Дар Тоҷикистон беш аз 400 намуди парандагон паҳн гардиданд, ки беш аз 180 намуди он парандагони муқимӣ ва зиёда аз 200 намуди онҳо парандагони кӯчанда ва муваққатан воридшаванда ба ҳудуди Тоҷикистон маҳсуб меёбанд. Аз ин шумора 45 намуд ҳамчун парандаи нодир ва дар зери тахдиди маҳвшавӣ қарордошта ба нашри сеюми «Китоби сурхи Ҷумҳурии Тоҷикистон» дохил карда шудаанд. Ҳиссаи парандагони ба «Китоби сурх» воридкардашуда аз шумораи умумии ҳайвоноти нодири мамлакат, ки 242 намудро дар бар мегиранд 18%-ро ташкил медиҳанд.
Ҳамасола чун анъана дар охири сол барои интихоби парандаи сол ҷамъомади интихоби парандаи соли Тоҷикистон баргузор карда мешавад. Ҷиҳати интихоби параднаи сол тибқи қоида аз ҷониби мутахассисони соҳа 10 парандае, ки ба таваҷҷуҳи омаи васеъ ниёз дорад ҳамчун номзад барои интихоб пешниҳод карда мешавад.
Соли 2024 барои интихоби «Парандаи сол» аз ҷониби иштирокчиёни озмун бо гирифтани шумораи бештари овозҳо дугдоғи зебо ҳамчун парандаи соли 2025 инитхоб карда шуда буд. Дар овоздиҳии соли гузашта ҳамчунин бедона, дуроҷи сиёҳ ва чил низ бо гирифтани шумораи зиёди овозҳо бартарӣ доштанд.
Ёдовар мешавем, ки озмуни «Парандаи сол» дар Тоҷикистон аз соли 2008 инҷониб бо ҷалб ва тавсияи коршиносони муассисаҳои илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар ҳамкорӣ бо Ташкилоти Ҷамъиятии «Иттиҳодияи ҳифзи гуногунии биологии Тоҷикистон» баргузор карда мешавад. Интихоби яке аз парандаҳои нодири Тоҷикистон ба сифати парандаи сол бо мақсади барқарор ва афзун намудани саршумори он дар табиат мебошад. Интихоби парандаи сол ба фароҳам овардани заминаи муносиб барои афзоиши он ва муаррифии бештари парандаи интихобгардида мусоидат менамояд.
Дар рафти баргузории озмуни «Парандаи сол» дар баробари олимону мутахассисони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҳамчунин кормандони масъули Агентии хоҷагии ҷангали назди Ҳукумати ҶТ, Кумитаи ҳифзи муҳити зисти назди Ҳукумати ҶТ, Академияи илмҳои кишоварзии Тоҷикистон, Муассисаҳои олии касбии кишвар, ташкилотҳои ҷамъиятии ҳифзи табиат ва доираи васеи дӯстдорони табиат ширкат меварзанд. Дар доираи ин ҷамъомад назари мутахассисон вобаста ба гуногунии биологӣ, ҳолати кунунии гурӯҳҳои алоҳидаи парандагон, омилҳои таҳдидкунанда ба ҷамоаи табии онҳо ва чораҳои ҳифзи онҳо шунида мешаванд.
Дар асоси интихоб, парандае ба сифати «Парандаи соли 2026» интихоб мешавад, ки дар баробари нашри тақвим ҳамчунин як қатор чорабиниҳои дигар аз қабили семинару вохӯриҳо, мизи мудаввар ва дигар корҳои ташвиқотию тарғиботӣ ҷиҳати пешгирӣ ва ҳалли мушкилоти вобаста ба ҳифзи онҳо иҷро карда шавад.
