06 августи соли равон бо ташаббуси президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар заминаи Институти ботаника физиалогия ва генетикаи растании Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон озмоишгоҳи биотехнологӣ муҷҷаҳаз бо асбобу таҷҳизотҳои муосир мавриди истифода қарор дода шуд.

Бояд қайд намуд, ки дар озмоишгоҳ беш аз 28 дастгоҳу лавозимоти гуногуни муосири озмоишӣ барои гузаронидани корҳои биотехнологӣ насб карда шуданд ва зиёда 25 реактиву моддаҳои химиявии зарурӣ таъмин карда шуд. Дар маросими ифтитоҳи озмоишгоҳ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт олимону кормандон иштиро намуданд.

Таъсиси озмоишгоҳи нав бо дар назардошти зарурати рушди илмҳои табиӣ ва риёзӣ аз ҷониби Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон солҳои 2020-2040 «Бистсолаи омӯзиш ва рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ дар соҳаи илму маориф» эълон гардид, ки ин аз таваҷҷуҳи хоса зоҳир намудани Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таъмини рушд ва инкишофи устувори кишвар гувоҳӣ медиҳад.

Ёдовар шудан ба маврид аст, ки чунин озмоишгоҳҳои наву замонавӣ дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон солҳои тулонӣ харидорӣ нашуда буданд. Ва ин ҳама таъсиси озмоишгоҳҳои наву замонавӣ муҷҷаҳаз бо технологияҳои муосир аз натиҷаи заҳмату талошҳои президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушавахт шаҳодат медиҳад.

Умуман, ҷиҳозонидани Озмоишгоҳ бо дастгоҳу таҷҳизоти муосир имконият медиҳад, ҳамкориро бо муассисаҳои илмии кишвар, ташкилотҳои байналмилалӣ ва дигар хоҷагиҳои деҳқонию инфиродии ҷумҳурӣ мустаҳкам намуда, дурнамои тадқиқоти илмии озмоишгоҳ оид ба рушди илмҳои биотехнологияи муосир, ҳал намудани масъалаҳои таъхирнопазир барои рушди ҷанбаҳои бунёдӣ ва амалии соҳаи кишоварзӣ, ки ба вуҷуд овардани навъу намунаҳо ва генотипҳои устувору сермаҳсули зироатҳои кишоварзиро дар шароити тағйирёбии иқлим суръат мебахшанд, инчунин татбиқи натиҷаҳоро дар истеҳсолот барои ҳалли масъалаҳои амнияти озуқаворӣ равон карда шаванд.

01 августи соли равон дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо иштироки роҳбарону намояндагони сохторҳои гуногуни академия ва наздик ба 30 нафар рӯзноманигорони телевизиону радио ва нашрияҳои ҷумҳурию шабакаҳои иҷтимоӣ нишасти матбуотӣ баргузор гардид.

Дар оғоз президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ҳузури намояндагони васоити ахбори оммаро ба Академия хайрамақдам гуфта, бо сухани муқадимавии хеш ба кори нишаст оғоз бахшид.

Зимни нишаст дар ҳузури намояндагони васоити ахбори омма президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт мухтасар дар бораи корҳои анҷомёфтаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ дар шашмоҳаи аввали соли 2024 ҳисоботи муфассал пешниҳод намуд.

Гуфта шуд, ки дар шашмоҳи аввали соли 2024 дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон корҳои муҳими илмию таҳқиқотӣ ва созандагиву бунёдкорӣ ба роҳ монда шуданд.

Ҳамчунин дар ин давра Академияи миллии илмҳои Тоҷиикистон ҳамкориҳои байналмилалии худро бо муассисаҳои илмию таҳқиқотии кишварҳои ҷаҳон густариш дода, чандин созишномаҳои тарафайнро ба имзо расонидаанд. Дар ин давра як зумра олимону академикони муассисаҳои илмию таҳқиқотии кишвраҳои ҷаҳон аз Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дидан намуда, бо иштироки онҳо симпозиум ва конференсияҳои муҳими сатҳи байналмилалӣ баргузор гардиданд.

