Skip to main content
Бояд қайд намуд, ки яхобмонӣ яке аз чорабиниҳои зарурӣ дар бахши кишоварзӣ ба шумор меравад. Ин тадбири зарурии агротехнологӣ пеш аз ҳама барои ба намӣ таъмин намудани хок ба шумор рафта, дар ба охир расидани фасли тирамоҳ ва дар давоми фасли зимистон гузаронида мешавад. Ин чорабинии зарурии агротехникӣ асосан аз тарафи деҳқонону кишоварзони тоҷик ҳазорҳо сол пеш ба ҷо оварда шудааст ва таърихи тӯлониро дар бар мегирад.

Деҳқони тоҷик аз қадимулайём тавассути ин тадбири кишоварзӣ тавонистааст, ки намнокиро дар қаби хок зиёд намуда, барои ба даст овардани ҳосили баланди зироатҳо заҳмат кашидааст. Чорабинии агротехнологии яхобмонӣ барои деҳқонон дар кишоварзӣ чунин муҳимиятҳоро таъмин менамояд:

Ø нигоҳ доштан ва захира намудани миқдори намнокӣ дар қабати хок;

Ø нобуд сохтани ҳашароту касалиҳои зараррасони зироатҳо дар хок ва дар масоҳати решаи дарахтони боғот ва токзор;

Ø нигоҳ доштани давраи сабзиш ва гулкунии дарахтони мевадиҳанда дар боғот ва токзор;

Ø нигоҳ доштани ҳарорати нисбатан паст дар хок ва дар минтақаи решаронии дарахтон;

Ø кам гардонидани ҷараёни бухоршавии намӣ дар хок;

Ø кам гаштани шӯрнокии хок;

Ø пешакӣ омода сохтани заҳбури ҷӯйборҳои обмонӣ дар боғот ва дар заминҳои кишоварзӣ;

Ø баланд бардоштани ҳосилнокӣ ва беҳтар шудани сифати ҳосил аз ҳисоби захираи зарурии намӣ дар қабати хок.

Давомнокии яхобмонӣ вобаста ба хоку, мавқеи ҷойгиршавии замин ва боғоту токзор бояд 3-4 рӯз давом ёбад. Реҷаи обмонӣ бояд суст ва ором бошад, то ин ки об қабати ҳосилхези болои заминро нашӯяд ва эрозияи заминро пеш наорад. Инчунин дар боғот ва токзор бошад, месазад, ки об дар назди решаи дарахтон набояд кул шавад ва барои дохилшавии ҳаво ба қабати решаи дарахтон монеъ нагардад. Дарозии ҷӯйякҳо обмонӣ на бояд аз 100-150 м дароз ва онҳо морпечу сарбаста бошанд.

Дар минтақаи кӯҳистон бошад, ба деҳқонон зарур аст, ки миқдори барфро дар назди бехи дарахтон ғун намуда, шибба карда монанд. Ин чорабинӣ метавонад муддате давраи гулкуниро ба таъғир оварда, аз хунукиҳои аввали фасли баҳор дарахтонро эмин мегардонад.

Ҳоло ба деҳқонони меҳнатқарини кишвари биҳиштосоямон хело зарур аст, ки ин чорабинии агротехникиро, яъне яхобмониро дар саросари заминҳо, боғот ва токзорҳо гузаронанд ва тавассути ин корҳо тавониста бошанд, ки дар нигоҳдоштан ва захираи намонкии қабати хок дар фасли зимистон комёб гарданд.

Партоев Қ., доктори илмҳои кишоварзӣ,

Қурбонов М.М., номзади илмҳои кишоварзӣ.