Самараи неки истиқлол аст, ки имрӯз Тоҷикистон дар дунё чун давлати сулҳхоҳу сулҳпарвар шинохта шудааст. Бо дастгирии бевосита Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Академияи илмҳо ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон табдил дода шуд. Ба вазъияти иқтисоди ҷумҳурӣ нигоҳ накарда Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо дастгирии Пешвои муаззами миллат сохтори худро пурра нигоҳ дошт.

Илм ва маърифат бузургтарин ва арзандатарин арзиши миллии миллати тамаддунофари тоҷик буда, саҳми фарзандони илмофари тоҷик дар таърих ва тамаддуни ҷаҳонӣ мақоми баланд дорад. Даврони истиқлолияти Ҷумхурии Тоҷикистон саҳифаи навтарини таърихи миллат буда, таҳти сарварии Ҷаноби олӣ, Пешвои Миллат мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон давлати соҳибистиқлоли мо ба дастовардҳои беназири илмӣ ноил гардида истодааст.

Имрӯз (09.01.2025) дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо иштироки олимону муҳақиқони самти биология ҳамоиши илмӣ баргузор гардид. Бар кори ҳамоиш ноиби президенти АМИТ Мирзораҳимзода Акобир ҳусни оғоз бахшида таъкид дошт, ки дар давраи соҳибистиқлолии давлати азизамон дар тамоми самтҳои илмҳои биологӣ пешравиҳо, беҳбудиҳо ба вуқӯъ пайвастанд.

Инчунин, дар ин давра аз ҷониби кормандони илмии озмоишгоҳҳои Институти оид ба самтҳои афзалиятноки таҳқиқотҳои илмӣ натиҷаҳои муҳимми назариявӣ ва амалӣ ба даст оварда шуданд.

Дар маҷмуъ аз ҷониби кормандони институтҳои ботаника ҷилди якуми китоби «Атласи растаниҳои шифобахши Тоҷикистон» ба нашр расидааст, ки дар он, оид ба хусусиятҳои морфобиологӣ, муҳити рушд, паҳншавӣ, ҳолат, таркиби химиявӣ, усули ҷамъоварӣ, шакли дору ва хусусиятҳои фармакологии 100 намуди растаниҳои шифобахши Тоҷикистон маълумот гирд оварда шудааст.

Имрӯз (09.01.2025) дар толори маҷлисгоҳи Маркази мероси хаттии Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар чаҳорчӯби маҳфили илмии “Хирад”-и Раёсати АМИТ бо ҳузури доираҳои илмию академӣ ва адабию маданӣ нишасти вежаи илмӣ-фалсафӣ таҳти унвони “Файласуфи миллӣ ва мактаби фалсафӣ”, ки ба ифтихори 57-солагии фаъолияти илмию эҷодии файласуфи матраҳи миллӣ устод Комил Бекзода ихтисос дода шуд, баргузор гардид.

Дар маҳфил ба истиснои сухани ифтитоҳию ихтитомии ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон доктори илмҳои филологӣ, профессор Маҳмаддовуд Саломиён, 4 суханронии илмӣ- ихтисосӣ (суханронии директори Маркази антропологияи назди Раёсати АМИТ, доктори илми фалсафа, профессор, узви вобастаи АМИТ Маҳмадалӣ Музаффарӣ дар мавзуи “Ҷовидонагӣ ва диди фалсафӣ”, гузориши устоди Донишгоҳи миллии Тоҷикистон доктор (Phd) Нуриддин Шаҳобиддин таҳти унвони “Файласуфи миллӣ ва мактаби фалсафӣ”, гузориши доктори илми фалсафа, мудири кафедраи фалсафаи назди Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Абдуғаффор Мирзоев бо номи “Бекзода ва масъалаи худшиносии миллӣ”, суханронии ходими пешбари илмии Пажуҳишгоҳи забон ва адабиёти ба номи Рӯдакии АМИТ Ҷамолиддин Саидзода сари мавзуи “Комил Бекзода дар мақоми озодандеш ва файласуфи миллӣ”), мулоҳизоту музокироти ширкаткунандагон, сипосномаи Комил Бекзода дар назар гирифта шуда буд.

