Имрӯз (29.08.2024) дар Маркази мероси хаттии назди Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ба ифтихори 33-солагии Истиқлоли кишвари азизамон Тоҷикистон таҳти унвони “Масъалаҳои асосии ҷамъоварӣ ва таҳияи осори хаттӣ дар замони Истиқлол” семинари илмӣ баргузор гардид.

Ҳамоиш бо сухани ифтитоҳии директори Марказ н.и.т. Давлатов Раҳматкарим оғоз шуда, мавсуф кормандони ММХ ва дар симои онҳо тамоми мардуми Тоҷикистонро ба ифтихори санаи мубораку фархунда 9 сентябр-Рӯзи Истиқлоли Тоҷикистон шодбош намуд. Ӯ ҳамчунин роҷеъ ба дастовардҳои Марказ, масъалаҳои асосии ҷамъоварӣ, нигаҳдорӣ, тармим, тавсиф ва таҳияи феҳристи мероси хаттӣ ба сурати мушаххас суҳбат намуд. Аз ҷумла зикр шуд, ки салоҳияти таҳияи мероси хаттии ниёгон тибқи муқаррарот ба зимаи Маркази мероси хаттӣ вогузор шудааст. Намунаи корҳои бузурге, ки аз ҷониби мутахассисони Марказ чӣ дар даврони Истиқлол ва чӣ то замони истиқлол дар заминаи таҳияи мероси хаттӣ анҷом шудааст, аз ҷумла матни “Шоҳнома”-и Абулқосим Фирдавсӣ, “Маснавии маънавӣ”-и Ҷалолиддини Балхӣ, “Қонуни тиб”-и Абуалӣ Сино, “Захираи Хоразмшоҳӣ”-и Исмоили Ҷурҷонӣ ва ғ. мебошанд.

Дар ҳамоиши илмӣ маърузаҳои илмии муовини директори Марказ, н.и.ф. Ёраҳматзода Шодиҷон зери унвони “Дастовардҳои Маркази нигаҳдории осори хаттӣ дар замони Истиқлол”, мудири шуъбаи тавсиф ва таҳияи осори хаттӣ, н.и.ф. Шарифов Маҳмадёр бо номи “Тавсифи осори хаттӣ дар замони Истиқлол” ва мудири шуъбаи ҷамъоварӣ ва нигадории мероси хаттӣ Мирзоев Иззатулло таҳти номи “Аҳамияти ҷамъоварӣ ва ҳифзи осори хаттӣ дар даврони Истиқлол” шунида ва мавриди баррасӣ қарор дода шуданд.

Аз ҷумла зикр карда шуд, ки дар 33 соли Истиқлоли давлатӣ Марказ якчанд маротиба ному мақоми худро иваз намуда, бо номҳои Институти мероси хаттӣ, Институти шарқшиносӣ ва мероси хаттӣ, Институти забон, адабиёт, шарқшиносӣ ва мероси хаттӣ ва билохира соли 2017 ба Маркази мероси хаттии назди Раёсати АМИТ тағйири ном кардааст, дар ин муддат ба Ганҷинаи Марказ 1100 нусхаи дастнавис ва 1300 нусхаи чопи сангӣ ворид карда шудааст. Ҳамчунин, дар ин замон ҷилдҳои 7-10-и Феҳристи дастнависҳои шарқии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ба нашр расонида шуданд.

Аз соли 2017 то имрӯз 126 китобу манография ва маҷмуаи мақолаҳои кормандони Маркази мероси хаттӣ ба нашр расонида шуда, 350 дастнаис ва 436 нусхаи чопи сангӣ вориди Ганҷинаи Марказ гардонида шудааст.

29 августи соли равон бахшида ба “Рӯзи дониш” ва ҳамзамон тантанаи таҷлили ҷашни Истиқлоли давлатӣ дар Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо ташаббуси Шурои олимони ҷавон ва Шурои бонувони Институт мизи мудаввар дар мавзӯи “Истиқлоли давлатӣ дар масири рушди давлатдории миллӣ” баргузор гардид.

Сухани муқаддимавиро Директори Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ, д.и.ф., профессор Ҳайдарзода Рустам Ҷӯра оғоз намуда, дар идома раиси Шурои олимони ҷавони АМИТ, мудири шуъбаи Шарқи Миёна ва Наздики Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ номзади илмҳои филология Зиёзода Субҳиддин Насриддин ибрози андеша намуданд.

Ду нафар олимони ҷавони Институт ходими пешбари илмии шуъбаи Аврупои Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ номзади илмҳои филология Мадимарова Гулҳаё дар мавзуи «Истиқлоли давлатӣ ва дастовардҳои беназири он» ва ходими хурди илмии шуъбаи Осиёи Ҷанубӣ ва Шарқии Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ Соҳиби Баҳрулло дар мавзуи «Нақши санадҳои меъёрию ҳуқуқӣ дар таҳкиму татбиқи сиёсати хориҷии кишвар дар замони Истиқлол» бо маърӯзаи илмӣ суханронӣ намуданд.

