
Ҷашнвораи Меҳргон аз қадимтарин ҷашнҳои мардуми форсу тоҷик - ҷашни дӯстӣ ва хайрхоҳии байни мардум мебошад. Ин ҷашн дар рӯзи 16-уми моҳи Меҳр баргузор мешавад ва онро Рӯзи Меҳра мегӯянд.Он дар таърих бо номи Митракона ё Митра ном бурда мешавад ва таърихи 4 ҳазорсола дорад.
Ин ид бо рушди соҳаи кишоварзӣ ва ҷорӣ шудани тақвими кишоварзӣ пайдо шуда, аслан ҷашни ҷамъоварии ҳосили деҳқон мебошад, ки дар оғози мавсими тирамоҳ таҷлил гардида, аз санаи 23 – юми сентябр то санаи 22 – юми октябр давом мекунад. Дар ин рӯзҳо деҳқонон ба ҷамъоварии ғалла шурӯъ менамоянд. Тибқи ривоятҳои қадимӣ, дар ин рӯз Шоҳ Фаридун Заҳҳокро шикаст дода, ӯро дар кӯҳи Дамованд зиндонӣ мекунад. Одамон ба ҳамдигар мактуб навишта, якдигарро табрик мекарданд ва туфаҳо медоданд. Панҷ рӯзи аввал ҷашни мардумӣ буда, Меҳргони омма ё хурд номида мешуд, рӯзи шашум ҷашни расмӣ сар шуда аз ҷониби подшоҳ бо дарбориёнаш ҷашн гирифта мешуд ва онро Меҳргони булғур меномиданд.
Дар замони Сосониён ҷашни Меҳргон хеле бошукӯҳ ва ботантана ҷашн гирифта мешуд. Таҷлили Меҳргон ба Наврӯз шабоҳат дорад. Мардум хонаву дарҳои худро тоза карда, либосҳои беҳтарини худро ба бар мекарданд, худро оро дода, ба ҷашнвора мерафтанд. Умуман, он рӯз ҳама бо ҳамдигар хеле меҳрубон буданд.
Дар байни деҳқонони Осиёи Миёна, аз ҷумла тоҷикон иди ҳосилот барин анъанаҳои нав пайдо шуданд. Истиқлолият ба ҷашни Меҳргон ҳаёти нав бахшид.
Аз рӯйи андеша ва эътиқоди ниёгони мо, Меҳргон дар рӯзи аввали моҳи Меҳр ва оғози тирамоҳ ҷашн гирифта мешавад. Дар он тавозуни кайҳонӣ, баробарии шабу рӯз мавҷуд буда, ба ҳамин далел ин моҳро моҳи Меҳр номидаанд. Ниҳоят, эҳёи ҷашни миллии Меҳргон саривақтӣ буда имконият медиҳад, ки таҷлили он он аз насл ба насл гузарад.
Боқизода Адлинисо Ходими илмии Муассисаи давлатии илмии “Маркази омӯзиши пиряхҳои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ”
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
Навид
Categories
Наворҳои видеоӣ
Имрӯз (09.12.2024) дар асоси дастури президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт аз ҷониби сардори Раёсати магистратура, аспирантура ва докторантураи PhD – и Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Қосимзода Солеҳ рафти дарсҳои магистрантон мавриди санҷиш қарор дода шуд.
Зимни санҷиш масъулин масъалаҳои мубрамро доир ба пешбурди корҳои илмию таҳқиқотии магистрантон, ки дар ҷаласа аз ҷониби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон садо доданд баррасӣ намуданд.
06 декабри соли равон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар ҳошияи сафари корӣ ба Доншгоҳи Васедаи Ҷопон ташриф оварда, бо декани факултети инжинерии донишгоҳ Йонеда ва профессор Ямамото Томоюки мулоқоти судманд анҷом доданд.