Нишасти илмиро ноиби президенти Академияи миллии илмҳоиТоҷикистон доктори илмҳои филологӣ, профессор Маҳмаддовуд Саломиён ифтитоҳ карда, роҷеъ ба шахсияти илмӣ-фалсафии Комил Бекзода гузориши илмии ҷолибе ироа намуд. Мавсуф зимни гузориш бар он ишора фармуд, ки устод Бекзода аз соли 1967 интараф дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон фаъолият мекунад ва дақиқан 57 соли ҳаёташро дар муҳити академии ҷумҳурӣ сарфи таҳқиқу пажуҳиш намудааст. Дар ин муддатзамони тулонӣ устод пайи омӯзишу таҳқиқи масъалаҳои умдаи миллӣ, фалсафӣ, иҷтимоӣ, адабӣ, равоншиносӣ ва маданӣ шуда, то имрӯз дар масири рушду таҳаввули ҷаҳонбинии фалсафӣ ва биниши миллӣ бардамона гом бармедорад. Ҳамчунин Раиси Фарҳангистони миллӣ афзуд, ки аз солҳои донишҷӯйӣ шуруъ намуда, устод Комил Бекзода озодандешӣ ва ҳувиятшиносии миллиро минҳайси мабодии илмию фалсафӣ ва фарҳангию эҷодӣ меъёри кору фаъолият қарор дода, ин иқдомро то имрӯз, бидуни вақфаю фосила идома медиҳад. Устод дар асоси манобеъ ва мадорики мавҷуда – бовару асотири бостонӣ, осори мактуби юнонию паҳлавӣ, маохизи асримиёнагӣ ва муосири форсию арабӣ, маводи илмӣ таҳқиқии муосири ба забонҳои хориҷӣ (русӣ, англисӣ, франсавӣ) интишорёфта ба ин натиҷа расидааст, ки Фарҳанги Ҷамшедӣ ба сифати сарандешаи миллӣ тамоми паҳлуҳои зиндагии дунявии қавмию миллиро дар маҳдудаи асотир ва боварҳои бостонӣ таҷассум намудааст, ки метавон аз он фарҳанги решадори миллӣ дар низоми сиёсӣ, иҷтимоӣ, илмӣ, ахлоқӣ, иқтисодӣ, фарҳангӣ ва дар маҷмуъ, моддию маънавӣ васеъ истифода кард. Ин нуктаи фалсафиро устод дар тамоми навиштору гуфтораш возеҳу равшан баён доштааст.

Баъдан, бо такя ба барномаи маҳфил ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон доктори илмҳои филологӣ, профессор Маҳмаддовуд Саломиён суханро ба гузоришгарони асосӣвогузошт. Ба ин тартиб, директори Маркази антропологияи назди Раёсати АМИТ, доктори илми фалсафа, профессор, узви вобастаи АМИТ Маҳмадалӣ Музаффарӣ дар мавзуи “Ҷовидонагӣ ва диди фалсафӣ”, устоди Донишгоҳи миллии Тоҷикистон доктор (Phd) Нуриддин Шаҳобиддин сари масъалаи “Файласуфи миллӣ ва мактаби фалсафӣ”, доктори илми фалсафа, мудири кафедраи фалсафаи назди Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Абдуғаффор Мирзоев дар мавзуи “Бекзода ва масъалаи худшиносии миллӣ”, ва ходими пешбари илмии Пажуҳишгоҳи забон ва адабиёти ба номи Рӯдакии АМИТ Ҷамолиддин Саидзода сари мавзуи “Комил Бекзода дар мақоми озодандеш ва файласуфи миллӣ” гузоришҳои хуби илмӣ ироа карданд. Гузоришгарон, минҷумла бар он таъкид карданд, ки файласуфи миллӣ Комил Бекзода бо равиши махсуси таҳқиқӣ, сабки зебои гуфторӣ ва дидгоҳи вежаи фалсафӣ миёни доираҳои илмию академӣ ва ҷомеаи мадании ҷумҳурӣ ҳанӯз аз замони шуравӣ маълуму машҳур буда, аз тариқи ташаббусоту ибтикороти фардии илмию эҷодӣ дар болоравии сатҳи огоҳии ҷомеа саҳми сазовор гузоштааст. Инчунин, илова гардид, ки устод Бекзода ба сифати як файласуфу рӯшангари миллӣ ва файласуфи соҳибмактаби ватанӣ рисолати илмӣ, иҷтимоӣ ва инсонии худро ба таври бояду шояд анҷом дода, дар шаклгирии ҷаҳонбинии илмӣ, болоравии сатҳи тафаккури фалсафӣ ва биниши миллӣ саҳми шоиста гузоштааст.

Пасон, донишмандону муҳаққиқони маъруф, аз ҷумла муаррихи маъруф, доктори илмҳои таърих, профессор, узви вобастаи АМИТ Ҳайдаршоҳ Пирумшоҳ, матншинос ва шоири муосири тоҷик Алии Муҳаммадии Хуросонӣ, узви вобастаи АМИТ Абдураҳмон Маҳмад, омӯзгори варзидаи ноҳияи Панҷ Мирзодавлат Нидозода ва дигарон перомуни масъалаҳои фалсафӣ ва шахсияти илмию эҷодии устод Комил Бекзода изҳори назар карданд.

Ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон доктори илмҳои филологӣ, профессор Маҳмаддовуд Саломиён маҳфилро ҷамъбаст намуда, барои ироаи матлаби хулосавӣ суханро ба устод Комил Бекзода вогузор кард. Устод Бекзода барои ироаи гузоришҳои ҷолиби илмӣ ба гузоришгарони асосӣ ва ҳозирони маҳфил изҳори сипос намуда, дар доираи мавзуи “Буҳрони фикрӣ ва зарурати биниши фалсафӣ” иҷмолан тазаккур дод, ки муваззафем, дар шароити бархурдҳои сиёсию мафкуравию тамаддунӣ ва ташаннуҷи буҳронҳои фикрию ҳувиятӣ аз фарҳангу фалсафи миллӣ дифоъ кунем ва роҳробарои рушди ҷаҳоншиносии илмӣ-фалсафӣ ва тафаккури миллӣ ҳамвор созем. Устод, ҳамчунин афзуд, ки ҷомеа имрӯз ба дониш, фалсафа ва шеъре ниёз дорад, ки руҳияи миллии мардумро боло бубарад ва инсонҳоро ба такопуву ҷустуҷӯву ковишҳо раҳнамун созад.

Пешбаранда ва муаррифкунандаи илм дар дохил ва сатҳи байналмилалӣ ин Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон мебошад, ва аз рӯзҳои нахустини сари ҳокимият омаданашон Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ин ниҳоди пешбаранда ва муаррифкунанадаи илм таваҷҷуҳи хоса доранд.

Дар тули солҳои соҳибистиқлолии кишвар Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои дастгирии ин қишри пешбарандаи илм мароқ зоҳир намуда, сол то сол сатҳи иқтисодиёту иҷтимоиёти ин табақаро беҳ намуда, барои дар амал татбиқ намудани илм, яъне пайвастани илм бо истеҳсолотро мавриди таваҷҷуҳи бевоситаи хеш қарор дода, иқдомҳои нав ба навро барои пешрафт ва боло бардоштани илми тоҷик ва ояндаи дурахшони ҷавонону наврасон роҳандозӣ намудааст.

Имрӯз (08.01.2025) дар асоси дастуру супоришҳои президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт барои дар амал татбиқ намудани дастуру супоришҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ҷалби олимону кормандони самти илмҳои дақиқ ҳамоиши илмӣ баргузор гардид.

Дар ҳамоиш ноиби президенти АМИТ сарпарасти Шуъбаи илмҳои дақиқ Амонзода Илҳоим Темур суханронӣ намуда, баҳри пешбурд ва рушди илмҳои дақиқ аз ҷумла оид ба солҳои 2020-2040 “Бистсолаи омӯзиш ва рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ” дар соҳаи илму маориф ва иқдоми нави Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оид ба солҳои 2025 – 2030 “Солҳои рушди иқтисоди рақамӣ ва инноватсия” ибрози андеша намуда, аз олимону кормандони соҳа даъват ба амал овард, ки барои дар амал татбиқ намуданд дастуру супоришҳои Роҳбарияти Олии мамлакат кушиш ба харҷ дода, дар пешрафти давлату ҷамъият саҳмгузор бошанд.

Имрӯз (08.01.2025) бо ташаббуси Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо ҷалби олимону кормандони самти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ҳамоиши илмӣ баргузор гардид, ки дар ҳамоиш президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва олимони самти илмҳои ҷамъиятшиносӣ иштирок ва суханронӣ намуданд.

Нахуст ба кори ҳамоиш ноиби президенти АМИТ Саломиён Муҳаммаддовуд Қаюм ҳусни оғоз бахшида иброз намуд, ки дар Паёми навбатии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамаи соҳаҳои хоҷагии халқ таҳлилу баррасӣ гардида, ҳамзамон барои пешрафти ҳамаи соҳаҳо вазифагузориҳо намуданд.

Ёдовар мешавем, ки Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни ироаи Паёмашон барои рушди ояндаи мамлакат вазифагузориҳо дар самти ҳамаи соҳаҳои хоҷагии халқ ва барои рушди самти иқтисодиёти мамлакат, ки асоси зиндагии мардум ба он вобастагӣ дорад, ибрози андеша намуда, солҳои 2025 – 2030 – ро “Солҳои рушди иқтисоди рақамӣ ва инноватсия” эълон доштанд.

