Интихобот ҳамчун маъракаи муҳими сиёсӣаз ҳаряк шаҳрванди кишвар ба хотири рушду ободии фардои мамлакат ва осоиши наслҳои оянда фарҳанги баланди сиёсӣ, ҳисси ватандӯстӣва масъулиятшиносиро тақозо мекунад.
Эмомалӣ Раҳмон
Кишварҳо бо доштани афкору андешҳои гуногун ва шароити иҷтимоию сиёсии хос, интихоботҳоро чун воситаи асосӣ дар раванди демократиикунонии ҷомеа, ислоҳоти иҷтимоӣ ва кушодани роҳҳои муносибу мусбат муҳим мешуморанд. Зеро маҳз тавассути интихобот иродаи дастаҷамъии мардум ифода меёбад ва ҳамин ифода барои ҳамбастагӣ, иттиҳод ва ислоҳоти шароити иҷтимоию иқтисодии ҷомеа, ҳамчун манбаибунёдӣ нақш мебозанд.
Интихоботи вакилони мақомоти олӣ, яъне намояндагии халқ маъракаи муҳими сиёсӣ буда, тавассути он фаъолнокии субъектҳои муносибатҳои ҷамъиятӣ бештар мушоҳида мешавад. Ҳар як маъракаи даврони интихобот санҷиши фаъолияти сиёсии шаҳрвандон, иродаву боварии онҳо ба вакилони интихобкардаи худ, ифодагарии ҳокимиятдориихалқ мебошад. Зеро тавассути раъйпурсӣ ҳокимиятидавлатӣ аз ҷониби интихоботкунанда озодона изҳор мегардад. Чунин раванду равиш ба сохти идораи давлатӣ хело муҳиму хос буда, моҳияти низоми демократии давлат низ рӯи ҳамин поя қарор мегирад. Интихоботи ошкорову озодонае, ки шаффоф ва дар чаҳорчӯби муайянкардаи қонун барпо мегардад, воситаи асосии амалӣ гардонданисоҳибихтиёрии ҳар халқу миллат мебошад.
Дар ин зимн, мутобиқи моддаи 69 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, моддаи 27 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон» ва моддаи 23 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи интихоботи вакилон ба Маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ» фармони Президенти Тоҷикистон оиди гузаронидани Интихоботи даъвати нави вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлисҳои вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳо барои соли 2025 содир гардид. Барои инъикоси ҳамаҷонибаи интихобот, дастрас намудани маълумоти саривақтӣ, саҳеҳ ва ошкоро ба интихобкунандагони Ҷумҳурии Тоҷикистон қарори дахлдори Комиссияи марказӣ оид ба бақайдгирии намояндагони воситаҳои ахбори оммаи ҷумҳуриявӣ дар интихоботи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул шуд. Президенти кишвар пайваста ба масъалаҳои фаъол гардонидани кори Парлумон ва хусусан, дар самти такмили таҷрибаи қонунгузорӣ эътибордода, дар Паёмҳои худ махсус таъкид мекунад, ки ҳар шахси интихобшударо лозим меояд то ба пешрафти ҷомеа муносибатҳои ҷамъиятӣ пайваста саҳм гузошта, ба муносибатҳои нав мутобиқ гардонидани қонунҳо шарти асосии таъмин намудани рушди устувори сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоиву фарҳангии кишвар кӯмакрасон бошанд. Зеро бо таъкидҳои роҳбари кишвар баланд бардоштани сатҳу сифати қонунҳо, такмили механизми иҷрои онҳо, ба талаботи ҷомеа ва шаҳрвандон ҷавобгӯ будани меъёрҳои қонунҳои амалкунанда, дар навбати худ ҳамкории доимӣ ва ҳамаҷонибаи шохаҳои ҳокимияти давлатиро тақозо мекунад.
Тиқбичунин талаботу қонунгузориҳо Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олӣ ва дигар мақомоти зарур меояд, то таҳлили мунтазами қонунгузории мамлакатро хубтар муайян карда, оид ба такмилу баланд бардоштани самаранокии раванди татбиқи онҳо чораҳои судманд андешида шавад.
