
Замине, ки барои боғҳои муосири саноатӣ интихоб шудааст, пеш аз ҳама аз ҷисмҳои нодаркор бояд тоза ва тахту ҳамвор карда шавад. Пас аз он дар асоси санҷиши хоки ин замин миқдори моддаҳои ғизогии таркиби онро муайян кардан лозим аст. Дар шароити Тоҷикистон пеш аз шудгор кардани боғ ба миқдори 30-40 т поруи маҳаллӣ, 500-700 кг нуриҳои фосфордор ва 100-150 кг нуриҳои калийдор (вазни физикӣ) ба ҳар як гектар андохта, баъд ба воситаи плуги плантажӣ дар чуқурии 50-60 см шудгор кардан лозим аст. Корҳои тайёр кардани замини боғи навбунёд на кам аз 2-3 моҳ пеш аз шинонидани ниҳолҳо анҷом дода мешаванд.
Дар шароити Тоҷикистон ниҳолҳои мевагиро дар фасли зимистон ҳам шинонидан мумкин, ба шарте, ки ҳарорати ҳаво манфӣ набошад ва замин барои шинонидан тайёр бошад. Дар боғҳои навбунёди муосир, ниҳолҳо бояд ба талаботи стандарти давлатӣ ҷавоб диҳанд, яъне ғафсии танаи онҳо аз 1,5-2,0 см кам набояд бошаду баландии поя (штам) - 40-60 см ва дарозии навдаҳо 50-70 см-ро ташкил диҳанд. Ҳар як ниҳоли стандартии мевадиҳанда 3-4 навдаҳои паҳлӯ доштанаш зарур аст. Ба ғайр аз ин онҳо 3 реша дошта, дарозиашон бояд 30-35 см-ро ташкил диҳад. Босифат кандани чуқуриҳо ва шинонидани ниҳолҳо, сабзиш ва нашъунамои хуби онҳоро дар боғ таъмин менамояд.
Кофтани чуқуриҳо ва шинонидани ниҳолҳо ба даст иҷро карда мешаванд. Чуқурчаҳо вобаста аз таркиби хок бояд то 50-50 см бар ва 50-60 см чукурӣ дошта бошанд. Ҳангоми кофтани чуқурча хоки қабати болоии замин (ҳамчун ҳосилхез) ба як тарафи чуқурча ва қабати поёнаш ба тарафи дигари он гузошта шуда, дар вақти шинонидани ниҳол аввало бо хоки қабати боло решаи ниҳолро пӯшонида, пас бо хоки қабати поён чуқуриро пур кардан лозим. Пеш аз шинонидани ниҳол ба ҳар як чуқурӣ то 8-10 кг поруи сӯхта ва 150-200 г суперфосфат андохта, бо хок омехта мекунанд.
Решаҳои ниҳол дар шарбатхок нигоҳ дошта, баъд ба чуқурии тайёр кардашуда шинонида мешавад. Тайёр кардани шарбатхок чунин аст: як қисм поруи нав ва як қисм хок дар чуқурии алоҳида бо воситаи об омехта карда мешаванд.
Дар вақти шинонидани ниҳол диққат додан лозим аст, ки гарданаи реша бояд аз рӯйи хок 1-2 см баланд бошад. Пас аз шинонидани ниҳолҳо, онҳоро бо об таъмин кардан ҳатмист. Агар манбаи об ҳоло муҳайё набошад, пас ба ҳар як ниҳоли шинонидашуда 10-15 л об рехтан шарт аст. Вобаста ба он, ки дарахтон дар кадом тагпайванд сабзонида шудаанд, тартиби ҷойгиршавии онҳо дар боғи навбунёд гуногун мешавад. Тартиби шинонидани навъҳои ниҳолҳо дар тагпайванди тухмӣчунин аст:
- тартиби шинонидан барои навъҳои зардолу 6х5 м;
- барои навъҳои шафтолу, нектарин ва олу 5х4 м мебошад.
Агар тавсияҳои мазкур саривақт ва бо сифат иҷро карда шаванд, дар чунин боғҳои навбунёди замонавӣ дарахтон қариб 100% месабзанд ва нашъунамои хуби онҳо таъмин мегардад.
Гулов Саидалӣ Маъмурович - узви вобастаи АМИТ, доктори илмҳои биологӣ, профессор
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ, дар ноҳияи Фирдавсии пойтахт Корхонаи дӯзандагӣ бо таҷҳизоти нави замонавиро ба ис
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ, дар ноҳияи Фирдавсии пойтахт Корхонаи дӯзандагӣ бо таҷҳизоти нави замонавиро ба истифода доданд.
