои система эҷод мекунем то бо пайравӣ аз онҳо битавонад ба натиҷаи мавриди назар бирасад. Дар ҳоле ки дар ёдгирии мошин, мо маҷмӯъае аз додаҳоро ворид мекунем то аз ин тариқ дастгоҳ битавонад бо шносоӣ ва таҷзияи улгуҳои мавҷуд дар додаҳо ёдгирӣ дошта бошад ва бар асоси ин ёдгирӣ битавонад аз мушоҳидот ва иттилооти худ натиҷа бигирад ва тасмимгирӣ дошта бошад.

          Ҳамаи инҳо дар ниҳоят боис мешавад ки як системаи ҳушманд ва дорои қудрати тафаккури тавлид шавад ки метавонад корҳои бисёр зиёдеро анҷом диҳад. Корҳое ки ёдгирӣ мошин метавонад анҷом диҳад бисёр мутанаввеъ аст. Бисёре аз технологиҳое ки имрӯза вуҷуд доранд ва боиси шигифтзадагии шумо мешаванд, аз ёдгирии мошин нишот (парваришёфтан) мегиранд. Монанди системаҳои ташхиси чеҳра ва ҳувияти афрод, дастёрҳои шахсии савтии маъруфӣ монанди Алексо, мошинҳои худрони Тесла ва… ҳама ва ҳамаи инҳо аз неруе ба номи ёдгирии мошин қудрат мегиранд.

          Ёдгирии мошин, ҳамон тавр ки дар боло ишора шуд, ба таври куллӣ аз ду текник истифода мекунад: ёдгирии назоратшуда, ки як моделро бар рӯйи додаҳои вурудӣ ва хуруҷии шинохташуда омӯзиш медиҳад то битавонад хуруҷиҳои ояндаро пешбинӣ кунад ва дигаре ёдгирии бедуни назорат, ки улгуҳои додаҳои махфӣ ё сохторҳои зотиро дар додаҳои вурудӣ пайдо мекунад. Дар ниҳоят бо кумаки ин ду текник тамоми он корбурдҳоеро ки ба он ишора кардем анҷом медиҳад.

 

Чӣ замоне ба суроғи ёдгирӣ мошин меравем?

          Дар ҳақиқат замоне ба суроғи ёдгирии мошин меравем ки ба як кор ва ё мушкили печидае барбихурем ки натавон онро бо равишҳои маъмулу суннатӣ ҳал кард. Ё он ки бо ҳаҷми додаҳо ва мутағайирҳои зиёде рӯ ба рӯ ҳастем ки пардозиш ва муҳосибаи онҳо барои неруи инсонӣ ва ба кумаки равишҳои суннатӣ имконпазир нест ва ҳатто формул ё муъодилотеро надорем ки ба ҳалли онҳо кумак кунад. Ба таври куллӣ агар ба мавориди зер бархурдед, ва ё ҳатто дар бисёре аз мавориди дигар, метавонед ба суроғи ёдгирии мошин биравед:

• o Қавонин ва муъодилот ки барои инсон бисёр печида ҳастанд, монанди ташхиси чеҳра ва ташхиси гуфтор.
• o Анҷоми як кор ки доимо дар ҳоли тағйир аст, монанди ташхиси кулоҳбардорӣ аз савобиқи муомилот.
• o Коре ки моҳияти додаҳои он дар ҳоли тағйир аст ва барнома низ бояд мутобиқ бо ин додаҳо созгор шавад, монанди тиҷорати худкор, пешбинии тақозои энержӣ ва пешбинии раванди харид.
• o Ва…ғ

Таърихчаи ёдгирии мошин

          Ёдгирии мошини падидае нест ки ахиран ба вуҷуд омада бошад. Дар воқеъ шабакаҳои асабӣ барои аввалин бор ба унвони як мафҳум дар як мақолаи таҳқиқотӣ дар соли 1943 муаррифӣ шуд. Агарчӣ дар рӯзҳои ибтидои пешрафт дар ёдгирии мошин ба далели ҳазинаи болои муҳосибот то ҳадде кунд буд, ки ин ҳавзаро фақат дар дастраси муассисоти донишгоҳии бузург ё ширкатҳои чандмиллиятӣ қарор медод. Ҳамчунин ин масаъла вуҷуд дошт ки таҳияи додаҳои мавриди ниёз барои омӯзиши системаҳо бисёр душвор буд. Имоми (пешравии) имрӯза бо зуҳури интернет бисёре аз мушкилот бар сари роҳи ҳуши маснуъӣ ва ёдгирии мошин аз байн рафта ва бо пешрафти сахтафзорҳо ҳазинаҳои таҳияи сахтафзорҳои мавриди ниёз барои пиёдасозии ҳуши маснуъӣ ва ёдгирии мошин коҳиш ёфт ки ҳамин масаъла боиси пешрафти бештари ин ҳавза дар солҳои ахир шуд.

