Дар ташаккул ва пешрафти давлати демократӣ, фаъолияти ҳизбҳои сиёсӣ нақши асосӣ дошта, яке аз унсурҳои муҳимтарини системаи сиёсии давлат маҳсуб меёбад. Ҳизбҳои сиёсӣ вазифаҳои гуногунро иҷро мекунанд ва ҳамчун минбаре барои ифодаи ақидаҳои табақаҳои мухталифи ҷомеа хидмат намуда, воситаи пайвастани мардум бо сиёсати давлатӣ мешаванд. Ин раванд имконият медиҳад, ки ғояҳо ва барномаҳои мухталифи шаҳрвандон дар як низом шаклгирӣ гардида, равандҳои сиёсӣ ба танзим дароварда шаванд.
Дар давлатҳои бисёрҳизба, ҳизбҳои сиёсӣ рақобатро ба миён оварда, ба баланд бардоштани сифати идораи давлатӣ мусоидат мекунанд. Ин раванд имкон медиҳад, ки идораи давлатӣ дар асоси барномаҳои самаранок ва хуб таҳияшуда такмил ёфта, роҳҳои ояндадори рушди давлат интихоб карда шаванд.
Муваффақияти як ҳизби сиёсӣ аз якчанд омилҳо вобаста аст, ки муҳимтаринашон инҳоянд: доштани барномаи идеологии мушаххас, ки манфиатҳои мардум ва давлатро дар назар дорад; амал кардан мувофиқи ҳамин барномаи идеологӣ; шахсият ва иродаи роҳбари ҳизб; мутобиқшавии пайваста ба шароити тағйирёбандаи сиёсӣ ва ҷамъиятӣ; ҳамбастагӣ бо мардум; пешниҳоди барномаҳои беҳсозандаи ҳаёти иҷтимоӣ ва иқтисодии мардум ва таҳкими идораи давлатӣ; тавоноии ҳизб дар ҳалли мушкилоти мавҷуда.
Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон (ҲХДТ) аз ҷумлаи чунин ҳизбҳо мебошад, ки тӯли се даҳсола дар ташаккул ва рушди Тоҷикистон ҳамчун давлати соҳибихтиёр нақши калидӣ бозида, дар таъмини субот ва рушди устувори кишвар дар шароити гузариш ва эҳёи баъдиҷангӣ саҳми назаррас гузоштааст. ҲХДТ на танҳо ба муттаҳидсозии ҷомеа мусоидат намуд, балки ба нерӯи пешбарандаи ислоҳоте табдил ёфт, ки ба рушди иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии давлат нигаронида шудаанд.
Ғояи таъсиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон соли 1993 аз тарафи Раиси Шурои Олӣ, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пешниҳод гардида, ниҳоят 10 декабри соли 1994 бо ташаббуси фаъолони сиёсӣ ва ҷамъиятӣ ин ҳизб таъсис ёфт. Ҳадафи он эҷоди як нерӯи ягонаи сиёсӣ буд, ки тамоми қишрҳои ҷомеаи ҷумҳуриро муттаҳид созад. Таъсиси ҲХДТ ба давраи душвори таърихии Тоҷикистон рост омад, замоне ки кишвар дар остонаи баромадан аз ҷанги шаҳрвандӣ қарор дошт. Ҳизб ҳамчун минбари муколама, оштӣ ва барқарорсозии сулҳ дар кишвар таъсис ёфт.
Ташкилкунанда ва роҳбари Ҳизби халқии демократии Тоҷикистон Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мебошанд. Зери роҳбариашон Ҳизб мавқеи худро ҳамчун нерӯи асосии сиёсии ҷумҳурӣ таҳким бахшида, дар давраи ташаккули худ дар ҳалли буҳрони сиёсӣ ва пешбурди раванди оштии миллӣ нақши муҳим бозидааст.
Ҷанбаҳои идеологии ҲХДТ бар пояи ваҳдати миллӣ, адолати иҷтимоӣ ва рушди устувор қарор доранд. Барномаи ҳизб ба таъмини субот, таҳкими соҳибихтиёрии давлатӣ, рушди иқтисоди бозаргонӣ, беҳбудии рӯзгори шаҳрвандон ва боло бурдани сатҳи маърифат ва фарҳанг равона шудааст. ҲХДТ диққати асосиро ба ташаккули ҳокимияти қавии давлатӣ медиҳад, ки тавонад сулҳу субот ва тартиботро дар ҷомеа таъмин намояд. Вазифаҳои муҳимтарини Ҳизб дастгирии иқтисоди миллӣ, рушди инфрасохтор, беҳтар намудани низоми тандурустӣ ва маориф, инчунин ҳалли мушкилоти иҷтимоӣ мебошанд. Ҳизб барои рушди институтҳои демократӣ ва ҷалби фаъолонаи шаҳрвандон ба идоракунии давлатӣ талош меварзад.
