10 Июн 2024 / 35

ТЕРРОРИЗМ ВА ХАТАРИ ОН ДАР ШАРОИТИ МУОСИР

1Дар шароити муосир шаклҳои фаъолияти террористӣ ҳар чи бештар мураккаб гардида, дар муқовимат бо арзишҳои умумиинсонӣ қарор гирифтаанд. Ҳодисаҳои фоҷиабори солҳои охир, таркишҳои мухталиф дар давлатҳои гуногуни ҷаҳон, таҳдидҳои сиёсӣ, иқтисодӣ ҳаёти иҷтимоии кишварҳои рӯ ба инкишофро новобаста аз сатҳи режими демократӣ ва эътиқодашон фаро мегирад. Махсусан, бо тағирёбии босуръати тамоюли ҷаҳонишавӣ таҳдидҳои амниятии ғайри анъанавӣ марзҳои амнияти миллиро убур намуда, ба масъалаи суботи фаромиллӣ табдил ёфтанд. Аз ин рӯ, бо мақсади таъмини амнияти миллӣ сохторҳои дахлдори давлатӣ барои аз байн бурдани омилҳои террористӣ чорабиниҳои зиддитеррористиро ба роҳ монданд. Зеро дар шароити муосир ба ғайр аз таҳдидҳои анъанавии сиёсӣ, ҳарбӣ, дипломатӣ, инчунин таҳдидҳои ғайрианъанавии амниятӣ, ба мисли ҳамлаҳои террористӣ, амнияти иқтисодӣ, офатҳои табиӣ, бемориҳои сироятӣ, норасоии ғизо, оби ошомиданӣ ва ғайра ба мушкилоти глобалӣ табдил шудааст.

Бояд гуфт, ки таҳдидҳоеро ки фаъолияти террористии муосир ба ҷомеаи ҷаҳонӣ мерасонанд, ба чунин навъҳо ҷудо кардан мумкин аст, аз қабили зарар ба амнияти ҳарбӣ, талафот ва таъсироти иқтисодӣ, номусоид гардидани сулҳу субот, таҳдид ба тамаддун ва таърих ва ғайра.

Тавре маълум аст, яке аз махсусиятҳои асосии ақида ва таълимоти гурӯҳҳои навпайдои экстремистӣ ва террористӣ дар он аст, ки онҳо ба фарҳангу маърифат назари шадидан манфӣ дошта, онро умуман эътироф намекунанд. Тавре борҳо Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз минбарҳои созмонҳои бонуфузи ҷаҳонӣ таъкид карданд: “террорист ватан, миллат ва дину мазҳаб надорад, балки як таҳдиде ба ҷомеаи ҷаҳонӣ ва ҷони ҳар як сокини сайёра аст”. Албатта, воқеияти сиёсии муосир нишон дода истодааст, ки ягон давлат дар алоҳидагӣ наметавонад ин хатарро решакан намояд, зеро доираи паҳншавӣ ва робитаҳои онҳо басо фарох мебошанд. Маҳз аз ҳамин сабаб, ҷаҳони имрӯза терроризму ифротгароиро ҳамчун хатари умумибашарӣ эътироф намуда, муборизаи дастаҷамъонаро ба муқобили онҳо мувофиқи мақсад мешуморад. Аз ин рӯ, Тоҷикистон муборизаро дар сатҳи дохилӣ ва минтақавию ҷаҳонӣ бо созмонҳои байналмилалӣ қавитар месозад.

Таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки дар миёни хавфу хатарҳои террористӣ кибертерроризм яке аз падидаҳое мебошад, ки дар заминаи истифодаи технологияҳои иттилоотии замони муосир пайдо гардидааст. Бинобар ин, кибертерроризм айни замон яке аз хатарҳое мебошад, ки ба давлатҳои алоҳида ва умуман ба тартиботи ҳаёти ҷамъиятии ҳар як мамлакат таҳдид менамояд. Ба андешаи профессор Муҳаммад А.Н. “Кибертерроризм шакли махсуси терроризм мебошад, ки бо роҳи зӯроварӣ ва таъсиррасонии иттилоотӣ зоҳир мегардад. Кибертерроризм амалҳои ҳадафмандона ва бошууронаи гурӯҳҳои ифротие мебошад, ки таъсиррасонии иттилоотӣ ва ё таҳдиди чунин таъсиррасонӣ асоси онро ташкил медиҳад”. Бояд гуфт, ки гурӯҳҳои террористӣ барои амалӣ намудани мақсадҳои сиёсӣ, иқтисодӣ ва ё динии худ кӯшиш менамоянд, ки бо роҳу воситаҳои мухталиф ҳукуматҳо ва ё созмонҳои байналхалқиро зери фишор қарор диҳанд ва рафтори онҳоро тағйир диҳанд. Бо ин мақсад онҳо бо истифода аз технологияҳои иттилоотию коммуникатсионии замони муосир ба шуур ва тафаккури оммаи мардум таъсиррасонӣ намуда, дар ҷомеа фазои тарсро эҷод менамоянд.

Қайд кардан зарур аст, ки тактикаи омода намудани ҷомеаҳо барои тағйири қудрат дар кишварҳои гуногун, ки зери рамзи «инқилобҳои ранга» дар онҳо инқилобҳо ба вуқуъ пайвастаанд, нишон медиҳад, ки воқеан ҳам марҳилаи нахустин ин дар мардуми азиятдида мустаҳкам намудани боварӣ ба худ, ҷасорат ва қобилият ба муқовимат мебошад, ки он тавассути пешбурди фаъолияти густурдаи идеологӣ ва таъсиррасониҳои психологӣ амалӣ карда мешаванд. Чунин таъсиррасониҳо тавассути таҳияи муайяни стратегия асосан аз берун ба амал бароварда мешавад. Тавре ки доктори илмҳои сиёсӣ Ятимов С.С., менависад: “Афроди муайян, ҳизбу ҳаракатҳои ифротӣ, бозигарони геополитикӣ вазъи донишазхудкунӣ, маънавиёт ва хислату характери ҳар миллатро ҷиддан, мақсаднок меомӯзанд. Нуктаҳои заъфи ҷаҳонбинии онҳоро ҳамчун кашфиёти муҳим ошкор мекунанд. Барои худ ва бар муқобили миллати мавриди ҳадаф аз ҳисоби намояндагони содаву бехиради худи ҳамон миллат, зери шиорҳои дурӯғин лашкар месозанд”. Албатта, ин ҳама натиҷаи назарфиребиҳои иттилоотӣ аст, ки шахсияти дорои мафкураи танги сиёсӣ ва ҷаҳонфаҳмӣ осон ба он дода мешавад.

Дарвоқеъ, терроризм падидаи номатлуби ҷаҳони муосир буда, бештар ба қишри фаъоли ҷомеа - ҷавонон таъсири манфӣ мерасонад. Барои пешгирии ин падидаи номатлуб бояд як қатор корҳои фаҳмондадиҳӣ, ба роҳ монда шуда, ташаккули фарҳанги сиёсию ҳуқуқӣ, баланд бардоштани сатҳи иҷтимоии шаҳрвандон ба назар гирифта шаванд. Махсусан, яке аз роҳҳои мубориза бо таҳдидҳои террористию экстремистӣ ин нигоҳдории ҳуввият ва анъанаҳои миллӣ мебошад. Маҳз ҳувияти миллӣ метавонад барои истодагарӣ алайҳи ҳама гуна таҳдидҳо дар шароити глобализатсионӣ бошад.

Лутфулло Саймаҳмадов – ходими илмии шуъбаи сиёсатшиносии Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ

ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.

Flag Counter

Навид