Ваҳдат – ин мафҳум на танҳо як арзиши маънавӣ, балки пояи ҳастии миллӣ, рукни суботи иҷтимоӣ ва асоси давлатсозии воқеӣ барои ҳар як ҷомеаи дорои таърихи тӯлонӣ мебошад. Дар заминаи пажӯҳишҳои фалсафӣ, иҷтимоӣ ва таърихӣ, мафҳуми ваҳдат ҳамчун ҳолати олии ҳамгароии шахсиятҳо ва гурӯҳҳои иҷтимоӣ дар заминаи ҳадафҳои муштарак ва фарҳанги яксон маънидод мешавад. Таърихи инсоният гувоҳ аст, ки тамаддунҳо ва давлатҳои устувор маҳз дар заминаи ваҳдат, якпорчагӣ ва тафоҳуми неруҳои иҷтимоӣ шакл гирифтаанд.
Миллати тоҷик, ки яке аз шохаҳои бузурги қавмҳои ориёӣ ба шумор меравад, дар тамоми тӯли таърих ба ваҳдат ва ҳувияти муштараки фарҳангӣ такя намудааст. Таърихи беш аз ду ҳазору панҷсадсолаи давлатдорӣ ва фарҳангсозии тоҷикон, аз Ҳахоманишиёну Ашкониёну Сосониён то давлати миллии Сомониён, давраи эҳёи миллӣ дар аҳди Темуриён ва ниҳоят рӯзгори муосир, далолат бар он мекунад, ки ваҳдати миллӣ ҳамеша ҷавҳари ҳастии давлат ва сарҷамъии мардуми тоҷик будааст.
Андешаи ваҳдат на танҳо дар заминаи сиёсат ва ҳукумат, балки дар заминаи фарҳанг, адабиёт, ирфон ва ахлоқи иҷтимоӣ низ густариши амиқ доштааст. Шоирони классикии мо, ба мисли Рӯдакӣ, Фирдавсӣ, Хайём, Саъдӣ, Ҷомӣ ва дигарон, ваҳдатро на танҳо ҳамчун як иттиҳоди зоҳирӣ, балки ҳамчун ваҳдати маънавӣ ва рӯҳонӣ мебинанд. Фирдавсӣ дар «Шоҳнома»-и худ ҳамеша аз ваҳдати миллат, забон, кишвар ва ҳувият дифоъ мекунад. Саъдӣ дар "Гулистон" ва "Бӯстон" аз ваҳдати инсонӣ ва иҷтимоӣ мегӯяду Ҷомӣ аз ваҳдати вуҷудӣ ва ирфонӣ сухан мегӯяд. Дар таълимоти ирфонӣ, ваҳдат зинаи олии худшиносӣ ва расидан ба маърифати илоҳӣ дониста мешавад.
Мутаассифона, миллати тоҷик дар охири асри XX, дар пайи пошхӯрии давлати Шуравӣ ва бенизомии идеологию сиёсӣ ба гирдоби як ҷанги фоҷиабор афтод. Ин ҷанги солҳои 1992–1997, ки бештар характери таҳмилӣ дошт ва решаҳои он берун аз кишвар парварда мешуданд, мардуми тоҷикро ба порчаҳо ҷудо сохт ва кишварро дар остонаи фурӯпошии куллӣ қарор дод. Ин ҷанг, ки натиҷаи омилҳои мураккаби сиёсӣ, иҷтимоӣ ва геополитикӣ буд, боиси талафоти ҷонӣ ва маънавии зиёд гардид – зиёда аз 150 ҳазор нафар ҷони худро аз даст доданд, беш аз як миллион нафар гуреза шуданд ва тамоми низоми иқтисодию иҷтимоии кишвар фалаҷ гардид.
