14 сентябри соли равон бо ташаббуси президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт олимони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо мақсади шиносоӣ бо таъриху тамаддуни халқи тоҷик аз Осорхонаи миллии Тоҷикистон боздид намуданд.

Тавре иттилоъ дорем дар саҳни бино директори Осорхонаи миллӣ Иброҳимзода Зафаршо Сафо меҳмононро истиқбол намуда, сипас суҳбату вохурии судманди президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо олимони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон доир гардид.

Сипас, ба олимони ҷавон зери роҳбарии раиси Шурои олимони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Субҳиддин Зиёев аз ҷониби роҳбаладони Осорхонаи миллӣ сайрҳои осорхонавӣ баргузор гардид. Ҳамчунин олимони ҷавон бо тамошои толорҳои намоишии Осорхонаи миллии Тоҷикистон бори дигар бо таъриху тамаддуни ниёгони хеш аз назидк шинос шуданд.

Умуман тамошои ёдгориҳои нодири таърихии халқи тоҷик, ки дар Осорхонаи миллии Тоҷикистон ба намоиш гузошта шудаанд, ба олимони ҷавон имкон медиҳад, то дар таҳқиқу омӯзиши давраҳои пурифтихори таърихи халқи тоҷик саҳмгузор бошанд.

14 сентябри соли равон бо мақсади огоҳӣ пайдо намудан аз таъриху арзишҳои фарҳангии миллати тамаддундори тоҷикон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо олимони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар назди Осорхонаи миллии Тоҷикистон суҳбату вохурии судманд анҷом дод.

Зимни суханронӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт таъкид дошт, ки маҳз дар замони ҷаҳонишавӣ ҳифз ва гиромидошт нигоҳ доштани арзишҳои миллию фарҳангӣ вазифаи аввалиндараҷаи ҳар як фарди ватандӯсту мешанпарат мебошад. Чун ниёгони мо аз қадимулаём таърихи бойу ғаниеро барои мо ба мерос гузоштаанд, ки ҳазорсолаҳоро дар бар хоҳад гирифт.

Таъкид гардид, ки Ҳукумати кишвар хосатан Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои эҳё ва гиромидошти ин таърихи чандҳазорсола корҳои муҳимро анҷом дода, барои ҳифзи онҳо шароитҳои мавҷударо фароҳам овардааст.

Дар идома зикр гардид, ки вазифаи мо олимони ҷавон ин пеш аз ҳама дӯст доштани ватану миллат ва эҳтиром ба фарҳангу таърихи ниёгонамон мебошад. Аз ин рӯ мо бояд барои ҳифзи таъриху фарҳанги хеш корҳои муҳимро ба сомон расонем.

РАДИОИ 90,5 FM – САДОИ ДОНИШГОҲИ МИЛЛИИ ТОҶИКИСТОН!

Тавре иттилоъ дода будем дар доираи ҳамкориҳо бо мусоидати раиси Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Нуриддин Саид ва ректори ДМТ Қобилҷон Хушвахтзода чанде қабл ба Студияи таълимии телевизион ва радиои факултети журналистика дастгоҳу таҷҳизоти пахши барномаҳои радиоӣ оварда шуд ва аввалин барнома бахшида ба Рӯзи Истиқлоли Тоҷикистон дар рӯзи таҷлили ин иди шукуҳманд пахш гардид.

Имрӯз (12.09.2022) дар фазои тантанавӣ бо иштироки муовини аввали раиси Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Шамсиддинзода Субҳиддин ва ректори ДМТ, профессор Хушвахтзода Қ.Х. Студияи таълимии радиои факултет рӯи мавҷи алоҳида дар диапазонаи 90,5 FM ба истифода дода шуд.

Ректори донишгоҳ зимни сухани табрикотии хеш радиои мазкурро Садои Донишгоҳи миллии Тоҷикистон номгузорӣ намуда, дар самти пешбурди фаъолияти он дастурҳои мушаххас дод. Бояд қайд намуд, ки то ин замон барномаҳои радиоии шогирдони факултет бо усули классикӣ танҳо дар чанд бинои донишгоҳ шунида мешуд.

Акнун барои донишҷӯён шароит фароҳам омад, ки барномаҳои радиоии худро таҳия намуда, онро рӯи мавҷи алоҳида дар диапазонаи 90,5 FM пахш намоянд. Зимнан гуфта шуд, ки аввалин барномаи бахшида ба Рӯзи Истиқлоли Тоҷикистон дар рӯзи таҷлили ин иди шукуҳманд пахш гардид. Барномаи хурди композитсионӣ таҳти унвони "Тараннуми Истиқлолият" иборат аз ҷузъҳои гуногун нишондиҳандаи завқи баланди шогирдони факултет мебошад.

Қобили қайд аст, ки студияи таълимӣ, қабл аз ҳама, воҳиди таълимиест, ки дар омодасозии касбии кадрҳо дар доираи барномаҳои таълимии таҳсилоти олӣ дар ихтисосҳои журналистика, реклама ва робита бо ҷомеа саҳми муассир дорад. Дар студияи таълимӣ як қисми машғулиятҳои амалӣ мувофиқи ҷадвали таълимӣ гузаронда мешавад.

Дар зимн гуфта шуд, ки радио на танҳо барои устодону шогирдони факултети журналистика, балки барои садорати факултетҳо ва коллективи устодону донишҷӯёни донишгоҳ ҳамчун минбари андеша хидмат менамояд.