Вобаста ба багрузор намудани семинар ва чорабиниҳои илмию сиёсӣ Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон як зумра корҳои муҳимро анҷом додааст. Дар ин давра дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон чорабиниҳои муҳими сиёсӣ бахшида ба ҷашнҳои миллию давлатӣ баргузор гардиданд.

Инчунин дар шашмоҳаи аввали соли 2024 бо ташаббусҳои президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт як бунгоҳи тиббии замонавӣ, 3 озмоишгоҳ ва як ошхонаи завонавӣ аз таъмири капиталӣ муҷҷаҳаз бо таҷҳизотҳои муосир ба истифода дода шуданд.

31 июли соли равон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахтпас аз ифтитоҳи озмоишгоҳи наву замонавӣ дар толори Институти зоология ва паразитологияи ба номи Е.Н. Павловскийи АМИТ бо аҳли раёсат ва олимону кормандони институти мазкурвохурӣ доир намуд.

Дар оғоз президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт қайд намуд, ки мо бояд дар партави сиёсати маорифпарваронаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон амал намуда, дар рушт ва пешрафти соҳи илми кишвар талош намоем.

Инчунин барои дар амал татбиқ намудани «Бистсолаи омӯзиш ва рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ дар соҳаи илму маориф» корҳои муҳимро ба сомон расонида, барои омода намудани олимони ҷавон дар ин самт пеш аз ҳама шароити корӣ ва озмоишгоҳҳои наву замонавиро ташкил намоем. Қайд гардид, ки вазифаи муҳими олимони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ин пеш аз ҳама пешбурди соҳаи илмии кишвар ба шумор меравад.

Таъкид гардид, ки мо бояд барои пешбурди фаъолияти муассисаҳои илмию таҳқиқотии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, пеш аз ҳама фароҳам овардани шароити мусоиди корӣ барои кормандони илмӣ дар оянда лабараторияву озмоишгоҳҳои наву замонавиро ташкил намоем.

31 июли соли равон бо ташаббуси президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар пояи Институти зоология ва паразитологияи ба номи Е.Н.Павловскийи АМИТ озмоишгоҳи паразитологӣ муҷҷаҳаз бо асбобу таҷҳизоти муосир таъсис дода шуд. Зимни маросими ифтитоҳ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва дигар олимону академикон иштирок намуданд.

Таъсиси озмоишгоҳи нав бо дар назардошти зарурати рушди илмҳои табиӣ ва риёзӣ аз ҷониби Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон солҳои 2020-2040 «Бистсолаи омӯзиш ва рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ дар соҳаи илму маориф» эълон гардид, ки ин аз таваҷҷуҳи хоса зоҳир намудани Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба таъмини рушд ва инкишофи устувори кишвар гувоҳӣ медиҳад.

Қайд гардид, ки як таҷҳизоти замонавии озмоишгоҳ ин таҷҳизоти таҳлили иммуноферментӣ (ЭЛАЙЗА) ба шумор рафта, барои муайян намудани як қатор бемориҳои хавфноки зоопаразитӣ аз қабили трихинелёз, эхинококкоз, трипоносомоз, токсокароз ва описторохоз истифода бурда мешавад. Ҳамзамон беш аз 30 номгӯи лавозимоти лабараторӣ, таҷҳизоти гуногуни замонавӣ барои таҳқиқоти биологӣ ва паразитологӣ насб карда шудааст.

Инчунин, заррабини нусхабардории замонавӣ бо мақсади таҳқиқи сохти морфологӣ, муайян намудани таркиби намудӣ, аксбардории обектҳои хурдандоза истифода бурда мешавад. Ҳамчунин дар ин озмоишгоҳи нав таҷҳизотҳои бокси бехтараии биологӣ дараҷаи II, асбоби тамизкунӣ (стерилизатор), ҷевони хушккунӣ, инкубатори биёхимиявӣ муҷаҳҳаз гардонида шудаанд.