Бо вуҷуди ин ҳама, миллати тоҷик нишон дод, ки дорои хиради таърихист. Дар лаҳзаҳои сарнавиштсоз, фарзонае аз миёни халқ – Эмомалӣ Раҳмон ба арсаи сиёсат баромад ва бо иродаи қавӣ, хислати сулҳдӯстӣ ва маърифати баланди сиёсӣ иқдоми бузурги таърихӣ пеш гирифт. Бо шиори “Ман ба шумо сулҳ меорам!”, ӯ на танҳо ҷони худро дар гарав гузошт, балки тамоми нерӯи сиёсиву дипломатӣ ва маънавии худро равона сохт, то миллатро аз фоҷиаи ниҳоӣ наҷот диҳад.
27 июни соли 2025, бо шукӯҳи хоса, 28-солагии имзои Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ таҷлил хоҳад гашт. Ин ҷашн барои миллати тоҷик рамзи эҳёи дубораи давлатдорӣ, пояи истиқлоли миллӣ ва нишони хирадмандии як халқи таърихсоз мебошад. Ваҳдат дар ин маъно на танҳо як рукни сиёсӣ, балки зеҳнӣ ва маънавӣ аст, ки миллати моро ба сӯйи субот, рушд ва худогоҳии навин раҳнамун сохт.
Аз дидгоҳи илми иҷтимоӣ, ваҳдати миллӣ танҳо тавассути ду омил устувор мемонад: худшиносии таърихӣ ва таҳаммулгароии иҷтимоӣ. Тоҷикистон дар ин замина намунаи нодири ҷаҳонӣ дониста мешавад. Бисёре аз пажӯҳишгарон ва марказҳои таҳқиқотии байналмилалӣ таҷрибаи сулҳи тоҷиконро модели омӯзишӣ барои кишварҳои дорои низоъҳои дохилӣ меҳисобанд. Маҳз ҳамин ваҳдат буд, ки кишвари мо тавонист дар зарфи бисту панҷ соли охир аз як давлати осебпазир ба кишвари дорои амният ва истиқлолияти мустаҳкам табдил ёбад.
Дар замони кунунӣ, ки ҷаҳон рӯ ба ҷудоӣ ва ҷангу низоъ дорад, таҷрибаи ваҳдати тоҷикон на танҳо барои худи миллат, балки барои тамоми башарият паёми умед ва намунаи хираду таҳаммул аст.
Миллати тоҷик аз зумраи қавму миллатҳое мебошад, ки он бо таърихи пурифтихор ва фарҳанги созандаю пойдор маъруф тардидааст. Ончунон ки аз манбаъҳои бостонӣ ва пажӯҳишҳои илмии муосир бармеояд, решаҳои ҳувияти миллӣ ва пояҳои давлатдории тоҷикон ба тамаддуни бостонии ориёӣ, ки дар сарзаминҳои паҳновари Ориёно (Эрони Шарқӣ ва Осиёи Марказӣ) густариш дошт, бармегардад. Қабл аз ташкили давлати шоҳаншоҳии Ҳахоманишиён (550–330 п.м.), сокинони ин минтақа – ки аҷдоди миллати тоҷикро ташкил медоданд – дорои шаклҳои ибтидоии идоракунӣ, низоми иҷтимоӣ, забони муштарак ва фарҳанги мазҳабии воҳид буданд. Яке аз муҳимтарин хусусиятҳои иҷтимоии ин ҷомеаҳо, ки дар таҳқиқоти антропологию иҷтимоӣ зикр шудааст, нерӯи ваҳдати дохилӣ ва якпорчагии ахлоқиву маънавии онҳо буд.
Дар замони Шоҳаншоҳии Ҳахоманишиён ва баъдтар Сосониён, ки яке аз давраҳои шукӯҳмандтарини давлатдории тоҷику форсизабонон ва ориётаборон ба ҳисоб меравад, мафҳуми ваҳдат ба шакли низомӣ ва институтсионалӣ таҷассум ёфт. Ин давраҳоро на танҳо шукӯҳи сиёсию низомӣ, балки густариши адабиёт, меъморӣ ва муносибатҳои ахлоқӣ-фарҳангӣ фаро гирифта буд. Сарчашмаҳои таърихии юнонӣ, румӣ ва ҳиндӣ низ ба ваҳдату суботи дохилӣ ва густариши фарҳанги ягона дар ҳудуди ин давлатҳо таъкид мекунанд.
