Бо андӯҳи гарон хабар медиҳем, ки санаи 8-уми апрели соли ҷорӣ (2025) боз яке аз мутахассиси сатҳи олии Институти астрофизикаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар баробари доктори илмҳои физикаю математика, узви вобастаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикис
Бо андӯҳи гарон хабар медиҳем, ки санаи 8-уми апрели соли ҷорӣ (2025) боз яке аз мутахассиси сатҳи олии Институти астрофизикаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар баробари доктори илмҳои физикаю математика, узви вобастаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Субҳон Ибодович Ибодов, ки санаи 06.04.2025 ин оламро падруд гуфтанд, Олима ва Кашшофи кометаи 67P/Чурюмов-Герасименко, Светлана Ивановна Герасименко низ дар синни 80-солагӣ аз олам даргузашт, ки ин ба илми астрономияи тоҷик зарбаи бузург мебошад.
Светлана Ивановна Герасименко 23-уми феврали соли 1945 дар деҳаи Баришевкаи вилояти Киеви Украина дар оилаи омӯзгор ба дунё омада, соли 1953 ба мактаби миёнаи ҳамонҷо ба синфи якум рафта, баъд аз хатми он дар соли 1968 ба факултети астрономияи Донишгоҳи Киев дохил шуд ва онро бо ихтисоси астроном ба итмом расонидааст. Бояд қайд намуд, ки Светлана Ивановна Герасименко баъди хатми Донишгоҳ ба зинаи аспирантураи расадхонаи астрономии Академияи фанҳои Украина дохил шуда, моҳи сентябри соли 1969 ӯ ҳамроҳи коркуни расадхонаи астрономии Академияи фанҳои Украина Клим Чурюмов ба экспедитсия ба Алма-Ато барои мушоҳидаи кометаи 32P/Комас-Сола сафарбар гашт ва ба воситаи телескопи 50см –и онҷо кометаи навро мушоҳида намудааст. Шаби 11 ба 12 – уми сентябри соли 1969 ҳангоми мушоҳидаи кометаи 32P/Комас-Сола дар он вақт кометаи дигарро мебенад, ки баъдан онро ба номи кашфкунандагони он, яъне Чурюмов ва Герасименко ин кометаи нав (кометаи 67P/Чурюмова-Герасименко)-ро номгузорӣ мекунанд.
Қобил ба зикр аст, ки Светлана Герасименко соли 1973 бо даъвати Институти астрофизикаи Академияи миллии илмҳои Точикистон ба ҳайси корманди илмӣ ба Душанбе даъват шуда, то ин лаҳза фаъолияти илмии худро бо Институти астрофизикаи АМИТ идома дода, дорои чандон дастовардҳои илмӣ мебошад.
Светлана Ивановна Герасименко, яке аз астрономҳои муввафақи Иттиҳоди Шӯравӣ ва Тоҷикистон буда, кашфкунандаи кометаи 67P/Чурюмова-Герасименко, барандаи лауреати Ҷоизаи давлатии Ҷумҳурӣ ба номи Абуалӣ ибни Сино дар соли 2017 ва аъзои ҷамъияту созмонҳои байналмилалии астрономҳои ҷаҳон мебошад.
Инчунин 2-юми марти соли 2004 Светлана Герасименко ҳамроҳи Клим Чурюмов дар космодроми Куруи Гвианаи Фаронса ҳангоми парвози киштии кайҳонии байнисайёравии Аврупоии «Розетта» иштирок доштанд, ки барои омӯзиши кометаи 67P/Чурюмова-Герасименко равона карда шуда буд ва ин киштии кайҳонӣ моҳи ноябри соли 2014 бори аввал ба сатҳи кометаи мазкур бомуваффақият фуруд омад. Ҳангоми фурудоии дастгоҳи Роззета номбӯрда дар агентии кайҳонии Аврупо дар Олмон ширкат варзида буд.
Маврид ба зикр аст, ки ба номи Светлана Герасименко на танҳо комета балки астероиди (3945) низ дар соли 1982 аз ҷониби Николай Черных кашф шуда буд, номгузори шудааст.
Хабари марги нобаҳангоми Светлана Герасименко талафоти бузург дар илмӣ тоҷик баҳисоб рафта, аҳли кормандони Институтро сахт андӯҳгин намуд. Ба аҳли пайвандон ва хешовандонашон изҳори ҳамдарди баён намуда, ба онҳо сабри ҷамил хоҳонем.
