Перейти к основному содержанию
Рушди устувори ҳар як давлат дар шароити муосири ҷаҳонишавӣ пеш аз ҳама ба сатҳи рушди илм, маориф ва истифодаи самараноки захираҳои зеҳнӣ вобастагӣ дорад. Дар ин раванд фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ ҳамчун пояи асосии пешрафти илмӣ-техникӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ мақоми калидӣ касб менамоянд. Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёмҳои худ ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба масъалаи рушди ин фанҳо таваҷҷуҳи хос зоҳир намуда, онҳоро яке аз самтҳои афзалиятноки сиёсати давлатӣ дар соҳаи маориф ва илм муайян менамоянд. Паёми Пешвои миллат ҳамчун санади муҳими стратегӣ самтҳои асосии рушди кишварро муайян карда, рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзиро омили муҳими ташаккули иқтисоди донишбунёд ва баланд бардоштани рақобатпазирии миллӣ арзёбӣ менамояд.

Дар шароити рушди босуръати илму техника ва технологияҳои муосир нақши фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ дар пешрафти ҷомеа пайваста афзоиш меёбад. Ин фанҳо қонунҳои табиат, равандҳои физикӣ, химиявӣ, биологӣ ва ҳисоббарориҳои мантиқиро меомӯзанд, ки маҳз онҳо асоси рушди соҳаҳои саноат, энергетика, нақлиёт, технологияҳои иттилоотӣ, тиб, муҳандисӣ ва инноватсияро ташкил медиҳанд. Пешвои миллат борҳо таъкид намудаанд, ки бидуни рушди илми дақиқ ва риёзӣ ноил гардидан ба ҳадафҳои стратегии миллӣ, аз ҷумла саноатикунонии босуръат, рақамикунонии иқтисод ва баланд бардоштани сатҳи зиндагии аҳолӣ ғайриимкон мебошад. Аз ин лиҳоз, рушди фанҳои дақиқ ҳамчун заминаи асосии таъмини амнияти илмӣ, технологӣ ва иқтисодии кишвар баррасӣ мегардад.

Сиёсати давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи маориф ва илм таҳти роҳбарии Пешвои миллат ба такмили низоми таълим, навсозии барномаҳои таълимӣ ва мутобиқсозии онҳо ба талаботи замони муосир равона гардидааст. Дар Паёмҳо зарурати бознигарии муҳтавои фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ бо дарназардошти пешрафтҳои илми ҷаҳонӣ ва талаботи бозори меҳнат таъкид карда мешавад. Таҷҳизонидани муассисаҳои таълимӣ бо озмоишгоҳҳои муосир, истифодаи технологияҳои рақамӣ, платформаҳои таълимии электронӣ ва усулҳои интерактивии таълим аз ҷумлаи тадбирҳое мебошанд, ки ба баланд бардоштани сифати таълим мусоидат менамоянд.

Дар Паёми Пешвои миллат нақши омӯзгор дар рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ мавқеи махсус дорад. Омӯзгор ҳамчун шахсияти калидӣ дар ташаккули ҷаҳонбинии илмии насли наврас ва ҷавонон баррасӣ гардида, баланд бардоштани сатҳи касбии ӯ яке аз вазифаҳои муҳими давлат шуморида мешавад. Пешвои миллат таъкид менамоянд, ки омӯзгор бояд на танҳо донишманд, балки дорои тафаккури навоварона ва қобилияти татбиқи усулҳои муосири таълим бошад. Такмили ихтисоси омӯзгорон, ҷорӣ намудани таҷрибаҳои амалӣ ва таҳқиқоти озмоишӣ дар раванди таълим ба ташаккули тафаккури илмӣ ва эҷодии хонандагон мусоидат мекунад.

