Модар гаҳвораву оламро бо ҳам мепайвандад, рисолати пурзаҳмати парвариши наслҳоро ба дӯш кашида, бо сиришту замири покаш барои ҳастии фарзанд, ободии хонадон ва осоиши ҷомеа талош менамояд.
Эмомалӣ Раҳмон
Модар! Дар умқи ин мафҳум манбаи меҳру муҳаббат, мазҳари хушгуфторию хушрафторӣ, ифодаи бузургию муҷассамаи хоксорӣ ниҳон аст. Модар - қимматтарину азизтарин шахс дар олами ҳастӣ буда, зиндагӣ аз ӯ ибтидо мегирад. Зан - модар таҷассумгари симои маънавию ахлоқӣ ва зоҳирию ботинии ҳар як миллату давлат, ҷомеаи мутамаддин буда, сатҳи хираду маърифат, дониш, камолоту пешрафт, гузашта, имрӯз ва ояндаи ҷомеаро инъикос менамояд.
Зан мӯъҷизаи илоҳист. Беҳуда нагуфтаанд: «Саодати зиндагӣ дар калимаи зан нуҳуфтааст».
Зан олиҳаест, ки дар садафи дили ӯ қимматтарин марворидҳои башар таҳияву такмил ёфтаанд. Меҳри беҳамтои модар ба мисли хуршед аст, ки ба тамоми олам саховатмандона нур мепошад.
Ишқи поки модар ба мисоли чашмаҳои пурҷӯшест, ки дашту биёбонро гулистон мекунад. Худованд ба зан зебоӣ, иффат, дилрабоӣ, шуҷоат, садоқату ҳунармандӣ, меҳру муҳаббат, наслофарӣ ва фариштахӯиро эҳдо кардааст.
Чуноне, ки шоири тоҷик Муҳаммад Ғоиб мефармояд:
Қисмат ба тоқи хонаи ҳастӣ навиштааст,
Модар фаришта нест, баланд аз фаришта аст.
Тасбеҳи зиндагист, ҳама муҳраҳои меҳр,
Дурдонаи мароми ҳамин нармришта аст.
Вақте ки вожаи муқаддаси Модарро ба забон меорем, қабл аз ҳама, пеши назар симои ҷаззобу нуронии шахси бароямон ҳамеша азизу арҷманд, гаронмоятарин мавҷуди рӯйи замин ва сароғози ҳастии насли башар, сарчашмаи мусаффои меҳру муҳаббат, ягона шахси дар пастию баландиҳои рӯзгор барои инсон мунису ғамхор ва дар маҷмӯъ, офарандаву идомадиҳандаи зиндагии инсон ҷилвагар мешавад.
Муҳаммад Иқболи Лоҳурӣ дар ситоишу тавсифи зан чунин андешаронӣ кардааст: «зан қонуни пурнури хонавода, маркази меҳр, намояндаи ишқ, намоёнгари покӣ, намунаи муҳаббату дӯстӣ ва чашмаи бахшоиш аст». Ҳастии модар барои ҳар як шахс бахти бузургест, домони модар биҳишти воқеии ҳар як инсон аст. Аз ҳама шахси бахшоянда, меҳрубон, ғамхор, дуогӯ, мушфиқ, дӯстдорандаи фарзанд танҳо модар аст.
Ҳакиме дар бораи моҳияти зан овардааст: «Он лавҳ аз шишаест, ки шаффоф буда ва ботинашро метавонӣ бубинӣ. Агар бо мадоро бо ӯ муносибат кунӣ, дурахшҳояш афзун мешаванд ва сурати худро мисли ин ки дар он пинҳон шуда мебинӣ, аммо агар рӯзе онро шикастӣ, ҷамъ кардани шикастҳояш бар ту сахт мешавад ва агар аҳёно ҷамъаш кардӣ, беҳис бинӣ. Байни шикастҳояш фосила мемонад ва ҳар мавқеъ даст ба марҳалаи шикастагӣ бикашӣ, дастат захмӣ мешавад. Зан инчунин аст, пас онро нашикан».
Дар суханони ин ҳаким маъниҳои зиёде ҳаст, яъне зан бо нафосати худ мисли оина зебо, озода, тоза буда, зоҳиран шаффофу пок ҳаст, ки дар он тамоми зебоиҳои дунёро бубинӣ ва ботинан поку беолоиш аст, меҳрубонию муҳаббати хосаш дар умқи табиати худ қудрати бузурге дорад, ки бори дунёро мегунҷонад.
Табиист, ки фарзанд аз рӯзи таваллуд то лаҳзаҳои охири зиндагӣ ба ёди модар аст, зеро ҳар шахс роҳи рости ҳаёт, покизагию назокат, гуфтору рафтор,некиву накӯкорӣ, одобу муомила, вафодориро маҳз аз модар меомӯзад.
