Skip to main content

Бо Қарори Шӯрои Комиссарони Халқии ҶШС Тоҷикистон 13 ноябри соли 1932 дар ш. Душанбе Расадхонаи астрономии Тоҷикистон таъсис ёфтааст.

Муассисаи мазкур соли 1948 номи Расадхонаи астрономии Сталинобод (РАС) -ро соҳиб шуда солҳои тулони кормандони расадхона ба мушоҳидаҳои ҷирмҳои кайҳонӣ машѓул буданд, ки яке аз мушоҳидаҳои таърихи 4 октябри соли 1957 бомуваффақият мушоҳидаи якумин радифи маснуъи Замин мебошад. Аз ин рӯйдоди таърихӣ тадқиқи кайҳон бо мақсади осоишта инкишофи астрономия ҳамчун илм оғоз ёфт. Мавқеъиҷуғрофӣ ва иқлими астрономии Тоҷикистон барои мушоҳидаҳои саҳеҳи астрономӣ мувофиқ мебошад. Иқлими астрономии Тоҷикистонро ба назар гирифта Шӯрои Вазирони РСС Тоҷикистон қарори №7 аз 17 январи соли 1958 Расадхонаи астрономии Сталинободро ба Институти астрофизикаи Академияи илмҳои РСС Тоҷикистон, имрӯз Институти астрофизикаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон табдил дод.

Институти астрофизика ҷузъи асосии сохтори системаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон (АМИТ) мебошад. Ӯ ба ҳайати Шӯъбаи илмҳои физикаю математика, химия, геология ва техникаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон (ШИФМКГТ АМИТ) дохил мешавад.

Фаъолияти Институт дар асоси нақшаҳои солона ва дурнамои корҳои илмӣ-таҳқиқотӣ, ки аз ҷониби ШИФМКГТ АМИТ тасдиқ шудааст, ба амал оварда мешавад. Вазифа ва ҳадафи асосии Институти астрофизика - таҳқиқ ва истифодаи кайҳон бо мақсади осоишта мебошад.

Самтҳои асосии илмии Институт:

ҷирмҳои хурди Системаи Офтобӣ – кометаҳо, астероидҳо, метеороидҳо;

астрометрия ва механикаи кайҳонӣ;

Офтоб ва таъсири он ба Замин;

физика ва таҳаввули ситораҳо ва муҳити байниситоравӣ;

астрономияи галактикавӣ ва ионосфераи Замин мебошанд.

Имрӯз бошад тавассути ин самтҳо тадқиқот дар се масъала тақсим шуда ва аз рӯи онҳо коркард мешаванд:

1. Ҷирмҳои байнисайёравии Системаи Офтобӣ ва моддаи метеорҳо.

2. Физикаи кометаҳо ва хурӯҷи ҳастаи кометаҳо.

3. Эффектҳои ионосферӣ аз заминҷунбиҳои шадид.

Имрӯзҳо фаъолияти илмию ташкилии Институт астрофизикаи АМИТ дар чорчубаи яке аз самтҳои афзалиятноки тадқиқотҳои бунёдии Стратегияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи илм, технология ва инноватсия барои солҳои 2020-2030 амалӣ хоҳад шуд. Барои таъмини рақобатпазирии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти омӯзиши кайҳон ва додани мақоми афзалиятнокии ба ин тадқиқотҳо роҳандозӣ менамоем. Минбаъд имконияти татбиқ кардани натиҷаҳои омӯзиши қайхон ба истеҳсолоти кишвар тавассути ҳамкори бо вазорату мақомотҳои дахлдор мавҷуд мебошад.

Директори Институти астрофизикаи АМИТ Бӯризода Анвар Маҳмад, номзади илмҳои физикаю математика