Ҳоло мардуми шарафманди кишвар 30-умин солгарди қабули Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистонро ҷашн гирифта истодаанд.
Ин санад, ки 6 ноябри соли 1994 қабул шуда буд, дар таърихи навини кишвари мо нақши калидӣ мебозад. Бо қабул гардидани Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳокимияти судӣ ҳамчун шохаи алоҳидаи давлат ҷиҳати таъмини ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсону шаҳрванд, манфиати давлат, ташкилоту муассисаҳо, қонунияту адолат дар доираи салоҳияти худ ба сифати ҳокимияти мустақили давлатӣ фаъолият дорад. Конститутсия кафолатҳои ҳуқуқ ва озодиҳои шаҳрвандонро мустаҳкам намуда, асосҳои сиёсӣ, иҷтимоӣ ва иқтисодии давлатро муайян кардааст. Дар тӯли ин солҳо, Конститутсияи Тоҷикистон ба рушд ва пешрафти кишвари мо хидмат кардааст. Ба шарофати ин санад, сохторҳои демократӣ ва ҳуқуқӣ тақвият ёфта, муносибатҳои иҷтимоиву иқтисодӣ мутобиқи меъёрҳои байналмилалӣ таҳким ёфтанд.
Конститутсия инчунин дар таъмини сулҳу субот ва ваҳдати миллӣ саҳми бузург гузошта истодааст. Пас аз гузашти 30 сол, мо бояд ба қадри ин санади асосӣ расида, онро чун музаффарияти бузурги давлати худ пос дорем ва дар нигоҳ доштани арзишҳои он кӯшиш намоем. Бо ҳидояти хирадмандонаи Пешвои миллат, Президенди Ҷумҳурии Тоҷикистон мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон халқи Тоҷикистон бо эҳтиром гузоштан ба озодӣ, ба ҳуқуқи инсон ва шаҳрванд, ба арзишҳои аслии башарӣ ва ба бунёди давлати соҳибихтиёр, демокративу ҳуқуқбунёд марҳилаи тозаи қонунгузориро дар қаламрави кишвари худ асос гузошт.
Ба шарафи 30 солагии Конститутсия, мо метавонем аз дастовардҳои худ ифтихор намоем ва барои расидан ба ҳадафҳои баландтар дар оянда саъйу кӯшиш ба харҷ диҳем. Иқдомиҳои гуногуни фарҳангӣ, маърифатӣ ва илмӣ, ки дар ин маврид баргузор мешаванд, на танҳо таърих ва дастовардҳои моро ёдрас мекунанд, балки наслҳои навро бо арзишҳои миллӣ ва демократии мо ошно мекунанд. Аз ин лиҳоз, таҷлил кардани 30 солагии Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон - фурсати бузургест, ки ҳамаи моро ба тафаккур ва ифтихор аз дастовардҳои худ водор месозад.
Тӯли солҳои гузашта, Конститутсияи Тоҷикистон якчанд маротиба тағйир ёфтааст, то ба талаботи замон ва инкишофи кишвар мутобиқ шавад. Дар натиҷаи райпурсии умумихалқӣ - 26 сентябри соли 1999 ва 22 июни соли 2003 ба Конститутсия (Сарқонуни)-и Ҷумҳурии Тоҷикистон (соли 1994) тағйиру иловаҳо ворид карда шудаанд. 22 майи соли 2016 дар Тоҷикистон раъйпурсии умумихалқӣ оид ба ворид кардани тағйиру иловаҳо ба Конститутсия (Сарқонуни)-и Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид, ки дар натиҷаи он калимаи Сарқонун аз байн гирифта шуда, минбаъд Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон боқӣ монда шуд. Дар баробари ин, тағйироти муҳиме, ки дар Конститутсия ворид карда шуданд, дар соҳаҳои гуногуни ҳаёт таъсири амиқ гузоштанд. Масалан, ислоҳоти судӣ, ки бо мақсади баланд бардоштани мустақилияти судҳо ва беҳтар намудани дастрасӣ ба адолат амалӣ шуданд, яке аз муваффақиятҳои калидӣ мебошанд. Ин ислоҳот на танҳо ба баланд бардоштани сатҳи адолат дар ҷомеа мусоидат карданд, балки боварии шаҳрвандон ба системаи адолатиро низ тақвият медиҳад.
Ҳамчунин, Конститутсияи мо ҳуқуқҳои иҷтимоӣ ва иқтисодии шаҳрвандонро кафолат медиҳад, ки ин барои рушди иқтисодӣ ва иҷтимоии кишвар аҳамияти бузург дорад. Бо ёрии ин ҳуқуқҳо, шаҳрвандони Тоҷикистон метавонанд ба таҳсил, тандурустӣ ва шароитҳои зиндагии беҳтар дастрасӣ дошта бошанд.
Бояд қайд кард, ки Конститутсия на танҳо ҳамчун як санади ҳуқуқӣ, балки ҳамчун як манбаи илҳом ва ваҳдати миллӣ аҳамият дорад. Он моро ба як миллати ягона муттаҳид месозад ва арзишҳои умумимилии мо - сулҳ, адолат, ваҳдат ва пешрафтро мустаҳкам мекунад.
Ҷашни 30-солагии Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон фурсати хубест барои баррасӣ ва муҳокимаи дастовардҳои мо, инчунин барои муайян кардани роҳҳои нави рушд. Мо бояд кӯшиш намоем, ки ин арзишҳо ва дастовардҳоро нигоҳ дошта, барои наслҳои оянда мероси пуровоза ва мӯътабар гузорем.
Дар ин муносибат, чорабиниҳои гуногуни фарҳангӣ ва маърифатӣ баргузор мегарданд, ки ҳадафи онҳо беҳтар фаҳмидани аҳамияти Конститутсия ва арзишҳои он мебошад. Мактабҳо ва донишгоҳҳо метавонанд лексияҳо ва семинарҳо баргузор кунанд, ки дар онҳо таърих ва аҳамияти ин санади асосӣ тавзеҳ дода шавад. Ҳамчунин, намоишгоҳҳо ва конфронсҳо дар саросари кишвар метавонанд мардумро дар бораи дастовардҳои 30-солаи Конститутсия ва нақши он дар ҳаёти ҳаррӯзаи шаҳрвандон маълумот диҳанд.
Инчунин, бо ин муносибат метавон дар рӯзномаҳо ва маҷаллаҳо мақолаҳои таҳлилӣ ва таърихӣ оид ба Конститутсия ва таъсири он ба рушди кишвари мо нашр намуд. Радио ва телевизион низ метавонанд барномаҳои махсуси ҷашниро омода созанд, ки тавассути онҳо мардум метавонанд бо Конститутсия ва нақши он дар таъмини ҳуқуқ ва озодиҳои худ шинос шаванд. Ба ин тариқ, ҷашни 30-солагии Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон на танҳо фурсатест барои таҷлили дастовардҳои гузашта, балки ҳадисест барои баррасии пешрафтҳои оянда ва истиқболи ҳадафҳои нав, арзишҳо ва принсипҳои ин санади асосӣ бояд ҳамчун роҳнамои моро дар роҳи рушд ва муваффақиятҳои оянда роҳбаладӣ намоянд.
Муаллифон: д.и.ф.-м., узви вобастаи АМИТ #Қоҳирова Г.И., ходими илмӣ #Ҷонмуҳаммади А.И.
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
