Самти асосии таҳқиқоти илмии Институти астрофизикаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ин омӯзиши ҷирмҳои хурди Низоми офтобӣ аз ҷумла кометаҳо астероидҳо ва метеороидҳо мебошанд, ки дар ин самт олимони Институт ба дастовардҳои беназир мушарраф гашрдидаанд.

Дар ин шабу рӯзҳо астрономҳои тоҷик дар Расадхонаҳои Тоҷикистон ба мушоҳидаи яке аз кометаи дароздаври навкашфшудаи Низоми офтобӣ, ки дар давоми 80 660 сол як маротиба ба сайёраи Замин наздик мешавад, машғул ҳастанд ва ин комета C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) ном дорад. Кометаи C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) 11- уми октябри соли 2024 аз нимкураи ҷанубӣ ба нимкураи шимолии кураи осмон гузаштааст. Мушоҳид метавонад бо чашми оддӣ ва ё телескоп баъд аз ғуруби Офтоб кометаро тақрибан як соат мушоҳида намояд. Кометаи C/2023 A3 дар ин шабу рӯз дар нимкураи шимолӣ дар уфуқи ғарбӣ пас аз ғуруби Офтоб намоён мегардад.

Кометаи C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) яке аз кометаҳои равшантарин дар соли 2024 буда, мушоҳид метавонад онро бо чашми оддӣ дар осмони ситоразор ба монанди ситораи думдор бо қадри зоҳирии ситорагии 3,7m мушоҳида намоянд.

Бояд қайд намуд, ки кометаи C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) – ро бори аввлал 9-уми январи соли 2023 дар Расадхонаи астрономии Сучиншани Ҷумҳурии мардумии Чин ҳамчун обеъкти нави ба комета монанд ба қайдгирифта, ба он номи муваққатии A10SVYR - ро гузоштанд. Баъди як чанд рӯз 22-юми феврали ҳамон сол бо ёрии телескопҳои системаи ATLAS-и Африқои Ҷанубӣ бехабар аз мушоҳидаи дар боло зикр ёфта онро такроран ҳамчун кометаи нав кашф намуданд. Аз ин рӯ тибқи системаи номгузории кометаҳо, ба шарафи ҳарду Расадхонаҳо ба кометаи мазкур расман C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) номгузори гардид. Кометаи C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS) яке аз кометаҳои дароздаври Низоми офтобӣ буда дар 80 660 сол як маротиба дар атрофи Офтоб давр мезанад.

Қобили зикр аст, ки ҳарфи С дар номгузории комета маънои онро дорад, ки комета даврӣ набуда, балки он аз абри Оорт ба Низоми офтобӣ ворид шудааст ва чунин кометаҳо дар давоми зиёда аз 200 сол як маротиба дар атрофи Офтоб давр мезанад ё ин, ки он танҳо як маротиба Низоми офтобиро убур карда мегузаранд. Ишораи 2023 A3 дар номгузории комета бошад, маънои онро дорад, ки комета дар соли 2023, дар нимаи аввали моҳи январ кашф шудааст (мувофиқ ба ҳарфи А дар номгузории Иттиҳоди байналмилалии астрономҳо (IAU)) ва Tsuchinshan-ATLAS бошад маънои онро дорад, ки бори аввал ин кометаро дар расадхонаҳои Сучиншан ва системаителескопҳоиATLAS кашф намудаанд.

Аксҳои рақамии кометаи C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS), ки аз ҷониби кормандони Институти астрофизикаи АМИТ дар Расадхонаи астрономии Ҳисор гирифташудааст.

Муаллифон: Бӯризода А.М., Аюбов Д.Қ., Хуҷаназаров Ҳ.Ф.