Хотираи неки ӯ дар зеҳни коллективи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Институти астрофизикаи АМИТ абадӣ хоҳад монд.
ХОТИРАШОН НЕКУ ЁДАШОН ГИРОМӢ БОД!
15 январи соли равон дар ҳошияи баргузории Форум президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо Вазири мероси фарҳангӣ, гардишгарӣ ва саноии дастии Ҷумҳурии Исломии Эрон Саидризо Солеҳ Амирӣ мулоқот анҷом дод.
Зимни мулоқот ҷонибҳо доир ба масъалаҳои таҳлил ва муайян намудани самтҳои афзалиятноки корҳои муштараки илмӣ, мусоидат ба ҳамгироии самараноки илмӣ дар кишварҳои Тоҷикистону Эрон, таҳия ва лоиҳаҳои нав илмӣ, ташкил ва гузаронидани экспедитсияҳои якҷояи илмӣ, мусоидат ба паҳн намудани таҷрибаи истеҳсолот дар соҳаи илм дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон бо мақсади баланд бардоштани сифати тайёр намудани кадрҳои илмӣ мубодилаи афкор намуданд.
Инчунин, ҷиҳати муайян намудани самтҳои афзалиятноки рушди таҳқиқоти илмӣ бунёдӣ ва таҳияи тадбирҳо оид ба ҷорӣ намудани натиҷаи онҳо дар самти илми муосир изҳори назар карда шуд.
Дар мулоқот зикр гардид, ки мо дар оянда бояд дар масъалаҳои ба даст овардани созишнома оид ба самтҳои афзалиятноки якҷояи таҳқиқотҳои илмӣ, ҳамоҳангсозии лоиҳаҳои муштараки илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо Ҷумҳурии Исломии Эрон, ба даст овардани мавқеи мувофиқ дар бобати ташкил ва гузаронидани таҷрибаи илмӣ табодули афкор намуда, дар ин самт ҳамкориҳои илмиро тақвият бахшем.
15 январи соли равон дар ҳошияи сафари давлатии Президенти Ҷумҳурии Исломии Эрон Масъуд Пизишкиён ба Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Форуми олимону пажуҳишгарони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон бо иштироки олимону пажуҳишгарони ду кишвар баргузор гардид.
Дар кори Форум президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ҳусни оғоз бахшида, ташрифи олимону пажуҳишгарони кишвари ба мо дӯсту ҳамзабонро ба академия хайрамақдам гуфт.
Таъкид гардид, ки солҳои охир густаришу таҳкими робитаҳои дӯстӣ ва ҳамкории гуногунҷанба миёни Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон тақвият ёфтаанд. Маҳз ба роҳ мондани ҳамкориҳои гуногунҷанба бо ин кишвари дӯсту ҳамзабон аз сиёсати дӯстонаи роҳбарони ду кишвар сарчашма мегирад.
Бояд гуфт, ки дар доираи ин ҳамкориҳо олимону пажуҳишҳгарони ду кишвари ҳамзабон пайваста дар якҷоягӣ таҳқиқотҳои илмӣ гузаронида, таъриху фарҳанги бою ғании хешро зинда нигоҳ доштаанд. Ҳамин аст, ки осори пурмуҳтавои олимону бузургони тоҷику форс аз қадим миёни оламиён машҳур гардида, дар миёни ҳаводорони шеъру адаб ҷойгоҳи махсусро касб намудааст.
Лозим ба ёдоварист, ки имрӯз олимону пажуҳишгарони Ҷумҳурии Исломии Эрон ва Ҷумҳури Тоҷикистон, ки ҳарду ворисони аслии Абуабдуллоҳи Рудакӣ ва Фирдавсии Тусӣ ба ҳам омада, баҳри тақвиат бахшидани корҳои илмӣ – таҳқиқотӣ ва мустаҳкам намудани робитаҳои илмӣ дар форум иштирок намуданд.
Дар идомаи Форум мушовири калони бахши ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои рушди иҷтимоӣ ва робита бо ҷомеа Абдуллозода Масрур Аҳмад, Вазири мероси фарҳангӣ, гардишгарӣ ва саноии дастӣ Саидризо Солеҳ Амирӣ ва дигар пажуҳишгарон суханронӣ намуданд.
Ҳадаф аз баргузор намудани Форум таҳкими минбаъдаи ҳамкориҳои бисёрҷониба ва дуҷонибаи байнидавлатӣ дар соҳаи илму фановарӣ, муттаҳид намудани нерӯи илмии олимони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон, инчунин баррасии масъалаҳои ҳамоҳангсозии таҳқиқотӣ илмӣ дар доираи як платформа мебошад.
