17 июли соли равон дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон мулоқоти ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, профессор Амонзода Илҳом Темурбо ҳамоҳангсози намояндагии Агентии ТИКА дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Ибраҳим Этҳем Унал баргузор гардид.
Дар мулоқот аз ҷониби Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, профессор Амонзода Илҳом Темур, сардори Раёсати робитаҳои байналмиллалӣ – Қурбонов Қ., мудири Шуъбаи татбиқи илм дар истеҳсолоти АМИТ – Саидзода Ҳ., сарпарасти КДАМ дар АМИТ ва аз ҷониби намояндагии Агентии ТИКА дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамоҳангсози агентӣ - Ибраҳим Этҳем Унал иштирок намуданд.
Дар рафти нишаст ноиби президенти АМИТ ҷиҳати густариш ва тавсеаи робитаҳои илмӣ бо ҳамтоёни туркии худ тазаккури хоса намуд.
Заминаи ҳамкориҳои муштарак бар асоси якчанд санадҳои меъёрии танзимкунандаи ҳамкориҳои муштарак дар самти илму технология асосо ёфтаанд, аз ҷумла:
- Созишнома дар бораи ҳамкорӣ дар соҳаӣ илму техника миёни Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Туркия (10.09.1995, 5сол +5)
- Протокол оид ба ҳамкорӣ дар самти илму технология байни АМИТ ва Шурои таҳқиқоти илму технологияи Туркия (16.02.2017, 5 лет +5)
Ҳамкориҳои АМИТ ва Академияи илмҳои Туркия ки соли 1995 созишнома ба имзо расида буд, шуруъ шудааст. Боиси ёдоварист, ки Созишнома нави байни Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Академияи илмҳои Туркия (Türkiye Bilimler Akademisi — TÜBA) таи чандин сол аст, ки омодаи имзо аст ва дар фурсати муносиб он ба имзо расонида хоҳад шуд. Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ бо зиёда аз 12 муассисаҳои илмии Туркия ҳамкориҳои судмандро ба роҳ мондаст, Аз ҷумла, бо Муассисаи таърихии Туркия (Türk Tarih Kurumu), Институти “Юнус Эмре”, Раёсати туркҳои бурунмарзӣ ва ҷамоатҳои ҳампайванд (YTB), Анҷумани забоншиносии туркӣ (TDK), ORSAM, Тадқиқоти сиёсати хориҷии SETA, Институти Шарқшиносӣ ва Африкаи Донишгоҳи илмҳои гуманитарии Анкара, Китобхонаи миллии Туркия, Маркази тадқиқоти иқтисодӣ ва сиёсати хориҷӣ (EDAM) , İRAM, Маркази тадқиқоти таърих, санъат ва фарҳанги исломӣ (IRCICA), Донишгоҳи Салҷуқи Ҷумҳурии Туркия ва дигар муассисаҳои илмӣ.
Ҳамкориҳои муштараки Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо Агентии Туркия оид ба ҳамкорӣ ва ҳамоҳангсозӣ дар сатҳи хуб ба роҳ монда шуда, он ба густариши равобити илмӣ байни муассисаҳои ҳамсони ду кишвар мусоидат менамояд.
Аз ҷумла, ташкили гушаи омӯзиши фарҳанги Туркия дар Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, гузаронидани Симпозиуми байналмилалӣ таҳти уновни “Мавлоно, муттаҳидкунандаи миллатҳо ва тамаддунҳо”, ки моҳи октябри соли 2018 баргузор гардид, ташкили сафари коршиносону олимони тоҷик ҷиҳати боздид аз муассисаҳои илмии Туркия ва гузаронидани дигар чорабиниҳои илмӣ аз дӯстиву рафоқат ва ҳамдигарфаҳмиву якдили байни ду халқу миллати куҳанбунёд гувоҳӣ медиҳад.
Мехоҳам ба таври кутоҳ оид ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маълумот пешниҳод намоям. Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ин муасисаи худмухтори илмӣ аст дар самтҳои илмҳои табиатшиносӣ, дақиқ, риёзӣ, тиббӣ ва ҷомеашиносӣ тадқиқот мебарад. Дорои 4 шуъба: шуъбаи илмҳои дақиқ, табиатшиносӣ ва илмҳои биологӣ, илмҳои гуманитарӣ ва тиббӣ фармосевтӣ аст дар умум 26 муасисаи тадқиқоӣ ва дар ин муасиса зиёда аз 2000 нафар ба корҳои илми тадқиқотӣ машғуланд.