Қайд гардид, ки дар тули солҳои соҳибистиқлолӣ ҳамагуна имконоти рушди иқтисодиву иҷтимоии давлат ҷиҳати амалигардонӣ ва татбиқи ҳадафҳои стратегии кишвар фароҳам оварда шуда, ҳамзамон таваҷҷуҳ ба ҷавонон ва рушди маънавиёту тақвияти зеҳнияти илмиву техникии онҳо аз ҷониби Ҳукумати кишвар таваҷҷуҳи хосса равона гардид.

Дар арафаи 33-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон имрӯз аз ҷониби Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Мирзораҳимзода Акобир, директори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ Маҳмадизода Нозим, узви вобастаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Саидов Абдусаттор Самадович бо унвони фахрии корманди Шоистаи Ҷумҳурии Тоҷикистон сарфароз гардонида шуданд.

Материалы свежего номера Білімді Ел Образованная СтранаВ газете стартовала постоянная рубрика “Наука”

В Душанбе Национальная академия наук РК при Президенте РК и Академия наук Республики Таджикистан провели конференцию в рамках государственного визита Президента Республики Казахстан Касым Жомарт Токаев в Республику Таджикистан.

После конференции Akhylbek Kurishbayev посетил научно- исследовательский центр экологии и окружающей среды Центральной Азии, Институт геологии, сейсмологии и сейсмостойкого строительства НАНТ в Душанбе. В ходе визита заключено соглашение о разработке совместных проектов, возложены цветы к памятнику Каныша Сатпаева, основателя Казахской академии наук.

QR Oqu-ağartu ministrlıgı / Министерство просвещения РК ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі Sayasat Nurbek Куантар Алиханов Gulmira Qanay Гульнар Мансуркызы Бибигуль Асылова Tursynzada Kuangaliyeva Лаура Карабасова Гулзада Шакуликова Аскар Хикметов Талгат Ешенкулов Серик Ирсалиев Гульжан Сугирбаева Beibitkul Karimova Алина Жумагулова Мухтар Толеген Akerke Abylaikhan

Шабона 28-уми август сокинони дунё шоҳиди дар як саф қарор гирифтани сайёраҳо хоҳанд шуд. Дар ин бора сомонаи Starwalknews хабар додааст.

Ба навиштаи манбаъ, ин маротиба 6 сайёра - Муштарӣ, Уторид, Миррих, Зуҳал, Уран ва Нептун дар як қатор саф мекашанд.

Ҳабиб Хӯҷаназаров, ходими илмии Институти астрофизикаи Академияи илмҳо дар суҳбат бо “Азия‑Плюс” гуфт, ки ин ҳодисаро сокинони Тоҷикистон соати 5-и субҳ мушоҳида карда метавонанд.

“Дар як қатор саф кашидани 4 сайёра – Миррих, Муштарӣ, Уторид, ва Зуҳалро бидуни дурбини астрономӣ дидан мумкин аст. Сайёраи Нептунро, ки ба Зуҳал наздик аст ва Уранро, ки ба Уторид наздик аст, бо ёрии дурбини астрономӣ мушоҳида кардан мумкин аст”, - гуфт Хӯҷаназаров.

Ӯ афзуд, ки дар як саф баҳам омадани сайёраҳо ҳодисаи маъмули табиӣ аст ва дар як сол се-чор маротиба иттифоқ меафтад.

Таъсири ин падида ба инсон ва табиат аз тарафи олимони соҳа ба қадри кофӣ омӯхта нашудааст. Баъзе аз нуҷумшиносон иддао мекунанд, ки он ба ҷисму саломатии баъзе одамон метавонад таъсири манфӣ расонад. Дар ҳамин ҳол мутахасиси тоҷик ин иддаоро рад карда гуфт, ки ба организми инсон ва иқлим таъсири назаррасе намерасонад.

“Тақрибан 99 фисади массаи системаи офтобӣ дар Офтоб аст ба ҳамин хотир дар як саф қарор гирифтани сайёраҳо ба организми инсон таъсир намерасонад ва боиси тағйирёбии иқлим низ намегардад. Онҳо ҳатто ба мадори худашон низ таъсир расонида наметавонанд. Чунки бештари ҳодисаҳое, ки дар Замин иттифоқ меафтанд аз Офтоб вобастагӣ доранд”, - таъкид кард Хӯҷаназаров.