Таъсиси озмоишгоҳи нав имконият медиҳад, ки Институт бо як катор муассисаҳои давлатӣ, байналмиллалӣ ва ташилоту корхонаҳои хусусӣ ҳамкориҳоро ба роҳ монда, фаъолияти худро барои рушди илм ва таъмини бехатарии биологӣ ва амнияти озуқаворӣ бо дигар муассисаҳо дар ҳамоҳангӣ вусъат бахшад.

30 июли соли 2024 Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои боздиди корӣ ба шаҳри Теҳрони Ҷумҳурии Исломии Эрон сафар карданд.Умедоворем, ки ин сафари навбатии Пешвои миллат ба кишвари ҳамзабону ҳамфарҳанги мо дар таърихи муносибатҳои Тоҷикистону Эрон саҳифаҳои навро мекушояд.

Бояд зикр намуд, ки ҶИЭ,баъд аз пош хурдани ИҶШС нисбати Тоҷикистон ва дигар ҷумҳуриҳои Осиёи Марказӣ, қабл аз ҳама сиёсати конструктивиро пеш гирифт. Вай бо ин роҳ мехост исбот намояд, ки мақсади асосии Эрон ҳамкориҳо дар самтҳои гуногун ва пеш аз ҳама, таъмини суботи ҳарбӣ-сиёсии минтақа мебошад. Гуфтаҳои болоро иштироки фаъоли Эронро барои ба Созмони ҳамкориҳои иқтисодӣ ҷалб намудани ҷумҳуриҳои ОМ, кӯшишҳои барқарорсозии Шоҳроҳи Бузурги абрешим, эълони дар ихтиёри ин ҷумҳуриҳо гузоштани ҳудуд ва бандарҳои обии Эрон барои боркашонӣ ва роҳёфтан ба обҳои кушод, сохтмони иншоотҳои хурду бузург дар ҳудуди ҷумҳуриҳои Осиёи Марказӣ тақвият мебахшанд.

Дар сиёсати хориҷии Эрон муносибатҳои иқтисодӣ ва тиҷоратӣ аз охирҳои даҳаи 1980 сар карда то имрӯз яке аз ҷойҳои асосиро ишғол намудаанд. Теҳрон бо мақсади кӯмак ба рушди иқтисодиёти дохилӣ ва ташкили ҷойҳои корӣ, дар навбати аввал содироти маводи ғайринафтиро интихоб намуд. Теҳрон робитаҳои иқтисодиро яке аз омилҳои пуртаъсир ва муҳими кӯмакрасон ба манфиатҳои амниятӣ ва сиёсии худ мешуморад. Роҳбарони Эрон дар изҳороташон ҳамеша оид ба алоқамандиҳо байни суботи сиёсӣ ва иқтисодӣ ва инчунин барои рушди робитаҳои иқтисодии судманди мутақобил ва эътимоду ҳамкориҳо таъкид мекарданд. [1].

Таи муддати сипаришуда, миёни ҶИЭ ва Ҷумҳурии Тоҷикистон чандин мувофиқатномаҳои дуҷониба ва теъдоди зиёди мувофиқатнома ва ёддошти тафоҳуми дуҷонибаву сеҷониба ба имзо расида, тарафи Эрон бо мақсади ташвиқи маҳсулоти дохилии худ чандин намоишгоҳҳоро ташкил намудааст. Дар ин муддат утоқҳои бозаргонии дуҷониба ва кумитаҳои иқтисодӣ таъсис шуда, масъалаҳо ва қонунҳои судури раводид ҳалли худро ёфтанд. Бинобар набудани марзи муштарак, рафту омад танҳо аз ҳудуди Туркманистон сурат мегирад ва аз ҳамин сабаб дар сарҳади байни Эрону Туркманистон чандин гузаргоҳҳо кушода шуданд. Хатулсайри парвозҳо ё масирҳои ҳавоӣ байни Эрону ҷумҳуриҳои Осиёи Марказӣ, аз ҷумла бо Тоҷикистон барқарор гардиданд.