Бо зуҳури давлати миллии Сомониён (819–999), пояҳои ваҳдати миллӣ ва ҳувияти забонӣ, мазҳабӣ ва фарҳангии тоҷикон боз ҳам равшантар гаштанд. Давлати Сомонӣ ба сифати нахустин давлати форсизабони исломӣ на танҳо ба эҳёи забони тоҷикӣ (форсии дарӣ), балки ба ҳамгироии табақаҳои гуногуни ҷомеа, аз ҷумла деҳқонон, рӯҳониён, табибон ва адибон мусоидат кард. Сомониён бо ибтикори худ як дастгоҳи низомӣ ва маъмурии воҳид ташкил дода, ваҳдати сиёсӣ ва фарҳангиро дар саросари Хуросон ва Мовароуннаҳр таъмин намуданд.
Дар осори устодони адабиёти форсии классик, аз ҷумла Рӯдакӣ, Фирдавсӣ, Умари Хайём, Аттори Нишопурӣ, Саъдӣ, Ҳофиз, Абдураҳмони Ҷомӣ ва дигарон, мафҳуми ваҳдат ҳамчун як арзиши маънавии ҷаҳонӣ ва инсонӣ дар маркази ахлоқу фалсафа қарор дорад.
Бо чунин таърихи пурбарор ва заминаҳои амиқи ваҳдатгароёна, шигифтовар набуд, ки миллати тоҷик дар асри XX – асре, ки пур аз парокандагиҳои сиёсӣ ва таҳдидҳои геополитикӣ буд – тавонист таҷрибаи нотакрори ваҳдатсозиро амалӣ намояд. Мутаассифона, ҷанги шаҳрвандии солҳои 1992–1997 Тоҷикистонро ба як гирдоби фоҷиабор ва хатари нобудии миллӣ бурд. Мувофиқи таҳқиқоти коршиносони байналмилалӣ (аз ҷумла пажӯҳишҳои Маркази сулҳ ва низоъҳои ШМА ва Пажӯҳишгоҳи Гамбург), ин низоъ бештар хусусияти таҳмилшудаи геополитикӣ дошта, бо дахолати ғайримустақими кишварҳои манфиатдор шиддат гирифт.
Пошхӯрии Иттиҳоди Шӯравӣ, ки дар заминаи беқурбшавии идеологияи умумиташаккул ва фурӯпошии сохторҳои давлатӣ сурат гирифт, боиси пайдоиши бенизомии сиёсӣ ва иҷтимоӣ гашт. Дар ин фазо гурӯҳҳои гуногуни манфиатдор, бо афкори мутазод ва бидуни низоми ягона, барои соҳиб шудан ба қудрат вориди бархӯрд шуданд. Комёб набудани муколамаи миллӣ, набудани таҳаммулгароии сиёсӣ ва истифодаи вазъият аз ҷониби унсурҳои беруна ба сар задани ҷанги таҳмилӣ мусоидат кард.
Ҷанг на танҳо ҷони беш аз 150 ҳазор нафарро гирифт, балки ба системаи омӯзиш, иқтисод, фарҳанг ва худшиносии миллӣ зарбаи сахт зад. Насли пурқуввату фаъоли кишвар – ки бояд заминаи созандагии давлати нав мешуд – аз таҳсилу рушд маҳрум гашт ва аксаран ба муҳоҷират, ҷудоӣ ва парешониҳо рӯ овард.