Гуфтан ба маврид аст, ки бо гузаштан ба иқтисоди рақамӣ ва инноватсия давлат рушд намуда, чандин фоидаҳои дигар ба даст меояд, чун ҳамаи мо медонем, ки давлате, ки ба пуррагӣ ба низоми иқтисоди рақамӣ гузарад, коррупсия ба пуррагӣ аз байн меравад, буҷаи давлат бой мегардад, андозҳо ба пуррагӣ муайян мешаванд, буҷаи давлат, ки бой шуд сатҳи зиндагии мардум беҳ мегардад, чун болоравии музди маош, нафақа, стипендия ва дигар намуди иловапулиҳо аз болоравии буҷаи давлат вобастагии амиқ дорад ва ҳамагон медонем, ки гузаштан ба иқтисоди рақамӣ бидуни инноватсия ғайриимкон аст, аз ин лиҳоз барои дар амал татбиқ шудани гузаштан ба иқтисоди рақамӣ тамоми ҷомеаро мебояд инноватсияро бояд рушд диҳанд.

ФАРМОНИ

ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Дар бораи «Солҳои рушди иқтисоди рақамӣ

ва инноватсия» эълон намудани солҳои 2025-2030

Мутобиқи моддаи 69 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон фармон медиҳам:

1. Солҳои 2025-2030 «Солҳои рушди иқтисоди рақамӣ ва инноватсия» эълон карда шавад.

2. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати иҷрои фармони мазкур дар муҳлати як моҳ нақшаи чорабиниҳоро таҳия ва барои тасдиқ пешниҳод намояд.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон

ш. Душанбе

8 январи соли 2025

№911

President.tj | Facebook | Instagram | Telegram | X | Youtube

07 январи соли равон бо мақсади амалисозии “Бистсолаи омӯзиш ва рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ дар соҳаи илму маориф” барои солҳои 2020 -2040 дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Сессияи зимистонаи Академияи хурди илмҳо баргузор гардид.

Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар сухани ифтитоҳӣ қайд намуд, ки рушди илм, махсусан илмҳои табиатшиносӣ ва дақиқ дар замони муосир бо суръати бениҳоят зиёд рӯ ба тарақист. Аз ин рӯ Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон хосатан Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба масъалаи рушди илмҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ таваҷҷуҳи хоса зоҳир намуда, барои ба омӯзиш фаро гирифтани наврасону ҷавонон имкониятҳои мавҷударо фароҳам оварданд.

Ҳаминаст, ки Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба хотири боз ҳам беҳтар ба роҳ мондани омӯзиши илмҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ, инчунин, барои тавсеаи тафаккури техникии насли наврас солҳои 2020 – 2040 “Бистсолаи омӯзиши ва рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ дар соҳаи илму маориф” эълон намудааст. Ба ин мақсад дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон тадбирҳои муҳим дар ин самт андешида мешаванд.

Дар идома аъзоёни Академияи илмҳои хурд аз ҳисоби мактаббачагон бо маърузаҳои хеш доир ба фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ суханронӣ намуданд. Инчунин, дар хотима иштирокчиёни фаъоли Академияи илмҳои хурд бо ифтихорномаҳо қадрдонӣ гардиданд.

Ташрифи хонандагони гимназияи "Тоҷикистон" ба озмоишгоҳҳои Институт ботаника, физиология ва генетикаи растании АМИТ ва шиносоӣ оиди ба рафти таҳқиқтои илмӣ дар Институт.

Солҳои охир олимону кормандони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон тибқи дастуру супоришҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон корро ба роҳ монда баҳри ба даст овардани натиҷаҳои назаррас фаъолиятро ба роҳ монда, дар ҳошияи солҳои 2020 -2040 “Бистсолаи омӯзиш ва рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ дар соҳаи илму маориф” корҳои зиёдеро ба анҷом расонидаанд, ки натиҷаҳои назаррасро ба даст оварда истодаанд.

Зикр кардан ба маврид аст, ки химия яке аз фанҳои асосии доираи илмҳои дақиқ ба шумор меравад, олимону кормандони Институти химияи ба номи В.И. Никитини Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дастуру супоришҳои Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро баҳри баланд бардоштани илми тоҷик сармашқи кори худ намуда, фаъолити ҷонноку фаъолона ба роҳ мондаанд ва илми химияро ҳам дар дохил ва ҳам дар хориҷи кишвар намояндагӣ мекунанду дар ин ҷода муваффақ ҳам гаштаанд.

Имрӯз (06.01.2024) олимону кормандони Институти химияи ба номи В.И. Никитини Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҳамаи дастовардҳои хешро ба маърази тамошо гузоштанд, ки роҳбарияти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва роҳбарону кормандони ниҳодҳои дар тобеияти академиябуда аз намоишгоҳи оростаи олимону кормандони Институти химия дидан намуда, аз таассуроти бардоштаашон ба олимону натиҷадорон баҳои баланд доданд.