 

Дар тасвир зер метавонед хати замонии ёдгирии мошинро дар тӯли таърих мушоҳида кунед.

Таърихчаи ёдгирии мошин

Тафовутҳои байни се мафҳуми ҳуши маснуъӣ, ёдгирии мошин ва ёдгирии амиқ

          Ҳуши маснуъӣ, ёдгирии мошин ва ёдкирии амиқ се мабҳаси (бахши) муртабит (вобаста) бо якдигар ҳастанд ки бархе онҳоро бо ҳам иштибоҳ мегиранд. Намудори зер тафовути ин се мафҳумро ба хубӣ нишон медиҳад.

 

Тафовути ҳуши маснуъӣ, ёдгирии мошин ва ёдгирии амиқ

 

 

Тафовути байни ҳуши маснуъӣ, ёдгирии мошин ва ёдгирӣ амиқ чист?

          Умедворем ки ин намудор битавонад ҳар гунае шаку шубҳа ва дарки иштибоҳиро рафъ кунад ва ба хубӣ тафовути ин се мафҳум ва тавоноиҳои ҳар кадомро ба шумо бигӯяяд.

 

Фарояндҳои ёдгирии мошин

          Дар идома мехоҳем фрояндҳои ёдгирии мошинро таҷзия ва таҳлил кунем то битавонем ҷузъиёти онро дарк кунем.

1. Ҷамъоварӣ ва таҳияи дода

          Аввалин қадам дар фароянди ёдгирии мошин ин аст ки мо дониш ва додаи мавриди ниёзро барои як мошин таҳия кунем. Ин додаҳо ба ду гуруҳ тақсим мешаванд ва як гуруҳ барои омӯзиши система истифода мешаванд ва гуруҳи дигар барои озмоиши система. Тавваҷуҳ дошта бошед ки мо барои мисол мехоҳем нармафзоре бисозем ки битавонад як фардро ба маҳзи (ба хотири) ин ки дар тасвир дид, шиносоӣ кунад. Барои ин кор дар ибтидо бо ҷамъоварии додаҳо яъне ба унвони мисол аксҳои афрод, шурӯъ мекунем.

          Илова бар он бояд ба ин масаъла тавваҷуҳ дошта бошем ки додаҳои интихобӣ намояндаи кулли ҷамъият бошанд, яъне дар ҳамон мисоли тасвир агар аксҳое ки барои омӯзиш интихоб мекунем афроди байни 20 то 40 сол ҳастанд, система фақат тавонои шинохти афроде бо ин мизон синро дорад ва агар тасвире аз кӯдаке ба ӯ нишон дода шавад, дучори мушкил мешавад. Додаҳо маъмулан ба мизони 80/20 ва ё 70/30 тақсим мешаванд то итминон ҳосил шавад ки модели пас аз омӯзиши кофӣ метавонад баъдан озмоиш шавад.

 

2. Интихоб ва омӯзиши як модел

          Дуввумин марҳала ва қадами баъдӣ дар усули ёдгирии мошин интихоби як модел ва омӯзиши он аст. Мо анвоъи (гунаҳои) мухталифе аз алгоритмҳо ва моделҳои ёдгирии мошин дорем ки қаблан эҷод ва ислоҳ шудаанд то битавонанд навъи хосе аз масаъла ва ё мушкилро ҳал кунанд. Бинобарин, баста ба ниёз ва муносиб будани модел барои ҳалли масаълаи мавриди назар, моделеро интихоб кунем ва омӯзиш диҳем.