Дар ин замина, ваҳдати миллӣ ҳамчун як зарурати таърихӣ зуҳур кард ва ба як шиори сарнавиштсоз табдил ёфт. Дидгоҳи таҷрибавии таърих ва таҳлилҳои иҷтимоӣ нишон медиҳанд, ки ҷомеаҳои баъдиҷангӣ танҳо тавассути вахдат, музокира, гузашт ва тафоҳум метавонанд ба сӯи барқарории субот ҳаракат намоянд. Таҷрибаи сулҳи тоҷикон дар ин самт на танҳо барои кишварҳои минтақа, балки барои низоъҳои ҷаҳонӣ низ намунаи омӯзишӣ ва илмӣ гардид.
Таҳлили таҷрибаҳои таърихии давлатсозии тамаддунҳои ориёинажод ва тоҷикию форси-забонҳо нишон медиҳад, ки ҳар вақте ҷомеаҳои онҳо дар муқобили хатарҳои бузург қарор мегирифтанд, роҳбарони дорои ҳиммати таърихӣ ва хиради фарҳангӣ зуҳур мекарданд.
Мисли шоҳ Куруши Кабир, ки тамаддуни форсро дар замони парешонӣ муттаҳид сохт, ё Исмоили Сомонӣ, ки миллати тоҷикро дар асоси забон ва фарҳанги муштарак ба давлатдории мустақил овард, Эмомалӣ Раҳмон низ дар пайравии ҳамин анъанаи таърихӣ, бо шиддати масъулияти таърихӣ ва рисолати миллӣ, роҳе пеш гирифт, ки дар радифи бузургтарин таҷрибаҳои муосири сулҳ ва ваҳдати миллӣ ҷойгоҳ пайдо кард.
Таҳқиқоти зиёди байналмилалӣ, аз ҷумла пажӯҳишҳои Маркази таҳлилии Стокҳолм (SIPRI), Институти таҳқиқоти сулҳи Осло (PRIO), Институти сулҳшиносии Массачусетс ва муассисаҳои муҳаққиқи Созмони Милали Муттаҳид, таҷрибаи сулҳи тоҷиконро ҳамчун "намунаи нодири сулҳи дохилии мусолиматомез дар асри XX" арзёбӣ кардаанд.
Имзои Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ, ки рӯзи 27 июни соли 1997 дар шаҳри Маскав бо миёнаравии ҷонибҳои хориҷӣ ва бо иродаи самимии тоҷикон ба амал омад, на танҳо ҷанг ба хотима бахшид, балки оғози як марҳилаи нави таърихии давлатсозӣ ва ҳифзи ҳувияти миллӣ гардид. Ин созишнома на фақат ҳуҷҷати ҳуқуқӣ, балки санади ахлоқӣ ва сиёсие буд, ки бар асоси фалсафаи ваҳдат, эҳтироми тарафайн ва гузашти миллӣ таҳия шуд.
Аммо, таҷрибаҳои сулҳ нишон медиҳанд, ки сулҳ бо имзои санад оғоз меёбад, на анҷом меёбад. Барои таҳкими он тадбирҳои амиқи сиёсию иҷтимоӣ ва фарҳангӣ зарур буданд.
Бо сарварии ин роҳбари дорои ҳиммати таърихӣ Эмомалӣ Раҳмон ва сиёсати ваҳдатгароёнаи ӯ, тадбирҳои зиёде амалӣ гардиданд, аз ҷумла:
- барқарорсозии инфрасохтори харобшуда, аз ҷумла роҳҳо, мактабҳо, муассисаҳои тиббӣ ва марказҳои ҳокимият, ки бевосита ба барқарории ҳаёти иҷтимоӣ мусоидат карданд;
- бозгардонии беш аз як миллион гурезаву муҳоҷир, ки яке аз мушкилтарин раванди пасоҷангӣ ба шумор мерафт;
- институтсионализатсияи ваҳдат, ки дар мисоли таъсиси Комиссияи оштии миллӣ, таҳияи қонунгузории муътадил ва ворид кардани неруҳои мухолиф ба ҳаёти сиёсӣ зуҳур кард;
- татбиқи сиёсати таҳаммулгароӣ ва гуногунандешӣ, ки дар асоси принсипҳои озодии виҷдон, фаъолияти озоди ҳизбҳои сиёсӣ ва расонаҳои мустақил пиёда гардид;
- тақвияти қонунмандӣ ва ҳокимияти қонун, ки барои ҷилавгирӣ аз эҳёи ҷанҷолҳои сиёсӣ ва барқарории адолат замина гузошт;
- рушди иқтисодӣ ва иҷтимоӣ, ки тавассути барномаҳои сармоягузорӣ, ҷалби кишварҳои дӯст ва таъсиси инфрасохтори навин амалӣ гардид.
