Ҳамасола 9-уми сентябр мардуми Тоҷикистон Рӯзи Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ҷашн мегиранд. Ин сана марҳалаи таърихии хеле муҳим буда, рамзи озодӣ, худшиносӣ ва бақои миллӣ ба ҳисоб меравад. Бо талошу заҳмати фарзандони шуҷои кишвар давлатдории миллӣ барқарор гардида, замина барои рушди иқтисод, маориф, фарҳанг ва дигар соҳаҳо фароҳам омад. Хушбахтона, дар солҳои 90-уми асри ХХ орзую ормони ҳазорсолаи ниёгони тоҷик амалӣ гардид ва миллати мо соҳиби давлати мустақилу соҳибихтиёр шуд, ки имрӯз дар арсаи байналмилалӣ мавқеи арзанда дорад.
9-уми сентябри соли 1991 бо қабули Декларатсия дар бораи Истиқлолияти давлатӣ пояи давлатдории навини Тоҷикистон гузошта шуд. Ин давра дар шароити бисёр душвори пасошӯравӣ ва дигаргуниҳои ҷиддии ҷаҳонӣ сурат гирифт. Ҳамзамон кишвар ба буҳрони сиёсиву ҳарбӣ рӯ ба рӯ шуд, ки хатари аз даст рафтани истиқлолиятро ба миён овард. Дар ҳамин шароит роҳбари давлат Пешвои муаззами миллат, Эмомалӣ Раҳмон масъулияти бузурги таърихиро ба зимма гирифта, мардумро ба сулҳу ваҳдат ва созиш даъват намуд. Сиёсати оқилона ва сулҳҷӯёнаи ӯ имкон дод, ки субот ва ваҳдати миллӣ дар кишвар барқарор гардад.
Баъди Истиқлолият Тоҷикистон узви як қатор ташкилотҳои байналмилалӣ гардид. Аз ҷумла, моҳи декабри соли 1991 кишвари мо ба Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил пайваст. Дар соли 1992 бошад, Тоҷикистон ба Созмони амният ва ҳамкорӣ дар Аврупо ва Созмони Милали Муттаҳид ҳамроҳ шуд. Ин ҳама имконият фароҳам овард, ки Тоҷикистон мавқеи худро дар арсаи байналмилалӣ мустаҳкам намояд.
Истиқлолият на танҳо рамзи озодӣ, балки имконияти воқеии ҳифзи манфиатҳои миллӣ, таъмини амният ва рушди устувори давлат аст. Тоҷикистон дар тӯли 34 соли Истиқлолият ҳамчун субъекти мустақили сиёсати ҷаҳонӣ фаъолият карда, бо мушкилоти зиёд рӯ ба рӯ шуд. Аммо пас аз имзои Созишномаи сулҳ ва ризоияти миллӣ кишвари мо тавонист мавқеи худро дар ҷомеаи байналмилалӣ устувор гардонад.
Мардуми тоҷик дар тӯли таърих аз таҷрибаи давлатдории пешрафтаи ҷаҳонӣ ва анъанаҳои миллӣ баҳра гирифтааст. Бо ба даст овардани истиқлолияти давлатӣ, рамзҳои муқаддаси миллӣ – Парчам, Нишон ва Суруди миллӣ қабул гардиданд. Ҳамзамон, барои ҳифзи сарҳадот ва амнияти кишвар Артиши миллӣ ва Қушунҳои сарҳадӣ таъсис ёфтанд. Тоҷикистон бо такя ба манфиатҳои миллӣ ва ормонҳои мардум роҳи созмондиҳии давлати ҳуқуқбунёду дунявиро пеш гирифт.
Истиқлолияти давлатӣ ва ваҳдати миллӣ асоси қуввату нерӯи Тоҷикистони навин ба ҳисоб мераванд. Ҳамин омилҳо заминаи сулҳу субот, рушди устувори сиёсӣ, иҷтимоӣ ва иқтисодии кишварро фароҳам оварданд. Пешрафти давлат ва таҳкими ваҳдати миллӣ бо заҳмати халқи бошуур ва роҳнамоии оқилонаи Пешвои миллат ба даст омада, имрӯз ба воқеият табдил ёфтааст.
Тоҷикистон дар даврони соҳибистиқлолӣ як қатор ташаббусҳои муҳим ва дорои аҳамияти ҷаҳониро дар самти ҳифз ва истифодаи оқилонаи захираҳои об пешбарӣ намуда, мавқеи худро ҳамчун кишвари ташаббускор дар арсаи байналмилалӣ мустаҳкам кард.
Соли байналмилалии оби тоза (2003)
Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои ҳаёт” (2005–2015)
Соли байналмилалии ҳамкорӣ дар соҳаи об (2013)
Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор” (2018–2028)
Ташаббуси байналмилалӣ оид ба эълон намудани Соли 2025 соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо
Ин ташаббусҳо аҳамияти бузурги Тоҷикистонро дар масъалаҳои ҳифзи муҳити зист, истифодаи оқилонаи захираҳои об ва ҳифзи пиряхҳо собит намуданд.
Имрӯз Тоҷикистони соҳибистиқлол бо такя ба Истиқлолият ва ҳидояти оқилонаи роҳбари давлат Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомлӣ Раҳмон дар роҳи тараққӣ, шукуфоӣ ва ҳамгироии байналмилалӣ устуворона қадам мегузорад. Фардои дурахшон ва саодати миллат танҳо дар ҳифзу таҳкими истиқлолият ва ваҳдат аст. Аз ин рӯ, ҳар яки мо масъули он ҳастем, ки ин неъмати бузургро мисли гавҳараки чашм нигоҳ дорем, барои пешрафти кишвар саҳм гузорем ва Тоҷикистонро ба ояндаи нуронӣ ва обод расонем.
Боқиев Мулобарот - ходими хурди илмии шуъбаи экспедитсионӣ ва
тадқиқоти саҳроии Маркази омӯзиши пиряхҳои АМИТ
Ташкилотҳои ибтидоии “Дипломат”-и КИИ “Хирадмандон”-и ҲХДТ дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар санаи 19 фералии соли 2025 бахшида ба -32 умин солгарди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамоиш ва аксияи ҳизбӣ таҳти шиори “Дусад марди ҷанги беҳ аз сад ҳазор”-ро бо аъзои фаъоли ҲХДТ дар Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ баргузор намуданд. Дар ин ҳамоиши ҳизбӣ муовини раиси КИИ “Хирадмандон”-и ҲХДТ дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Қурбонова Ширин ва муовини ТИ “Дипломат”-и ҲХДТ, муовини директори Институти омузиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ Дониёр Сангинзода иштирок намуданд.