3. Арзёбии як модел

          Як мошин улгуҳо ва хусусиёти мухталиферо аз додаҳое ки ба он омӯзиш дода шудааст ёд мегирад ва худро барои тасмимгириҳое дар заминаҳои мухталиф монанди шиносоӣ, табақабандӣ ё пешбинии додаҳои ҷадид омӯзиш медиҳад. Барои баррасии дақиқи ин ки мошин чигуна қодир ба иттихози (фарогирӣ) ин тасмимот (амал) аст, пешбиниҳоро бар рӯйи додаҳои омӯзиш додашуда, озмоиш мекунанд.

          Барои ин кори ибтидо бар рӯйи додаҳои омӯзиш додашуда кор мекунем ва пас аз омӯзиши модел ба андозаи кофӣ, аз он барои озмоиш бар асоси додаҳо истифода мекунем то бифаҳмем барои мисоли система чӣ миқдор дар ташхиси чеҳра муваффақ амал мекунад ва чӣ мизон (андоза) диққат дорад.

 

4. Танзим ва пешбинии абарпараметрҳо

          Дар истилоҳоти марбут ба ёдгирии мошин, абарпараметрҳо, параметрҳое ҳастанд ки тавассути худи модел наметавонанд тахмин зада шаванд, аммо мо ҳануз ниёз дорем то онҳоро баррасӣ кунем, зеро ки нақши бисёр муҳиммедар афзоиши амалкарди модел доранд.

          Агар бихоҳем таърифи суннатии ироаи диҳем, абарпараметрҳо дар ёдгирии мошин, параметрҳое ҳастанд ки бояд тавассути корбар барои иҷрои алгоритм, мушаххас шаванд. Параметрҳои классик ба василаи додаҳо омӯзиш дода мешаванд, дар ҳоле ки абарпараметрҳо мумкин аст аз додаҳо ёд бигиранд ё на. Ба унвони мисол дар як дарахти тасмимгирӣ ки дар тасвири зер нишон дода шудааст, абарпараметрҳо иборатанд аз:

Теъдоди гиреҳҳои барг

Умқи дарахт

Ҳаддиақали намунаи мавриди ниёз барои тақсими гиреҳ

 

          Як модел метавонад теъдоди зиёде абарпараметр дошта бошад ва фроянди интихоби беҳтарин таркиби мумкин аз байни абарпараметрҳо танзим (ё tuning) абарпараметр ном дорад. Бархе аз равишҳои асосӣ барои танзими абарпараметрҳо шомили ҷустуҷӯи шабака, ҷустуҷӯи тасодуфӣ ё беҳинасозӣ мубтанӣ бар градиент аст. Агар бихоҳем беш аз ин рӯй усули аввалияи ёдгирии мошин тамаркуз (диққат) кунем мумкин аст асли матлаб аз даст баравад ва мабҳас (баҳс, гуфтугӯ) аз мавзӯи аслӣ хориҷ шавад аммо барои дарки куллии фроянди ёдгирии мошин то ҳамин мизон (андоза) кофӣ аст.

          Пас аз итмоми фроянди беҳинасозии абарараметрҳо, метавон гуфт ки модели ёдгирии мошин сохта шудааст ва баста (вобаста) ба мизони (андозаи) муваффақияти он ё ба таври дақиқ, тавоноии пешбинии он, метавонем онро дар дунёи воқеӣ иҷро ва пиёдасозӣ кунем. Бинобарин, бо кумаки равишҳое ки гуфта шуд, метавонем як алгоритми ёдгирии мошин бисозем.

Забони барноманависӣ барои ҳуши маснуъӣ

         Барои барноманависӣ дар ҳуши маснуъӣ ва ёдгирии мошин яке аз масоили муҳими интихоби забони барноманависӣ аст. Барои касоне ки мехоҳанд тоза (аз аввал) вориди дунёии ҳуши маснуъӣ шаванд, интихоби забони барноманависӣ чолише аст ки яқинан бо он рӯ ба рӯ хоҳанд шуд. Ин чолиш аз он ҷое ки ҳуши маснуъӣ илми компютерӣ аст ва забони барноманависӣ дар компютер аҳамият бисёре дорад то ҳадде қобили дарк аст. Аммо бояд ба ин амр тавваҷуҳ кард ки масаълаи аслӣ дар ҳуши маснуъӣ риёзӣ ва тавоноии ҳалли масаъла мебошад. Қудрати риёзии шумо дар ҳуши маснуъӣ ва ёдгирии мошин то ҳадди зиёде таъйинкунанда аст ва бояд барои он бештар вақт бигзоред ва нигарон бошед ва таъйини навъи забони барноманависӣ  увлавиятҳои баъдии шумо хоҳад буд. Аммо ба таври куллӣ маъруфтарин ва маҳбубтарин забонҳои барномаи нависӣ барои ҳуши маснуъӣ ва ёдгирии мошин Python, C++, Java, LISP, Prolog мебошад.