Истиқлоли сиёсии давлати тозабунёди Тоҷикистон, ки инак беш аз 33 сол инҷониб зери парчами озодӣ ва мустақилият бо такя ба анъанаҳои миллии таърихии хеш ба сӯи ояндаи шукуфон дилпурона қадам мезанад, як миқдор масъалаҳои ҳалталаберо низ ба миён овард. Ин масъалаҳо хусусияти бунёдӣ дошта, бидуни ҳалли дурусти онҳо ташаккули солим ва такомули баъдии низоми давлатдории миллии мо ғайриимкон хоҳад буд.

Масъалаи баланд бардоштани маърифати ҳуқуқии шаҳрвандон ва ба ҳамин восита ташаккул ва такомули фарҳанги солими сиёсӣ дар саросари кишвар аз ҷумлаи ҳамин гуна масъалаҳои мубрам ва ҳалталаби рӯз аст. Ба ибораи Пешвои миллат, “дар раванди бунёди ҷомеаи пешрафта ва адолатпарвар масъалаи ташаккули маърифати ҳуқуқии шаҳрвандон нақши калидӣ дорад”.

Аз назари мо, дар ин раванд масъалаҳои марбут ба сиёсати кадрҳо ҷойгоҳ ва аҳамияти махсус дорад. Зеро маҳз дар асари сиёсати давлатии муваффақона ва босамар, ки бевосита ба муассарияти идоракунии сиёсии ҳокимият низ таъсиргузор аст, фазои солими орӣ аз фасод ва дараҷаи баланди бовари мардум ба давлат ва сохторҳои давлатӣ, аз як тараф, ва, аз тарафи дигар, умеду орзу ва итминони тӯдаҳои васеи мардум ба ояндаи неки кишвар таъмин карда мешавад. Ин масъалаи оддӣ нест, балки усулӣ ва дорои аҳамияти стратегӣ ҳам мебошад, ки ба таъмини амният ва суботи бардавоми сиёсӣ робитаи ногусастанӣ дорад, чун омили мазкур эътимоди дутарафаи байни ҳокимият ва шаҳрвндонро тақвият мебахшад. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ҳамин муносибат дуруст қайд мекунад, ки “ ...мо яке аз самтҳои нозуки рушди ҷомеаи тозаистиқлолро ба дуруст муайян намудани сиёасти кадрӣ маҳсуб донистем. Сиёсати кадрӣ ва ё бо ибораи дигар дуруст пайдо намудани нерӯи ақлонии лозима ва ба таври зарурию самаранок истифода намудани он вазифа ва мақсади аввалиндараҷаи ҳар як давлат аст. Аз мутахассисон бармеояд, ки рӯи кор омадани кадрҳоро набояд интизор шуд, балки онҳоро бояд тарбият кард ва аз қишрҳои гуногуни ҷомеа пайдо намуд”.

Дар беҳтар амалӣ сохтани сиёсати кадрҳо такя ба илм ва дастовардҳои бунёдии технологияҳои замони муосир ҳамеша унсури муҳими муайянкунанда ва пешбаранда будааст. Кадрҳои мусаллаҳ бо донишҳои ҳозиразамон ва ҷаҳонбиниву андешаҳои густурда гарави татбиқи муваффақона ва пурсамари лоиҳаву барномаҳои тақдирсози миллӣ ва сиёсати дохиливу хориҷии кишвар мебошанд. Донистани забонҳои хориҷӣ ва технологияҳои ҷадид ба ин раванд тақвият мебахшад. Аз ин рӯ, зарур аст, ки марказҳо ва муассисаҳои илмӣ қисмати муҳиму таркибии раванди таҳия ва қабули қарору санадҳои тақдирсози кишвар қарор гирифта, робитаи пайваста ва ногусастанӣ бо онҳо таъмин карда шавад.

Аз назари мо, мавҷудияти захираҳои фаровони табиӣ, мавқеи муҳими ҷуғрофиву геополитикӣ, инфрасохторҳои пешрафтаи муҷаҳҳаз бо таҷҳизот ва технологияҳои ҷадид воқеан ҳам дар раванди ташаккул ва такомули рушди устувори кишвар ва боло бурдани сатҳи рифои мардум дорои мақом ва аҳамияти махсусанд. Аммо муҳимтар аз ҳама доштани шаҳрвандони бомаърифат ва бомасъулият аст, зеро танҳо чунин шаҳрвандони соҳибмаърифат ва фаъоли ҷомеа метавонанд кишварро дигаргун созанд, ояндаи дурахшони онро таъмин намоянд. Танҳо шаҳрвандони соҳибмаълумот ва ҳавасманд ба фардои шукуфони кишвар гарави суботи сиёсӣ ва рушди устувор буда метавонанд. Бисёр муҳим аст, ки дар ин раванд шаҳрвандон ба мақомоти давлатӣ эътимод ва бовар дошта бошанд. Бидуни чунин эътимоди тарафайн пешгирӣ аз ҳама гуна зуҳурот ва падидаҳои номатлуби иҷтимоӣ дар ҷомеа ғайриимкон хоҳад буд.