Таи солҳои аввали 1990 Эрон бо мақсади тавсеаи ҳамкориҳо дар бахши энержӣ ва иқтисодӣ дар ду масъала саъю талошҳои пурсамаре анҷом дод. Аввалин ва муҳимтарини ин талошҳо аз тавсеа ва эҳёи созмони Ҳамкориҳои Иқтисодӣ иборат буд. Дар нишастҳо ва ҷаласаҳои соли 1992-и созмони Ҳамкориҳои Иқтисодӣдар Теҳрон, 6 кишвари мусалмоннишини Иттиҳоди Шӯравии собиқ дар якҷоягӣбо Афғонистон ба се узви минтақавии ин созмон (Эрон, Туркия ва Покистон) пайвастанд ва дар натиҷа як ташкилоти байнидавлатии минтақавии нав бо доштани вазифа ва имкониятҳои зиёди тақвият ва тавсеаи ҳамкориҳои иқтисодӣ, техникӣ ва фарҳангиву амниятӣ ба вуҷуд омад.[1]

Масъалаи дуввум, иборат аз он буд, ки Эрон аз мавқеъ, фурсат ва имконоти мавҷуда истифода карда, пешниҳод намуд, ки як ниҳоди байнидавлатии чандҷонибаи нав, яъне Созмони Ҳамкориҳои баҳри Каспий таъсис дода шавад. Ин пешниҳод низ аз ҷониби 4 кишвари дигари бо баҳри Каспий марзи муштараки обӣ дошта: Озарбойҷон,Туркманистон, Россия ва Қазоқистон дастгирӣ ёфт[7].

Муносибатҳо миёни Эрон ва Тоҷикистон тайи солҳои Истиқлолият хуб ба роҳ монда шуда, ҳамеша дар ҳоли тавсеа ва рушд қарор доранд. Ногуфта намонад, ки аввалин кишваре, ки Истиқлолияти давлатии Тоҷикистонро ба расмият шинохт, Эрон буд ва сабаби аслии он муштаракоти забонӣ, фарҳангӣ, таърихӣ ва динӣба шумор меравад.

Дар бахши муносибатҳои энергетикӣ ва иқтисодӣ таи ин муддат бо кӯмак ва дастгирии ҶИЭ, корҳои зиёде ба анҷом расиданд. Сохтмони нақби Истиқлол, Нерӯгоҳи барқии обии Сангтӯда 2, сохтмони биноҳои истиқоматӣ, таъмиру азнавсозии меҳмонхонаи Тоҷикистон, таъсиси корхонаҳои дӯзандагӣ ва бо таҷҳизоти замонавӣтаъмин намудани онҳо, корхонаи истеҳсоли маводи аҳамияти ҳарбӣ дошта, тавсеаи тиҷорат дар шаклу қолабҳои гуногун ва ғайра мисолҳоеанд чун муште аз хирвор.

Бо таъйини сафирҳои соҳибтаҷриба аз ҳар ду ҷониб дар ибтидои соли 2019, муносибатҳои байнидавлатӣ ба зинаҳои нав баромаданд. Парвозҳои мунтазами ҳавопаймоҳои мусофирбар бо хатсайри Душанбе-Машҳад-Душанбе дубора барқарор гардида, дар охири соли 2019 дар шаҳри Душанбе намоишгоҳи маҳсулоти эронӣбаргузор гардид. Ҷонибҳо дар бораи ба охир расонидани сохтмони нақби «Истиқлол» бо кӯмаки молиявии Эрон ва ҳамчунин истифодаи пулҳои миллӣдар тиҷорати байниҳамдигарӣ ба мувофиқа расиданд. Ғайр аз ин, Эрон истифодаи ҳудуд ва бандарҳои баҳрии хешро барои интиқоли борҳои Тоҷикистон пешниҳод намуд.