Бо максади тайёр кардани кадрхои баландихтисоси илмӣ дар назди Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон шуъбаи магистратура, аспирантура ва докторантура ташкил карда шуд. Ҳоло дар Академияи илмҳои Тоҷикистон 2000 нафар дар зинаҳои магистратура ва докторантура аз рӯи 46 ихтисос таҳсил мекунанд.
Мо омода ҳастем, ки бо муассисаҳои илмӣ, тадқиқотӣ ва таълимии Туркия ва созмонҳои байналмилалии ин кишвар дар соҳаҳои физикаю математика, кимиё, геологӣ-техникӣ, биологӣ, тиббӣ ва гуманитарӣ дар асоси баробар ва мутақобилан судманд ҳамкориҳоро дар самтҳои зерин ба роҳ монем:
- таҳия ва тиҷоратикунонии технологияҳои пешрафта;
- гузаронидани тадқиқоти муштарак дар доираи лоиҳаҳои муштарак;
- татбиқи амалии навовариҳои саноатӣ, мубодила, интиқол ва инкубатсияи технологияҳо;
- таъсиси лабораторияҳо ва платформаҳои муштарак барои таҳқиқот ва навовариҳои муштарак;
- гузаронидани тадқиқоти муштараки илмию методӣ бо мақсади баланд бардоштани сифати тайёр кардан ва бозомӯзии кадрҳо;
- рушди муҳити инноватсионӣ ва эҷодӣ дар муассисаҳои тадқиқотӣ;
- таҳия ва татбиқи лоиҳаҳои муштарак оид ба ташкили омӯзиш, фаъолияти илмӣ, такмили ихтисос ва бозомӯзии касбии кормандони муассисаҳои илмӣ ва таълимӣ дар самтҳои афзалиятноки илмӣ;
- мусоидат ба нашри муштарак дар маҷаллаҳои илмии тарафҳо;
-ташкили таҷрибаомӯзии донишҷӯён, таҷрибаомӯзон, магистрантон, докторантон ва аспирантҳо дар доираи барномаҳои мубодилаи академӣ,
- ташкили табодули коршиносон, муҳаққиқон, олимон ва профессорони тарафҳо.
- амалисозии лоиҳаҳои тадқиқотӣ, таҳияи барномаҳои нав, табодули иттилоот;
- ташкили форумҳо, конференсияҳо, симпозиумҳо, семинарҳо ва тренингҳо.
Дар анҷоми суҳбат оиби президенти АМИТ Амонзода Илҳом Темур аз ҳамтои туркии худ изҳори сипос ҷиҳати қабул ва иштирок дар нишасти мазкурро баён намуд.
Ҳамоҳангсози намояндагии Агентии ТИКА дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Ибраҳим Этҳем Унал дар ҷавоб ҷиҳати даъват дар иштирок бо намояндагони АМИТ изҳори миннатдорӣ намуд ва қайд намуданд, ки тули 10 моҳ аст, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият менамояд ва худро меҳмон ҳис намекунад.
Ибраҳим Этҳем Унал зикр намуд, ки дар самтҳои имкони бозомӯзии қадрҳои муштарак байни муассисаҳои илмӣ-тадқиқотии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Туркия, рушди инноватсия ва технологияи навин, лоиҳаҳои муштарак ҷиҳати бозомӯзии қадрҳо дар самтҳои гуногуни илм, хусусан илмҳои табиӣ ва риёзӣ ва фармасевтӣ, имкони нашри мақолаҳо ва маводҳои илмии мштарак дар маҷаллаҳои бонуфузи Тоҷикистон ва Туркия, ташкили омӯзиши магистрҳо, докторантҳо ва унвонҷӯёни илмӣ дар Туркия, табодули муҳаққиқони марказҳои илмии Тоҷикистон ва Туркия, ташкили симпозиумҳо, конфронсҳо ва маҳфилҳои илмии муштарак омодаи ҳамкорӣ доранд.
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