Таъмини чунин эътимод ва ҳамдигарфаҳмӣ вазифаи ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандист. Аз ин рӯ, давлат бояд ба доштани чунин як ҷомеаи шаҳрвандии солим ва ниҳодҳои мухталифи фаъоли он ҳавасманд бошад. Дар асл яке аз императивҳои замони муосир дар раванди ҷаҳонишавӣ ин аст, ки инкишоф бояд ба идоракунии пурсамар асос ёфта бошад. Идоракунии пурсамар, ки бояд ҳатман натиҷабахш ва демократӣ бошад, танҳо дар сурати мавҷуд будани ҷомеаи шаҳрвандӣ сурат гирифта метавонад. Зеро мавҷудияти воқеии он амалӣ гаштани умдатарин усулҳои демократияро, аз қабили шаффофият ҳисобдеҳ будан ва масъулияти иҷтимоӣ кафолат медиҳад. Ин, дар навбати худ, ба боло рафтани сатҳи бовари мардум ба давлат ва сохторҳои давлатӣ, аз як тараф, ва таҳкими бештари раванди бунёди давлатдории миллӣ, аз тарафи дигар, мусоидат менамояд. Пас, давлат воқеан ҳам бояд алоқаманди ташаккул ва таҳкими ҷомеаи шаҳрвандӣ ва ниҳодҳои он бошад, чун давлат дигар наметавонад ва набояд ба танҳоӣ чунин идоракуниро анҷом диҳад, зеро мафҳум ва амалияи такя ба заминаҳои васеи иҷтимоии ҷомеа ва дастгирии шаҳрвандон аҳамияти махсус касб кардааст.

Ҳанӯз дар соли 2006 ба муносибати даҳсолагии ба имзо расидани Аҳдномаи ризоияти ҷомеаи Тоҷикистон ва таъсиси Шӯрои ҷамъиятӣ, ки воқеан дар таҳкими ваҳдати миллии тоҷикон мавқеи сазоворро ишғол намуд, Пешвои миллат ба таъкид иброз дошт, ки “мо аз ибтидо роҳи бунёди давлати озоди демократиро ихтиёр кардем. Бо ҳамин раванд мо давлатамонро пеш бурда, онро таҳким мебахшем”. “Бояд зикр намуд, ки мавзӯи демкоратия барои миллати тоҷик мавзӯи нав нест. Масъалаи ҷорӣ намудани демократия ва ҳуқуқи башар, бахусус мавзӯъҳои адлу инсоф, баробарҳуқуқии афроди ҷомеа, идораи одилонаи корҳои ҷамъиятӣ унсурҳои демократия мебошанд, ки ҳанӯз аз эъломияи Куруши Кабир ибтидо гирифта, баъдан дар асарҳои мутафаккирони халқи тоҷик Абӯҳанифа, Абӯнасри Форобӣ, Абӯали Ибни Сино, Низомулмулки Тӯсӣ, Насириддини Тӯсӣ, Аҳмади Дониш возеҳу равшан баён шуда буданд”, - хотирнишон намуд Пешвои миллат.

Дар ҳақиқат, арзишҳои аслии демократия дар партави даврони Истиқлолият тобишҳои нав ва ҷилои тоза ба худ касб намудаанд. Даврони Истиқлолият ба ташаккул ва такомули баъдии ҷомеаи шаҳрвандии кишвар ва ниҳодҳои мухталифи он такони ҷиддӣ бахшид, махсусан ниҳодҳои анъанавии таърихии мо, аз қабили маҳалла, ҷамоат, чойхона, ҳашар ва ғайра нафаси тоза ба худ касб намуданд. Метавон гуфт, ки ин раванди таърихӣ марҳилаи нави худро оғоз намуда, ҳамчун дастоварди бузурги даврони Истиқлолият ба рукни муҳими низоми нави давлатдории миллии мо мубаддал гаштааст. Ба ҳамин муносибат бояд зикр намуд, ки имрӯз Тоҷикистон дар инкишофи худ аслан ба марҳилае ворид шудааст, ки рушду такомули минбаъдаи кишвар аз бисёр ҷиҳат ба дараҷаи иштироки шаҳрвандон дар раванди эҷод ва таҳкими ҷомеи шаҳрвандӣ, аз як тараф, ва андозаи саҳми онҳо дар ҳалли масъалаҳои сиёсию иҷтимоии ҷомеаи навбунёди тоҷикон, аз дигар тараф, ва, ниҳоят, фаъолияти озоди сохторҳои ҷамъиятӣ вобастагии комил дорад. Дар ҳамин замина муҳаққиқон дуруст қайд кардаанд, ки, масалан, нақши созмонҳои ғайридавлатӣ дар иттиҳод ва ба ҳам овардани ҷомеаи шаҳрвандӣ, ташаккул ва сари вақт ба мақомоти қудрати давлатӣ расонидани хостаҳо ва талабҳои мардум, танзими гуфтугӯҳои солим ва созанда бо давлат ба хотири дифоъ аз ин манфиатҳо махсус аст.

Идоракунии пурсамар, албатта, ба шоҳсутунҳои асосии давлатдории солим, аз ҷумла мавҷуд будани иродаи неки сиёcӣ, стратегияи мушаххаси инкишоф ва сиёсати дурусти кадрҳо асос меёбад. Мавҷудияти ин рукнҳои муҳим ба раванди бунёд ва инкишофи давлатдори миллӣ мусоидат менамояд. Аммо гарав ва кафолати инкишофи устувор ва суботи давлат маҳз дараҷаи фаъолнокӣ ва сифати ҷомеаи шаҳрвандӣ аст. Ҷомеаи шаҳрвандии баркамол гарави пешгирӣ аз ҳамагуна низоъҳои номатлуб ҳам мебошад. Сиҳатӣ ва камолоти ҷомеаи шаҳрвандӣ аз дараҷаи фарҳанги умумии шаҳрвандон, маърифати ҳуқуқӣ ва муносибатҳои иқтисодии пешрафта вобаста аст. Ҷомеаи шаҳрвандӣ аз давлати пуриқтидор ва пешрафта бештар фоида мебинад, нисбат ба давлати заиф. Қудрат ва иқтидори давлат ва давлатдории солим дар ин қарина ба маънои асос ёфтани он ба усулҳои аслии мардумсолорӣ ва ҷомеаи шаҳрвандӣ, волоияти қонун ва риояи ҳуқуқҳо ва арзишҳои аслии инсонист. Бояд чунин давлат, аз тарафи дигар, ба рукнҳои миллии давлатдорӣ ва аризишҳои умумиинсонӣ (меъёрҳои байналмилалӣ) такя намояд.