 

Корбурдҳои ёдгирии мошин

          Мо то ба ин ҷои мақола бештар роҷеъ ба чистӣ ва усули ёдгирии мошин фрояндҳо ва мафоҳими он суҳбат кардем. Ҳоло мехоҳем ба корбурдҳои ҳуши маснуъӣ ва ҳавзаҳои мухталифе ки аз ҳуши маснуъӣ дар он истифода мешавад бипардозем.

Корбурдҳои ёдгирии мошин

1. Шиносоӣ ва пардозиши тасовир

          Яке аз корбурдҳои роиҷи ёдгирии мошин шиносоии тасвир аст. Муқеъиятҳои бисёре барои дастабандии ашёъ дар тасовири диҷиталӣ вуҷуд дорад ва барои ин кор метавон аз ёдгирии мошин истифода кард. Барои мисол дар тасовири сиёҳу сифед ҳар пиксел ба унвони як воҳиди андозагирӣ истифода мешавад. Дар тасовири рангӣ низ ҳар пиксели як воҳиди андозагирӣ барои шиддати се ранги қирмиз, сабзу обӣ истифода мешавад.

          Аз ёдгирии мошин низ метавон дар шиносои чеҳра дар пардозиши тасвир низ истифода кард. Дар як дейтобейс (пойгоҳи додаҳо) барои ҳар фард як дастабандии ҷудо ҷуд дорад ва алгоритмҳои ёдгирии мошин бо тавваҷуҳ ба ин тасовир ба ташхиси ҳуввият мепардозанд. Аз ёдгирии мошин ҳам чунин дар ташхиси дасти хат дар навиштаҳои маъмулӣ ё насхи хаттии чопшуда низ истифода мешавад..

2. Шиносоии гуфтор

          Яке дигар аз корбурдҳои ёдгирии мошин табдили гуфтор ба матн мебошад. Ин масаъла ба шиносои гуфтори компютерӣ бо шиносои гуфтори автоматик низ маъруфаст. Ба кумаки шиносои гуфтор як нармафзор метавонад калимоти мавҷуд дар як гуфторро ташхис диҳад ва онро ба як файли матнӣ табдил кунад. Воҳиди андозагирӣ дар инҷо метавонад занҷирае аз аъдод бошад ки намоди сигналҳои гуфтор мебошанд. Ҳамчунин метавонем сигнали гуфторро бо шиддат дар бондҳои мухталифи ферекуанси (зуддии) замонӣ тақсим кунем. Шиносоӣ гуфтор метавонад дар барномаҳое корбурд дошта бошад ки робити таъомули савтӣ доранд ва ё қобилияти ҷустуҷӯи савтӣ ва… доранд.

3. Ташхиси беморӣ

          Аз ёдгирии мошин метавон дар текникҳо ва абзорҳое ки барои ташхиси бемориҳо корбурд доранд истифода кард. Аз ин технология метавон барои таҷзия ва таҳлили параметрҳои болинӣ ва таркиби онҳо барои пешбинии огоҳӣ аз пешрафти беморӣ, истихроҷи иттилооти пизишкӣ, таҳқиқот барои расидан ба натиҷа, барномарезии дармонӣ ва назорат бар бемор истифода кард. Ин маворид аз корбурдҳои муваффақи истифода аз метдоҳои ёдгирии мошин мебошад. Истифода аз алгоритмҳои ёдгирии мошин ҳамчунин метавонад ба идғоми системаҳои компютерӣ ва бахшҳои муроқибати беҳдоштӣ низ кумак кунад.

4. Таҳлили оморӣ

          Дар умури иқтисодӣ яке аз масоили муҳим бадаст овардани истиротижиҳои кӯтоҳмуддат барои хариду фуруши авроқ баҳодор мебошад. Барои бадаст овардан ин истиротижиҳо корбар аз алгоритмҳои муомилотӣ барои хариду фуруши авроқи баҳодор бар асоси авомилӣ монанди ҳамбастагиҳои торихӣ ва мутағайирҳои умумии иқтисодии мутамарказ истифода мекунад. Ёдгирӣ мошин метавонад барои бадаст овардани ин алгоритмҳои истиротижии кӯтоҳмуддат бисёр корбурдӣ бошад.