Зимни мулоқот таъкид гардид, ки ҳамкории илмии Тоҷикистону Ҷопон фаъолона рушд намуда, соҳаҳои гуногун, аз ҷумла маориф, технология, кишоварзӣ, экология ва таҳқиқоти тиббиро фаро мегирад. Дар робита ба ин мо тасмим дорем, ки самтҳои асосии ҳамкорӣ ва дурнамои ҳамкориро дар оянда дар соҳаи илм баррасӣ намоем.
Қайд гардид, ки мо бояд имконият фароҳам оварем то дар оянда байни олимони Донишгоҳи Васеда ва олимони Институти забон ва адабиёти ба номи А.Рӯдакӣ, инчунин Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҳамкориҳо вусъат ёфта, таҳқиқотҳои муштарак байни ҳам гузаронида шаванд.
Дар идомаи мулоқот таъкид шуд, ки китобхонаи Донишгоҳи Веседа дорои колексияи беназир мебошад. Ҳамзамон зимни суханронӣ ҷонибҳо имкониятҳои ҳамкориҳоро бо китобхонаи Маркази илмии ба номи И.Гандии АМИТ ва инчунин бо Маркази мероси хаттии АМИТ мавриди баррасӣ қарор доданд. Пас аз фароҳам овардани имконияти ҳамкорӣ олимон, аспирантҳо, докторантҳо ва магистрҳои мо таърихи Ҷопон, фарҳанг ва эҷодиёти адабии онро омӯхта манбаи донишу ҷаҳонбинии хешро васеъ мегардонанд.
Дар мулоқот ҷонбиҳо ҳамкориҳои худро дар самтҳои технология ва муҳандисӣ, лоиҳаҳо дар соҳаи инфрасохтор баррасӣ намуданд. Қайд гардид, ки азбаски Ҷопон дар як қатор лоиҳаҳои инфрасохторӣ дар Тоҷикистон, аз ҷумла сохтмони нерӯгоҳҳои барқи обӣ ва такмили системаҳои обтаъминкунӣ маблағгузорӣ иштирок мекунад. Дар доираи ин лоиҳаҳо мо метавонем масъалаҳои ҷорӣ намудани технологияҳои нав ва омӯзиши мутахассисони тоҷикро Дар Ҷопон баррасӣ намоем. Ҳамзамон дар самити амнияти сейсмикӣ, бо назардошти фаъолияти сейсмикии минтақа, мо метавонем дар таҳияи системаҳои мониторинг ва пешгирии оқибатҳои заминларзаҳо ҳамкорӣ кунем.
Дар идома аз ҷониби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт қайд гардид, ки мо бояд дар самтҳои экология ва захираҳои табиӣ идоракунии захираҳои об ҳамкориҳоро дар оянда хуб ба роҳ монем.
Бо дарназардошти нақши калидии Тоҷикистон дар экосистемаи обии Осиеи Марказӣ, соҳаи муҳими ҳамкорӣ метавонад идоракунии захираҳои об бошад. Дар ин самт мо ба дастгирии таҳқиқоти илмӣ ва татбиқи технология барои истифодаи самараноки об ниёз дорем қайд гардид дар фарҷоми мулоқот.
Ёдовар мешавем, ки дар донишгоҳи мазкур 2 нафар олимони ҷавон аз Институти физикаю техникаи ба номи С.У.Умарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ба пешбурди корҳои илмӣ-таҳқиқотӣ машғул мебошанд.
КОНФРЕНСИЯИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ ИЛМИИ “ТАЪРИХНИГОРИИ ЭТНОЛОГИЯИ ТОҶИКИСТОН ДАР АСРИ ХХ - АВВАЛИ АСРИ ХХI
5 декабри соли 2024 бо ташабуси шуъбаи этнология ва антропологияи таърихии Институти таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносии ба номи А. Дониши Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар Осорхонаи мардумшиносии ба номи М.С. Андреев Конфренсияи байналмилалии илмии “Таърихнигории этнологияи Тоҷикистон дар асри ХХ - аввали асри ХХI: нигоҳи нав ба мероси ниёгон” ва намоиши “Муаррифии ҳунарҳои мардумии халқи тоҷик" ба муносибати шомил гардидани силсилаи ҳунарҳои мардумӣ ба феҳристи осори фарҳангӣ ғайримоддии ЮНЕСКО ва эҳёи дигар намудҳои санъат ва касбу ҳунарҳои қадимаи миллӣ” баргузор гардид.
