![](https://amit.tj/themes/gavias_comely/images/preloader/preloader-7.gif)
“Вақтҳои охир тамоюли бегонапарастӣ ва ба фарҳанги бегона майл намудани занону духтарони кишвар, ташвиқи либосҳои бегона дар баъзе шаҳру ноҳияҳои мамлакат низ ба як раванди ташвишовар табдил ёфтааст. Ҳисси бегонапарастӣ ва тақлидкорӣ дар мавриди сару либос ва рафтору гуфтор дар байни занону духтарон метавонад ба устувории рукнҳои фарҳанги миллӣ таъсири манфӣ расонад. Агар иддае ба хотири тақлид ба ин тарзи либоспӯшӣ завқ пайдо карда бошанд, баъзеҳо бо мақсади таблиғи ақидаҳои таҳмилӣ ин либосро миёни занону духтарони мо паҳн карда, мехоҳанд дар кишвар боз як ҷараёни нави ифротиро ҷорӣ намоянд”.
Эмомалӣ Раҳмон
12 июни соли равон бо ташаббуси ташкилоти ибтидоии “Дипломат” ва Шурои занони Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистонбахшида ба соли “Маърифати ҳуқуқӣ”, “30 солагии ҲХДТ” ва “Ваҳдати миллӣ” хониши сиёсӣ бо иштироки меҳмонон ва кормандони Институт баргузор карда шуд.
Тибқи барнома, директори Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ, д.и.ф., профессор Ҳайдарзода Рустам Ҷӯра суханронӣ намуда, оид ба масъалаҳои мубрами рӯз андешаронӣ намуд. Р.Ҷ. Ҳайдарзода қайд намуд, ки либоси миллии тоҷикӣ як ҷузъи фaрҳaнги бою ғaнии миллaти соҳибтaмaддуни мо бa шумор мерaвaд. Он ёдгор aз aҷдодони соҳибхирaд вa тaърихофaрaмон будa, дaр тӯли қaрнҳо зебоӣ вa ҷaззобияти худро гум нaкaрдaaст. Хушбaхтонa, бaъди бa дaст овaрдaни Истиқлоли дaвлaтӣ бо тaвaҷҷуҳи роҳбaрияти кишвaр бa эҳёи ҳунaрҳои мaрдумӣ вa тaшвиқу тaрғиби либоси миллӣ, бори дигaр ин ғaновaти фaрҳaнгӣ вa тaърихии миллaти тоҷик дaр кишвaр вa берун aз он мaҳбубият пaйдо нaмуд.
Бояд ёдрас гардид, ки чунин хонишҳои сиёсӣ бо иштироки намояндагони боломақоми ҳукуматӣ пайваста дар Институти мазкур гузаронида мешавад. Бинобар ин дар чорабинии мазкур, муовини директори Агентии хизмати давлатии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Аҳмадзода Дилноза Даврон иштирок ва суханронӣ намуда, қайд намуд, ки дар баробари ҳамаи ин таваҷҷуҳи роҳбари мамлакат нисбат ба баланд бардоштани мавқеи занону бонувон кам нагардида, дар кишвар бо мақсади дастгирии минбаъдаи занону бонувон “Стратегияи миллии фаъолгардонии нақши занон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2030” ва нақшаи амалисозии онро барои солҳои 2021-2025 таҳия ва амали он ба роҳ монда шудааст.
Сипас, мудири шуъбаи Аврупо, д.и.т., профессор Воҳидова Санавбарбону дар мавзуи “Таърихи атласу адрас дар фарҳанги тоҷик” баромад намуда, иброз дошт, ки атлас матои мунаққашест, ки тораш аз абрешиму пудаш аз ресмони пахтагин буда, дар дастгоҳи махсус бофта мешавад ва ба саломатӣ манфиатбахш аст. Атлас матои рангаю сернақшунигор буда аз рӯзи пайдоишаш то ба имрӯз сифат ва мавқеи хоси худро гум накарда, дар байни газворҳои дигари бофандагӣ “шоҳи матоъҳо” ба ҳисоб меравад.
Инчунин, ходими пешбари илмии шуъбаи Шарқи Миёна ва Наздик н.и.ф. Ваҳобова Назирахон дар мавзуи “Нақши занон дар таҳкими оила” баромад карда, иброз намуд, ки “Оила бо ҳама соддагии зоҳириаш, ҷаҳони мураккаб аст ва таҳкиму солимии он аз зан сахт вобастагӣ дорад. Аз суханрониҳои Пешвои муаззами миллат низ мисолҳо оварда қайд карданд, ки “Нақши зани босавод дар тарбияи кӯдакони солиму солимандеша ниҳоят муҳим аст”.
Ходими пешбари илмии шуъбаи Аврупо, н.и.ф. Мадимарова Гулҳаё дар мавзуи “Либосҳои миллӣ бозгӯяндаи арзишҳои миллист” гузориши илмӣ намуда, оид ба фарҳанги либоспӯшии тоҷикон суханронӣ намуд. Инчунин, дар баромадаш қайд намуд, ки либоси чакан нақшҳои ба худ хос дошта, дар аксари матоъ офтоб ва гулҳои гуногун тасвир ёфтааст.