Муносибатҳои фарҳангӣ низ дар ҳоли тавсеа ва рушд буданд ва дар ин росто як қатор корҳои назаррас низ ба анҷом расиданд. Дар ин бахши ҳамкориҳо мо метавонем ҷашни хамасолаи «Китоб»-ро мисол оварем. Дар ин ҷашн ҳар сол садҳо китобдӯстону ноширони тоҷик ба Теҳрон даъват карда мешаванд ва онҳо аз наздик ба кори ноширони китоби Эрон ва дигар кишварҳо ошно гашта, китобҳои даркориашонро аз ғурфаҳои китобфурӯшӣ пайдо мекунанд. Ҳар сол дар ғурфаи китоби Тоҷикистон бо кӯмаки сафоратхонаи Тоҷикистон дар Теҳрон Рӯзи Тоҷикистон доир мегашт ва ҳадафи аслӣаз доир кардани ин рӯз муаррифии Тоҷикистон ва санъати ноширии он буд.

Солона чандин адад китобҳои шоирону нависандагони тоҷик ба таври ройгон ба чоп мерасанд. Рӯзҳои фарҳангии Тоҷикистон дар Теҳрон соли 2010 гузаронида шуд ва аз ҷониби мардуми Эрон хеле хуб пазируфта гардид.

Тибқи ахбори сомонаи Авесто.тҷ аз 04.03.2020 сафири Тоҷикистон дар Теҳрон, донишманд ва диломати шинохта Низомиддин Зоҳидӣ оид ба масъалаи рушди муносибот дар бахши амниятӣбо котиби Шӯрои Олии амнияти миллии ҶИЭ оқои Алӣ Шамхонӣ мулоқот намуд. Мавзуи мулоқот ёфтанироҳҳо ва усулҳои дар амал пиёда намудани «Меморандум оид ба принсипҳо ва чорчӯби ҳамкориҳо миёни Тоҷикистону Эрон дар бахши амниятӣ» буда, ба зарурати андешидани чораҳои муассир барои иҷрои моддаҳои ин ҳуҷҷати муҳим таъкид карда шуд.

Ташрифи Президети ҶИЭ марҳум Иброҳим Раисӣ ба Тоҷикистон дар сентябри соли 2021 ва сафари Асосгузори сулҳу ваҳдат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Эрон ва диду боздидҳояшон бо роҳбарияти сиёсӣ ва низомии кишварҳо, имзои 16 санади ҳамкориҳо дар бахшҳои гуногунро ба бор овард.

Ногуфта намонад, ки дар замони на он қадар тӯлонии роҳбарии марҳум Раисӣ муносибати Тоҷикистону Эрон ба маҷрои аввалааш баргашт. Ӯ дар аввалин сафараш ба Тоҷикистон гуфт, «фасли наве дар равобити иқтисодиву сиёсӣ ва фарҳангии Теҳрону Душанбе оғоз шуд» Сафари дувуми Раисӣ ба Тоҷикистон дар тирамоҳи соли гузашта воқеаи таърихӣ буд. Ӯ зимни ин сафар бо Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон мулоқот кард ва ҳарду дар нишасти матбуотӣ гуфтанд, ки раводид барои шаҳрвандони ҳар ду кишвар барои 30 рӯз лағв мегардад. Марҳум Раисӣ дар ҷараёни сӯҳбаташ қонеъона ва қотеъона гуфт, ки «Шояд баъзеҳо тавсеаи Тоҷикистонро намеписанданд, муҳим нест, аммо мо ба унвони Ҷумҳурии исломии Эрон муътақидем, пешрафти Тоҷикистон пешрафти мост, амнияти Тоҷикитон амнияти мост. Боварии мо ин аст, ки ҳар гоме, ки дар ҷиҳати пешрафт дар кишвари Тоҷикистон бардошта мешавад. иззати ҳамаи мост. Дар ин ҷиҳат аз ҳеҷ ҳамкорие дареғ нахоҳем дошт» [9].

Ҷумҳурии исломии Эрон дорои имконот ва зарфиятхои бузурги молияӣ, иқтисодӣ, техникӣ, ҳарбӣ, фарҳангӣва ғайраҳо буда, яке аз кишварҳои пешрафтаи минтақаи Шарқи Миёна ва Наздик шинохта шудааст.

Рафту омад, табодули ҳайатҳои расмӣ, бастани шартномаву қарордодҳои ду ҷонибаву бисёрҷониба миёни ҳарду кишвари дорои умумиёти муштарак ҷавобгуйи тақозои замон мебошад.