@RustamEmomali
10 апрел Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси Миллии Маҷлиси Олии Ҷуҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ бинои нави Ҳизби халқии Демократии Тоҷикистонро ифтитоҳ намуданд.
Иншоот дар заминаи ташаббусҳои созандаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бунёд шуда, тарҳи он ба ҳусни пойтахт зебоии дигар бахшид.
Ба Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иттилоъ доданд, ки бинои нави Ҳизби халқии Демократии Тоҷикистон дорои ҳуҷраҳои муҷаҳҳаз, осорхона, толорҳои маҷлис, китобхонаи электронӣ ва анъанавӣ, ошхона ва дигар иншооти ёрирасон буда, шароити дар он фароҳамшуда ба фаъолияти кормандон заминаҳои мусоид хоҳад гузошт.
Гӯшаҳои алоҳида, ки дар Осорхонаи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон таъсис дода шудааст, ба ташаккули маълумоти ҳар бинанда аз масири таърихии тоҷикон мусоидат менамояд. Таърихи ниёгон, Тоҷикистони Шӯравӣ, Иҷлосияи тақдирсози 16-уми Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, таъсисёбии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, Неругоҳи обии «Роғун» ташаббусҳои ҷаҳонии Пешвои миллат ва дигар маълумоту навгониҳои Тоҷикистони соҳибистиқлол аз ҷумлаи бахшҳо дар осорхона аст.
Маълумот аз давраҳои гуногуни давлатдории тоҷикон, фаъолияти ҳизб ва дастоварду музаффариятҳои Тоҷикистон бо роҳи ҷамъоварии аксу аёният ва маводи чопӣ нигаҳдорӣ мешаванд.
Ба таъкиди Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон “имрӯз дар шароити ҷаҳонишавӣ ва бархӯрди тамаддунҳо рӯ овардан ба таърих ва арзишҳои миллӣ ба хотири нигаҳдошти анъанаву суннатҳои неки ниёгон ва ҳифзи истиқлоли сиёсиву фарҳангӣ аҳаммияти басо муҳим касб кардааст”.
“Пас дар шароити рушди технологияҳои иттилоотӣ ва бо назардошти хусусиятҳои муосири сатҳи фаҳмиши ҷомеа ҳифз ва тарғиби таърихи ташаккулёбӣ ва рушди Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон тавассути воситаҳои инноватсионӣ – ташкили фаъолияти осорхонаи таърихӣ-инноватсионӣ ба мақсад мувофиқ хоҳад буд”, - таъкид доштанд Пешвои миллат.
Ташаккули зеҳну тафаккури кормандон дар раванди фаъолият ва дастрасии онҳо ба муҳимтарин маълумоту навгониҳо аз ҷумлаи масъалаҳоест, ки бо таъсиси китобхонаи электоронии пайваст бо шабакаи интернет ба инобат гирифта шудааст.
Дар ин баробар имкон аст, ки хоҳишмандон аз номгӯи зиёди адабиёт дар толори хониши китобхонаи анъанавӣ истифода намоянд.
Барои ташкилу баргузории ҷамъомад ва чорабиниҳои гуногуни сиёсӣ маҷлисгоҳи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон бо тарҳи муосир бунёд шуда, дорои 1240 ҷойи нишаст мебошад.
Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо тақозои истифодаи мусоид аз шароити фароҳамшуда масъулинро барои татбиқи ҳадафҳои аслии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, аз ҷумла таҳкими асосҳои давлати соҳибихтиёр, демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ, иҷтимоӣ ва ягона, инчунин иқтисодиёти устувор, ки ба беҳбуди ҷомеа нигаронида шудааст, дастуру тавсияҳо доданд.
МАЪРУЗАИ ХОДИМИ КАЛОНИ ИЛМИИ ИНСТИТУТИ ГЕОЛОГИЯ ДАР ДОНИШГОҲИ ДАВЛАТИИ ҶУСТУҶӮИ ГЕОЛОГИИ РУСИЯ
Аз санаи 02 то 08 апрели соли равон ходими калони илмии лабараторияи тадқиқоти комплексии сейсмологӣ ва геофизикаи Институти геология, сохтмонӣ ба заминҷунбӣ тобовар ва сейсмологияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Шозиёев Шокарим Парвонашоевич дар Донишгоҳи давлатии ҷустуҷӯи Русия ба номи Серго Орҷоникидзе дар мавзӯи «Баъзе масъалаҳои омӯхтани гидросфераи Тоҷикистон» ва «Муфассал омухтани режими сейсмикии минтақаи Тоҷикистон» дар конференсияи байналмилалии илмию амалӣ маъруза намуд.
