Модар – азизтарин, дилсӯзтарин ва покмаништарин шахс барои ҳар як инсон мебошад. Олиҳаи ҳусн, парвардаи зебоию иффат, офаранда ва тарбиятгари инсон дар зиндагист. Ӯморо на танҳо ба дунё овард, тавассутишабзиндадорию аллаҳои ширин, каломи фасеҳ ва машаққатҳои шабонарӯзӣ бузург намуд, балки баробар бо ин заҳматҳои сангин талош варзид, ки ҳамешасоябону ҳимоябонамонбошад.
Пас, модар ҳаст, ки мо ҳастемва ҳаёт ҳаст. Аз таввалуди худ шодӣ мекунемуаҳсант ба модар мегӯем, ки ӯ моро офариду парвариш кард, бузург гардониду соҳибкасб намуд. Ба мо тарбияи дуруст доду худогоҳамон намуд, то худро бишиносему нисбат ба дигарон эҳтиром гузорем.
Аз ин рӯ, бамаврид аст бигӯем, ки зиҳӣ модар, зиҳӣ модар, ки бо меҳри беҳамто ва навоизишҳои гармат ба қалбамон нур бахшидӣ, бо суханҳои латифу шарифат забонамонро гӯё гардонидӣ, бо ду дастони нарму навозишгаратдастамон дошта, роҳгардӣ ёд додӣ, то мустақил ба пойи худ равон гардем. Соҳиби донишу маърифат, ҷоҳу мансаб гашта, нақши иҷтимоии худро барои эҳтирому азиз доштани ту, ҳимояи марзу буми кишвар, забону фарҳанги миллат, ояндаи дурахшон ва зиндагии шоистаи мардум иҷро намоем. Беҳуда нест, ки дар ҳама ҳолат ҷиҳати раҳоӣ аз мушкилот ва пайдо кардани роҳи наҷот мо аз ту ёд мекунем, дасти имдод аз ту металабем. Мазмуни ин гуфтаро шоир бешакк бо шакли образнок ва хеле ҳам зебо ва фасеҳ ба риштаи назм накашидааст:
Сарбоз гаҳи набард модар гӯяд,
Ҷонаш чу фитад ба дард модар гӯяд.
Симои падар ба ёд ояд, аммо,
Дар лаҳзаи гарму сард модар гӯяд.
Мардуми фарҳангофару маънавиятгустари тоҷик аз қадим ба қадру манзалати волои модар арҷмегузоштанд ва ин анъанаи аҷдодӣ то ба имрӯз аз ҷониби меросбарони он ҳамчун арзиш, як фазилати поки инсонӣ ба ҷо оварда мешавад. Зеро, модар аст, ки ба зиндагии ҳаррӯзаимо насли имрӯзи миллат хушиву фараҳ ва шодӣ зам мекунад. Як табассуми ӯ бароямон як олам маъноро дар мағзамон меғунҷонад. Модар аст, ки ҳар рӯз ба мо неру медиҳад, раҳоӣ аз мушкилоту монеаҳои рӯзгор мегардонад.
Шинохти модар, муаррифии бузургманишии ӯ дар ҳама давру замон аз масоили муҳимми мутафаккирону донишмандон, сиёсатмадорону дигар андешамандон қарор дошт. Махсусан, агар ба саҳифаҳои дурахшони таърих чашм андӯзем ҳазорҳо ҳикматҳои ноб, гуворо ва арзишманд нисбати ин олиҳаи зебоӣ дидаҳоро нуронӣ менамоянд. Мазмуни ҳар як сухан, ҳар як ҳикмат як ҷаҳон маъноро дар худ таҷассум медорад. Аз ҷумла, Наполеон барҳақ зикр дошта буд, ки “Модар бо як даст гаҳвора ва бо дасти дигар дунёро такон медиҳад”.