5. Анҷуманҳои ёдгирӣ

          Манзур аз анҷуманҳои ёдгирӣ раванди тавсеаи биниш байни маҳсулоти мухталиф мебошад. Яъне ба унвони мисол инки бифаҳмем чигуна маҳсулоти ғайри муртабит метавонанд бо якдигар муртабит бошанд. Яке аз корбурдҳои ёдгирии мошин, мутолиаи иртиботи байни колоҳое аст ки мардум харидорӣ мекунанд. Агар шахсе маҳсулеро харидорӣ кунад, ба ӯ маҳсулоти мушобеҳ нишон дода мешавад зеро байни ин ду маҳсули робита вуҷуд дорад. Замоне ки маҳсули ҷадиде дар бозор арза мешавад, барои афзоиши фуруш метавонад аз ин тариқ бо маҳсулоти қадимӣ ҳамроҳ мешавад.

6. Дастабандӣ

          Манзур аз дастабандии қарор додан ҳар фард, шийъи ва… дар дастаҳои мухталифи таҳт мутолиа мебошад. Дастабандӣ ба таҷзияу таҳлили андозагириҳои як шайъ кумак мекунад то дастаеро ки ба он таъаллуқ дорадро шиносоӣ кунем. Барои эҷоди як робитаи коромад, таҳлилгарон аз додаҳо истифода мекунанд. Ба унвони мисол, қабл аз инки як банк тасмим ба тавзеъи вом бигирад, муштариёни дорои тавоноии бозпардохти вомро арзёбӣ мекунад. Банк дар ҳақиқат бо дар назар гирифтани авомиле монанд даромади муштарӣ, пасандоз ва собиқаи молӣ ва…ғ ин корро анҷом медиҳад. Ин иттилоот аз таҷзия ва таҳлилу дастабандии додаҳои гузашта дар мавриди вом бадаст меояд.

 

7. Пешбинӣ

          Ёдгирӣ мошин метавонад дар системаҳои пешбинӣ корбурд дошта бошад. Барои мисол бо тавваҷуҳ ба чизе ки дар боло барои ироаи вом дар банк гуфта шуд, барои муҳосибаи эҳтимоли хатои система ниёз ба табақабандии додаҳои мавҷуд дар гуруҳҳои мухталиф дорад. Ин маҷмӯъа ба кумаки қавонини таъйиншуда тавассути таҳлилгарон таъриф мешавад. Пас аз табақабандӣ, метавон эҳтимоли хаторо боз ҳам ба кумаки ёдгирии мошин муҳосиба кард. Ин муҳосибот метавонад дар ҳамаи бахшҳо барои аҳдофи мутанаввеъ истифода шавад. Пешбинӣ яке аз беҳтарини корбурдҳои ёдгирии мошин аст.

8. Истихроҷ (истеҳсол)

          Яке аз корбурдҳои бисёр хуби ёдгирии мошин истихроҷи иттилоот мебошад. Дар ин ҷо ёдгирии мошин ба фароянди истихроҷи иттилооти сохторӣ аз додаҳои бедуни сохтор кумак мекунад. Ба унвони мисол ёдгирии мошин ба истихроҷи иттилооти мавриди назар дар байни сафаҳоти веб, мақолот, веблогҳо, гузоришҳои тиҷорӣ ва эмейл мепардозад. Банки иттилоотӣ ё ҳамон дейтобейси робитаӣ хуруҷии тавлидшударо бо истихроҷи иттилоот ҳифз мекунад. Фароянди истихроҷ тавассути ёдгирии мошини маҷмӯъае аз аснодро ба унвон вурудӣ мегирад ва додаҳои сохтормандро аз он берун мекашад.