Имрӯз, 8 апрел президенти Академияи милли илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ба Маркази инноватсионии биология ва тиб ташриф оварда, ҳамзамон бо шароити кории олимону кормандони марказ аз наздик шинос гардиданд.
Зимни боздид президенти Академияи милли илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт аз озмоишгоҳи биологияи тиббӣ гурӯҳи омӯзиши гиёҳҳои шифобахш дидан намуда, аз натиҷаи корҳои илмӣ – таҳқиқотии олимону муҳаққиқон аз наздик шинос гардиданд.
Инчунин, президенти Академияи милли илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт таъкид дошт, ки бо дастгирии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мо талош намуда истодаем, ки заминаи моддиву техникии муассисаҳои илмиро марҳила ба марҳила мустаҳкам намуда, як шароити хуби кориро барои олимони соҳаҳои мухталиф фароҳам оварем.
Бояд гуфт, ки мақсади асосии фаъолияти Марказ омӯзиши хусусиятҳои мутобиқшавии растаниҳои шифобахш ва зироатҳои кишоварзӣ дар шароити гуногуни экологӣ; омӯзиши таркиби фитокимиёвии растаниҳо; таҳияи моддаҳои фаъоли биологӣ (МФБ) ва иловаҳо (ИФБ); омӯзиши растаниҳои ороишӣ ва шифобахши интродуксияшуда ва дигар самтҳои рӯзмарра, инчунин тайёр кардани кадрҳои баландихтисоси илмӣ дар ин соҳаҳо мебошад.
Имрӯз, 8 апрел президенти Академияи милли илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт аз захираҳои гербарияи Институти ботаника, физиология ва генетикаи растании Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон боздид намуданд.
Зимни боздид иттилоъ дода шуд, ки захираи гербарияи Институти ботаника, физиология ва генетикаи растаниҳои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар соли 1941 ташкил карда шуда, ягона манбаи табии махсусгардонидашудаи ботаникӣ дар Тоҷикистон ба шумор меравад. Фонди гербарии Институт бойтарин коллексияи растаниҳо дар Осиёи Марказӣ ба ҳисоб меравад.
Бояд гуфт, ки дар ин ҷо бештар аз 200 000 намунаҳои хушки гербария кардашудаи наботот, аз ҷумла 28 000 растаниҳои ушнашаклон, 15 000 гулсангҳо, бештар аз 15 000 растаниҳои обсабз, ки дар музофотҳои минтақаҳои кӯҳии Памиру-Олой месабзанд (Тоҷикистон, Узбекистон, Қирғизстон), маҳфӯз мебошанд. Варақаҳои гербарӣ аз тарафи олимони гуногун ҳанӯз аз соли 1876 сар карда, то ҳоло ҷамъоварӣ карда шудаанд.
Таъкид гардид, ки захираи гербария на танҳо аз ҷихати бойигарӣ ва таърихи ҷамъоварии намунаҳои растанӣ, ки дар он ҷо аввалин гиёҳҳоро 135 сол пеш олимони намоёни рус ҷамъ карда буданд, балки аз ҷиҳати таркиби навъҳои гуногуни эндемикӣ, нодир ва сурхпусту ба он дохилшуда низ беназир аст. Дар айни замон дар захираи гербарий намунаҳои гербарийи гиёҳҳои шавқовар — боқимондаҳои флораи қадимии Осиёи Миёна, яъне боқимондаҳои флораи сеюми минтақа сабт шудааст.
Имрӯз Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ дар кушодашавии расмии бинои IT - Парки шаҳри Душанбе, ки дар доираи намоишгоҳи “ICT WEEK-2025” баргузор мегардад, иштирок ва суханронӣ намуданд.
Имрӯз Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ дар кушодашавии расмии бинои IT - Парки шаҳри Душанбе, ки дар доираи намоишгоҳи “ICT WEEK-2025” баргузор мегардад, иштирок ва суханронӣ намуданд.
Имрӯз, 5 апрел дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бахшида ба ҷашни байналмилалии Наврӯз бо иштироки президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва як зумра олимону адибон аз ҷумҳурии ба мо наздику ҳамзабон маҳфили илмию фарҳангии “Наврӯз ва ҳамбастагии олимону адибони Тоҷикистон ва Афғонистон” баргузор гардид.
Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт қабл аз суханронӣ ҳузури дӯстон, ҳамзабонон ва ҳамтаборони он сӯйи Омуро, ки ба сарзамини аҷдодии хеш ташриф оварда, ҳамроҳи мо дар баргузории ҷашни шукӯҳманди Наврӯзи бостонӣ ширкат меварзанд, ба ифтихори ин ҷашни бузурги миллӣ ва байналмилалӣ самимона шодбош гуфтанд.