Дар конфренсия олимону муаррихони Институт ва дигар кишварҳо ба таври маҷозӣ иштирок намуданд.
Дар ин конференси асосан масоили таърихнигории этнологияи Тоҷикистон аз ҷониби маърӯзакунандагон баррасӣ гардид.
Санаи (06.12.2024) соли равон бо ташаббуси Кумитаи иҷроияи ибтидоии “Хирадмандон” – и Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон хониши сиёсӣ таҳти унвони “Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон – мактаби сиёсии Пешвои Миллат” баргузор карда шуд.
Дар баргузории хониши сиёсӣ академикони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, раисони ташкилотҳои ибтидоии назди Кумитаи иҷроияи ибтидоии “Хирадмандон” – и АМИТ, раиси Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансури шаҳри Душанбе – Каримзода Нилуфар, намояндаи Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар шаҳри Душанбе Фазилатпочои Маҳмадюсуф ва аъзоёни ҲХДТ – и АМИТ иштирок намуданд.
Нахуст ба кори ҳамоиш муовини раиси Кумитаи иҷроияи ибтидоии “Хирадмандон” – и АМИТ Қурбонова Ширин – доктори илмҳои таърих ҳусни оғоз бахшида, иштирокдоронро барои ташрифашон хайрамақдам гуфт.
Ҳамзамон ҳозиринро ба муносибати ҷашни пуршукуҳи 30 – солагии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон муборакбод намуда, аз китоби таълифнамудаи хеш бо номи “Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон – мактаби сиёсии Пешвои Миллат” - аз таърихи таъсиси ҲХДТ ва талошҳову заҳматҳои шабонарӯзии Раиси муаззами Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар замони соҳибистиқлолии кишвари азизамон ва ба дастовардҳои назаррас ноил шуданамон ибрози ақида намуд.
Дар идома раиси Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансур - Каримзода Нилуфар, академики Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Кароматулло Олимов, корманди шоистаи Тоҷикистон – Мирзошоҳрух Асрорӣ оид ба дастовардҳои 30 – соли Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон ва ба муваффақиятҳои беназир ноил шудан таҳти роҳбарии Раиси муаззами Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ибрози ақида намуданд.
05 декабри соли равон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар доираи сафари корӣ ба Ҷопон аз Институти миллии илмии маводшиносиии Сукуба дидан намуданд.
Дар Институти мазкур корҳои таҳқиқотҳои илмӣ ба самти ташхису таҳлили моддаҳои органикӣ ва ғайриорганикӣ равона гардидааст.
Зимни боздид қайд гардид, ки Институти мазкур яке аз бузургтарин муассисаҳои илмӣ дар самти маводшиносӣ дар Ҷопон ба шумор рафта, дар тобеъияташ якчанд лабораторияҳои омӯзишу таҳлил ва таҳқиқи самти кимиëи ғайриорганикиро дорад. Дар озмоишгоҳҳои мазкур имконияти хуби ба анҷом расонидани корҳои илмӣ-таҳқиқотии унвонҷӯëн мавҷуд мебошад.
Роҳбарияти Институти илмии маводшиносии Сукуба қайд намуданд, ки баъди ба тавсиб расидани шартномаи тарафайн имконияти васеи ҷалби муҳаққиқони тоҷик ҷиҳати омӯзиш ва иҷрои корҳои илмӣ дар ин муассиса пайдо мешавад. Дар охир ҷиҳати рушди минбаъдаи таҳқиқотҳои илмии тарафайн изҳори ҳавасмандӣ карда шуд.
