“Созишномаи сулҳ барои сарзамини аҷдодии мо субботу оромии воқеиро таъмин кард, ваҳдати миллиро ба вуҷуд овард ва зиндагиеро фароҳам сохт, ки онро ҳар фарди покдилу некхоҳи мамлакат дер боз интизор буданд.”
Эмомалӣ Раҳмон
Ваҳдати миллӣ мафҳуми васеъ буда, дар истифодаи умум, пеш аз ҳама волотарин сайри такомули иҷтимоию сиёсӣ ва фарҳангию маънавии ҳар як халқу миллат буда, омӯзиши чунин арзишҳои муштараки миллӣ, худшиносиву худогоҳии миллиро ба вуҷуд оварда, нигоҳдорӣ ва арҷгузории онҳоро ба ояндагон талқин медиҳад. Ваҳдати миллӣ ҳамчун як навъи махсуси раванди муосир баррасӣ карда мешавад ва ҳувияти миллӣ арзишҳое мебошанд, ки дар заминаи ормонҳои миллӣ ба вуҷуд омада, аз ҳар фард матиниродагиву дурандешӣ, ватандӯстию посдорӣ, қадршиносӣ ва арҷгузории арзишҳои миллиро талаб менамояд.
Барои шакл гирифтани ваҳдати миллӣ, ноил шудан ба ҳадафҳо аз ҷониби субъектҳои сиёсии ҷомеа бо истифода аз ҳифзи унсурҳои фарҳанги миллӣ, якпорчагии Ватан, ҳифзи марзу буми он, умуман ҳамагуна муқаддасоти миллӣ масъул будани худро дарк меномояд. Ваҳдати миллии ифодакунандаи сарҷамъиву муттаҳидии фарду ҷомеа, гузаштан аз гуноҳи якдигар, аз як гиребон сар баровардан, ҳамдигарфаҳмиву поктинатӣ, саодатмандию сарфарозии миллат нисбати ояндаи халқи хеш мебошад, ки ҳар як миллату давлат худро хеле орому осуда ва хушбахту сарҷамъ хис мекунад, ки дар фазои сулҳу суботи истиқлолияти давлатӣ зиндагӣ меномояд.
Сулҳу ваҳдат ифтихори миллати соҳибдилам,
Васфи онҳоро намояд, решаи ҷону дилам.
Дар миёни қавмҳо пайвастагӣ моро аз он,
Даҳр бинмояд ситоиши мардуми барнодилам.
Дар таърихи бисёр халқҳои ин ё он кишвар дар оғози марҳилаи навини давлатдории хеш ба ихтилофоту дигаргуниҳо рӯ ба рӯ шуданд, ки баҳри устуворӣ ва пойдорсозии дастовардҳои миллиашон пайгирона талош варзидаву чоннисориҳои зиёд намуданд.
Ваҳдати миллӣ ва давраи гузариши он дар Ҷумҳурии Тоҷикистон на танҳо дар ҳаёти сиёсӣ, балки дар муносибатҳои иҷтимоию иқтисодӣ, ахлоқӣ ва фарҳангӣ низ тағйироти зиёде ба амал омадааст. Давраи гузариш бо рӯйдодҳои номусоид ва низоъҳо, вайроншавии иқтисодӣ, вайроншавии низоми сиёсӣ, зиддиятҳои гурӯҳӣ ба миён омаданду оташи ҷанги байни ҳамватанон аланга зад ва хатари аз байн рафтани давлати навини тоҷикон ва дар баробари ин боз хатари парокандашавии миллати тоҷик ба миён омад. Ташкилотҳо, ассотсиатсияҳо ва ҳаракатҳои сиёсӣ пайдо шуданд, ки ҳадафи онҳо иштирок дар раванди сиёсӣ буд.
Сиёсати давлатӣ дар давраи гузариш, ки бо ислоҳоти соҳаи ҷамъиятӣ ҳамроҳ буд, ваҳдати миллиро суръат бахшид.
Дар чунин вазъият, ҷумҳурӣ ба як сарвари бохираду хушбин ва иродатманду миллатдӯст Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон созишномаи ваҳдати миллӣ ташаккул ёфт, ки аз ҷониби ҷомеаи байналмилалӣ баҳои баланд гирифт. Дар таърихи 27-уми июни соли 1997 ваҳдати миллӣ дар ватани азизи мо - пас аз 8 давраи гуфушунид (дар солҳои 1994 то 1997) миёни ҳукумати ҷумҳурӣ ва мухолифин, дар шаҳри Маскав, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва роҳбари Иттиҳодияи нерӯҳои мухолифини тоҷик Сайид Абдуллои Нурӣ «Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ дар Тоҷикистон» ба имзо расид. Барои таъмини чунин ризоият чаҳорчӯбаи муассири ҳуқуқӣ ва консептуалӣ фароҳам оварда шуд.
Конситутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳимояи манфиатҳои ҳамаи шаҳрвандонро новобаста аз нажод, ҷинс ва эътиқод кафолат медиҳад. Касби маърифат ва баланд гардидани тафаккури афроди ҷомеа метавонад дар таҳкими пояҳои ваҳдату худшиносии миллӣ ва дарки ин арзишҳо ба бунёди тамоми сохтору ниҳодҳои давлатию асолатҳои миллӣ такони ҷиддӣ бахшад. Ваҳдати миллӣ ғояи арзишнокест, ки одамон зери мафҳуми он тамоми ормонҳои миллиро дар доираи урфу одат, анъанот, расму оин минтақавию миллӣ офарида, зери шиорҳои баробарию дӯстӣ, авфи гуноҳи якдигар ва зери фазои сулҳу субот ҳаёт ба сар бурданро ифода мекунад.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ин маврид чунин таъкид намудаанд: “Бо шарофати роҳандозӣ гардидани раванди ваҳдати миллӣ ва сулҳу субот Ҳукумати мамлакат бо дастгирии мардуми шарифи кишвар бо бартараф намудани душвориву мушкилоти зиёди ҷомеа ва давлат, дар навбати аввал, барқарорсозии баъдиҷангӣ оғоз намуд. Бо гузашти вақт захмҳои ҷанг тадриҷан шифо ёфтанд, харобаҳои ҷанг обод гардиданд, аммо мардуми мо ҳанӯз сабақҳои талх ва даҳшату фоҷиаи ҷангро, ки дар натиҷаи он садҳо ҳазор куштаву миллионҳо нафари дигар овораву бехонумон шуданд, фаромӯш накардаанд ва бовар дорам, ки ҳаргиз фаромӯш намекунанд.”
Ваҳдат беҳтарин неъмат барои тамоми инсоният буда, он тамоми некию хубиҳои дунёро дар худ таҷассум намудааст. Зеро танҳо бо будани ваҳдат душворию монеаҳо паси сар мешаванд. Рӯзгори мардум рӯ ба беҳбудӣ мениҳад ва халқ орому осуда зиндагӣ менамояд.
Дар воқеъ Ваҳдати миллӣ шукуфоии Ватан аст, ки имрӯзҳо мардуми озоди кишвар меҳнати софдилонаи худро давом дода, ҳаёти хушбахтона гузаронида истодаанд. Аз ҷумла мо ҷавонони насли хушбахтарини ҷаҳонем, ки дар замони сулҳу осоиштагӣ зиндагӣ менамоем ва аз ин иқболи баланди худ меболем. Бигзор ба бахти мо сулҳ пойдор бошаду осмон ҳамеша софу беғубор бимонад.
Исломова Маҳина Шодимуродовна - ходимони илмии МД Маркази таҳқиқоти технологияи инноватсионии АМИТ