Дар фарҷоми барнома устодони ботаҷриба мулоҳизаронӣ намуда, ҷиҳати баланд бардоштани ҳуввияти миллӣ ва арҷ гузоштан ба фарҳангу миллат ба иштирокдорон тавсия ва пешниҳодҳои муфид намуданд. Ҳамчунин, нерӯи созандаи занону бонувони ватандӯсти ободгари тоҷик давоми солҳои соҳибистиқлолии кишвар нақши онҳоро дар устувор гардонидани тамоми паҳлӯҳои ҳаёти ҷамъиятиву сиёсии кишвар афзун намудааст. Имрӯз бо қаноатмандӣ метавон қайд намуд, ки тайи зиёда аз 32 соли соҳибистиқлолии мамлакат занону бонувон дар тамоми соҳаҳо баробари мардон хизмати босамар намуда истодаанд.
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
Навид
- Мақолаҳо 11 Фев 25
Categories
Нашри матлаб аз нишасти матбуотии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар Нашрияи расмии Ҷумҳурии Тоҷикистон - рӯзномаи "Ҷумҳурият".
Олимон Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар соли сипаришуда 30 патент, аз ҷумла 4 патенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва 26 нахустпатенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ихтироъ, ҳамчунин 6 қарори мусбат оид ба додани нахустпатенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ихтироъ ва 2 шаҳодатномаи сабти захираи иттилоотӣ ба даст овардаанд!
Бо мақсади гиромидошти суннатҳои миллӣ, эҳёи расму оинҳои бостонии мардуми тоҷик, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи рӯзҳои ид» илова ворид гардидааст, ки тибқи он ҳар сол 1 июл Иди Тиргон ҷашн гирифта мешавад.
Бо мақсади гиромидошти суннатҳои миллӣ, эҳёи расму оинҳои бостонии мардуми тоҷик, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи рӯзҳои ид» илова ворид гардидааст, ки тибқи он ҳар сол 1 июл Иди Тиргон ҷашн гирифта мешавад.
@RustamEmomali
Намояндаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар сафари кории худ ба шаҳри Панҷакент ба китобхонаи марказии шаҳр ва муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии № 70, деҳаи Порвени Ҷамоати деҳоти Ворӯ беш аз 700 нусха китобҳои бадеӣ, илмӣ ва дастурҳои методӣ тӯҳфа намуд.
Китобҳои арзишманд дар бораи нақши эҳёгарии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ- Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, Фарҳанги тоҷикӣ-русӣ, “Зод-ул- мусофирин”-и Носири Хисрав, рисолаҳои илмӣ дар бораи устод Рӯдакӣ, Абӯалӣ ибни Сино, фалсафа, таърих, илмҳои дақиқ, китобҳои бадеӣ аз ҷумлаи ин адабиёти тӯҳфашуда аст.
Аз мутолиаи ин китобҳо хонандагони китобхонаҳои шаҳр ва муҳассилини таълимгоҳи ин деҳаи дурдаст, ки аз оғози соли ҷории хониш дар бинои нав, ки бо дастгирии мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояти Суғд ва шаҳр бунёд шудааст, таҳсил мекунанд, баҳраи маънавӣ мебаранд ва ба президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон барои чунин тӯҳфаи арзишманд изҳори сипос менамоянд.
Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳри Панҷакент
11 феврали соли равон дар толори Маркази мероси хаттии назди Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо ташаббуси Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ таҳти унвони «Аҳамияти синошиносӣ ва муаррифии «Осор»- Ибни Сино» мизи муддавар баргузор гардид.
Мизи мудавваро ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Саломиён Муҳаммаддовуд оғоз бахшид. Таъкид гардид, ки Шайхураис Абӯалӣ ибни Сино аз мутафаккирони барҷастаи тоҷик аст, ки бо донишу ҷаҳонбинии фарогираш дар олами тибби ҷаҳон саҳми арзишмандро касб карддаст. Абӯалӣ ибни Сино дар ҷаҳон аз пурмаҳсултарин олимон ва адибон эътироф гаштааст.
Фаъолияти эҷодии вай аз 17-18 солагиаш дар солҳои 996-997 шурӯъ шуда, расо 40 сол давом кардааст. Ӯ осори насриву назмиашро ҳам ба арабӣ ва хам ба тоҷикӣ эҷод кардааст. Сабаби бисёре аз асарҳои худро ба забони арабӣ навиштани Абӯалӣ он аст, ки забони арабӣ дар он замон ҳамчун забони илму маданият шинохта шуда буд. Ҳамчунин китобҳои зиёди илмию ахлоқии юнонӣ, ибронӣ, ҳиндӣ ва паҳлавӣ ба забони арабӣ тарҷума шуда, истилоҳоте, ки мафҳумҳои илмиро ифода мекарданд, дар ин забон устувор гардида буданд.