04 декабри соли равон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар ҳошияи сафари кори ба шаҳри Акитаи Ҷопон аз мактаби миёнаи Сано дидан намуданд.
Дар рафти боздид иттилоъ дода шуд, ки мактаби миёнаи Санои шаҳри Акита давлатӣ буда, он 1 апрели соли 1953 тавассути муттаҳид кардани мактаби миёнаи наврасони Сиеваи шаҳри Акита расман ба фаъолият шурӯъ намудааст. Дар мактаби мазкур хонандагон дар ду баст ба таҳсил фаро гирифта шудаанд.
Бояд гуфт, ки мактаби мазкур бо техникаву таҷҳизотҳои мутобиқ бо талаботи муосир таҷҳизотонида шуда, базаи модию техникии пурқувватро доро мебошад.
Дар идома президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо роҳбари ин муассиса мулоқот намуда, доир ба рушди соҳаи илму маориф суҳбат намуданд.
04 декабри соли равон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар ҳошияи сафари кори ба шаҳри Акитаи Ҷопон аз Маркази тадқиқоти экологии шаҳри Акита боздид намуданд.
Дар рафти боздид президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт аз шароиту имконият ва фаъолияти илмию таҳқиқотии кормандони маркази мазкур шинос гардиданд.
Ҳамзамон намоишу дастовардҳои дар натиҷаи корҳои илмию таҳқиқотӣ ба даст овардаи олимону кормандони Маркази тадқиқоти экологии шаҳри Акита ба маърази тамошо гузошта шуданд. Инчунин, президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт аз майдони панелҳои офтобии маркази мазкур дидан намуданд.
Дар идома зикр гардид, ки дар заминаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Маркази илмӣ-таҳқиқотии экология ва муҳити зисти Осиёи Марказӣ (Душанбе) фаъолият менамояд. Аз ин рӯ олимони мо бояд дар якҷоягӣ барои гузаронидани таҳқиқотҳои муштарак ҳамкориҳоро хуб ба роҳ монанд.
03 декабри соли равон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт зимни ташриф ба Донишгоҳи Акитаи Ҷопон дар муаррифии лоиҳаи iTAG-SATREPS иштирок намуданд.
Зимни муаррифӣ иттилоъ дода шуд, ки лоиҳаи iTAG-SATREPS - «Сохтмони низоми гармидиҳии декарбонатӣ бо истифода аз захираҳои оби зеризаминӣ» дастгирии техникӣ буда, барои таъсис ва ҷиҳозонидани лаборатория, сохтмони истгоҳҳои (2 дона) гармидиҳӣ- хунуккунии бино равона гардидааст.
Бояд гуфт, ки дар доираи лоиҳаи мазкур истгоҳи эксперименталии гармидиҳӣ-хунуккунии барои 100 м2 дар назди бинои Маркази рушди инноватсионии илм ва технологияҳои нави Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон сохта шуда, дар рузҳои наздик таҷҳизоти лозима насб карда, ба истифода дода мешавад. Истгоҳи эксперименталии гармидиҳӣ-хунуккунии дуввум дар дармонгоҳи Мачитон ба нақша гирифта шуда, корҳои пармакунӣ оғоз ёфтаанд. Баъди ба пуррагӣ омӯхтани кори истгоҳҳои мазкур дар шароити Тољикистон, тавсияи истифодаи он ба дигар муассисаҳо дода мешавад.
Инчунин мувофиқ ба қарордодҳои тарафайн ба Донишгоҳи Акита аз ҳисоби муҳақиқони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон 3 нафар барои гузаштани курси магистрӣ, 1 нафар барои PhD ва 2 нафар барои гузаштани курсҳои такмили ихтисос фиристода шудаанд.
Ёдовар мешавем, ки лоиҳаи мазкур аз ҷониби муҳақиқи ҷавони Маркази рушди инноватсионии илм ва технологияҳои нави Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон муаррифӣ гардида, бо дастгирии намояндагони Ҷопон амалӣ шуда истодааст.