Инчунин, бо мақсади мустаҳкам намудани равобитҳои илмию таҳқиқотии олимону пажуҳишгарони Тоҷикистон ва Эрон дар Форум масъалаҳои таҳлил ва муайян намудани самтҳои афзалиятноки корҳои муштараки илмӣ, мусоидат ба ҳамгироии самараноки илмӣ дар кишварҳои Тоҷикистону Эрон, таҳия ва лоиҳаҳои нав илмӣ, ташкил ва гузаронидани экспедитсияҳои якҷояи илмӣ, мусоидат ба паҳн намудани таҷрибаи истеҳсолот дар соҳаи илм дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон бо мақсади баланд бардоштани сифати тайёр намудани кадрҳои илмӣ, муайян намудани самтҳои афзалиятноки ушди таҳқиқоти илмӣ бунёдӣ ва таҳияи тадбирҳо оид ба ҷорӣ намудани натиҷаи онҳо дар самти илми муосир мавриди таҳлилу баррасӣ қарор дода шуданд.
Қайд гардид, ки мо дар оянда бояд дар масъалаҳои ба даст овардани созишнома оид ба самтҳои афзалиятноки якҷояи таҳқиқотҳои илмӣ, ҳамоҳангсозии лоиҳаҳои муштараки илмии Академияи илмҳои Тоҷикистон бо Ҷумҳурии Исломии Эрон, ба даст овардани мавқеи мувофиқ дар бобати ташкил ва гузаронидани таҷрибаи илмӣ табодули афкор намуда, дар ин самт ҳамкориҳои илмиро тақвият бахшем.
Дар идома олимону пажуҳишгарони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон маърӯза намуда, оид ба дурнамо ва рушди ҳамкориҳои илмию таҳқиқотии ҷонибҳо суханронӣ намуданд.
БОЗДИДИ ОЛИМОНУ ПАЖУҲИШГАРОНИ ҶУМҲУРИИ ИСЛОМИИ ЭРОН АЗ НАМОИШИ ДАСТОВАРДҲОИ ОЛИМОНИ АМИТ
15 январи соли равон қабл аз баргузории Форум олимону пажуҳишгарони Ҷумҳурии Исломии Эрон, Вазири мероси фарҳангӣ, гардишгарӣ саноии дастӣ Саидризо Солеҳ Амирӣ, Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Исломии Эрон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷаноби Алиризо Ҳақиқиён аз намоиши дастовардҳои олимону пажуҳишгарони муассисаҳои илмӣ таҳқиқотии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дидан намуда, зимнан ба дастовардҳои олимону муҳақиқони муассисаҳои илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон баҳои баланд доданд.
Зимни боздид меҳмононро президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва дигар олимон ҳамроҳӣ намуданд. Қайд кардан ба маврид аст, ки муассисаҳои илмии таҳқиқотии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар тули солҳои соҳибистиқлолии кишвар дар пешбурди корҳои илмию таҳқиқотӣ саҳми назаррас гузошта, дар самтҳои гуногун дастовардҳои арзишмандро ба даст овардаанд.
Ёдовар шудан ба маврид аст, ки натиҷаи ҳамаи ин дастовардҳо маҳз таваҷҷуҳи бевоситаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аст, ки барои олимону пажуҳишгарон тамоми шароиту имкониятҳои мавҷударо фароҳам овардаанд.
Бояд гуфт, ки аз рӯзҳои нахустини сари ҳокимият омаданашон Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ин қишри пешбаранда ва муаррифкунандаи илм таваҷҷуҳи хосса зоҳир намуда, барои пешрафт ва шароити модиву техникии олимон корҳои муҳимро ба анҷом расонидаанд.
Хониши сиёсӣ. БАЛАНД БАРДОШТАНИ ҶАҲОНБИНӢ ВА ЗЕҲНИЯТУ ТАФАККУРИ ИЛМИИ МУҲАҚҚИҚОНИ ҶАВОН
Боиси тазаккур аст, ки бо роҳнамоӣ ва ташаббуси президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар доираи фаъолияти Шурои олимони ҷавони АМИТ курси “Роҳбарони сиёсӣ” ба роҳ монда шудааст.
Вобаста ба ин, санаи 14 январи соли 2025 зимни нишасти 10-уми ин иқдом дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо иштироки академики Академияи миллии илмҳои ТоҷикистонКароматулло Олимов хониши сиёсӣ баргузор гардид.