Хулоса, идоракунии пурсамар ва раванди давлатдории солим бе иштироки фаъоли ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ имконнопазир аст. Маҳз ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ метавонанд барномаву лоиҳаҳои тақдирсози роҳбарияти кишварро беҳтар амалӣ созанд, иштироки оммаи васеи мардумро дар равандҳои таҳия ва қабули чунин барномаҳо таъмин намоянд, сатҳи бовари шаҳрвандонро ба давлат ва Ҳукумат боло бардоранд, назорати ҷамъиятӣ ва мониторинги мутадовими иҷрои босамари нақшаҳои иҷтимоан муҳимми давлатиро ба роҳ монанд, гуфтугӯ ва муколамаи бардавомро пеш баранд, сатҳи касод ва фасоди ҷомеаро поён оваранд, низоъҳои номатлубро дар ҷомеа пешгирӣ ва дар асари таъмини суботу ризоияти умумимиллӣ ба рушду такомули устувор ва шукуфоии бештари миллат мусоидат намоянд. Чунин бархӯрд ва шеваи кор, аз тарафи дигар, ба раванди бунёди давлатдории миллӣ такони ҷиддӣ дода, пояҳои давлат ва давлатдориро мустаҳкамтар ва устувортар месозад, якпорчагӣ ва эътимоди боровари байни давлат ва ҷомеаро таъмин менамояд.

Каримов Ш.Т., доктори илмҳои сиёсӣ, сарходими илмии шуъбаи ШМА ва Канадаи Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ

https://www.president.tj/event/news/47390

11 сентябр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ноҳияи Сангвор бинои Шуъбаи маорифи ноҳияро мавриди истифода қарор доданд.

Тибқи лоиҳа бинои шуъбаи маориф аз се ошёна ва таҳхона иборат буда, дар доираи омодагӣ ба истиқболи сазовор аз ҷашни 35-солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дастгирии Ҳукумати мамлакат бо харҷи 5 миллион сомонӣ бунёд гардидааст.

Корҳои сохтмонӣ соли 2019 бо гузоштани санги асос аз ҷониби Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оғоз шуда, бино дар муҳлати муайяншуда бо тарҳи муосир ва риояи унсурҳои миллии шаҳрсозӣ сохта шудааст. Дар рафти корҳои сохтмонӣ 30 сокини маҳаллӣ бо кор ва маоши хуб таъмин гардида буданд.

Ба Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иттилоъ доданд, ки бинои нави Шуъбаи маорифи ноҳияи Сангвор 10 ҳуҷраи корӣ ва 44 ҷойи нишаст дошта, ҳуҷраҳо бо мизу курсӣ ва дигар ашёи зарурӣ муҷаҳҳаз гардидааст.

Маҷлисгоҳ дар ошёнаи сеюми бино сохта шуда, 100 ҷойи нишаст дорад. Толор бо лавозимоти зарурӣ, аз ҷумла, курсиҳои нав ҷиҳозонида шудааст. Минбаъд имкон аст, ки конфронсу мулоқот ва дигар чорабиниҳои маърифатию фарҳангӣ дар ин толор гузаронида шавад.

Бино ҳамчунин дорои китобхона, бойгонӣ, ошхона ва дигар ҳуҷраҳои ёрирасону шабакаи мустақили гармидиҳӣ мебошад.

Дар ошёнаи сеюми бинои маъмурӣ меҳмонхонаи хурд дар 3 ҳуҷра таъсис дода шудааст. Бинои навбунёд бо гармидиҳӣ таъмин гардидааст.

Атрофи бинои Шуъбаи маорифи ноҳияи Сангвор чароғон ва сабзу хуррам гардонида шуда, ба маркази ноҳия зебоии хос зам мекунад.

Бо бунёд ва мавриди истифода қарор додани бинои Шуъбаи маориф дар ноҳияи Сангвор барои кормандону мутахассисони соҳа шароити арзандаи корӣ фароҳам оварда шуд. Акнун, аҳли маорифи ин ноҳияи баландкӯҳ имкон доранд, ки фаъолиятро беҳтар ба роҳ монда, барои рушди соҳаи маориф, баланд бардоштани сатҳу сифати таҳсилот ва таълиму тарбияи хонандагон саҳми муносиб гузоранд.

Ҳоло дар ноҳияи Сангвор 58 муассисаи таълимӣ бо фарогирии 5 ҳазору 176 нафар хонанда фаъолият дорад.

Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пас аз шиносоӣ бо иншооти нав ба сифати корҳои сохтмонӣ баҳои баланд дода, ба кормандони соҳаи маориф ҷиҳати боз ҳам баланд бардоштани сифати таҳсил, истифодаи васеи технологияҳои муосир, ҷалби хонандагон ба омӯзиши фанҳои табиатшиносию дақиқ ва аз худ кардани забонҳои хориҷӣ дастуру супоришҳои мушаххас доданд.