Дастовардҳои муҳимтарини Ҳизб дар тӯли 30 сол инҳоянд:
1. Мустаҳкам намудани вазъияти сиёсӣ: Яке аз дастовардҳои калидии ҲХДТ барқарории сулҳ ва субот пас аз ҷанги шаҳрвандӣ мебошад. Бо кӯшишҳои ҳизб ва роҳбари он замина барои муколамаи сиёсӣ ва оштӣ фароҳам оварда шуд, ки ин ба Тоҷикистон имкон дод, аз идомаи низоъ ҷилавгирӣ кунад.
2. Ислоҳоти иқтисодӣ: Дар тӯли солҳои мавҷудияти худ ҲХДТ дар пешбурди ислоҳоти иқтисодӣ, ки ба барқарорсозӣ ва рушди иқтисодиёти кишвар мусоидат мекарданд, нақши муҳим бозидааст. Гузариш ба иқтисоди бозаргонӣ, рушди соҳибкории хурду миёна ва ҷалби сармоягузории хориҷӣ асоси рушди иқтисод гардид.
3. Сиёсати иҷтимоӣ: Ҳизб фаъолона ба ҳалли масъалаҳои иҷтимоӣ, аз қабили мубориза бо камбизоатӣ, эҷоди ҷойҳои нави корӣ, беҳбуди шароити зисти аҳолӣ ва рушди инфрасохтори иҷтимоӣ машғул аст. Таваҷҷӯҳи ҷиддӣ ба масъалаҳои маориф, тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ дода мешавад.
4. Рушди инфрасохтор: Дар тӯли се даҳсолаи охир, Тоҷикистон зери роҳбарии ҲХДТ инфрасохтори худро ба таври назаррас беҳтар намуд. Роҳҳо, пулҳо, иншооти энергетикӣ ва дигар иншооти муҳими инфрасохторӣ сохта ва навсозӣ шуданд, ки ин ба сатҳи зиндагии мардум ва рушди иқтисодиёти кишвар таъсири мусбат расонд.
5. Ҳамкориҳои байналмилалӣ: ҲХДТ ба рушди муносибатҳои дипломатии Тоҷикистон бо дигар кишварҳо фаъолона мусоидат мекунад. Ҳизб ташаббусҳоеро, ки ба таҳкими амнияти минтақавӣ ва ҳамкориҳо, инчунин пешбурди манфиатҳои кишвар дар арсаи байналмилалӣ нигаронида шудаанд, дастгирӣ мекунад.
Дурнамои Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон чунин аст, ки он дар остонаи даҳсолаи чаҳорум ҳамчун нерӯи муҳими сиёсӣ боқӣ монда, роҳи рушди ҷумҳуриро муайян мекунад. Дар шароити чолишҳои муосир, аз қабили ҷаҳонишавӣ, тағйирот дар сиёсати байналмилалӣ ва иқтисод, ҳизб бо зарурати мутобиқсозии стратегияҳои худ барои таъмини рушди устувори кишвар рӯбарӯ мешавад.
Самти муҳим ин таҳкими соҳибихтиёрии миллӣ, рушди иқтисоди мустақил ва пешбурди ислоҳоти иҷтимоӣ, ки ба беҳтар кардани шароити зиндагии шаҳрвандон равона шудаанд, боқӣ мемонад. ҲХДТ фаъолияти худро дар беҳтар кардани мавқеи байналмилалии Тоҷикистон, таҳкими муносибатҳои дуҷониба ва бисёрҷониба, бахусус дар доираи ташкилотҳои минтақавӣ, аз қабили ИДМ, СҲШ ва СПАД идома медиҳад.
Ҳизб дар оянда ба ҷавонон таваҷҷӯҳи хосса медиҳад, ки онҳо ба манбаи асосии татбиқи стратегия ва барномаҳои миллӣ табдил меёбанд. ҲХДТ фаъолона дар ҷалби насли ҷавон ба ҳаёти сиёсӣ кор мекунад, ки ин имкон медиҳад пайвастагии идеяҳо таъмин гардида, рушди минбаъдаи Тоҷикистон идома ёбад.
Дар фарҷом қайд кардан мебояд, ки 30-солагии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон на танҳо як санаи муҳими таърихӣ аст, балки сабабе барои таҳлили роҳи тайшуда ва гузоштани ҳадафҳои нав мебошад. ҲХДТ ба рушди ҷумҳурӣ, субот ва таҳкими мавқеи он дар арсаи байналмилалӣ саҳми назаррас гузошт. Дар оянда ҳанӯз бисёр мушкилот ва вазифаҳо дар пешанд, аммо таҷрибаи бисёрсолаи Ҳизб ва дастгирии мардум имкон медиҳад бо эътимод ба оянда назар афканем.
Директори Институти физикаю техникаи ба номи С.У. Умарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, д.и.ф.м. Зарифзода Афзалшоҳ Қаҳрамон