Дар тӯли таърих бархӯрди зану мард ва умуман инсонҳо дар ҳар кишвари дунё мухталиф буд. Ба таври мисол занон дар Чини Бостон ҳуқуқи дар ҳузури шавҳаронашон сарфи ғазоро надоштанд.
Дар Ҳиндустон занонро ба ҳайси каниз мешинохтанд, ё дар бисёре аз кишварҳо занонро зинда мегурониданд, хариду фурўши зан, туҳфа намудани он расми юнониҳову румиёни бостон буд. Вале, бо вуҷуди ин ҳама беадолатиҳо нисбати онҳо, занон пайваста мекушиданд, соҳиби ҳуқуқ будани худро исбот созанд. Таърих гувоҳ аст, ки дар ҳама давру замон новобаста аз чигунагии шароити зиндагӣ ва равандҳои сиёсии ҳаёт бонувоне буданд, ки дар ҷомеа барои аз ҳуқуқҳои хеш ҳимоя кардан кушиш менамуданд.
Исбот кардан мехостанд, ки онҳо низ узви комилҳуқуқи ҷомеа маҳсуб меёбанд. Мо ифтихор аз он дорем, ки дар Тоҷикистони соҳибистиқлол тамоми шароит барои фаъолияти озодонаи занону бонувон фароҳам оварда шудааст.
Месазад, ки мо бонувон бо пешниҳоди назар ва андешаҳои созандаи худ барои рушди соҳаҳои гунгогуни кишвари хеш саҳми арзанда гузорем.
Бо шарофати Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои муаззами миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон – дар самти баргузории барномаҳои давлатӣ оид ба баланд бардоштани мавқеи зан дар ҷомеа барои занон ва бонувони тоҷик дастгирии беандоза намудааст.
Бо ба даст овардани истиқлолияти давлатӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон қонунҳои кишвар қавитар гардид. Аз ҷумла Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 3 декабри соли 1999 таҳти рақами №5 «Дар бораи тадбирҳои баланд бардоштани мақоми зан дар ҷомеа» ва дар асоси ҳамин Фармон аз 1 марти соли 2005, таҳти №89 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи кафолатҳои давлатии баробарҳуқуқии мардону занон ва имконияти баробарии амали гардонидани онҳо» ба тавсиб расиданд.
Имрӯз аз ҳисоби занону духтарон кормандони олитахуссус хеле зиёд ба чашм мерасад, ки дар сохтор ва соҳаҳои гуногуни кишвар кору фаъолият мекунанд.
Бо Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон аз 6-уми марти соли 2009 8-уми март «Рӯзи Модар» эълон гардид. Ин як падидаи тозае дар ҳаёти бонувони кишвар буд. Бонувон низ дар навбати худ аз ин иқдом ва ташаббусҳои сарвари давлат пуштибони намуда ҷавобан дар пешрафти кишвар ва суботу осоиштагӣ маҳорату донишҳои худро истифода мебаранд.
Ин ва чанд санадҳои ҳуқуқии дигар¸ барои пешрафт ва рушд намудани фаъолияти бонувони кишвар имрӯз амали шуда истодааст. То имрӯз дастовардҳои зиёде аз ҷониби бонувони кишвар ба чашм мерасад, ки ин ҳама аз шарофати истиқлолият аст.
Воқеан, имрӯз зани тоҷик дар раванди таҳкими давлатдории миллӣ рисолати нигаҳдории фарҳанг, забон, урфу одат ва анъанаҳо, рисолати ҳифзкунандаи муқаддасоти оила ва тарбияи фарзанд ва рисолати ходими фаъоли ҷамъиятию давлатиро адо намуда истодааст. Бонувони тоҷик дар соҳаҳои гуногун дар қатори мардон содиқона ва оқилонаву ҷасурона фаъолият карда истодааст.
Имрӯзҳо мақому манзалати занонро дар тамоми корҳои давлативу ҷамъиятӣ ба таври мусбӣ метавон зикр намуд. Иштироку саҳмгузории онҳо дар чорабиниҳои фарҳангию сиёсии кишвар ва берун аз он боиси ифтихор аст.
Бахшида ба ин саннаи фархундаи Рӯзи Модар тамоми модарону бонувони азизи кишварамонро барояшон умри дарози бобаракат, хушиву осудагии рўзгорро таманно мекунам. Барои модарон, ки қалбашон пур аз меҳр асту вафодорӣ ва ин меҳр мояи ҳастии ҳар яки мост аз забони шоир гуфтаниям:
Намехоҳам ба рӯяш гард бошад
Дилаш дар зиндагони сард бошад,
Тавалло дорам аз холиқи якто
Вуҷуди Модарам бе дард бошад.
Ман аз ҳастии ӯ шукрона дорам,
Ба мӯйҳои сафедаш шона дорам
Ба ҳар ҷое равам бо амри тақдир,
Бигӯям сарвате дар хона дорам.
Иброҳимова С. Ҳ. н.и.ф., ходими калони Шуъбаи онтология, гносеология ва мантиқи Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
