Паёми навбатии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун ҳуҷчати тақдирсоз дар пешрафти соҳаҳои муҳимтарини иқтисоди миллӣ ва иҷтимоӣ, илму маориф, тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ нақши асосӣ дорад. Махсусан рушди илми ватанӣ яке аз самтҳои афзалиятноки сиёсати давлат ба шумор меравад, ки дар давоми солҳои соҳибистиқлолӣ дастовардҳои олимон зиёданд.
Дар Паёми навбатӣ иброз гардид, ки пешравии ҳар гуна ҷомеа ба илм вобаста аст, зеро маҳз тавассути илм ва ҷаҳонбинии илмӣ ҷомеа рушд мекунад. Хуб аст, ки пайваста дастгирии олимон ва рушди илм дар маркази диқққат меитстад. Ин нуктаро Президенти Тоҷикистон дар Паём ба Маҷлиси Олӣ чунин иброз намуданд: «Ман аз рӯзҳои аввали роҳбарии худ ба масъалаи илму маориф эътибори доимӣ ва аввалиндараҷа медиҳам».
Ҳамаи ин боиси он мегардад ки дастовардҳоиолимони тоҷик дар сатҳи байналмилалӣ ва ҷаҳонӣ мавқеи тоза касб намуда, дар рушди тамоми соҳаҳои кишвар ҳиссагузор мебошанд .
Дастгирии таҳқиқоти илмӣ тавассути боло бурдани меъёри маблағгузории он, таъсиси марказҳои муосири илмӣ, озмоишгоҳҳо ва ба роҳ мондани ҳамкории муассисаҳои илмӣ бо истеҳсолот дар давраи минбаъда муҳим арзёбӣ мегардад. Танҳо дар чанд соли охир бо ташаббуси бевоситаи роҳбарият дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон чандин озмоишгоҳҳои муосир кушода шуданд, ки дар байни кишварҳои ҳамсоя амсоли онҳо дида намешавад.
Дар соҳаи илми тиб низ барои рушди илм ва ҷорӣнамудани технология муосир, тарбияи кадрҳои баландихтисос, тадбиқи қорҳои амалӣ ва табобати беморон чораҳои зиёде роҳандозӣ шуда истодааст.
Таҳқиқоти олимон дар самтҳои гуногуни илми тиб қарор гирифтанд, ки иҷроиши дурусти онҳо дар самтҳои гастроэнтерология, ҷарроҳии дилу раг, осебшиношӣ, акушерӣ ва гинекологӣ, пайвандсозӣ ва бофтаҳои инсон ва ғайра нуфузи илмро боло мебардорад.
Дар ин давраи олимони Шуъбаи илми тиббӣ ва фарматсевтии Академияи миллии илмхои Тоҷикистон ҳидоятҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ– Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, дастуру супоришҳои роҳбарияти АМИТ ва нақшаи кории солонаро сармашқи фаъолияти худ намуда, ба дастовардҳои назаррас ноил гардиданд.
Шуъбаи мазкур ҳамчун муассисаи таъминкунандаи ҳамоҳангсозии фаъолияти сохторҳои илмии соҳаи тандурустӣ фаъолияти илмию ташкилиро дар соли 2024 ба иҷроиши тадқиқотҳо дар самтҳои афзалиятноки илмҳои тиббию фармасевтӣва амалишавии «Стратегияи ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаҳои илм технология ва инноватсия барои давраи то соли 2030» ва дигар ҳуҷчатҳои барномавӣ равона карда буд.
Дар ҷаласаҳои Бюрои шуъба масъалаҳои ҷорӣ ҷиҳати рушди илм ва амалисозии таҳқиқотҳои илмӣ, дастуру супоришҳои мақомотҳои болоӣ, гузаронидани аттестатсия дар байни кормандони шуъба, рафти иҷроиши корҳои илмӣ-тадқиқотӣ, таъсис додани комиссияҳо оид ба санҷиши базаи илмии муассисаҳои илмӣ, омодагии қабул ба аспирантура, магистратура ва докторантураи PhD, гузаронидани ҳамоишҳои илмӣ мавриди баррасӣ қарор гирифтанд.
Олимони шуъба ва муассисаҳои илмии он аз рўйи 36 лоиҳаҳои аз буҷети давлатӣ маблағгузоришаванда ва 4 лоиҳаҳои Фонди Президентии тадқиқоти бунёдӣ таҳқиқотҳои илмӣ мегузаронанд.