Қариб 50 дарсади кормандони шуъбаи маорифи ноҳияи Сангворро занон ташкил медиҳанд. Соли равон 22 нафар тибқи квотаи президентӣ ба донишгоҳу донишкадаҳои кишвар дохил шудаанд, ки 11 нафарашон духтарон мебошанд. Дар маҷмуъ давоми солҳои охир 200 нафар духтарони ноҳия тибқи квотаи Президентӣ ба муассисаҳои олии таълимӣ дохил шудаанд.

#ЭмомалӣРаҳмон #ЭмомалиРахмон #EmomaliRahmon #Таджикистан #Tajikistan #Тоҷикистон #Президент #Таджики #Tajiks #Тоҷикон #Сангвор #Sangvor

Дар суханронии худ Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба муносибати Рӯзи дониш санаи 1 сентябри соли 2024 дар бораи қонунҳои миллӣ иброз намуданд, ки: “Мо бояд бар зидди таҳдиду хатарҳои муосир – терроризму экстремизм, радикализм ва хурофоту таассуби динӣ, қочоқи маводи мухаддир, ҷиноятҳои киберӣ ва дигар ҷиноятҳои муташаккили фаромиллӣ, инчунин, ифротишавии ҷомеа мубориза барем. Маҳз ба ҳамин хотир мо се қонуни миллӣ – “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон", “Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд ва “Тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон”-ро қабул кардем, ки мардумамонро аз хавфу хатарҳои замони муосир эмин нигоҳ дорем, то онҳо дигарбора ба доми фиреби хоинони Ватану миллат гирифтор нашаванд. Бинобар ин, метавон гуфт, ки қонунҳои зикршуда на фақат ҷанбаи иҷтимоиву иқтисодӣ, балки аҳаммияти сиёсиву амниятӣ низ доранд. Зеро онҳо, пеш аз ҳама, ба ҳимояи манфиатҳои мардум равона гардида, василаи муҳимми таъмин намудани амнияти давлат ва оромии ҷомеа мебошанд”.

Дарвоқеъ, қабули Қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” аз 8 июни соли 2007, №272, “Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд” аз 2 августа соли 2011, № 762 ва “Дар бораи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон” аз 24 декабри соли 2022, № 1920 бо тақозои рушди ҷомеа буда, анъана ва ҷашну маросимро танзим намуда, ба ҳифзи арзишҳои асили фарҳанги миллӣ ва эҳтиром ба суннатҳои мардумӣ барои баланд бардоштани сатҳи иҷтимоию иқтисодии ҳаёти шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, пурзӯр намудани масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд дар руҳияи инсондӯстӣ, ифтихори ватандорӣ, эҳтироми арзишҳои миллӣ, умумибашарӣ ва фарҳангӣ, инчунин ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои фарзанд, ҳадаф, принсипҳо ва самтҳои тарбияи ватандӯстӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, асосҳои ҳуқуқӣ ва ташкилии онро муқаррар намуда, ба муносибатҳои вобаста ба ташкили заминаҳои ҳуқуқӣ, иҷтимоӣ, иқтисодӣ, ташкилӣ, таъмин ва танзими фаъолият дар соҳаи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон равона гардидаанд.

Бо назардошти ба нафъи ҷомеа мутобиқ намудани меъёрҳои қонун, бартараф намудани нуқсонҳои ҷойдошта ва устувор намудани масъулияти субъектони муносибатҳои ҳуқуқӣ ду қонуни миллӣ дар таҳрири нав қабул карда шуд. Аз ҷумла Қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” аз 19 июни соли 2024, № 499 ва “Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак” аз 20 июни соли 2024, № 2049.

Мақсади Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” аз ҳимояи манфиатҳои иҷтимоии мардуми Тоҷикистон, мусоидат барои паст кардани сатҳи камбизоатӣ ва гирифтани пеши роҳи хароҷоти зиёдатӣ, ки ба манфиатҳои иқтисодӣ ва фазои маънавии ҳаёти шаҳрвандон зарари ҷиддӣ ворид менамоянд иборат буда, онњо барои таъмини ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон ва тартиботи ҷамъиятӣ равона карда шудаанд. Қонуни мазкур аз 6 боб ва 22 модда иборат буда, фарогири муқаррароти умумӣ, салоҳият ва ваколатҳои мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот оид ба танзими ҷашну маросим, танзими ҷашну маросим, тартиби хизматрасонӣ дар ҷашну маросим, уҳдадории шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, инчунин ҷалби аҳли ҷомеа ҳангоми гузарондани ҷашну маросим ва муқаррароти хотимавӣ мебошад. Қонуни мазкур нисбат ба мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва динӣ, корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар, сарфи назар аз тобеияти идоравӣ ва шакли моликият, ҳамчунин ба шахсони воқеӣ, новобаста ба вазъи иҷтимоию иқтисодии онҳо татбиқ мегардад. Намояндагони миллату халқият ва дину мазҳабҳои дигар ҷашну маросими худро дар асоси расму оинҳои худ метавонанд гузаронанд. Онҳо ҷашну маросими дар Қонун пешбинишударо бо риояи муқаррароти Қонун мегузаронанд. Дар моддаи 1 Қонуни 2 мафҳумҳое истифода мешавад, ки дарки онњо дониши ҳуқуқии ҷомеаро боло мебарад, амсоли маросим — маҷмуи амалҳои рамзӣ ва анъанавӣ, ки муносибати шахс ва гурӯҳҳои иҷтимоиро ба падидаҳои муҳимми ҳаёти фарҳангии ҷомеа ифода менамояд; ҷашн — таҷлили рўйдодҳо ва ё санаҳои таърихию фарҳангӣ, ҷамъиятӣ, касбӣ ва оилавӣ. Дар боби 3 Қонун муқаррароти махсус оид ба баргузор намудани ҷашнҳои расмӣ, зодрӯз, хатнасур ва маросими дигари вобаста ба таваллуди кӯдак, тӯйи домодию арӯсӣ, маросими ҳаҷ ва умра, маросими дафну азодорӣ дарҷ карда шудаанд.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар вохӯрӣ бо сокинони деҳоти Ворухи шаҳри Исфара санаи 9 апрели соли 2021 оид ба риояи қатъии қонун зикр намуда буданд, ки: “Мувофиқи изҳороти созмонҳои байналмилалӣ, аллакай, аҳолии бист кишвари сайёра аз болоравии нархҳо ва камчинии маводи ғизоӣ ба гуруснагӣ ва фақру қашшоқӣ гирифтор шудаанд. Дар чунин шароит мо бояд аз тамоми имкониятҳо, аз ҷумла аз заминҳои наздиҳавлигӣ ва президентӣ самаранок истифода бурда, ҳарчи бештар маҳсулот истеҳсол кунем, дар ҳар як оила захираи озуқавориро таъмин намоем ва нагузорем, ки халқамон аз лиҳози таъминот бо маводи ғизоӣ танқисиву муҳтоҷӣ кашад. Бо дарназардошти вазъи зикршуда тамоми мардуми кишвар ва ҳар як оила бояд талаботи Қонуни миллӣ “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим”–ро қатъӣ риоя намоянд ва ҳангоми баргузории маъракаву тӯйҳо ба зоҳирпарастиву зиёдаравӣ ва исрофкорӣ, махсусан, исрофи маводи ғизоӣ роҳ надиҳанд”.