Нуқтаи муҳими ин раванди сулҳ он аст, ки дар маркази ҳамаи ин тадбирҳо, мафҳуми Ваҳдат ҳамчун меъёри марказии сиёсӣ ва ахлоқӣ қарор дошт. Ваҳдат дар ин марҳила на танҳо иттиҳоди зоҳирии гурӯҳҳои сиёсӣ, балки ваҳдати иродаву дидгоҳҳои миллӣ ва эҳёи ҳувияти маънавии ҷомеаи тоҷик буд. Маҳз тавассути ин ваҳдат, ҷомеаи ҷангзадаи Тоҷикистон ба як ҷомеаи суботманд, амн ва рӯ ба рушд табдил ёфт.
Имрӯз, бо гузашти беш аз 28 сол аз оғози сулҳ, Тоҷикистон ҳамчун кишвари соҳибистиқлол ва амн дар минтақа шинохта мешавад. Сохтмонҳои азим, аз ҷумла нерӯгоҳи Роғун, даҳҳо мактаб, садҳо пулу роҳ, бемористонҳо, барномаҳои иҷтимоӣ ва фаъолияти фарҳангии рӯ ба боло, нишонаи равшани на танҳо сиёсати сулҳгароёна, балки зиндагии бо ваҳдат асосёфта мебошанд.
Ҷашни Ваҳдати миллӣ дар соли 2025 – ҷашни 28-солагии сулҳи таърихӣ - дар як марҳилаи нави бедории миллию таҳаввулоти ҷаҳонӣ таҷлил мегардад. Ин ҷашн таҷассуми хиради таърихии миллати тоҷик, бурдбории рӯҳонӣ ва хидмати шахсияти таърихиест, ки барои насли оянда ва ҷомеаи ҷаҳонӣ сабақи бузург боқӣ мегузорад.
Эмомалӣ Раҳмон – ҳамчун Пешвои миллат – имрӯз на танҳо рамзи сулҳ ва ваҳдат дар Тоҷикистон, балки намунаи пешвои сиёсӣ дар низоъҳои муосир дониста мешавад.
Имрӯз вазифаи насли наврас, донишмандон ва ҷомеаи академикӣ он аст, ки мероси ваҳдатро ҳифз намуда, онро дар шаклҳои нави илмию амалӣ таҳия ва густариш диҳанд. Фикру андешаҳои муҳаққиқони ватанӣ ва хориҷӣ бояд дар таҳқиқоти васеи илмӣ, ҳамоишҳои байналмилалӣ ва барномаҳои таълимӣ табдил ба модели омӯзишӣ гарданд.
Ҳамин тавр, таҷрибаи сулҳи тоҷикон ва шахсияти Пешвои миллат ҳамчун намунаи “дипломатияи миллӣ ва ваҳдати арзишманд” бояд дар меҳвари таҳқиқоти таърихӣ, сиёсӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ қарор гирад.
