Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон пас аз бадаст овардани Истиқлолият дар баробари дигар соҳаҳои хоҷагии халқ, ба соҳаи рушди илми тоҷик диққати аввалиндараҷа медод ва медиҳад. Ба хотири дуруст ба роҳ мондани мақому мазалати илм ва пажуҳиш ва робитаи устувор бо дигар марказҳои илмии кишварҳои хориҷи дуру наздик соли 2020 Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон (АМИТ) табдил дода шуд.

Дар робита ба ин бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз соли 2011 дар сохтори АМИТ Маркази рушди инноватсионии илм ва технологияҳои нав (минбаъд “Марказ”) таъсис дода шуд. Марказ аз чор шуъбаҳо иборат буда, ба таҳқиқотҳои фундаменталӣ ва амалии илмҳо пажуҳиш бурда истодааст. Яке аз соҳаҳои хеле судманди фаъолияти кормандони Марказ азхудкунии захираҳои барқароршавандаи энергия ба шумор рафта, он имконият медиҳад, ки захираю имкониятҳои соҳаҳои мухталифи ҳаёти иқтисодӣ, сиёсӣ, илмӣ-техникӣ, фарҳангӣ-ахлоқӣ дарёфт карда шуда, ба фоидаи умум сафарбар намоянд.

Албатта натиҷаи ҳамин буд, ки дар давоми 10 соли охир аз ҷониби олимони Марказ 581 кори илмӣ, аз ҷумла 29 адад китоб, моногорафия, маҷмуаи илмӣ, брошура ва тавсияҳо, 552 мақолаҳои илмӣ ва оммавӣ, аз ин 350 мақолаҳои илмӣ дар маҷалаҳои ҷумҳурявӣ, зиёда аз 105 мақола дар маҷалаҳои кишварҳои ИДМ ва 87 мақолаҳои илмӣ дар давлатҳои хориҷи дур ба табъ расидааст. Инчунин олимони Марказ 16 адад нахустпатенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба даст оварданд. Аз ҷумла дар як соли охир олимони Марказ н.и.т. Кодиров А.С. - 2 адад, д.и.и., профессор Азизов Р.О. – 2 адад нахустпатент гирифтанд.

Маҳз тавассути дасгирии президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт марказ дар тайёр кардани кадрҳои илмӣ низ саҳми босазо дорад, инкишофи илмро махсусан бе ҷалби ҷавонон ба корҳои илмӣ – таҳқиқотӣ тассаввур кардан мумкин нест.

Дар соли сипаришуда таҳти роҳбарии д.и.ф-м., профессор, академик Илолов М. -1 нафар, д.и.т., профессор Азизов Р.О. - 2 нафар, н.и.т. Қодиров А.С. - 2 нафар,н.и.и Расулов С. -1 нафар, н.и.и. Фаҳтуллоев Ф. -1 нафар, унвонҷуён натиҷаҳои илмии хешро дар шакли рисола ҷамъбаст намуда, дифоъ намуданд. Инчунин бояд қайд намуд, ки олимони Марказ дар тайёр намудани боз 5 нафар доктор PhD барои дифоъ тайёрӣ дида истодаанд.

Масъалаи дигаре, ки боиси рушди илм мегардад ин ҳамкориҳои судманди илмии Марказ ба дигар кишварҳо, аз ҷумла ба Ҷумҳурии Мардумии Чин, Ҷапон, Узбекистон, Россия ва дигар кишварҳо мебошад. Ҳоло дар кишвари Ҷопон 4 нафар ва дар ҶМЧ 1 нафар дар зинаи магистратура ва докторантураи PhD ба таҳсил машғул мебошанд, ки баъди ҳимояи бомувафаққият баргашта дар Марказ фаъолияти худро давом хоҳанд дод.

Инчунин олимони Марказ таввасути симою садои ҷумҳурӣ барои таблиғоти дастовардҳои илмии Марказ мунтазам мусоҳибаҳо анҷом медиҳанд.

Саидаҳмад Зубайдов, Рустам Азизов, Кормандони МИРИ ва ТН