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак» аз 20 июни соли 2024, № 2049 муносибатҳоро оид ба масъулият дар таълиму тарбияи кӯдак бо мақсади таълиму тарбияи кӯдак дар руҳияи инсондӯстӣ, ифтихори ватандорӣ, эҳтиром ба арзишҳои миллӣ, умумибашарӣ ва фарҳангӣ танзим намуда, ба ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои кӯдак равона гардидааст. Қонуни мазкур аз 7 боб ва 25 модда иборат буда, дарбаргирандаи муқаррароти умумӣ, мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, салоҳият ва ваколати онҳо дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак, комиссияҳои ҷамъиятӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак, ҳуқуқ ва уҳдадориҳои падару модар ва шахсони онҳоро ивазкунанда дар таълиму тарбияи кӯдак, ҳуқуқу уҳдадориҳои муассисаи таълимӣ ва омӯзгор, пешгирии ҳуқуқвайронкуниҳо дар самти таълиму тарбияи кӯдак, муқаррароти хотимавӣ мебошад. Дар моддаи 1 Қонун 7 мафҳумҳо истифода мешаванд, ба монанди вақти шабона — аз 1 апрел то 30 сентябр — аз соати 22:00 то соати 06:00 ва аз 1 октябр то 31 март — аз соати 20:00 то соати 06:00; кӯдак — шахсе, ки ба синни ҳаждаҳ нарасидааст; марказҳои дилхушӣ — клубҳои шабона, дискоклубҳо, толорҳои букмекерӣ ва марказҳои бозиҳои бурднок; масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак — уҳдадории шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар раванди таълиму тарбияи кӯдак; тарбия — раванди ҳадафмандонаи ба воя расондани кӯдак аз ҷониби падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда), муассисаи таълимӣ, ҷомеа ва ба зиндагии мустақилона омода намудани ӯ; таълим — фаъолияти муштараки падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда), омӯзгор ва муассисаи таълимӣ барои инкишофи кӯдак, донишомӯзӣ, такмили истеъдод, маҳорат, малака ва қобилияти фикрию ҷисмонии ӯ; шахсоне, ки падару модарро иваз мекунанд — васӣ, парастор, шахсоне, ки дар асоси шартнома кӯдакро тарбия мекунанд, намояндагони дигари қонунии онҳо, инчунин шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии дигаре, ки кӯдак воқеан таҳти таълиму тарбияи онҳо қарор дорад.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар паёми шодбошӣ ба муносибати Рӯзи модар санаи 7 марти соли 2024 нақши модарону занонро дар иҷрои қонун афзал дониста, такид намуда буданд, ки: “Иҷрои талаботи Қонун «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд», дар рӯҳияи илму донишомӯзӣ, азхудкунии касбу ҳунар, ахлоқу одоби ҳамида ва эҳтироми калонсолон тарбия кардани фарзандон, инчунин, ба ҳаёти мустақилона омода намудани онҳо низ асосан ба зиммаи модарону занон қарор дорад. Албатта, дар ин масъалаҳо мардон, яъне падарон низ масъулияти зиёд доранд. Лекин дили фарзанд ва нияту нақшаи ӯро аз ҳама беҳтар модари мушфиқу меҳрубон мефаҳмад ва ҳис мекунад”.