Бо роҳбарии Эмомалӣ Раҳмон, сулҳ ба як раванди фаъол табдил ёфта, барномаи амалии ваҳдат дар шакли тадбирҳои мушаххас татбиқ гардид. Аз ҷумла, инфрасохтори харобшуда барқарор гардид, гурезагон бозгаштанд, Комиссияи оштии миллӣ таъсис дода шуд, қонунгузории мусолиҳатомез ва демократӣ таҳия шуд, ваҳдат ҳамчун арзиши меҳварӣ пазируфта гардид. Сиёсати таҳаммулгароӣ ва гуногунандешӣ рушд карда, ҳизбҳои сиёсӣ ва ВАО ба саҳнаи қонунӣ роҳ ёфтанд. Ин ҳама иқдомҳо асоси эъмори давлати муосири тоҷиконро гузоштанд.
Дар натиҷа, Тоҷикистон аз як кишвари ҷангзада ба як давлати амн, суботнок ва дар ҳоли рушд табдил ёфт. Иқдомҳои стратегӣ, аз ҷумла сохтмони Нерӯгоҳи Роғун, даҳҳо мактаб, бемористон, роҳ, нақбҳо ва садҳо иншооти дигар, дар якҷоягӣ бо татбиқи барномаҳои иҷтимоӣ ва илмӣ нишон доданд, ки кишвар ба давраи нави эҳё ворид шудааст.
Имрӯз, дар соли 2025, ки 28-солагии сулҳи тоҷикон таҷлил мегардад, ҷомеаи миллӣ ва ҷаҳонӣ таҷрибаи сулҳи тоҷиконро ҳамчун сарчашмаи омӯзиш, сабақи таҳаммул ва намунаи муваффақи сиёсати дохилӣ мешиносад.
Шахсияти Эмомалӣ Раҳмон – ҳамчун Пешвои миллат – имрӯз дар радифи шахсиятҳои калидии таърихи давлатдории тоҷикон қарор гирифтааст. Вай на танҳо сулҳ овард, балки пояҳои нави давлатдории миллӣ, суботи сиёсӣ ва худшиносии фарҳангиро гузошт.
Маҳз бо шарофати роҳбари оқилу хирадманд ва сиёсати ваҳдатгароёна, Тоҷикистон тавонист дар миёни кишварҳои пасошӯравӣ ҳамчун давлати мустақил, ором ва устувор муаррифӣ шавад. Имрӯз вазифаи насли наврас, муҳаққиқон ва ҷомеаи илмӣ он аст, ки ин мероси гаронбаҳои сулҳ ва ваҳдатро ҳамчун намунаи омӯзиш ва рушди устувор нигоҳ доранд, таҳқиқ намоянд ва дар таҷрибаи ҷаҳонӣ муаррифӣ созанд.
Миллати тоҷик, ки дорои таърихи нотакрор ва решаҳои амиқи фарҳангӣ, илмӣ ва ахлоқӣ аст, дар тӯли мавҷудияти худ борҳо нишон додааст, ки бо иродаи қавӣ ва хиради миллӣ метавонад аз ҳар буҳрону санҷиш сарбаландона гузарад. Ҳамон тавр ки дар охири асри ХХ дар шароити вазнини ҷанги шаҳрвандӣ миллат бо роҳбарии Эмомалӣ Раҳмон ба сулҳи пойдор ва ваҳдати миллӣ расид, имрӯз ин миллат бо такя ба сулҳу суботи пойдор ва шохаҳои мустақили давлатдорӣ рӯ ба сӯйи ояндаи дурахшон дорад.
Имрӯз Тоҷикистон вориди марҳилаи нави рушди стратегӣ гардида, дорои нерӯи воқеӣ барои ҳамсаф шудан бо кишварҳои тараққикардаи ҷаҳон мебошад. Ин ояндаи дурахшон на танҳо ба хотири манобеи табиии фаровон, ҷойгоҳи географӣ ё захираҳои инсонӣ, балки пеш аз ҳама бо иродаи сиёсии устувор, сиёсати оқилонаи дохилӣ ва ҳадафмандии миллӣ асос ёфтааст. Сиёсати давлат дар замони муосир ба рушди илм, маориф, технология ва захираҳои зеҳнии инсон ҳамчун захираи муҳимтарин такя мекунад.