Дар раванди чорабинӣ Раиси Шурои олимони ҷавони АМИТ, мудири шуъбаи Шарқи Миёна ва Наздики Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ, н.и.ф., Зиёев Субҳиддин оид ба ҷанбаҳои гуногуни баланд бардоштани ҳисси ватандӯстӣ, ҳувияти баланди миллӣ, дарки хештаншиносӣ ва эҳтиром гузоштан ба илму олимон сухан гуфта, аз ҳузури меҳмон истиқболи нек намуд.
Академик Кароматулло Олимов ниҳоят маърӯзаи саривақтӣ ва муҳиму пурмуҳтаво ироа намуданд, ки аз ин сӯҳбат ҳозирин ва олимони ҷавони АМИТ бардоштҳои муфид гирифтанд.
Меҳвари маърӯзаро ҷаҳонбинӣ ва зеҳнияту тафаккури илмӣ ташкил дода, устод Кароматулло Олимов ҷавононро барои арҷ гузоштан ба муқаддасоти миллӣ, аз таъриху фарҳангу забони пурғановатамон бархурдор гаштан ва ҳамеша барои ҳифзи манфиатҳои давлатӣ, марзу буми кишвар, Истиқлолу Ваҳдати миллиамон омода будан роҳнамоӣ намуданд.
13 январи соли равон бо мақсади иҷрои дастуру супоришҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таҳти Раёсати президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо ҷалби роҳбарони сохторҳои гуногуни академия ҷаласаи назоратӣ баргузор гардид.
Дар ҷаласа таъкид гардид, ки дар Паёми имсолаи худ Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷиҳати вусъат бахшидан ба равандҳои инноватсионӣ ва истифодаи ҳамаҷонибаи имкониятҳои технологияҳои рақамӣ дар иқтисодиёт солҳои 2025 – 2030- ро «Солҳои рушди иқтисоди рақамӣ ва инноватсия» эълон намуданд.
Таъкид гардид, ки гузаштан ба иқтисоди рақамӣ ва инноватсия яке аз роҳҳои асосии расидан ба рушди иқтисодиёти давлатӣ ва пешрафт дар тамоми соҳаҳои хоҷагии халқ мебошад.
Инчунин, дар Паёми имсола Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, “Барномаи давлатии тайёр кардани кадрҳои баланди илмӣ барои солҳои 2021-2030” – ро мавриди таҳлилу баррасӣ қарор дода, барои амалисозии он ба масъулин дастуру супоришҳои мушаххас доданд.
Зимни ҷаласа масъалаи таҳкими заминаи моддиву техникӣ муассисаҳои илмӣ баррасӣ гардид. Бояд гуфт, ки муҳайё намудани шароити мусоиди корӣ ва бо техникаву технологияҳои ҳозиразамон муҷаҳаз намудани базаи муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ яке аз масъалаҳое аст, ки зери таваҷҷуҳи бевоситаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қарор дорад. Аз ин рӯ, мо бояд ба ин масъала ҷиддӣ муносибат намуда, барои амалисозии ин дастуру супоришҳо тадбирҳои муҳим андешем.
Ҳамзамон таъкид гардид, ки дар ҳошияи сафари кории Президенти Ҷумҳурии Эрон ба Тоҷикистон дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон баргузории Форуми олимони ҷавони Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Эрон ба нақша гирифта шудааст. Дар доираи ин ҷиҳати дар сатҳи баланд баргузор намудани форуми мазкур ба масъулин дастурҳои мушаххас дода шуд.
Дар идома он нафароне, ки тибқи Фармоиши Комиссияи олии аттестатсионии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон шаҳодатномаи номзадӣ ва докторияшон тасдиқ гардидааст аз ҷониби роҳбарият ба соҳибонашон супорида шуд.
10 январи соли равон дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маҷлиси умумии ҳисоботӣ оид ба муҳимтарин натиҷаҳои фаъолияти илмӣ ва илмию ташкилии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар соли 2024 ва вазифаҳо барои соли 2025 мавриди муҳокима ва баррасӣ қарор гирифт.
Дар маҷлиси умумӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, намояндаи Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Сафарзода Анвар, олимону академикон ва роҳбарону намояндагони сохторҳои гуногуни академия иштирок доштанд.