Аз ин рӯ, беҳбуди муносибот, рушди ҳамкориҳо дар бахшҳои гуногун, аз ҷумла, дар самти ҳамкориҳои иқтисодӣ, фарҳангӣ, амниятӣ, ҳарбӣва ҳарбӣ-техникӣ бо ин кишвар, ба манфиати ҳарду кишвар хоҳад буд.

Бо боварии комил қайд намуд ҷоиз аст, ки сафари навбатии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Ҷмуҳурии исломии Эрон, ҳамкории барои ҷонибҳо судмандикишварҳои моро дар асоси усулҳои ҳусни тафоҳум ва эҳтирому эътимоди ҳамдигар минбаъд ҳам густариш хоҳанд дод.

Вазъи кунунии ҳамкории дуҷониба, аз ҷумла дар бахшҳои сиёсӣ, иқтисодӣ, тиҷорат, энергетика, саноат, ҳамлу нақл, кишоварзӣ ва тандурустӣ, илму маориф ва фарҳанг имрӯз дар сатҳи қаноатмандӣ қарор дорад ва ин раванди судбахш дар оянда низ бояд идома ёбад.

Холназаров Назар Мирзоевич, - ходими калони илмии Шуъбаи Шарқи Миёна ва Наздики Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон

Рӯйхати адабиёт

1. Амният дар Осиёи Марказӣ «дар чорчӯби навини байналмилалӣ», маҷмӯи мақолаҳо, фасли 8, Ёдмунг Ҳерзиг-«Эрон ва Осиёи Марказӣ», тарҷимаи Муҳаммадризо Дабирӣ, саҳ. 235-272

2. Казахистан и организация «Исламская конференция»,маҷмуаи мақолаҳо, боби 2, 2.2. Ҷумҳурии Исломии Эрон,сах.79-97

3. Конститутсияи Ҷумҳурии Исломии Эрон.Б.2, моддаи 16

4. Ҳафтаномаи «Дунё», №5 (825), 29.01- 04.02.2020

5. http://www/ Iran.ru.04.12.2008

6. Inside Central Asia, issue 121 (13-19 may 19960),p.1

7. Caspian issues have figured prominetlyin Iranian polici and specialists and public debate in the 1990s, vol4,no,1 includes five articles giving the perspectives of senior Iranian offisiels and analitis…

8. Richard Pomfret, Central Azia Turns South? Traide Relations in Tranzition (London: Royal Institute of international Affairs? 1999), charpter 4, Trade Panernsin the 1990s, especiali pp, 42-43

9. Хафтаномаи «Самак», №21(654), 23.05.2024,с.5

https://www.president.tj/event/news/46742

30 июл дар доираи чорабинии марбут ба маросими савгандёдкунии Президенти тозаинтихоби Ҷумҳурии Исломии Эрон дар шаҳри Теҳрон Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо Раҳбари Инқилоби Ҷумҳурии Исломии Эрон Оятуллоҳ Сайид Алӣ Хоманайӣ мулоқот намуданд.

Дар вохӯрӣ доир ба таҳким ва густариши бемайлони робитаҳои дӯстӣ ва ҳамкории гуногунҷанбаи Тоҷикистону Эрон гуфтугӯйи судбахш сурат гирифт.

Сарвари давлати Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баргузории муваффақонаи интихоботи Раисиҷумҳури Эронро ба Раҳбари Инқилоби Ҷумҳурии Исломии Эрон табрику таҳният гуфта, изҳори бовар намуданд, ки ҷониби Тоҷикистон дар ҳамкорӣ бо ҳукумати нави Эрон муносибатҳои ду кишварро боз ҳам рушд хоҳанд дод.

Дар идомаи суҳбат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз муштаракоти таърихию фарҳангии мардумони дӯсту бародари ду кишвар ва алоқамандии ҷонибҳо ба тавсеаи робитаҳо дар рӯҳияи ҳусни тафоҳум, ҳамёрӣ, эҳтиром ва эътимоди байниҳамдигарӣ ёдовар шуда, “азму иродаи устувори ҷониби Тоҷикистонро ба идомаи ин раванд” таъкид доштанд.