9. Регресия

          Метавон аз ёдгирии мошин ҳам чунин барои регресия низ истифода кард. Дар регресия метавон аз асли ёдгирии мошин барои беҳинасозии параметрҳо истифода кард. Ҳамчунин метавон барои коҳиши хатои тақрибӣ ва муҳосибаи наздиктарин натиҷаи мумкин аз ёдгирии мошин истифода кард. Ҳамчунин метавон барои беҳинасозии амалкард низ аз ёдгирии мошин истифода кунем ва метавон барои тағйири вурудиҳо то расидан ба наздиктарин натиҷаи мумкин ёдгирии мошинро ба кор гирифт.

10. Сервисҳои молӣ

          Ёдгирии мошин зарфиятҳои зиёде барои ба коргирӣ дар ҳавзаи молӣ ва банкӣ дорад. Бо истифода аз ёдгирии мошин ва ҳуши маснуъӣ метавон хадамоти молии маҳбуберо ироа дод. Ёдгирии мошин метавонад ба банкҳо ва муассисоти молӣ кумак кунад то тасмимоти дақиқтаре бигиранд, ба ироаи хадамоти молӣ кумак кунад, то баста шудани як ҳисобро қабл аз вуқуъ ташхис диҳанд, улгуи ҳазинаи муштариёнро пайгирӣ кунанд, таҷзия ва таҳлили бозорро анҷом диҳанд, радаёбии улгуҳои ҳазинаро ба мошинҳои ҳушманд омӯзиш диҳанд ва дар ниҳоят алгоритмҳои ёдгирии мошин метавонанд гароишҳо ва трендҳои пеши рӯро ба роҳатӣ шиносоӣ кунанд ва дар замони воқеъӣ вокуниш нишон диҳанд..

Бархе аз корбурдҳои ҷолиби ёдгирии мошин ки шуморо шигифтзада хоҳад кард !

          Ҳоло мехоҳем ба бархе аз корбурдҳои шигифтангези ёдгирии мошин бипардозем ки боиси таъаҷҷуби шумо хоҳанд шуд ва барои онҳо мисолҳои айнӣ биоварем.

1. Эҷоди алгоритмҳое ки метавонанд осори ҳунариро таҷзия ва таҳлил кунанд

          Муҳаққиқони озмоишгоҳи ҳунар ва ҳуши маснуъӣ дар донишгоҳи ротгарз мехостанд бибинанд ки оё алгоритми роёнаӣ метавонад наққошиҳоро бар асоси сабк, жанр ва ҳунармандони он осор ба осонӣ ташхис бидиҳад ва онҳоро табақбандӣ кунад. Ин муҳаққиқони корро бо шиносоӣ ва омӯзиши вижагиҳои басарӣ барои табақабандии сабки наққошӣ ба ҳушӣ маснуъӣ карданд. Алгоритмҳои тавсеаёфтаи ёдгирии мошин ва ҳуши маснуъии онҳо сабкҳои наққоширо дар банки иттилоотӣ бо диққати 60٪и табақабандӣ карда ва аз инсонҳои маъмулии ғайри мутахассис низ дар ташхису дастабандии осор фаротар рафт ва беҳтар амал кард.

          Муҳаққиқон фарз карданд ки аз вижагиҳои басарӣ (чашмгир) барои табақабандии сабк (яъне як масаъла бо ёдгирии назоратшуда) низ метавон барои таъйини таъсироти ҳунарӣ ҳам истифода кард (як масаълаи ёдгирӣ бедуни назорат). Онҳо дар идома барои шиносоии ашёъи хосе аз алгоритмҳои табақабандишуда ва омӯзиш додашуда бар рӯй и тасовире ки дар Google буд, истифода карданд. Онҳо ин алгоритмҳоро рӯйи беш аз 1700 наққошӣ аз 66 ҳунарманди мухталиф ки беш аз 550 сол кор мекарданд, озмоиш карданд. Ин алгоритмҳо ба роҳатӣ осори марбут ба ҳамро шиносоӣ карданд, аз ҷумлаи таъсири “пуртараи попи Innocent X ” асари дигўи диўлоскўӣз дар асари Франсиси бикн ба номи “мутолиаи пас аз пуртараи Velazquez аз Papa Innocent X. ”