Дар идома директори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ Маҳмадизода Нозим дар суханронии хеш иброз дошт, ки Абӯалӣ ибни Сино парвардаи муҳити фарҳангии Сомониён буд. Вале қисми зиёди умри вай пас аз фурӯпошии давлати мутамаркази Сомониён, дар гирдоби ҳодисаҳои мудҳиши нимаи аввали асри XI сипарӣ гардид. Ӯ гоҳ чун табибу файласуф, баъзан ба сифати фақеҳу вазир, ҳатто замоне чун маҳбуси зиндонӣ умр ба сар бурда, гоҳе чун надими хосси подшоҳону маликон низ рӯзгор паси сар кардааст. Аммо ӯ лаҳзае аз омӯзиш ғафлат наварзида, аз пажӯҳиш ва корҳои илмӣ фориғ набудааст.
Баръакси бисёр бузургони гузашта, ки аз зиндагии онҳо маълумоти аниқе дастрас нест, санаҳои зиёде аз рӯзгори Абӯалӣ ибни Сино маълум аст. Рӯзгор ва саргузашти Сино ба дасти шогирди вафодораш Абӯубайд Фақеҳии Ҷузҷонӣ имло шудааст. Воқеаву ҳодисаҳои 25 соли охири умри Синоро Абӯубайд, ки ҳамеша ҳамроҳи устод ва шоҳиди рухдодҳо буд, навиштааст, ки ин имло ва навишта бо номи «Рисолаи саргузашт» маълум буда, дар асли арабӣ ва тарҷумаҳо ба забонҳои гуногун чандин бор ба табъ расидааст. Падари Абӯалӣ — Абдуллоҳ ибни Ҳасан ибни Алӣ ибни Сино ном дошт ва аслан аз аҳли Балх буд. Вай дар замони Нӯҳ ибни Мансур ба Бухоро омада, дар деҳаи Афшона (Рометани имрӯза) ба кори мулкӣ шуғл варзид. Вай дар деҳаи Афшона бо Ситорабону ном деҳқондухтар хонадор шуд. 18-августи соли 980 дар ин оила писаре ба дунё омад, ки ӯро Ҳусайн ном ниҳоданд.
Соли 985 оилаи Ибни Сино, вақте ки ӯ ба синни панҷсолагӣ мерасад, аз Афшона ба Бухоро кӯчид. Абдуллоҳ, ки аз шахсони фозил ва маърифатдӯст буд, Ҳусайнро ба мактаб монд. Вай аз панҷолагӣ то даҳсолагӣ дар мактаб хонда, хату савод баровард, сарфу наҳви забони арабиро омӯхт, илмҳои адабро аз худ кард.
Сипас, олимони Маркази синошиносӣ доир ба осори гаронарзиши ин чеҳраи тобноки олими тибби ҷаҳон Шайхураис Абӯалӣ ибни Сино маъруза намуда, фаъолияти гуногунҷабҳаи ин мутафаккири абадзиндаи форсу тоҷикиро ҷовидона хонданд.
МУАРРИФИИ ТАҲҚИҚОТИ МЕТЕОРҲО ДАР КОНФЕРЕНСИЯИ БАЙНАЛМИЛЛАЛИИ “GLOBAL METEOR NETWORK – 2025” ТАРИҚИ МАҶОЗӢ
Мудири Шуъбаи ҷирмҳои байнисайёравии Институти астрофизикаи АМИТ, Узви вобастаи АМИТ д.и.ф.-м. Қоҳирова Гулчеҳра Исроиловна, санаи 8-9 феврали соли 2025 дар Коференсияи байналмиллалии ҳарсолаи “Global Meteor Network – 2025” таъриқи маҷозӣ маърӯза пешниҳод намуд.
Конференсия аз ҷониби роҳбарияти GMN, шаҳри Антариои шарқии Канада баргӯзор гардид. Ҳангоми маъруза маълумотҳо оид ба Институти астрофизикаи АМИТ, дастовардҳо ва комёбиҳои он дар самти таҳқиқоти метеороидҳо ва моддаҳои метеороидӣ дар солҳои қаблӣ, инчунин саҳми академик Бобоҷонов Пулод Бобоҷонович дар ташкил ва рушд, мактаби астрономияи метеорӣ дар Тоҷикистон, ки дар арсаи ҷаҳонӣ эътироф гардидааст.
Дар маърӯза далелҳои мушаххас оид ба васл намудани ду адад видиокамераҳо барои мушоҳидаҳои метеорҳо дар ш. Душанбе ва Расадхонаи астрономии байналмиллалии Санглох (июни соли 2024), инчунин натиҷаҳои аввалини назорати доимии метеорҳо дар Тоҷикистон ироа гардид.
Камераҳои мазкур дар шабакаи глобалии метеорҳо (GMN) қайд шуда ворид гардидаанд ва ҳамин тавр ба олимони ҷаҳонии соҳа дастрас мебошанд.
Аз сабаби иқлими мусоиди астрономии Тоҷикистон саҳми назорати метеорӣ назаррас буда, дар оянда таҳқиқотҳои васеи муҳити метеороидии наздизаминӣ дар назар аст.