Skip to main content

Пас аз эълони истиқлолият Ҷумҳурии Тоҷикистон раванди ҳамгироиро ба ҷомеаи ҷаҳониро оғоз кард. Қадами аввалини муҳим эътирофи он аз ҷониби дигар давлатҳо ва пайвастан ба созмонҳои байналмилалӣ буд. Моҳи марти соли 1992 кишвар узви Созмони Милали Муттаҳид (СММ) шуд, ки барои он имкониятҳои навро дар доираи муносибатҳои ҳуқуқии байналмилалӣ боз кард. Тоҷикистон шартномаҳои асосии байналмилалиро оид ба ҳифзи ҳуқуқи инсон, аз қабили Конвенсия дар бораи ҳуқуқи кӯдак ва Конвенсия дар бораи барҳам додани ҳама шаклҳои табъиз нисбати занон ба тасвиб расонд. Бо вуҷуди ин, кишвар дар амалисозии баъзе аз ин меъёрҳо ба мушкилот дучор мешавад. Созмонҳои байналмилалӣ аксар вақт масъалаҳои ҳуқуқи шаҳрвандон ва озодиҳоро дар Тоҷикистон матраҳ мекунанд, ки мавзӯи ҳуқуқи инсонро дар доираи ҳамкориҳои байналмилалии ҳуқуқии худ яке аз масъалаҳои асосӣ мегардонад.

Кишвар ба беш аз 50 конвенсияи СММ, аз ҷумла паймонҳои байналмилалӣ оид ба ҳуқуқҳои шаҳрвандӣ ва сиёсӣ ва паймонҳо оид ба ҳуқуқҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ ҳамроҳ шуд.

Тоҷикистон аз замони соҳибистиқлолӣ аз соли 2001 узви СҲШ буда, дар масъалаҳои амнияти минтақавӣ ва мубориза бо терроризм ҳамкорӣ дорад. Ҳамчун узви ИДМ ва дигар иттиҳодияҳо, Тоҷикистон дар танзими масъалаҳои марбут ба ҳуқуқи инсон, ҳамкории иқтисодӣ ва амният иштирок мекунад.

Тоҷикистон дар ташаббусҳои байналмилалии ҳуқуқӣ оид ба мубориза бо таҳдидҳои фаромиллӣ, аз қабили терроризм, экстремизм ва қочоқи маводи мухаддир нақши муҳим дорад.

Ҳамроҳшавӣ ба СММ на танҳо мақоми Тоҷикистонро ҳамчун давлати соҳибихтиёр мустаҳкам кард, балки ба он имкон дод, ки дар ташаббусҳои глобалӣ оид ба ҳифзи сулҳ, амният ва рушди устувор иштирок намояд. Аз он вақт инҷониб ҷумҳурӣ дар кори СММ, аз ҷумла дар мақомоти махсуси он, ба монанди созмони умумиҷаҳонии тандурустӣ (СУТ), Барномаи рушди СММ ва хазинаи Байналмилалии асъор фаъолона иштирок мекунад.

Тоҷикистон дар минтақаи аз ҷиҳати геостратегӣ муҳими Осиёи Марказӣ ҷойгир буда, нақши назарраси онро дар таъмини амнияти минтақавӣ ба вуҷуд меорад. Масъалаҳои мубориза бо терроризм, экстремизм ва қочоқи маводи мухаддир, бо назардошти наздикии он ба Афғонистони ноором, барои кишвар махсусан муҳим мебошанд.

Эълони соли 2003 — Соли оби тоза: Ташаббуси соли оби тоза аҳамияти захираҳои обро таъкид мекунад ва таваҷҷӯҳро ба мушкилоти об ҷалб мекунад. Форуми байналмилалии Душанбе табодули донишу таҷриба дар соҳаи идоракунии захираҳои обро тақвият бахшид. Идомаи чунин ташаббусҳо ва табодули таҷриба метавонад ба ҳамкории байни кишварҳо барои беҳтар кардани идоракунии захираҳои об мусоидат кунад.

Эълони солҳои 2005-2015 даҳсолаи байналмилалии амали "Об барои ҳаёт": Ташаббус ба зарурати андешидани чораҳои мушаххас барои таъмини дастрасӣ ба оби тоза диққат медиҳад. Даҳсола барои фаъолиятҳои мушаххас чаҳорчӯба фароҳам меорад.

Таъмини кишварҳои Осиёи Марказӣ бо оби тоза тавассути таъсиси Консорсиуми Байналмилалӣ оид ба истифодаи оби кӯли Сарез: ташаббус ба таъмини суботи минтақавӣ дар масъалаҳои обтаъминкунӣ равона шудааст. Ҳамчунин таваҷҷӯҳ ба ҳифзи пиряхҳо барои пешгирии оқибатҳои тағирёбии иқлим муҳим аст.

Ташаббусҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҳақиқат барои инсоният ва сайёраи мо аҳамияти калон доранд, зеро онҳо ба ҳифзи табиат ва захираҳои об, ҳаёти инсоният дар сайёраи мо дар маҷмӯъ нигаронида шудаанд.

Имрӯз Тоҷикистон роҳи худро ба сӯи субот ва шукуфоӣ идома медиҳад. Рӯзи Истиқлолият на танҳо рамзи озодӣ, балки ваҳдати миллат, қобилияти бартараф кардани мушкилот ва ҷустуҷӯи ояндаи беҳтар аст. Ҳукумати мамлакат барномаҳои беҳтар намудани сифати зиндагии аҳолӣ, рушди кишоварзӣ ва саноат, инчунин баланд бардоштани сатҳи таҳсилот ва тандурустиро фаъолона амалӣ менамояд.

Барои насли ҷавон, рӯзи Истиқлолият ёдрас кардани аҳамияти истиқлолият ва соҳибихтиёрии миллӣ, инчунин даъват ба ҳифзи сулҳ ва ҳамоҳангӣ мебошад. Ҷавонони кишвар, ки аллакай дар Тоҷикистони соҳибистиқлол ба воя расидаанд, дар ояндаи кишвар нақши муҳим доранд ва иштироки онҳо дар ҳаёти ҷомеа калиди пешрафти минбаъда мебошад.

Давлатова Фарида, ходими хурди илмии шуъбаи Шарқи Миёна ва Наздки

Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