Ташаккули тафаккури илмӣ ва мантиқӣ яке аз ҳадафҳои асосии рушди фанҳои дақиқ ва риёзӣ мебошад. Омӯзиши амиқи ин фанҳо қобилияти таҳлил, хулосабарорӣ ва ҳалли масъалаҳои мураккабро дар хонандагону донишҷӯён ташаккул медиҳад. Дар Паёми Пешвои миллат ба масъалаи дастгирии ҷавонони лаёқатманд таваҷҷуҳи махсус зоҳир гардида, баргузории олимпиадаҳо, озмунҳои фаннӣ, таъсиси синфҳо ва мактабҳои тамоили техникӣ ва риёзӣ ҳамчун роҳҳои муассири рушди иқтидори зеҳнии кишвар арзёбӣ мегарданд. Ин тадбирҳо ба омодасозии мутахассисони баландихтисос ва рақобатпазир замина фароҳам меоранд.

Робитаи илм, маориф ва истеҳсолот яке аз масъалаҳои муҳиме мебошад, ки дар Паёми Пешвои миллат таъкид шудааст. Фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ бояд на танҳо хусусияти назариявӣ дошта бошанд, балки дар ҳалли масъалаҳои амалии иқтисод ва саноат нақши муассир бозанд. Ҷорӣ намудани таҳқиқоти амалӣ, таъсиси марказҳои илмӣ-инноватсионӣ, рушди стартапҳо ва ҳамкории муассисаҳои илмӣ бо корхонаҳои истеҳсолӣ имконият медиҳад, ки натиҷаҳои илмӣ ба маҳсулоти рақобатпазир табдил ёбанд ва рушди иқтисоди миллӣ таъмин гардад.

Саноатикунонии босуръат ҳамчун ҳадафи стратегии миллӣ дар сиёсати давлатӣ мақоми хос дорад. Дар ин раванд фанҳои дақиқ ва риёзӣ заминаи асосии рушди технологияҳои саноатӣ, автоматикунонӣ ва рақамикунонии истеҳсолот маҳсуб меёбанд. Омодасозии муҳандисон, барномасозон, физикон, химикон ва дигар мутахассисони соҳаи техникӣ бевосита ба сатҳи рушди фанҳои дақиқ вобастагӣ дорад. Пешвои миллат ба рушди таҳсилоти техникӣ ва касбӣ таваҷҷуҳи ҷиддӣ зоҳир намуда, онро омили муҳими пешрафти саноат ва иқтисоди миллӣ арзёбӣ менамоянд.

Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи илм ва маориф низ яке аз самтҳои муҳими зикршуда дар Паёми Пешвои миллат мебошад. Табодули таҷриба, татбиқи стандартҳои пешқадами ҷаҳонӣ, ҷалби лоиҳаҳои муштарак ва сармоягузорӣ ба инфрасохтори илмӣ ба рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ мусоидат мекунад. Ин ҳамкориҳо имконият медиҳанд, ки сатҳи таҳқиқоти илмӣ боло рафта, мутахассисони ватанӣ дар фазои илмии байналмилалӣ мавқеи устувор пайдо намоянд.

Дар шароити рушди иқтисоди рақамӣ аҳамияти фанҳои дақиқ ва риёзӣ боз ҳам меафзояд. Барномасозӣ, зеҳни сунъӣ, таҳлили додаҳо ва технологияҳои рақамӣ маҳсули рушди илми дақиқ буда, Пешвои миллат ба омодасозии мутахассисон дар ин самтҳо таваҷҷуҳи махсус медиҳанд. Рушди фанҳои дақиқ ҳамчун заминаи асосии рақамикунонии иқтисод ва баланд бардоштани самаранокии идоракунӣ баррасӣ мегардад.

Ҳамин тариқ, рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ дар меҳвари Паёми Пешвои миллат ҳамчун омили асосии пешрафти илмӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад. Татбиқи пайгиронаи сиёсати давлатӣ дар ин самт имкон медиҳад, ки иқтидори зеҳнии кишвар тақвият ёфта, иқтисоди донишбунёд ташаккул ёбад ва сатҳи зиндагии аҳолӣ беҳтар гардад. Рушди устувори ин фанҳо на танҳо ояндаи илм ва маориф, балки ояндаи давлат ва ҷомеаи Тоҷикистонро таъмин хоҳад кард.

Муовини директор оид ба илм ва таълими Институти математикаи ба номи А.Ҷураеви АМИТ Каримов Олимҷон Худойбердиевич