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон” аз 16 декабри соли 2022, № 332 ҳадаф, принсипҳо ва самтҳои тарбияи ватандӯстӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, асосҳои ҳуқуқӣ ва ташкилии онро муқаррар карда, муносибатҳои вобаста ба ташкили заминаҳои ҳуқуқӣ, иҷтимоӣ, иқтисодӣ, ташкилӣ, таъмин ва танзими фаъолиятро дар соҳаи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон муайян менамояд. Қонуни мазкур аз 5 боб ва 21 модда иборат буда, фарогири муқаррароти умумӣ, сиёсати давлатӣ дар соҳаи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон, таъмини фаъолият дар соҳаи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон, ва муқаррароти хотимавӣ мебошад. Дар моддаи 1 Қонун 11 мафҳумҳо истифода мешаванд: Ватан - Тоҷикистон, кишвари азизу маҳбуб барои шахс, ҷомеаи иҷтимоӣ ё миллии одамон, ки онҳо мансубияташонро ба он ҳамчун шароити зарурии некуаҳволии худ медонанд; ватандӯстӣ - муҳаббати шахс ба Ватан, сарзамин ва халқ, ҳифз намудан аз душман ва ба манфиати онҳо содиқона хизмат кардан; дастгирии давлатии субъектҳои тарбияи ватандӯстӣ - маҷмуи чораҳои ташкилии таълимӣ, иттилоотӣ, молиявӣ, иқтисодӣ, ҳуқуқӣ ва чораҳои дигари аз тарафи мақомоти давлатӣ қабул ва амалишаванда, ки ба муҳайё намудани шароити мусоид барои кори ватандӯстӣ нигаронда шудаанд; мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон - мақоми иҷроияи марказии ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки сиёсати давлатиро дар соҳаи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон амалӣ менамояд; низоми тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон – маҷмуи субъектҳои тарбияи ватандӯстӣ, заминаи меъёрӣ-ҳуқуқӣ, маънавӣ-ахлоқии фаъолияти таълимӣ ва оммавию тарбиявӣ, инчунин маҷмуи тадбирҳо ҷиҳати ташаккули тафаккур ва ҳисси ватандӯстии шаҳрвандон; тарбия - падидаи иҷтимоӣ, фарҳангӣ, психологӣ ва педагогӣ, ки ҳамчун фаъолияти махсуси мақсадноки инсон барои рушди шахс ва ворид шудани ӯ ба ҷараёни зиндагии воқеӣ ва бунёди ҳаёти маданӣ равона гашта, барои танзими ҳаёти инсон ва пешрафти ҷомеа хизмат менамояд; тарбияи ватандӯстӣ - фаъолияти мураттаб ва мақсадноки мақомоти ҳокимияти давлатӣ, худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳои (иттиҳодияҳои) ҷамъиятӣ, оила ва шаҳрвандон, ки барои ташаккули дарки баланди ватандӯстӣ дар тафаккури шаҳрвандон, ҳисси садоқат ба Ватан, омода будан ба адои қарзи шаҳрвандию уҳдадориҳои конститутсионӣ барои ҳимояи манфиатҳои Ватан нигаронда шудааст; тарбияи маънавӣ-ахлоқӣ - маҷмуи тадбирҳое, ки барои аз ҷониби шахс дарк намудани арзишҳои олӣ, ормонҳо, ҳадафҳо, раванд ва падидаҳои муҳими иҷтимоӣ дар ҳаёти воқеӣ, қобилияти ба роҳбарӣ гирифтани онҳо ҳамчун принсипҳои муайянкунанда ва мавқеъ дар фаъолияти амалию рафтор, ки ба хизмати сазовор ба Ватан равон карда шудааст; тарбияи шаҳрвандӣ-ватандӯстӣ - маҷмуи тадбирҳое, ки баҳри дар тафаккури шаҳрвандон тарбия намудани дарки зарурати бошууронаи хизмати фидокоронаю беғаразона ба Ватан зимни иҷрои вазифаҳои хизматӣ, меҳнатӣ ва ҷамъиятӣ, муҳаббат ба кишвари маҳбуб, ташаккули фарҳанги ҳуқуқӣ, риояи қонун, ахлоқи ҳамида, фарҳанги умумӣ, мавқеи амиқи шаҳрвандӣ, омодагии доимӣ барои адои қарзи конститутсионӣ ва уҳдадориҳои шаҳрвандӣ, ифтихор аз дастовард ва анъанаҳои ниёгон равон карда шудааст; тарбияи ҳарбию ватандӯстӣ - маҷмуи тадбирҳо, ки баҳри дар тафаккури шаҳрвандон ташаккул додани дарки бошууронаи ҳимояи Ватан, омодагӣ ба хизмати ҳарбӣ, тарбияи ҳисси ифтихор аз мансубият ба халқи худ, дастовардҳои он ва Қувваҳои мусаллаҳи кишвар, эҳтиром ба таърихи меҳан, хизмати ҳарбӣ, либоси низомӣ, ташаккули ҳисси ҳифзу ғанигардонии анъанаҳои пуршарафи ҳарбии ниёгон, абадигардонии хотираи муборизони дар роҳи ҳифзи Ватан ҳалокшуда нигаронда шудааст; ҳисси шаҳрвандӣ - ҷонибдории шахс аз манфиати давлат ва ҷомеа, низоми муносибат, рафтор ва фаъолияти ба он мувофиқ дар шароити давлат.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо фаъолон, намояндагони ҷомеа ва ходимони дини кишвар санаи 9 марти соли 2024 нақши муҳими қонунҳои миллиро дар ҳимояи ҳуқуқҳои инсон иброз намуда, такид намуда буданд, ки: “Тоҷикистон аз рӯзҳои аввали соҳибистиқлолӣ ба ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд ҳамчун арзиши олӣ муносибат намуда, барои амалӣ гардонидани онҳо усулу воситаҳои заруриро дар сохтори давлатӣ ташаккул дод. Таъсиси Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросим дар назди Ҳукумат, Муассисаи давлатии Маркази исломшиносӣ дар назди Президенти мамлакат, Донишкадаи исломии Тоҷикистон ба номи Имоми Аъзам, қабули қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим», «Дар бораи озодии виҷдон ва иттиҳодияҳои динӣ», «Масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд», бақайдгирии 4 ҳазор иттиҳодияи динӣ, яъне масҷидҳо ва ташкили сафари дастҷамъонаи шаҳрвандон ба ҳаҷ ва умра аз ҷумлаи иқдомоти дар ин самт амалигардида мебошанд”.