Саидов Комилҷон Хурсандқулович
муовини директор оид ба илм ва таълими Институти зоология ва паразитологияи ба номи Е.Н. Павловскийи АМИТ
Шурӯъ аз аввали соли ҷорӣ дар асоси дастуру супоришҳои президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт барои баланд бардоштани савияи дониши сиёсии ҳаводорони академия пайваста хонишҳои сиёсӣ бо иштироки академикон, профессорон ва умуман олимони соҳибмактаб, ки таҷрибаи бойи илмиву сиёсӣ ва зиндагӣ доранд, хонишҳои сиёсӣ бо ҷалби магистрантон, аспирантон, докторантони PhD ва кормандони АМИТ баргузор карда мешавад.
Имрӯз (21.06.2024) бо иштироки сершумори ҳаводорони ин хониш дар Маркази “Пажуҳиши афкори илмӣ ва сиёсии Пешвои миллат” – и Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон хониши сиёсии навбатӣ бо баромади узви вобастаи АМИТ, доктори илмҳои фалсафа Маҳмадалӣ Музафарӣ ва Мирзоев Ғаффор доктори илмҳои фалсафа ҳамзамон мудири кафедраи фалсафаи Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, Неъматов Акмал доктори илмҳои ҳуқуқшиносӣ, муовини саркотиби илмии АМИТ дар мавзуи “Шуури сиёсӣ ҳамчун шакли шуури ҷамъиятӣ” баргузор карда шуд.
Зимни баромад доктори илмҳои фалсафа, узви вобастаи АМИТ Маҳмадалӣ Музаффарӣ муҳтавои асосии мавзуро ба иштирокчиён фаҳмонида, роҳҳои мантиқан фикр кардану ба умқи масъала сарфаҳм рафтанро дар шуури онҳо ҷо намуда, ба саволҳои онҳо ҷавобҳои қонеъкунанда гардониданд. Ҳамзамон дигар устодон ба саволҳои иштирокдорон ҷавобҳои қонеъкунанда гардониданд.
21 июни соли равон дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо иштироки олимони муассисаҳои илмии Тоҷикистону Чин семинари байналмилалӣ таҳти унвони “Тоҷикистон ва Чин – шарикони ҳамаҷонибаи стратегӣ” баргузор гардид. Пеш аз оғози конфронс меҳмонон аз намоишгоҳи дастнависҳои хаттии Маркази мероси хаттии назди Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дидан намуда, таъаасуроти хешро доир ба фарҳангу осори шоирону мутафаккирони барҷастаи тоҷик иброз намуданд.
Ба кори конфронс директори Маркази илмӣ-таҳқиқотии экология ва муҳити зисти Осиёи Марказӣ узви вобастаи АМИТ Саидов Абдусаттор ҳусни оғоз бахишда, доир ба моҳияти баргузории конфронси мазкур андешаҳои худро баён доштанд.
Дар идома президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт суханронӣ намуда, зикр дошт, ки дар асосои созишномаҳои шарикии стратегӣ байни Тоҷикистону Чин бо фароҳам овардани дӯстиву бародарии роҳбарони ду кишвар ҳамкориҳои мо дар самтҳои гуногун ба роҳ монда шудаанд.
Ҳамин аст, ки таҳкими муносибатҳои дуҷонибаи мутақобилан судманд, ки ба анъанаҳои чандинсолаи дӯстии мустаҳкам, эҳтиром ва дастгирии ҳамдигар асос ёфтааст мо бояд ин муносибатҳои дӯстонаро густариш дода, дар соҳаи илмҳои гуманитарӣ натиҷаҳои назаррасро ба даст орем.
Дар ҷараёни конфронс ноиби президенти Академияи илмҳои ҷамъиятии Хитой Чжен Чжан Мин дар суханронии хеш ба роҳбарияти академия барои баргузори намудани чунин конфронси сатҳи байналмилалӣ изҳори сипос намуд. Таъкид дошт, мо дар ҳама ҳолат омода ҳастем, ки ҳамкориҳои илмии худро бо муассисаҳои илмии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар низоми сифтан нав ва дар доираи созишномаҳои имзогардида ба роҳ монда, дар соҳаи илмҳои гуманитарӣ таҳқиқотҳои илмиро тақвият бахшидан лозим аст.
21 июни соли равон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо ноиби президенти Академияи илмҳои ҷаъмиятии Хитой Чжен Чжан Мин мулоқот доир намуд.
Дар мулоқот президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ, Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт меҳмонони олиқадрро бо хушнудӣ истиқбол намуда, дар робита ба ҳамкориҳои илмии дуҷониба ва самтҳои афзалиятноки фаъолияти илмии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маълумоти муфассал дод.
Зикр шуд, ки пеш аз ҳама мехостам барои боздиди Шумо ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва нияти таҳкими муносибатҳои дуҷонибаи мутақобилан судманд, ки ба анъанаҳои чандинсолаи дӯстии мустаҳкам, эҳтиром ва дастгирии ҳамдигар асос ёфтааст, изҳори сипос намоям. Мулоқоти имрӯза ба низом даровардани муносибатҳои мост ва заминаи иловагии равобити дуҷонибаи мо дар соҳаи илму техника хоҳад шуд.
Таъкид шуд, ки соли гузашта бо кумаки ҳамкорони чинии мо аз Пажӯҳишгоҳи Русия, Аврупои Шарқӣ ва Осиёи Марказӣ (хусусан хонум Ҷан Нин) китоби «Тоҷикон»-и Бобоҷон Ғафуров ба забони чинӣ тарҷума шуд. Китоби мазкур дар натиҷаи кори муштараки академияҳои мо ва туҳфа ба роҳбарияти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Парлумони Ҷумҳурии Тоҷикистон пешкаш гардид.
Дар ҷараёни мулоқот президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт изҳор дошт, ки чунин нишастҳо дар оянда низ як минбари хубе барои таҳия ва мувофиқа кардани равишҳои муштарак барои бунёд ва таҳкими ҳамкорӣ ва ҳифзи манфиатҳои кишварҳои мо хоҳанд буд. Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон омода аст ҳамкориҳоро дар соҳаи илмҳои гуманитарӣ дар мувоффиқа бо созишномаҳои муштарак тақвият бахшад.
Дар идома ноиби президенти Академияи илмҳои ҷаъмиятии Хитой Чжен Чжан Мин суханронӣ намуда, барои қабули меҳмондорӣ ва дар оянда барои мустаҳкам намудани ҳамкориҳои илмӣ изҳори қаноатмандӣ намуданд.
Бо ташаббуси Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А. Баҳоваддинови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон имрӯз (21.06.2024) дар толори Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Конференсияи илмӣ – назариявӣ ба ифтихори ҷашни бошукӯҳи Ваҳдати миллӣ, соли “Маърифати ҳуқуқӣ” ва 85 – солагии академик Фозил Тоҳиров дар мавзуи “Саҳми муҳаққиқони ватанӣ дар ташаккул ва рушди илму маърифати ҳуқуқӣ”, доир гардид.
Нахуст ба кори конференсия президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ҳусни оғоз бахшида, ташрифи меҳмононро хайрамақдам гуфта, оид ба корнамоиҳову қаҳрамониҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар бораи ба даст овардани Ваҳдати миллӣ ва пойбарҷо нигоҳ доштани сулҳу субот, амнияти осоиштаи мамлакатамон, Соли маърифати ҳуқуқӣ мулоҳизаронӣ намуда, таъкид доштанд, ки ҳамаи мову шумо аз хурд то бузурги ин сарзамини биҳиштосо бояд баҳри осоиштагии кишварамон саҳмгузор бошем ва чуноне, ки Пешвои муаззами миллат дар баромадашон иброз доштанд: “Аз худ як ватани ободу зебо ба мерос гузорем”.
Ҳамзамон директори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи академик А. Баҳоваддинов – и АМИТ Маҳмадизода Нозим Давлатмурод низ суханронӣ намуда, ҳозиронро ба муносибати ҷашни бузурги Ваҳдати миллӣ муборакбод намуда, оид ба мавзуи интихобшудаи конфронс маърӯзаи ҷолиб намуд ва аз корнамоиҳои академик Фозил Тоҳиров низ ёдовар шуданд.
Дар идома академик Маҳмудзода Маҳкам Аъзам, профессор Буризода Эмомалӣ Бозор, профессор Бобоҷонзода Исроил, профессор Имомов Ашурбой Имомович, профессор Исмоилов Шавкат Маҳмудович, профессор Воҳидова Санавбарбону, прфессор Азиззода Убайдулло Абдулло дар мавзуҳои муайяншудаи конфронс маърузаҳои ҷолибу саривақтӣ намуданд.
Боиси таассуф аст, ки фаҳмиши #фарҳанг дар зеҳни аксарияти шаҳрвандон хеле маҳдуд мебошад. Имрӯзҳо баъзан ба мушоҳида мерасад, ки шаҳрвандон аз фарҳанг ва системаи фарҳанг танҳо рақсу сурудро мефаҳманду халос. Дар ҳоле, ки доираи фарҳанг хеле васеъ, муҳим, ҷиддӣ ва мағзу идеологияи миллат мебошад. Албатта, рақсу суруд ҷузъҳои таркибии фарҳанг ҳастанд, аммо доираи фарҳанг ба ин маҳдуд набуда, балки соҳаҳои муҳимми ҳаёти иҷтимоиро аз қабили кино, китобу китобдорӣ, китобхонаҳо, осори ниёгон, осорхонаҳо, боғҳои фарҳангию фароғатӣ, табъу нашр ва матбуот, ВАО, иншоотҳои фарҳангӣ, мероси таърихию фарҳангии моддию ғайримоддӣ, театр, телевизион, анъанаҳои миллӣ, расму ойин, иттилоот ва ҳоказоро дар бар мегирад.
Профессори илмҳои ҳуқуқшиносӣ, собиқ Ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳамакнун Ректори Донишгоҳи миллии Тоҷикистон устод Насриддинзода Эмомалӣ ҳатто таъкид кардаанд, ки "МАОРИФ НИЗ ҶУЗЪИ ТАРКИБИИ ФАРҲАНГ БА ҲИСОБ МЕРАВАД".
Яъне, дар маҷмуъ фарҳанг дарбаргирандаи ҳама паҳлуҳои муҳими ҳаёти иҷтимоӣ ба шумор меравад, ки дарк кардан, фаҳмидан, истифодаи мақсадноки он авҷи камолоти инсон арзёбӣ карда мешавад.
Имрӯз #фарҳанг бояд ҳамчун абзори асосӣ баҳри сохтани идеологияи миллӣ аз ҷониби масъулин истифода ва аз ҷониби шаҳрвандон дарк карда шавад.
Бо эҳтиром, Мирзошариф Абдусаломов - Докторант (PhD) соли дуюми Иниститути омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон / Tajik National Academy of Sciences миллии илмҳои Тоҷикистон
http://www.president.tj/node/33657
Имрӯз Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба 35 қонун, аз ҷумла қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон», «Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак», «Дар бораи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон», «Дар бораи нишондиҳандаҳо барои ҳисобҳо» имзо гузоштанд.
Қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» ва «Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак» дар таҳрири нав қабул гардида, ба мақсади ҳифзи арзишҳои асили фарҳанги миллӣ, пешгирии хурофоту таассуб, зиёдаравию исрофкорӣ дар баргузории ҷашну маросим, баланд бардоштани маънавиёт ва сатҳи иҷтимоию иқтисодии мардуми Тоҷикистон, инчунин ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои кӯдак, таълиму донишомӯзӣ, тарбияи кӯдак дар руҳияи инсондӯстӣ, ифтихори ватандорӣ, эҳтиром ба арзишҳои миллӣ ва умумибашарӣ равона шудаанд.
Қонунҳои баимзорасида ба таъмини рушди иҷтимоию иқтисодии кишвар, баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии мардум, таҳкими суботу оромии ҷомеа ва қонунияту тартибот равона шудаанд.
Қонунҳо дар матбуот нашр карда мешаванд.
Имрӯз зимни баргузории ҳамоиши илмӣ назариявӣ бахшида ба ҷашни Ваҳдати миллӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо "Ифтихорнома"- и Кумитаи иҷроияи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар шаҳри Ду
Имрӯз зимни баргузории ҳамоиши илмӣ назариявӣ бахшида ба ҷашни Ваҳдати миллӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо "Ифтихорнома"- и Кумитаи иҷроияи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар шаҳри Душанбе сарфароз гардонида шуд.
Маҷлисҳои ҳисоботӣ-интихоботии ташкилотҳои “Ворисони Рӯдакӣ” ва “Рушди устувор”-и КИИ “Хирадмандон”-и ҲХДТ дар АМИТ
Мутобиқи банди 4.13 “Оинномаи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон” аз 15 майи соли 2024, №2 ва бо мақсади дар сатҳи сиёсию ташкилӣ баргузор намудани маҷлисҳои ҳисоботӣ-интихоботии ташкилотҳои “Ворисони Рӯдакӣ” ва “Рушди устувор”-и КИИ “Хирадмандон”-и ҲХДТ дар АМИТ шуда гузашт. Бо пешниҳод ва ҷонибдории аъзоёни ташкилотҳои ибтидоии ҳизб раисони ташкилотҳо Шарифзода Фарангис ва Амирзода Ориф азнав интихоб карда шуданд.
Ҳисоботи шашмоҳаи ташкилотҳои ҳизбӣ шунида шуда, қарори дахлдор қабул карда шуд ва номзадии вакилонро ба конференсияи шашуми ҳисоботӣ-интихоботии КИИ “Хирадмандон”-и ҲХДТ дар АМИТ пешниҳод карда шуданд.
Дар суханронии муовини раиси КИИ “Хирадмандон”-и ҲХДТ дар АМИТ Ширин Қурбонова оиди саҳми Пешвои миллат дар барқарор намудани сулҳу субот дар ҷумҳурӣ дар бораи ҷумҳуриро ба як давлати амну обод барқарор намудан шунида шуд.
Ваҳдат, сулҳ, ягонагӣ барои тоҷику Тоҷикистонӣ калимаҳои муқаддасанд. Маънии калимаи Ваҳдатро Пешвои миллат чунин шарҳ додааст: “Ваҳдат барои мо як калимаи оддӣ ё вожа нест, балки номи тақдири мо, шарти пешрафти кишварамон ба сӯйи ояндаи ободу осуда ва муҳимтар аз ҳама кафили сарҷамъию хушбахтии имрӯзу ояндаи халқамон аст”. Ин мафҳуми муқаддас миёни дигар мафҳумҳо чун сулҳу амният, маърифату фарҳанг, ватандорию ватандӯстӣ, иттифоқу ҳамдилӣ, ҳуввияти миллӣ ҷойгоҳи махсусро дорост. Сароғози ҳамаи созандагию ободкорӣ, некӯаҳволии ҷомеаи Тоҷикистони соҳибистиқлол Ваҳдат мебошад.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид мекунад, ки Ваҳдат ниҳоли ширини парваришкардаи мо мебошад, ки ҷомеа аз он баҳравар гардид ва халқи азияткашидаи тоҷик ҳеҷ гоҳ роҳ намедиҳад, ки теша ба решаи ниҳоли сабзкардаи мо бо номи Ваҳдат расад.
Аз номи Раиси КИИ “Хирадмандон”-и ҲХДТ дар АМИТ узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт аъзоёни кумитаро бо ин иди тақдирсози миллат табрик намуданд.