Ба андешаи Пегуве “Модар ягона офаридгорест дар рӯйи замин, ки худошиносон намедонанд”. Бузургманишии модарро як андешаманд бо номи Кулриҷ басо рӯзмарра тавсиф карда, нигошта буд: “Модар ҳатто пас аз марг ҳам модар ва муқаддастарин мавҷуди зиндаи ҷаҳонаст”. Ё худ меҳрубонию хоксорӣ ва самимияти доштаи модарро Муҳаммад Ҳиҷозӣ ба эътибор гирифта, менависад, ки “Ягона доваре, ки гуноҳи моро мебахшад, модар аст”. Шоири соҳибқалами тоҷику форс Амир Хусрави Деҳлавӣ бошад, ранҷу машаққате, ки модар дар бузург кардани фарзанд мекашад ба риштаи назм кашида, дар ду мисраъ як олам маъноро ғунҷоиш медиҳад: “Якшаба он ранҷ, ки модар кашид, Бо ду ҷаҳонаш натавон баркашид”. Донишманди дигари маъруфи тоҷик Абдулқодири Бедил низ дар домони поки модар бузург шудани фарзандро зебо тасвир карда менависад: “Тифлию домони модар хуш биҳиште будааст, То ба пои худ равон гаштем, саргардон шудем.
Аз суханони Балзак бошад, ба мазмуни “Модар воситаи эҷод ва рамзи хилқат аст. Ҳеҷ гоҳ дар зиндагӣ наметавонед муҳаббате беҳтар ва воқеитар аз муҳаббати модар биёбед” масъалаи қудрати офарандагӣ доштани модар ва муҳаббати самимиаш нисбат ба фарзанд ошкор мегардад.
Бо баҳои воқеии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомлаӣ Раҳмон “Модар азизтарин вуҷуди рӯи замин мебошад ва зиндагӣ аз нафаси гарму дилнавози ӯ оғоз мегирад. Мо вуҷуди муқаддаси модарро аз аввалин лаҳзаҳои ҳаёт то дами вопасин фаромӯш намекунем, чун ӯ ҳангоми шодиву нишот ва ғаму андӯҳи зиндагӣ ҳамеша ҳамроҳи мост”.
Имрӯз новобаста аз зиддиятҳои пурпечутоби ҷаҳонишавӣ ва бархурди мудаввоми фарҳангҳо домони модар ҳақиқатан дабистони нахустин барои фарзандон мебошад. Бо вуҷуди ин, онҳо ҳаққу ҳуқуқ доранд, ки доираи фаъолияти худро фарох карда, на фақат барои тавлиду тарбияи фарзанд худро масъул гардонанд, балки дар соҳаҳои гуногуни ҳаёти ҷамъиятӣ фаъолият карда, рисолати шаҳрвандии худро дар пешрафти ҷомеа ва дурнамои рушди он иҷро кунанд. Зеро манзалати модар дар хонаводаи муосир пеш аз ҳама ба сатҳи маърифат ва донишу саводи модарон иртиботи зич дорад ва рушду камолоти оилаи солим низ аз маърифатнокии онҳо маншаъ мегирад.
Махсусан, дар даврони Истиқлол дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақому манзалати зан-модар эҳтироми хосса дода мешавад. Онҳо баробари мардон ҳуқуқ доранд, ки вобаста ба сиёсати пешгирифтаи Ҳукумати кишвар ва шуғли доштаи худ ба фаъолият пардозанд, ба вазифаҳои роҳбарикунанда таъйин шаванд ва барои баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии хонаводагӣ, расидан ба зиндагии шоиста саҳми худро гузоранд.
Ин аст, ки ба хотири эҳтиром доштани ҷойгоҳи зан-модар ҳамасола дар сатҳи ҷумҳурӣ рӯзи 8-ум март чун "Рӯзи Модарон" бошукуҳ таҷлил карда мешавад. Ба ин муносибат иди баҳору зебоӣ, иди баҳори хуҷастапайк барои модарону занони тоҷик фарруху фархунда бошад. Ҳамеша зебо, тансиҳат, болидахотир ва боэҳтиром бошанд.
Самиев Б.Ҷ. - мудири шуъбаи фалсафаи фарҳанги Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