Ҳукумати ҷумҳурӣ пайваста аз рушди илму маориф ҳамчун шарти бунёдии пешрафти миллӣ пуштибонӣ мекунад. Мавҷудияти Консепсияи миллии рушди маориф, Барномаи ислоҳоти таҳсилот, Стратегияи рақамикунонии таҳсилот ва Стратегияи миллии рушди захираҳои инсонӣ аз иродаи қавии сиёсатмадорон дар самти омӯзиши зеҳнӣ ва ташаккули миллате хирадманд шаҳодат медиҳад.
Дар оянда, Тоҷикистон нақша дорад, ки ба соҳаҳои илму маориф сармоягузориҳои васеъро ҷалб намояд. Таваҷҷуҳи махсус ба фанҳои дақиқ, робототехника, таълими рақамӣ, омӯзиши барномасозӣ, омӯзиши технологияҳои "блокчейн", истифодаи зеҳни сунъӣ (AI) ва интернети ашё (IoT) ҳамчун қисми муҳими навсозии соҳаҳои иқтисодӣ ва иҷтимоӣ пазируфта шудааст. Консепсияҳо ва стратегияҳои нав, ки ба шароити ҷаҳони рақамӣ мутобиқанд, таҳия шуда, барои амалӣ намудани онҳо ҷалби шарикони байналмилалӣ ва сармоягузорони дохилию хориҷӣ ба роҳ монда шудааст.
Дар шароити ҷаҳони муосир, ки давлатҳои пешрафта ба рақамикунонӣ ва технологияи иттилоотӣ такя мекунанд, Тоҷикистон низ метавонад бо риояи равишҳои устувори сиёсӣ ва рушди кадрҳои соҳибихтисос, ба қатори кишварҳои инноватсионӣ ҳамроҳ гардад. Ҳамзамон, истифодаи оқилонаи технологияҳои сабз, рушди иқтисоди сабз, таҳкими истихроҷ ва коркарди манобеи табиӣ, омодасозии насли нави соҳибкасб ва васеъ намудани имкониятҳои иқтисоди рақамӣ низ дар меҳвари барномаҳои рушди миллии оянда қарор доранд.
Ояндаи дурахшони Тоҷикистон дар он таҷассум ёфтааст, ки бо сулҳу субот, ваҳдати миллӣ, истифодаи илм ва захираҳои зеҳнӣ ва таҳкими робитаҳои байналмилалӣ кишвар ба як маркази нави рушди устувор дар Осиёи Марказӣ табдил ёбад. Ин ҳадаф тавассути боло бурдани сатҳи маърифат, худшиносии миллӣ ва таҳкими нақши илму маориф амалӣ мегардад.
Дар ниҳоят, миллати тоҷик, ки дар гузашта дар бунёди тамаддуни башарӣ саҳми бузург дошт, имрӯз низ бо такя ба фарҳанги бостонӣ, хиради сиёсӣ ва иродаи миллии худ метавонад ба яке аз кишварҳои тараққикардаи ҷаҳонӣ табдил ёбад.
Барои расидан ба ин ҳадаф, тавсеаи стратегӣ, рушди устувори иқтисодӣ, тарбияи кадрҳои муосир, таҳкими илм ва ҷалби технологияҳои рақамӣ аз ҷумлаи авлавиятҳои бетағйир маҳсуб мешаванд.
Саидов Давлатёр Маҳмадсалимович – Ив Мудири Шуъбаи татбиқи илм дар истеҳсолоти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон
Маликов Тавакал Саидович - Сармутахассиси Шуъбаи татбиқи илм дар истеҳсолоти АМИТ
Имом Мираҳмади Шарофиддин-Сармутахассиси Шуъбаи татбиқи илм дар истеҳсолоти АМИТ
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