Ҳамин тариқ, Тоҷикистон дар арафаи интихоботи даъвати нави вакилон ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олӣ ва маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ қарордошта, равишу раванд ва масъалаҳои марбутаро дурусту дақиқ ва бо тамоми масъулият ба роҳ мондааст. Омодагиҳо дар сатҳи баланд ба роҳ монда шуда, ҳизбҳои сиёсӣ машғули таблиғи барномаҳои пешазинтихоботӣ ва намояндагони худ ҳастанд. Таҷрибаҳои гузашта нишон медиҳад, ки ҳар фард ба боварии халқ сазовор гардида, новобаста ба намояндаи кадом ҳизби сиёсӣ буданаш ҳамчун вакили худро интихоб хоҳад кард. Дар баргузории ин маъракаи муҳими сиёсӣ ҳар як фарди хештаншинос метавонад мувофиқ ба майлу иродаи хеш бадилхоҳ номзад овоз дода, ҷонибдории худро муайян хоҳад намуд.
Ба андешаи профессор Имомов Ашӯрбой маъракаи интихоботи навбатии мақомоти намояндагии ҳокимияти давлатӣ даъвати ҳафтум, ки ба рӯзи дуюми моҳи марти соли 2025 тайин шудааст, саҳифаи нави рушди ҳокимиятдории халқ буда, заминаи дастовардҳои фаъолияти мақомоти намояндагии даъватҳои пешина, ҳайати нави вакилони халқ бояд фаъолияти намояндагӣ, қонунгузорӣ, иҷроия ва назоратии худро дар панҷ соли дар пешистода боз ҳаммукаммал ва самаранок хоҳад бахшид.
Яке аз воситаҳои ба таври демократӣ гузарондани интихобот ба тарзи бисёрҳизбӣ ташкил кардан ва анҷом додани он маҳсуб ёфта, ба ҳар ҳизби сиёсӣ имконияти баробар дода шудааст, то дар ҳамаи давраҳои маъракаи интихобот намояндагони онҳо фаъолона иштирок карда тавонанд. Интихоботи бисёрҳизбӣ бояд дар шароити ҳақиқии муборизаи солимонаи байни номзадҳо сурат гирифта, шаҳрвандон имконияти воқеии шинос шудан ба барномаи номзадҳоро дошта бошанд. Васоити ахбори омма ҳам ба ҳамаи номзадҳо ва аҳзоби сиёсии расман сабтиномшуда имкон додааст, то барномаҳои пешазинтихоботии худро дар шароити баробарӣ ташвиқу тарғиб намоянд.
Дар Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қонунҳои соҳавӣ вобаста ба интихобот ҳуқуқи баробари интихоб кардан ва интихоб шудан кафолат медиҳад. Дар ин маърака чун интихоботҳои баргузоршуда, илова аз мардҳо теъдоди зиёди занону донишманди соҳавӣ номзад ба вакилӣ пешниҳод гардида, заминаи хуб дар тавсеаи ҷомеаисозандаву созгору сулҳпарвари кишвар хоҳад буд.
Ҳамин тариқ, ҳар як шаҳрванд бо масъулияти баланд дарк менамояд, ки иштирокаш дар маъракаи интихоботӣ нақши муҳим бозида, тақдириояндаи миллат тавассути он мавриди баррасӣ қарор мегирад. Тибқи қонунгузориҳои Тоҷикистон ҳар фарде, ки ҳуқуқи иштирок дар овоздиҳиро дорад, бояд барои интихоби номзадҳои шоиста овоз дода, ба ин васила дар таҳияи заминаи рушду шукуфои минбаъдаи кишвар саҳми арзандаи хоҳад гузошт.
Ҳаминтавр, ҳамаи сокинони сулҳпарвари кишвар ба хусус донишмандони илму фарҳангу адабро зарур аст, ки дар роҳнамову таълими насли наврас, ки нерӯи асосии пешбарандаи ҷомеава ҳимоягару муҳофизи Истиқлолияту Ваҳдат ва Сулҳу созандагии халқу миллат мебошанд, софдилонаву содиқона бештар саҳмгузор бошанд. Мояи ифтихору шараф аст, ки дар сохтору мудирияти вазифаҳои гуногуни кишвар ин неруи созанда нақш мебозанд. Хулоса, ба назари нависандаи сатрҳо масоилу мубраму ҳаводисва раванду низоми онҳо мавриди омӯзиш қарор гирифта, рушди иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва фарҳангӣ, хусусан сулҳу суботу созандагӣ бо истифода аз зиракиву ҳушёрӣ аз ҷонибисокинону бо нангу ори кишвар пайваста ҳифзу ҳимоя мегардад.
Мирсаид РАҲМОНОВ, - ходими калони илмии Шуъбаи Осиёи Ҷанубу Шарқии Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