Бо ибрози қаноатмандӣ аз густариши бемайлони робитаҳои сиёсӣ, иқтисодию тиҷоратӣ ва илмию фарҳангӣ, бахусус тайи солҳои ахир, ҳарду ҷониб изҳори умед намуданд, ки ин раванди самарабахш минбаъд ҳам идома хоҳад дошт.

Дар вохӯрӣ ҳамчунин доир ба як зумра масоили байналмилалию минтақавии мавриди таваҷҷуҳи тарафайн мубодилаи андеша сурат гирифт.

https://www.president.tj/event/news/46734

Дар шаҳри Теҳрон Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчунин бо Раиси Маҷлиси Шӯрои исломии Эрон Муҳаммад Боқири Қолибоф мулоқот намуданд.

Дар вохӯрӣ доир ба ҷанбаҳои мухталифи муносиботи дӯстӣ ва ҳамкории судбахши ду кишвари бародар гуфтугӯйи судманд сурат гирифт.

Зикр гардид, ки арзишҳои муштараки таърихиву фарҳангӣ ва тамаддунии ду кишвари ҳамзабон заминаи устувори муносиботи дуҷонибаро ташкил медиҳанд.

Зимнан аз раванди таҳкиму густариши робитаҳои парлумонӣ ва фаъолияти Гурӯҳҳои дӯстии байнипарлумонӣ изҳори қаноат карда шуд.

Таъкид гардид, ки робитаҳои мақомоти қонунгузор дар фароҳам овардани заминаи мусоид барои тавсеаи ҳамкорӣ дар бахшҳои мухталиф, аз ҷумла иқтисоду тиҷорат нақши муҳим доранд.

Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон идомаи муколамаи созандаи байнипарлумониро ба суди кор арзёбӣ намуда, аз Муҳаммад Боқири Қолибоф даъват намуданд, ки ба Тоҷикистон дар фурсати барояшон муносиб ташриф биёранд.

30 июли соли равон бахшида ба 30 солагии таъсисёбии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон бо ибтикори КИИ “Хирадмандон” и ҲХДТ дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон аксияи тарғиботии “Тоҷикона мепушем” баргузор гардид. Дар ин аксияи мазкур бонувону духтарони муассисаҳои илми таҳқиқотӣ иштирок намуад, барои муаррифии фарҳанг ва либоси миллии тоҷикона саҳми худро гузоштанд.

Зеро имрӯзҳо ба мушоҳида мерасад, ки масъалаи пушидани либоси тоҷикона аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди таваҷҷуҳ қарор гирифта, намунаи либосҳои тавсиявӣ барои занону бонувони Тоҷикистон пешниҳод гардидааст. Ин иқдоми наҷиби Ҳукмати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба он мақсад аст, ки мо миллати тамддунофари тоҷик фарҳанги миллии ниёгони хешро ҳифз ва эҳё намуда, маҳз ба ҷаҳониён исбот намоем то мо миллати соҳибфарҳанг ва соҳибтамаддун ҳастем.

Ҳамин аст, ки тоҷикон аз қадим ҳамчун миллати созанда, шаҳрдор ва эҷодкор дар офариниши мероси бузурги тамаддуни инсоният саҳми босазо гузоштанд. Аз ҷумла, халқи тоҷик кошиф ва ихтироъкори матоъҳои абрешимин, ба монанди атласи оламшумул, адрас, гулбаст ва куртаю чодарҳои гулбаст ва гулдӯзишуда буда, онҳо ҳамчун аз рукнҳои арзиши бебаҳои миллӣ дар арсаи ҷаҳон шуҳрат ёфтанд.

Либоспӯшӣ таҷассумгари фарҳанги миллӣ буда, барои худшиносӣ ва ифтихори миллии инсон нақши муҳим мебозад. Миллати тоҷик аз қадим бо сару либоси хоссаи худ аз маҳаллу миллатҳои дигар фарқият дошта ва ин анъанаро то ҳанӯз нигоҳ доштаанд.