Ба истиқболи 33-умин солгарди Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Истиқлолияти Ҷумҳурии Тоҷикистон бузургтарин ва волотарин дастоварди давлату миллати кишвари озодагон аст. Ин рӯйдоди таърихӣдаҳаи аввали сентябри соли 1991 ба вуқуъ пайваст. Ва 9-уми сентябри ҳамон сол рӯзи истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон эълон гардид.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон хеле возеҳ ва равшан баён кардаанд, ки “ Истиқлолият - ин номуси шарафу номуси ватандорӣ аз давлату миллати хеш ва талошу заҳмати бардавоми ҳар фарди бедордили ҷомеа баҳри худшиносӣ, маърифат ва фарҳанги волост. Истиқлолият – ин хонаи обод, рӯи сурх, сари баланд, зиндагии осоишта ва соҳибдавлатию соҳибватанӣ аст”.

Дар шароити имрӯзамафҳуми истиқлолият ин муайян намудани умумияти этникӣ-генеологӣ, соҳибфарҳангӣ, давлатдории бевоситаи миллӣ ва вобаста набудан ба қувваҳои хориҷиро таҷассум менамояд.

Мафҳуми истиқлолият вожаи арабии (الاستقلالية) – дорои амри хеш, худмухторият, озод будан дар коре, муқобили вобастагӣ омадааст дар энсиклопедияи милли тоҷик.

Соҳибихтиёрии сиёсиву давлатӣ дар фаъолияти дохилию берунӣ бе дахолати давлатҳои дигар; вазъи миллат, кишвар ва давлат, сокинон ва шаҳрвандон, ё баъзе аз тартибҳои он барои амалигардонидани худидоракунӣ дар тамоми ҳудуди марзу буми он мебошад.

Эъломияи истиқлолияти Ҷумҳурии Тоҷикистон 24-уми августи соли 1990 дар иҷлосияи 2-уми Шурои олии Ҷумҳурии Тоҷикистон даъвати 12-ум қабул шуда аст. Эъломияи истиқлоли Тоҷикистон аз муқаддима ва 19 модда иборат аст. Эъломияи истиқлолияти Тоҷикистон ба таври сиёсӣ ҳуқуқи соҳибихтиёрии Тоҷикистонро эълон намуд. Эъломияи мазкур интишор намуд, ки дар марзи Тоҷикистон амали конститутсияи Тоҷикистон ва қонунҳои он муқаррар карда мешавад, муайян гардид, ки эъломияи мазкур асоси таҳкими конститутсияи Тоҷикистон гардид.

Бояд қайд намуд, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон аз замони ба даст овардани истиқлоли давлатӣ бо мушкилоти зиёде дучор гардида бошад ҳам, аммо бори нахуст дар таърихи давлатдории миллати тоҷик дар Конститутсия дарҷ гардид, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон давлати соҳибихтиёр, демократӣ, хуқуқбунёд, дунявӣ ва ягона аст ва бузургтарин дастоварди тоҷикон дар даврони Истиқлолият, бешубҳа, барқарор кардани сулҳи комил ва ваҳдати миллӣ дар Тоҷикистон ба шумор меравад. Инчунин яке аз муҳимтарин дастовардҳои сиёсии истиқлолияти давлатӣ ин ба даст овардани давлатдорӣ мебошад. Зеро дар сатҳи давлатдорӣ як миллат ё халқ тавонист сохти ҳаёти иҷтимоӣ, низоми сиёсӣ ва шакли идоракунии давлатро амалӣ намояд. Аз ин лиҳоз, давлатсозии давлати миллӣ дар таърихи муосири Тоҷикистон ҳамчун падидаи нодир буда, дастоварди беназири истиқлолият мебошад.

Яке аз муваффаққиятҳоидигари даврони истиқлоли давлатӣ, истиқлолияти дигари самтҳои муҳими зиндагӣ мебошад, ки онро дар истиқлолияти энергетикӣ, раҳоӣ аз бунбасти коммуникатсионӣ, ҳифзи амнияти озуқаворӣ ва саноатикунонии босуръати кишвар дар сатҳи баланд идома дорад. Иловатан, саноатикунонии бомароми кишвар ҷараёндошта ба содироти маҳсулоти ватанӣ аз корхонаҳои ҷумҳурӣ ба соири кишварҳои ҷаҳон содирот рӯ ба афзоиш аст.

Чи тавре, ки Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон қайд намуданд: “Истиқлоли давлатӣ шароит фароҳам овард, ки таҳқиқи илмии дастовардҳои моддиву маънавӣ, мероси фарҳангӣ ва таърихи куҳанбунёди тоҷикон вусъати бесобиқа пайдо карда, миллати тоҷик дар арсаи байналмилалӣ ҳамчун миллати тамаддунсозу фарҳангсолор, эҷодкору илмпарвар ва шаҳрсозу шаҳрнишин муаррифӣ гардад. Қобили зикри хос аст, ки дар ин давра як силсила ташаббусҳои Тоҷикистон марбут ба ҳалли масъалаҳои глобалии обу иқлим аз ҷониби ҷомеаи ҷаҳонӣ дастгирӣ ёфта, доир ба амалӣ намудани онҳо қатъномаҳои дахлдори Маҷмааи умумии Созмони Милали Муттаҳид қабул гардиданд. Аз тарафи Ҳукумати мамлакат барои саҳми арзанда дар иқтисодиёт, илм, фарҳанг, адабиёт, фаъолияти босамари давлатӣ, ҷамъиятӣ ва эҷодӣ то имрӯз садҳо нафар олимони кишвар бо ҷоизаҳо, унвонҳо ва мукофотҳои давлатӣ қадрдонӣ гардидаанд”.

Дар таърихи муосири Ҷумҳурии Тоҷикистон тамоми дастовардҳо дар солҳои соҳибистиқлолӣ таҳти роҳбарии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон амалӣ гардид, ки дар таърихи мардуми Тоҷикистон ҷовидона сабт хоҳанд шуд. Инчунин таҷрибаи рушди мустақили кишвар садоқати роҳи интихобкардаи Пешвои миллат ва сиёсати бунёди нави давлатро низ собит сохт. Имрӯз кишвари азизи ҷавонамон 33-солагии худро дар замоне ҷашн мегирад, ки солҳои истиқлолӣ натиҷаҳои назаррас, аз ҷумла рушди соҳаи иҷтимоию иқтисодӣ, сатҳи баланди зиндагии аҳолӣ ва фароҳам овардани шароити мусоид барои рушди устувори тамоми соҳаҳои ҳаёти ҷамъиятӣ ба даст оварда шуданд.

Хулоса аҳамияти барҷастаи ин эъломияи таърихӣ дар масири давлатсозӣ ва миллатсозии кишварамон ниҳоят бузург аст.

Бояд ҳамагон ин дастоварди таърихи муосири ватани маҳбубамонТоҷикистони азизро бо эҳтироми тамом қадрдониӣ намоемва дар атрофи роҳбари кишвар барои ояндаи давлату миллат сарҷамъона қадамҳоисобит гузорем.

Қурбонов Ҳокимҷон - ходими илмии шуъбаи Шарқи Миёна ва Наздики Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон.