Ваҳдати миллӣ яке аз арзишҳои асосии ҷомеаи муосири Тоҷикистон аст, ки дар таҳкими субот, пешрафти иқтисодӣ ва рушди фарҳангии кишвар нақши калидӣ дорад. Ин мафҳум на танҳо як идеяи сиёсӣ, балки як қувваи муттаҳидкунандаест, ки мардумро сарфи назар аз фарқиятҳои қавмӣ, динӣ ва иҷтимоӣ ба ҳам меорад.
Барои ҷавонон, ки қисми зиёди аҳолии Тоҷикистонро ташкил медиҳанд, ваҳдати миллӣ ҳамчун заминаи мустаҳкам барои рушди шахсӣ, касбӣ ва иҷтимоӣ хизмат мекунад. Ин мақола ба аҳамияти ваҳдати миллӣ барои ҷавонон, таърихи он, мушкилот ва роҳҳои таҳкими он бахшида шудааст.
Ваҳдати миллӣ ба маънои ҳамбастагӣ ва якдилии мардуми як кишвар аст, ки бо ҳадафҳои муштарак барои пешрафти ҷомеа муттаҳид мешаванд. Дар Тоҷикистон, ки таърихи пурғановати фарҳангӣ ва гуногунии қавмӣ дорад, ваҳдати миллӣ ба як омили муҳими суботи сиёсӣ ва иҷтимоӣ табдил ёфтааст. Ин арзиш ба мардум имкон медиҳад, ки фарқиятҳои худро ҳамчун манбаи қувват истифода баранд ва барои бунёди ояндаи беҳтар якҷоя кор кунанд.
Ваҳдати миллӣ на танҳо ба сулҳу субот мусоидат мекунад, балки барои ҷавонон имкониятҳои васеъ фароҳам меорад. Дар ҷомеаи муттаҳид, онҳо метавонанд озодона орзуҳои худро амалӣ созанд, дар соҳаҳои мухталиф фаъолият кунанд ва дар рушди кишвар саҳмгузор бошанд. Масалан, ваҳдат ба ҷавонон имкон медиҳад, ки новобаста аз минтақаи зист ё вазъи иҷтимоӣ, ба маориф, кор ва имкониятҳои дигар дастрасӣ пайдо кунанд.
Барои дарки аҳамияти ваҳдати миллӣ, муҳим аст, ки ба таърихи он дар Тоҷикистон назар андозем. Солҳои 90-уми асри гузашта, Тоҷикистон давраи душвори ҷанги шаҳрвандиро аз сар гузаронд, ки боиси талафоти зиёд ва парокандагии ҷомеа гардид. Дар он давра, фарқиятҳои минтақавӣ ва иҷтимоӣ боиси ихтилофоти ҷиддӣ шуданд. Аммо бо имзои Созишномаи сулҳ дар соли 1997, Тоҷикистон роҳи ваҳдати миллиро пеш гирифт, ки ба барқарории субот ва рушди кишвар мусоидат кард.
Ин таърих ба ҷавонони имрӯз нишон медиҳад, ки ваҳдат на танҳо як арзиши абстрактӣ, балки натиҷаи мубориза ва талошҳои муштараки мардум аст. Имрӯз, ҷавонон бояд аз ин таҷриба сабақ гиранд ва дар таҳкими ваҳдати миллӣ фаъолона иштирок кунанд.
Ҷавонони Тоҷикистон, ки беш аз 60% аҳолии кишварро ташкил медиҳанд, қувваи асосии пешбарандаи ҷомеа мебошанд. Онҳо бо донишу малакаҳои худ метавонанд дар бунёди ҷомеаи муосир саҳмгузор бошанд. Масалан, ҷавонон дар соҳаҳои технология, маориф, фарҳанг ва варзиш метавонанд ташаббусҳои нав пешниҳод кунанд, ки ба тақвияти ҳамбастагӣ мусоидат мекунанд.
Маориф яке аз воситаҳои муҳими таҳкими ваҳдати миллӣ аст. Тавассути барномаҳои таълимӣ, ҷавонон метавонанд дар бораи таъриху фарҳанги кишвар, арзишҳои муштарак ва аҳамияти субот маълумот гиранд. Масалан, дар мактабҳо ва донишгоҳҳо баргузории чорабиниҳои фарҳангӣ, ки намояндагони минтақаҳои мухталифи Тоҷикистонро ба ҳам меорад, метавонад ба тақвияти ҳамбастагӣ мусоидат кунад.
Дар асри рақамӣ, ҷавонон метавонанд аз технология барои таблиғи ваҳдати миллӣ истифода баранд. Масалан, тавассути шабакаҳои иҷтимоӣ онҳо метавонанд идеяҳои муттаҳидкунандаро паҳн кунанд, лоиҳаҳои иҷтимоӣ ташкил намоянд ва дар бораи дастовардҳои Тоҷикистон нақл кунанд. Лоиҳаҳои стартапӣ, ки ба мушкилоти маҳаллӣ равона шудаанд, низ метавонанд ба рушди иқтисодӣ ва тақвияти ваҳдат мусоидат кунанд.
Фарҳанг ва варзиш низ дар таҳкими ваҳдати миллӣ нақши муҳим доранд. Чорабиниҳои фарҳангӣ, аз қабили ҷашнвораҳои мусиқӣ, намоишҳои театрӣ ва намоишгоҳҳои ҳунарӣ, ба мардум имкон медиҳанд, ки бо гуногунии фарҳангии Тоҷикистон шинос шаванд. Ҳамчунин, мусобиқаҳои варзишӣ, ки намояндагони минтақаҳои мухталифро муттаҳид мекунанд, ба таҳкими дӯстӣ ва ҳамкорӣ мусоидат мекунанд.
Бо вуҷуди дастовардҳои Тоҷикистон дар таҳкими ваҳдати миллӣ, мушкилоте низ вуҷуд доранд, ки метавонанд ба ин раванд халал расонанд. Аз ҷумла:
-Ақидаҳои ифротӣ: Паҳншавии ақидаҳои радикалӣ, махсусан дар байни ҷавонон, метавонад ба парокандагии ҷомеа оварда расонад. Барои пешгирии ин, муҳим аст, ки ҷавонон ба маълумоти дуруст ва таълимоти созанда дастрасӣ дошта бошанд.
-Таъсири глобализатсия: Глобализатсия, аз як тараф, ба ҷавонон имкониятҳои нав медиҳад, аммо аз тарафи дигар, метавонад боиси камранг шудани арзишҳои миллӣ гардад. Барои ҳифзи ваҳдати миллӣ, муҳим аст, ки ҷавонон ба таъриху фарҳанги худ арҷ гузоранд.
Барои он ки ҷавонон дар таҳкими ваҳдати миллӣ саҳми бештар гузоранд, як қатор чораҳо ва тавсияҳо мавҷуданд:
-Баланд бардоштани сатҳи маориф: Барномаҳои таълимие, ки ба арзишҳои ваҳдати миллӣ ва субот равона шудаанд, бояд дар мактабҳо ва донишгоҳҳо татбиқ гарданд.
-Ташкили чорабиниҳои муштарак: Чорабиниҳои фарҳангӣ, варзишӣ ва иҷтимоие, ки ҷавонони минтақаҳои мухталифро ба ҳам меорад, метавонанд ба тақвияти дӯстӣ мусоидат кунанд.
-Дастрасӣ ба имкониятҳо: Ҳукумат ва созмонҳои ҷамъиятӣ бояд барои ҷавонон имкониятҳои баробар барои таҳсил, кор ва рушд фароҳам оранд.
-Таблиғи арзишҳои миллӣ: Тавассути ВАО ва шабакаҳои иҷтимоӣ муҳим аст, ки арзишҳои ваҳдати миллӣ ва дастовардҳои Тоҷикистон таблиғ карда шаванд.
Барои нишон додани нақши ҷавонон дар таҳкими ваҳдати миллӣ, метавон ба якчанд намунаи муваффақ ишора кард. Масалан, созмонҳои ҷавонони Тоҷикистон, аз қабили "Пешсаф" ва "Созандагони Ватан", дар ташкили чорабиниҳои фарҳангӣ ва иҷтимоӣ фаъолона иштирок мекунанд. Ин созмонҳо лоиҳаҳои мухталифе, аз қабили омӯзиши забонҳо, баргузории семинарҳо ва мусобиқаҳои варзишӣ, амалӣ мекунанд, ки ба тақвияти ваҳдат мусоидат мекунанд.
Ҳамчунин, ҷавонони Тоҷикистон дар соҳаи технология низ дастовардҳои назаррас доранд. Масалан, стартапҳои ҷавонон, ки ба ҳалли мушкилоти маҳаллӣ, аз қабили дастрасии об ё беҳтар кардани хизматрасонии тиббӣ, равона шудаанд, на танҳо ба рушди иқтисодӣ, балки ба таҳкими ҳамбастагии ҷомеа мусоидат мекунанд.
Ваҳдати миллӣ барои рушду нумуи ҷавонони Тоҷикистон аҳамияти ҳаётӣ дорад. Ин арзиш на танҳо ба суботи кишвар мусоидат мекунад, балки барои ҷавонон имконият медиҳад, ки дар як муҳити созанда ва амн рушд кунанд. Таърихи Тоҷикистон нишон медиҳад, ки ваҳдат натиҷаи талошҳои муштарак аст, ва имрӯз ҷавонон вазифадоранд, ки ин арзишро ҳифз кунанд ва тақвият бахшанд.
Бо истифода аз маориф, технология, фарҳанг ва варзиш, ҷавонон метавонанд дар бунёди ҷомеаи муттаҳид ва пешрафта саҳми арзанда гузоранд. Барои ин, муҳим аст, ки онҳо ба имкониятҳои баробар дастрасӣ дошта бошанд ва аз таъриху фарҳанги кишвари худ ифтихор кунанд. Дар ниҳоят, ваҳдати миллӣ на танҳо як арзиш, балки як роҳи зиндагист, ки ояндаи дурахшони Тоҷикистонро таъмин мекунад.
Ҳоҷизода Ганҷина ходими илмии МДИ “Маркази омӯзиши пиряхҳои АМИТ”
