Модар – вожае, ки дар вуҷуди худ гармиву рӯшноӣ, садоқату фидокорӣ ва нармиву самимиятро ниҳон дорад. Дар тамоми адабиёт ва фарҳанги мардуми мо модар як рамзи ишқу эътимод аст, ки дар ҳама давру замон бо муносибати беғаразонаи худ фарзандонашро дӯст медорад ва онҳоро дар роҳи зиндагӣ пуштибон мешавад. Шоирону адибон барои васфи ин гавҳараки нодир аз ҳама беҳтарин вожаҳо истифода бурда, шеърҳои хонданиву дилнишин эҷод кардаанд. Ҳар як шеър дар васфи модар мисли ситоишест ба муҳаббат, ки бо забони дил вирди забони шоир мегардад.
Дар кӯчаи ҷон ҳамеша модар боқист,
Дарёи муҳаббаташ чу Кавсар боқист.
Дар гӯиши ошиқона, номи модар,
Шеърест, ки то абад ба дафтар боқист.
Ин мисраъҳо бо тамоми фазилати худ моро ба ёди бузургиву ҷовидонии модар мебаранд. Симои модар дар “кӯчаи ҷон” ҳамеша побарҷост, зеро ӯ бо муҳаббати бепоён, ки мисли дарёи Кавсар сарчашмаи сафову покист, дар қалби фарзандон нуҳуфтааст. Ҳар вақт ки номи модарро бо ишқу муҳаббат ба забон меорем, шеъреро мемонем, ки то абад дар дафтарҳои зебои зиндагӣ сабт мешавад. Ин суханон гувоҳи онанд, ки эҳсоси фарзанд нисбат ба модар ҳеҷ гоҳ фаромӯш намешавад ва баръакс, беш аз пеш мустаҳкамтар мешавад.
Туӣ, модар, беҳ аз дунё бароям,
Ту ҳастӣ беҳтарину бебаҳоям.
Худоям қудрате гар ҳадя созат,
Бароят достоне месароям.
Дар ин шеъри кӯтоҳ, шоир бо садои нолишу муҳаббат эътироф мекунад, ки барои ӯ ҳар чӣ дар дунё вуҷуд дорад, аз модар қиматтар нест. “Ту ҳастӣ беҳтарину бебаҳоям” – ин ҷумла худ баёнгари он аст, ки модар ягона сутуни зиндагии фарзанд аст. Ба ҷойи ҳама чизе, ки дар олам гирифтан мумкин аст, будан ва саломатии модарро беҳтарин дороӣ мешуморад. Ин суханон моро водор месозанд, ки шукронаи модарро кунем ва замоне ки Худо қудратеро ба мо мебахшад, онро бахшида ба қадрдонӣ ва ситоиши модар сарф намоем.
Замину осмони ман туи модар, туи модар.
Ҷаҳони бекарони ман туи модар, туи модар.
Дар ин дунё, ки бераҳмиву бемеҳрист бунёдаш,
Ягона меҳрубони ман туи модар, туи модар.
Ин шеъри пурмуҳтавои устод Лоиқ Шералӣ нишон медиҳад, ки сиришти модар чун замину осмон паҳновар ва беканор аст. Модар ягона шахсе мебошад, ки дар ҷаҳон, гарчи пур аз беадолативу сангдилӣ бошад ҳам, ҳамеша дилсӯз ва ғамхор мемонад. Ба ғайр аз модар, касе нест, ки чунин беғаразона, чунин мусаффо ва таъкимкунандаи зиндагии фарзанд бошад. “Чароғи дудмони ман туӣ, модар…” – гуфторест, ки файзу нури модарро барои хонадони фарзанд тавзеҳ медиҳад: ӯ хонаводаи моро равшан мекунад, умед мебахшад ва гармӣ меорад.
Дар адабиёти тоҷик модар ҳамчун ганҷи бебаҳо, сутуни хонадон ва сарчашмаи меҳрубониву садоқат тасвир мешавад. Ҳамон тавре ки ин шеъру байтҳо нишон медиҳанд, модар ҳамеша ҳамчун рамзи покии рӯҳ ва гармиву муҳаббат эътироф гардидааст. Дуои неки модар қодир аст, ки роҳи фарзандро дар зиндагӣ кушода созад ва қуллаҳои муродро барояш дастрас гардонад.
Арҷгузорӣ ба модар на танҳо дар сухан, балки дар амалҳои мо зоҳир мешавад. Ҳар як нафар бояд азму талош кунад, ки меҳрубонии модарро бо иззату эҳтиром, кумак дар кору зиндагӣ ва муносибати ҳалимона пос дорад. Гӯш кардан ба насиҳатҳои модар, расонидани кӯмак дар баробари ранҷу заҳматҳояш ва дарк кардани мақому манзалати ӯ нишонаи инсондӯстиву фарҳангдорист. Модарро метавон ҳамчун омӯзгори аввалин ва беҳтарин тавсиф кард, ки бидуни ягон таваққӯъи подош, зиндагии худро сарфи таълиму тарбияи фарзанд мекунад.
Дар ниҳоят, рӯйи Замин ҳама рӯз – рӯзи модар аст. Танҳо дар як рӯзи муайян не, балки дар ҳар дам бояд зикри неки ӯро кунем ва шукронаашро ба ҷой орем. Ҳамаи ин шеърҳои зебое, ки шоирон навиштаанд, садои қалби муштараки башариятанд, ки гӯё дар як нидо модарро сутуда мегӯяд: “Сипос, ки ҳастӣ! Сипос, ки зиндагиро бо меҳру ихлос зеб медиҳӣ!”
Ҳар рӯзу ҳар соату ҳар лаҳза, бо ёди даврони кӯдакӣ ва беғубории худ, ёди навозишҳои гарм ва лабхандону дуои модар, фикр кунем, ки чӣ тавр метавонад фарзанд модарро шод гардонад. Зеро ин тифоқ ва меҳрубонӣ, ки аз кӯдакии мо шурӯъ мешавад, то охири умр поянда мемонад. Дар ин умри кӯтоҳ ҳама чизро метавон фаромӯш кард, аммо номи модар ҳамеша дар қалбҳо ҷовид аст.
Дар кӯчаи ҷон ҳамеша модар боқист,
Дарёи муҳаббаташ чу Кавсар боқист.
Хулоса, модарон дар фарҳангу адабиёти мо ҳамчун манбаи муҳаббат ва меҳр ҳамеша ҷойгоҳи баланд доранд. Ягон гавҳараки дигар дар дунё нест, ки мисли модар доимо фидокорона дар хизмати фарзанд бошад. Ҳар нафаре, ки бо дили пок ва чашми биёфаридгорона ба симои модар менигарад, мақому мартабаи ӯро ба таври шоиста эътироф мекунад. Аз ин рӯ, биёед дар «Рӯзи модар» (8 март) ва ҳар рӯзи дигар, садоқат ва муҳаббати худро нисбат ба модарон бо сухану амалҳои нек нишон диҳем. Ба онҳо бирасонем, ки ҳузурашон дар зиндагии мо чӣ андоза муҳим аст ва барои ҳаёти саршор аз меҳру сафо бо сад дилу ҷон ташаккур кунем.
Холов Холмаҳмад Исроилович - н.и.т., ходими пешбари озмоишгоҳи “Ғанигардонии маъданҳо”-и Институти кимиёи ба номи В.И. Никитини АМИТ
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