Баъд аз суханронии узви вобастаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Имомзода Маҳмадюсуф ҳисоботи президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар соли 2024 ва вазифаҳо барои соли 2025 мавриди муҳокима қарор гирифт, ки он бо мақсади дастуру супоришҳои Асосогузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми худ ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28 декабри соли 2024 ва мулоқот бо аҳли илм ва маорифи кишвар, инчунин Стратегияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаҳои илм, технология ва иноватсия барои давраи то соли 2030 ва Нақшаи кории Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар соли 2024 ба роҳ монда шуд.
Зимни ироаи ҳисоботи худ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар бораи ҳар як бахши фаъолияти Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар соли 2024 ба тафсил сухан ронд. Қайд кардан ба маврид аст, ки дар вохурии навбатии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарм Эмомалӣ Раҳмон бо аҳли илму маориф масъалаҳои муҳиму меҳварии илми тоҷик ва низоми маориф мавриди таҳлилу баррасӣ қарор гирифт ва ба Академияи милли илмҳои Тоҷикистон вазифаҳои мушаххас дода шуд.
Ҳамчунин зикр шуд, ки 30 майи соли 2024 дар Кохи Ваҳдат мулоқоти навбатии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо аҳли илм ва маорифи кишвар доир гардид. Дар ин радиф дар асоси нақша чорабини оид ба иҷроиши дастуру супоришҳои Президенти ҶТ Пешвои миллат, корҳо дар АМИТ бо маром идома дорад.
Яке аз санаҳои таърихи ин 29 октябри соли 2024 ташрифи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ ба АМИТ, ин бинои нави Маркази минтақавии бехатарӣ, амният ва кафолати химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистонро мавриди баҳрабардорӣ қарор доданд. Марказ 4 ошёна буда, дорои 16 озмоишгоҳи инноватсионии илмӣ-таҳқиқотии самтҳои химия, биология ва нодиртарин озмоишгоҳҳои илмии соҳаи иммунологӣ, вирусологӣ, бехатарӣ ва амнияти биологӣ ва криминалистикаи ядроӣ буда, барои омӯзиш ва ташхиси маводи химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроӣ хизмат менамояд. Бо ифтитоҳи озмоишгоҳҳо қадами муҳиме баҳри таҳкими амният ва иқтидори илмӣ на танҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, балки дар тамоми минтақаи Осиёи Марказӣ гузошта мешавад.
Пас аз маросими тантанавии ифтитоҳи озмоишгоҳҳо Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо 5 лоиҳаи нави сохтмони биноҳои марказҳои илмию таҳқиқотӣ шинос шуданд. Иттилоъ дода шуд, ки 3 лоиҳа дар асоси ҳамкории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Ҷумҳурии Мардумии Чин рӯйи кор омадааст; лоиҳаи бинои Институти илмӣ-таҳқиқотии автомобилҳои нави барқӣ, лоиҳаи бинои Маркази экспедитсия ва санҷиши сарватҳои маъданӣ, лоиҳаи бинои Маркази илмии технологияҳои иттилоотӣ, лоиҳаи бинои Маркази байналмилалии омӯзишии муқовимат ба терроризм бо истифода аз силоҳи қатли ом ва маводи химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, лоиҳаи бинои филиали Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар шаҳри Бохтар муаррифӣ гардиданд.
Қайд гардид, ки дар соли 2024 олимони АМИТ таҳқиқотро аз рӯйи 110 мавзуъ, аз ҷумла 68 мавзуи илмӣ-таҳқиқотии бунёдӣ, 14 мавзуи илмӣ-таҳқиқотии амалӣ ва 28 мавзуи илмӣ-таҳқиқотии бунёдию амалӣ идома дода, натиҷаҳои назаррас ба даст оварданд.
Боиси ифтихор аст, ки Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар соли 2024 дар раддабандии байналмилалӣ байни муассисаҳои илмию таҳқикотӣ ва муассисаҳои таҳсилоти олӣ, аз ҷумла китобхонаи электронӣ (e-library) ва Шохиси россиягии иқтибосоварии илмӣ (яъне РИНЦ)-и Федератсияи Россия мавқеи худро мустаҳкам намуд. Дар ин сол Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон шохиси Хиршро аз рӯйи ҳамаи маводи дар китобхонаи электронӣ (e-library) нашршуда аз 10 ба 51, аз рӯйи ҳамаи маводи дар РИНЦ нашршуда аз 10 ба 49 ва аз рӯйи ҳамаи маводи дар ҷавҳари РИНЦ нашршуда аз 5 ба 42 расонида, миёни 49 муассисаи илмӣ ва таҳсилоти олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойи аввалро ишғол намуд. Ҳамзамон, шумораи тамоми маводи дар китобхонаи электронӣ нашршудаи олимони АМИТ 6692 ададро ташкил дода, миқдори маводи нашршуда, ки аз онҳо иқтибос овардаанд, ба 19595 адад расонида шуд.