Мутахассис илова кард, ки ҳар як сайёра дар гирди Офтоб аз рӯйи мадори индитсивӣ чарх мезанад ва дар ин раванд сайёраҳо аз Офтоб дур мешаванд ва ҳалқае, ки дар он давр мезананд, масофаи зиёдро дар бар мегирад.

“Ба ҳамин хотир баъзе сайёраҳо дар як радифи хурд ва калон ба ҳам меоянд ва ин ҳодисаи такроршаванда аст. Дар як тарафи Офтоб сайёраҳо дар як радиф ё қатор саф мекашанд ва баъди чанд лаҳза онҳо дубора пароканда мешаванд”, - гуфт астрофизики тоҷик.

Ёдовар мешавем, ки қаблан рӯзи 3-юми июни соли ҷорӣ 6 сайёра - Муштарӣ, Уторид, Миррих, Зуҳал, Уран ва Нептун дар як саф ба ҳам омаданд.

Ба иттилои сомонаи Starwalknews 28 феврали соли 2025 сафкашии сайёраҳо дар назар аст, ки ҳодисаи нодир гуфта мешавад. Зеро 7 сайёра Муштарӣ, Уторид, Миррих, Зуҳал, Уран, Нептун ва Зуҳра (Ноҳид) дар як саф қарор мегиранд.

________

Сурат: starwalk.space ба амал меояд.

Дар як саф ҷойгиршавии сайёраҳо ҳодисаҳои аҷиби осмонӣ мебошанд, ки онро бидуни таҷҳизоти махсус мушоҳида кардан мумкин аст. Дар як саф ҷойгиршавии навбатии сайёраҳо 28 августи соли 2024 сурат мегирад. Мо метавонем аз барномаҳои ройгони Sky Tonight ва Stellarium истифода барем, зеро метавонем сайёраҳоро ба осонӣ пайдо намоем. Онҳо дар осмон кунҷи кушоди 160 дараҷаи кунҷиро ҳосил мекунанд.

Ҳамин тавр, шабона метавонем ба Зуҳалу Муштарӣ, Мирриху Аторуд бо чашми оддӣ ва ба Урану Нептун бо телескоп назар намоем. Илова бар ин, Моҳ низ дар ин саф ҷой мегирад. Танҳо барои дидани Аторуд мушкили пеш меояд, ки онро пеш аз тулӯи Офтоб дидан мумкин аст.

Қайд кардан ба маврид аст, ки ин ҳодисаи ҷолиб якчанд рӯз идома хоҳад кард.

P S. Дар як саф ҷойгиршавии сайёраҳо як истилоҳи астрономӣ буда, барои тавсифи ҳодисае истифода мешавад, ки дар як вақт якчанд сайёра дар як тарафи Офтоб саф мекашанд ва ба маънои васеъ мавҷудияти якчанд сайёраҳо дар осмонро дорад.

Ходими илмии Институти Астрофизикаи АМИТ: Хуҷаназаров Ҳ.Ф.

Баҳри баланд бардоштани савияи донишҳои инноватсионӣ, барномасозӣ, истифода ва таҳлил намудани маҳзанҳои чаҳонӣ дар самти таҳқиқоти астрономия ва астрофизика аз олимони Институти астрофизикаи АМИТ дар семинари бонуфузи ҷаҳониии Кумитаи таҳқиқотии кайҳон COSPAR -2024, ки аз 19 то 31 августи соли 2024 дар вилояти Самарқанди Ҷумҳурии Узбекистон баргузор мегардад, даъват ба амал оварданд.

Чорабинии байналмилали дар Институти физикаи мухандисии Донишгоҳи давлатии Самарқанд баргузор гардида истодааст. Ҳадафи асосии семинари бонуфуз ин баланд бардоштани иқтидори донишҳои захиравӣ ва истифодаи илмии маълумотҳои кайҳон бо мақсадҳои сулҳ аз ҷониби олимони кишварҳои рӯ ба тараққӣ дошта мебошад.

Боиси ифтихор аст, ки олимони Тоҷикистон дар чунин чорабинии аз ҷихати стратегӣ муҳим иштирок доранд, ин бо дастгирии Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон узви вобастаи АМИТ, профессор Кобилҷон Хушвахтзода ва олими варзидаи астрофизики тоҷик узви вобастаи АМИТ, профессор Қоҳирова Г.И. амалӣ гардид. Дар семинари байналмилалӣ зиёда аз 10 нафар олимон аз ИМА, Фаронса, Ҳиндустон, Швейтсария ва Испания бо маърӯзаҳои худ иштирок мекунанд.