Баъд аз таҳлил бояд иброз намуд, ки қонунҳои миллӣ дастовардҳои беназири замони истиқлол мебошанд ва ҳар як шаҳрванди кишвар бояд дар заминаи муқаррароти онҳо фаъолияти худро ба роҳ монад. Дар соли 2024 - Соли маърифати ҳуқуқӣ вазифаи ҳар як шаҳрванди Тоҷикистон аст, ки бо муқаррароти Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон”, “Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак” ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон” пурра шинос шавад ва онҳоро дар зиндагии ҳаррӯза ҳамчун талаботи меъёрию ҳуқуқӣ риоя намояд.

Хуш ба ҳоли миллате дорад низоми зиндагӣ,

Тавбаи ҳар иллате дорад низоми зиндагӣ.

Аз ҳуқуқи волидону аз мароми поки мо,

Дар дили масъули қонун саргаҳи афлоки мо.

Волидонро мекунад қонуни мо арши вафо,

Осмонро мекунад афзуни мо арши сафо.

Ин ки танзиме зи расми зиндагӣ дорем мо,

Оре, оре, ҳастиро тобандагӣ дорем мо.

Тарбият, танзиму ҳикмат асли қонун асту бас,

Партави некон бигирӣ, васли қонун асту бас.

Дӯстдории Ватан дар пояҳои назми мо,

Сарфарозии Ватан дар ғояҳои азми мо.

Раҳнамои насли мо қонуну амри волидон,

Раҳкушои асли мо қонуну амри ормон.

Дониёро, бош фарзанди диёри орзу,

Сарзамини хешро бинмо баёзи обрӯ.

Сангинзод Дониёр Шомаҳмад,

доктори илмҳои ҳуқуқшиносӣ, профессор

10-уми сентябри соли равон бахшида ба 33-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Маркази таълимӣ ва омӯзишии Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академия миллии илмҳои Тоҷикистон маҷлиси тантанавӣ бахшида ба ҷашни Истиқлолияти давлатӣ баргузор гардид. Дар маҷлиси тантанавӣ кормандони дастгоҳи марказӣ ва Филилҳои Агентӣ дар вилоятҳои Суғд, Хатлон ва ВМКБ ба таври маҷозӣ иштирок намуданд.

Дар ҷаласа директори Агентии амнияти ХБРЯ-и АМИТ, Илҳом Мирсаидзода тамоми кормандони Агентиро бо ин ҷашни муқаддаси давлатӣ табрику таҳният гуфта, иброз доштанд, ки Рӯзи Истиқлолияти давлатӣ барои мардуми соҳибфарҳанги тоҷик ҷашни муҳиму фархунда ва тақдирсоз ба шумор меравад, ки ҳамасола дар саросари Ватани азизамон бо шукуҳу шаҳомати хосса таҷлил мешавад.

Дар идомаи суханронӣ, Илҳом Мирсаидзода-директори Агентӣ таъкид намуд, ки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз зумраи шахсиятҳое мебошанд, ки дар ташаккул ва таҳаввули таърихи миллати сарафрози тоҷик, ҳастии имрӯзу фардои дурахшони Тоҷикистон, давлатдорӣ ва ҳуқуқи муосири ҷумҳурии соҳибихтиёрамон, эҳёи падидаҳои неку писандида ва арзишҳои волои фарҳангии ниёгонамон хизматҳои бузург намуданд.

Зикр гардид, ки бо шарофати Истиқлоли давлатӣ обру ва нуфузи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун давлати мустақил ва ташаббускор дар ҳалли масъалаҳои глобалӣ дар арсаи ҷаҳонӣ шинохта шудааст.

Хусусан, ташаббус ва пешниҳодоти муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон доир ба масъалаҳои мубрами умумибашарӣ, махсусан обу иқлим аз ҷониби СММ ва дигар ташкилотҳои байналмилалӣ ҳамовозии амиқ пайдо намуданд ва қатъномаҳо қабул гардид.

Дар фароварди маҷлис аз ҷавонон даъват ба амал оварда шуд, ки ба қадри ин неъмати бебаҳо-Истиқлолияти давлатӣ бирасанд, ҳар як ваҷаб хоки ин сарзаминро азизу муқаддас ва онро ҳифз намоянд, фирефтаи гуррӯҳои ифроти нашаванд ва вақти қимати хешро пайи илмомӯзӣ сарфа намуда, дар татбиқи сисати давлатӣ саҳмгузор бошанд.

9 сентябр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Хуҷанди вилояти Суғд дар тантанаи идона ба ифтихори 33-юмин солгарди Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок ва суханронӣ намуданд.

Нахуст, Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон кулли мардуми шарифи Тоҷикистон, аз ҷумла сокинони сарбаланди вилояти бостонии Суғдро ба ифтихори ҷашни муқаддасу бузурги миллӣ - Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон самимона табрик гуфтанд.