Дар робита ба ҳисоботи президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар соли 2024 намояндаи Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, олимону академикон фикру андешаҳои худро иброз дошта, ҳисоботро қаноатбахш ҳисобиданд.
Умуман, ҳайати кормандони илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон соли 2024-ро бо дастовезҳои хуби илмию таҳқиқотӣ натиҷагирӣ карда, азм доранд, ки соли 2025-ро бо сарбаландӣ ва ҳисси баланди масъулиятшиносӣ дар тарбияи мутахассисони илмӣ ҷамъбаст намоянд. Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон барои корҳои назарраси анҷомдодашуда ба ҳайати кормандони илмӣ изҳори миннатдорӣ намуда, аҳли олимонро барои хубтару пурсамартар намудани дастовардҳои илмӣ даъват менамояд. Инчунин, зумрае аз олимону кормандон барои заҳмати пурсамарашон дар соҳаи илм бо ифтихорномаҳои Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон қадрдонӣ гардонида шуданд.
Тибқи қарори Раиси шаҳри Душанбе аз 25.11.2024, √770 озмуни "Беҳтарин донандаи китобҳои Пешвои миллат" баргузор гардид, ки дар он ҳудуди беш 560 нафар иштирок намуд.
Дар озмуни мазкур, ходими калони илмии Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳовадинови АМИТ, номзади илмҳои сиёсӣ Саидова Фазилатмо Сайдамировна сазовори ҷойи аввал дар даври ноҳиявӣ ва дар даври умумишаҳрӣ бошад ҷойи дуюмро ишғол намуд.
Докторант Phd - и Институти таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносии ба номи А. Дониш Ҳангома Нуруллозода, ки дар озмуни ноҳиявӣ ҷойи сеюмро ишғол намуда буд, дар даври ниҳоӣ соҳиби ҷойи ифтихорӣ гардид.
Самараи неки истиқлол аст, ки имрӯз Тоҷикистон дар дунё чун давлати сулҳхоҳу сулҳпарвар шинохта шудааст. Бо дастгирии бевосита Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Академияи илмҳо ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон табдил дода шуд. Ба вазъияти иқтисоди ҷумҳурӣ нигоҳ накарда Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо дастгирии Пешвои муаззами миллат сохтори худро пурра нигоҳ дошт.
Илм ва маърифат бузургтарин ва арзандатарин арзиши миллии миллати тамаддунофари тоҷик буда, саҳми фарзандони илмофари тоҷик дар таърих ва тамаддуни ҷаҳонӣ мақоми баланд дорад. Даврони истиқлолияти Ҷумхурии Тоҷикистон саҳифаи навтарини таърихи миллат буда, таҳти сарварии Ҷаноби олӣ, Пешвои Миллат мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон давлати соҳибистиқлоли мо ба дастовардҳои беназири илмӣ ноил гардида истодааст.
Имрӯз (09.01.2025) дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо иштироки олимону муҳақиқони самти биология ҳамоиши илмӣ баргузор гардид. Бар кори ҳамоиш ноиби президенти АМИТ Мирзораҳимзода Акобир ҳусни оғоз бахшида таъкид дошт, ки дар давраи соҳибистиқлолии давлати азизамон дар тамоми самтҳои илмҳои биологӣ пешравиҳо, беҳбудиҳо ба вуқӯъ пайвастанд.
Инчунин, дар ин давра аз ҷониби кормандони илмии озмоишгоҳҳои Институти оид ба самтҳои афзалиятноки таҳқиқотҳои илмӣ натиҷаҳои муҳимми назариявӣ ва амалӣ ба даст оварда шуданд.
Дар маҷмуъ аз ҷониби кормандони институтҳои ботаника ҷилди якуми китоби «Атласи растаниҳои шифобахши Тоҷикистон» ба нашр расидааст, ки дар он, оид ба хусусиятҳои морфобиологӣ, муҳити рушд, паҳншавӣ, ҳолат, таркиби химиявӣ, усули ҷамъоварӣ, шакли дору ва хусусиятҳои фармакологии 100 намуди растаниҳои шифобахши Тоҷикистон маълумот гирд оварда шудааст.