Дар доираи барномаи семинар, лексияҳо ва дарсҳои амалӣ аз ҷониби профессорони марказҳои илмии пешрафтаи ҷаҳон: Нат Гопалсвами, Сейҷи Яширо, Пертти Макела - аз ташкилоти Идоракунии миллӣ оид ба аэронавтика ва тадқиқоти кайҳонии ИМА, Нандита Сривастава, Катираван Чидамбарам, Вагиш Мишра - Институти астрофизикаи Ҳиндустон, Кристиан Монштейн - Институти таҳқиқоти офтоб, Швейтсария, Хавьер Буссонс Гордо - Донишгоҳи Алкала, Испания гузаронида мешаванд.

Дар корҳои амалии семинар масъалаи муҳими Офтобу Замин оид ба обу ҳавои кайҳонӣ, яъне мавҷхои зарбазанӣ, ки дар натиҷаи аз Офтоб баромадани массаи короналӣ ба амал меоянд, дида баромада мешаванд. Муҳим он аст, ки мо ин таркишҳои массаи тоҷҳоро меомӯзем, зеро онҳо дар муҳити кайҳонии Замин халалдор мешаванд, ба монанди партовҳои зарраҳо ва тӯфонҳои геомагнитӣ, ки ба инсоният таъсири манфӣ мерасонад. Боз дар ин раванд маълумотҳои тадқиқоти кайҳониро таҳлил менамоем ва муқоисаи онҳоро бо маҳзанҳои чаҳонии SOHO, STEREO, SDO, WIND, AND GROUND-BASED RADIO DATA ифода месозем. Бояд қайд намуд, ки олимон аз маълумотҳо ва барномахои Спектрометри эмиссияи радиои офтобии e-Callisto, ки як қисми шабакаи байналмилалии спектрометрҳо мебошад ва дар доираи барномаҳои гелиофизикӣ фаъолият менамоянд, омухта истодаанд. Ин аз он шаҳодат медиҳад, ки маълумотҳои зарурӣ барои омӯзиши физикаи Офтоб дар Институти астрофизикаи АМИТ дар оянда асос мегузорад.

28 августи соли равон дар толори Маркази мероси хаттии назди Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҷаласаи нахустини шуроҳҳои дисертатсионии муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ баргузор гардид.

Дар ҷаласа ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Саломиён Муҳаммадовуд, раисони шуроҳҳои дисертатсионии муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон иштирок намуданд.

Дар ибтидо аз ҷониби масъулин таъкид гардид, ки тибқи дастуру супоришҳои президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт мо бояд дар доираи талабот фаъолияти шуроҳҳои диссертатсиониро ба роҳ монда, барои баланд бардоштани дараҷаи илмии кормандони илмии муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ тадбирҳои нав андешем.

Таъкид шуд, ки дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон 10 Шурои диссертатсионӣ фаъолият менамояд, ки бо қарори Комиссияи олии аттетстасионии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода шуда, 4 шурои диссертатсионӣ ваколати баррасии диссертатсияҳои докториро доранд.

Умуман дар Шуроҳои диссертатсионии назди муассисаҳои зерсохтори АМИТ аз рӯйи 25 ихтисос диссертатсияҳо қабул ва баррасӣ мегарданд. Ҳамзамон, имконияти қабул ва баррасии диссертатсияҳоро аз рӯйи ихтисосҳои нодири ҳамҷавор ва ташкили ҳимояҳои якдафъаина дар шуроҳои диссертатсионӣ мављуд аст.

Имрӯз дар Маркази инноватсионии биология ва тибби АМИТ Шурои илмӣ-техники баргузор гардид.

Дар Шурои илмӣ-техники якчанд масъалаҳо дида баромада шуд, яке аз масъалаҳо ин пешдифои рисолаи номзади буд.

Боиси хушнуди аст, ки дар Шурои илмӣ-техники д.и.б., ноиби аввали президенти АМИТ, раиси Шуъбаи илмҳои биология Мирзораҳимзода А.К. ва аз ДМТ меҳмонон иштирок намудаанд.

Боиси хушнуди ва сарфарозист, ки имрӯз унвонҷуи Маркази инноватсионии биология ва тиб Мародмамадова Некбахт Гадомамадова пешдифои рисолаи илмии худро барои дарёфти дараҷаи илмии номзади илмҳои биологӣ аз руйи ихтисоси 03.01.04 - биохимия таҳти роҳбарони илмии акдемик Мирҷов Г.Қ. ва мушовири илмӣ академики АМИТ Якубова Мухиба Муҳсиновна пешдифои худро бомуваффақият ҳимоя намуданд.

Барои Мародмамадова Н.Г. дар корҳои минбаъдаи илмӣ - таҳқиқотӣ муваффақиятҳои беш аз пешро таманно менамоем.

Инчунин ба аспирантони Маркази инноватсионии биология ва тибби Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҳарчи зудтар ва бомуваффақият ҳимоя намудани корҳои илмӣ орзумандем.

Муборак бошад!