Таъкид шуд, ки дар воқеъ, Рӯди обшори Ому тайи асрҳо моро ба ҳам мепайвандад ва ба баракату файзи баҳори нозанину Наврӯзи оламафрӯз сарзамини аҷдодӣ ва паҳнои Хуросони бузург ҳамешасабз боқӣ мемонад. Ҳарчанд ки аз таҷлили маросимоти Наврӯзӣ андаке гузашта, ҷашни Сездаҳбадар ҳам ба анҷом расидааст, суннатҳои дерини ҷашнӣ дар қаламрави Тоҷикистони соҳибистиқлол ҳанӯз ҳам идома доранд.
Мавриди зикр аст чун анъана ҷашну иҷрои суннатҳои наврӯзи дар кишварҳои қаламрави Наврӯз 40 рӯз идома пайдо мекардааст. Аз ин рӯ, ҷойи хушӣ аст, ки имрӯз Наврӯзи оламафрӯзро бо ҳузури фаъоли ҷамъи дӯстону ҳамтаборони он сӯйи Ому ҷашн мегирем. Боиси хушнудист, ки дар ин рӯзҳои офтобии Ватан, ба дунболи таҷлили Наврӯзӣ, бо ташаббус ва ибтикори бевоситаи Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, Ҷамъияти дӯстии Тоҷикистон-Афғонистон ва Бунёди байналмилалии Аҳмадшоҳи Масъуд ин маҳфили зебои илмию фарҳангӣ таҳти унвони “Наврӯз ва ҳамбастагии тоҷикони ду сӯйи Ому” баргузор мегардад.
Гуфта шуд, ки Наврӯз дар силсилаи ҷашну ойинҳо ва маросимоти мардуми тоҷик ҷойгоҳи асосӣ доштаву дорад. Мусаллам аст, мардуми мо дар тӯли таърихи мавҷудияти хеш вобаста ба замон ва шароит ҷашнҳои зиёдеро таъсис дода, мавриди таҷлил қарор додаанд, ки бо рангу тобишҳои гуногун дар фарҳангу тамаддунҳои дигар миллату ақвом ҷилва карда, барномарезиҳои ҷашнии ононро зебу зинат дода омадааст.
Муҳимтар аз ҳама, Наврӯз руҳи зинда ва суннати зиндаро дар худ таҷассум намуда, миёни ҷашну ойину маросими дигари миллӣ бостонитарину куҳантарин ва густурдатар будааст. Зиёда аз ин, Наврӯз пойдевори фаҳмиши илмии замонӣ ва тақвимӣ дар густураи фарҳанги миллӣ ба шумор рафта, бузургтарин ҷашни фарҳангии ҷаҳонист, ки ҷуғрофиёи васеъро фаро гирифта, на танҳо ба як қавму миллату нажод мутааллиқ аст, балки ба кулли мардуми инсондӯсту хирадпарасти сайёра иртибот мегирад.
Ҳамин аст, ки яке аз ҷашнҳои бошукӯҳтарини қавмҳои Ориёӣ, алалхусус мардуми тоҷиктабори ду сӯйи Ому бешубҳа, Наврӯз аст. Агар мо даъвӣ пеш оварем, ки “Тоҷикистон Ватани Наврӯз аст”, ҳеҷ гоҳ иштибоҳ нахоҳем кард, чаро ки маҳз дар ин ҷуғрофиё ва густураи таърихӣ аз қадимтарин замонҳо ойину суннат ва фарҳангу маросимоти Наврӯзӣ ба ҷилва даромада, боиси хушҳолию болидахотирии мардум гардиданд.
Аз ин гузашта, талошу кӯшишҳои мардуми фарҳангпарвару тамаддунофари тоҷик тайи таърихи тулонӣ умри ҷашнҳои бостонии миллӣ, аз ҷумла Наврӯзро дароз карда, миллати куҳанбунёди моро дар арсаи байналмилалӣ муаррифӣ сохтаанд. Дар заминаи эҳёи суннату маросим ва ойину анъанаҳои дерпойи миллат ташаббусу ибтикороти раҳбарияти олӣ дар шахси Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қобили тазаккури махсус аст.
Дар идома як зумра олимону муҳақиқион ва шоирону адибони ҳарду ҷониб зимни суханрониҳои хеш доир ба таърих ва фарҳангу оинҳои суннатии мардуми тоҷикзабон ва ҷашни аҷдодии ниёкон, аз ҷумлаи Наврӯз маъруза ва шеърхониҳо намуданд. Инчунин, маҳфил дар охир бо замзамаи шеъру сурудҳои овозхонҳои варзида анҷом ёфт.