2. Беҳинасозии масрафи энержии HVAC дар сохтимонҳои бузург

          Системаҳои гармояшӣ, таҳвияу таҳвияи матбӯъ (HVAC) дар сохтимонҳои идорӣ, бемористонҳо ва соири сохтимонҳои тиҷории бузурги маъмулан нокоромад ҳастанд зеро тағйири улгуҳои обу ҳаво, ҳазинаҳои мутағаййири энержӣ ё хусусиёти ҳароратии сохтимонро дар назар намегиранд. Платформи нармафзории мубтанӣ бар абар BuildingIQ метавонад ба роҳатии ин мушкилро бартараф кунад. Ин платформа аз алгоритмҳои пешрафта ва методҳои ёдгирии мошин барои пардозиши мудовими миқдори гигабайтҳои зиёде аз иттилоот монанд додаҳои кунтури барқ, дамосанҷ ва сенсорҳои фишори HVAC ва ҳамчунин ҳазинаи ҳаво ва энержиро дарёфт ва пардозиш кунад. Ба таври хос, аз ёдгирии мошин барои тақсим додаҳо ва таъйини саҳми нисбии энержии газ, барқ, бухору энержии хуршедӣ дар фрояндҳои гармоияшу сармоиш истифода мешавад. Платфорами BuildingIQ дар таии замони одӣ мизони масрафи энержии HVAC-ро дар сохтимонҳои тиҷорӣ дар миқёсҳои бузурги байни 10 то 25٪ коҳиш медиҳад.

          Агар ин матлаб барои шумо низ муфид буд, онро бо дӯстони худ ба иштирок бигзоред.

Номи маҳсулоти тавлидии омирандеши ҳушманд чист?

* Форсово (табдили гуфтор ба матн) ва ду маҳсули ҷонибӣ ба номҳои табдили матн ба гуфтор (TTS) ва истихроҷи калимоти калидӣ (KWS)* ботоёо (дастёри ҳушанд созмонӣ) ва ду маҳсули ҷонибӣ ба номҳои нобиноёр ва ардакк* биноёр (фаҳму дарки ҳушманди тасвиру видео) * ҳушатл (оператори ҳушманди маркази тамос)* Футмен (дастёри ҳушманди футболӣ)

Фаъолияти ширкати омирандеши ҳушманд дар чӣ заминае аст?

          Тамаркузи аслии ширкат бар рӯйи тавлиди маҳсулоти мубтанӣ бар ҳуш маснуъӣ аст. Маҳсулоти аслии ширкати шомили пардозиши гуфтор, таҳлили тасвир, видео, чати боти ҳушманду таҳлили матн, ва оператори ҳушманди маркази тамо саст ки тамомии ин маҳсулоти бо охирин фанновариҳои рӯзи дунё ва мубтанӣ бар ёдгирии мошин ва ёдгирии амиқ тавлид шудаанд.

Ширкати омирандеш ҳушманди муваффақ ба касби чӣ муҷаввизҳо ва ҷавоизе шудааст?

Касби муҷаввизи дониши бунён барои ду маҳсули табдили гуфтор ба матн (Форсиово) ва пардозиши ҳушманди тасвир ва видео (биноёр) аз коргурӯҳи арзёбӣ ва ташхиси салоҳияти ширкатҳо ва муассисоти дониши бунён * касби таъйида аз маркази таҳқиқоти мухобироти Эрон ҷиҳати пардозиши гуфтор дар пружаи миллии ҷўишгари бумӣ барои маҳсули Форсиово* касби муҷаввизи эътиборсанҷӣ сомондиҳӣ* рутбабандӣ ва эҳрози салоҳияти тавассути созмони барнома  буҷети кишвар (рутбаи 6)* ҳузури ду маҳсули Форсиово ва ботоё дар байни 30 истортапи бартари бист ва чорумин намоишгоҳи алкомп (1397)* ҳузури байни 20 ширкати халлоқ панҷумин намоишгоҳи санъати бмии сойбирӣ* узви фаъоли созмони низоми синфии роёнаии устони Теҳрон

Аз чӣ тариқӣ метавон бо ширкати омирандеш дар иртибот буд?

* Шумораи телефони 02122847693 шумораи факс: 02122852301 эмейли пуштибонӣ: info@amerandish. com эмейли воҳиди бозорёбӣ: marketing@amerandis.com эмейли воҳиди фуруш: sales@amerandish.com эмейли воҳиди фаннӣ: technical@amerandish. com инстагирам: amerandish Туитер: amerandishCo линкдин: amerandish опорот: amerandishhooshmand адрес: Теҳрон, посдорон, хиёбони бустони дуввум, плоки 10 воҳиди 14