Масъалаҳои рафти иҷроиши корҳои илмӣ мавриди баррасӣ қарор гирифта, хулосаи натиҷагирии лоиҳаҳои илмию таҳкиқотӣ бароварда шуд. Зимни баҳодиҳии ҳамаҷонибаи самаранокии фаъолият ва рейтинги муассисаи илмӣ-тадқиқотӣ муайян карда шуд, ки дар 5 соли охир фаъолияти МДТ «Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абўалӣ ибни Сино», МДТ «Донишкадаи таълимоти баъдидипломии кормандони соҳаи тандурустӣ», МД «Пажуҳишгоҳи гастроэнтерологияи Ҷумҳурии Тоҷикистон», МД «Пажуҳишгоҳои илмию таҳқиқотии тибби профилактикии Тоҷикистон», МД «Пажуҳишгоҳи акушерӣ-гинекологӣ ва перинатологии Тоҷикистон” назаррас буда, ҳам аз ҷиҳати илмӣ, ва ҳам аз ҷиҳати тайёр кардани кадрҳои илмӣ ва муаррифии тибби тоҷик дар хориҷи кишвар ба дастовардҳои назаррас ноил гаштаанд.
Пешвои миллат доир ба истифодаи рустаниҳои ватанӣ дар соҳаи доруворӣ диқкати махсус медиҳанд. Ба ин хотир дар Паём омаддаст: ”Ман зимни вохӯриҳои худ масъалаҳои норасоии мутахассисон, паст будани сифати доруворӣ ва истифодаи самараноки таҷҳизоти ҳозиразамони тиббиро борҳо таъкид карда будам”. Олимони соҳаи тиб низ барои сари вақт амалӣ намудани дастуру супоришҳои мазкур тасмим гирифтаанд, ки корҳоро дар ин самт ҷоннок намуда, натиҷаҳои корҳои илмӣ-тадқиқотиро барои саноати дорубарории кишвар татбиқ намоянд.
Ҳамзамон, 8 монографияи олимони соҳа баррасӣ ва барои чоп тавсия гардид.
Доир ба “Номгўйи самтҳои афзалиятноки таҳқиқоти илмӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давраи то соли 2030” (самти илмҳои тиббӣ) номгўйи мавзуъҳо таҳия гардида, ба Раёсати АМИТ пешниҳод гардид.
Маҷаллаи “Паёми тиббии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон”, ки нашрияи расмии шуъба мебошад, фаъолияташро идома дода, се шумораи навбатиро ба чоп омода намуд. Дар соли ҳисоботӣ дар 3 шумораи он ҳамагӣ 71 мақолаи илмӣ аз чоп баромад. Ҳамзамон, шумораҳои мазкур дар пойгоҳи Китобхонаи илмии электронии Россия – Elibrary.ru ворид карда шуданд.
Дар арафаи ҷашни 33 –солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мушовири Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ, д.и.т. профессор Аҳмадзода С. бо унвони фахрии «Корманди шоистаи Тоҷикистон», мушовири шуъба Муратов А. М. бо «Мукофоти давлатии ба номи Абуалӣибни Сино дар соҳаи илм ва техника» (дар соҳаи тиб), инчунин Шукурова С.М., узви вобастаи АМИТ, д.и.т., профессор, раиси Комиссияи проблемавии фанҳои терапевтии МДТ «Донишкадаи таҳсилоти баъдидипломии кормандони соҳаи тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон» бо “Мукофоти Лигаи Ассотсиатсияи ревматологҳои Осиё ва Уқёнуси Ором (Сингапур)” ва Мамадназаров Н. бо нишони “Аълочии тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон” қадрдонӣ гардиданд.
Тарбияи олимони ҷавон низ яке аз масъалаҳои ҳалталаби рўз мебошад, ки Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми солона зикр намуданд. Ҷалби бештари мутахассисон ва омода кардани олимони ҷавон дар соҳаи илми тиб бо воситаи аспирантура ва докторантура вазифаи аввалиндараҷа ба ҳисоб меравад. Инчунин ҷоизаи “Олими ҷавони сол”, ки ҳар сол ба олимони ҷавони соҳаи тиб дода мешавад, воситаи ҳавасмандкунӣ дар ин роҳ ба ҳисоб мебошад.
Дар Паём омадааст, ки “Тайёр намудани мутахассисон ва бо кадрҳои баландихтисос таъмин намудани муассисаҳои тиббӣ яке аз масъалаҳои асосӣ ва афзалиятноки соҳаи тандурустӣ мебошад”
Дар ин самт АМИТ низ дар самти тайёр намудани мутаххасисон ва олимони соҳаи илми тиб нақшаҳо матраҳ сохтааст, ки вобаста ба пешрафти илм ва истифодаи технологияи муосир роҳандозӣмегарданд.
Дар шуъба ҳамаги 14 нафар аспиранти соли дуюм, 3 нафар аспиранти соли сеюм таҳсил доранд. 5 нафар магистрҳо соли дуюм аст, ки дар Донишкадаи таҳсилоти баъдидипломии кормандони соҳаи тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳсил доранд.
Кормандони шуъба дар якҷоягӣ бо лимони соҳаи тиб ҷиҳати иҷрои дастуру супоришҳои Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо истифода аз дастовардҳои навини илму техника барои ихтирооту кашфиёти тоза кушиш ба харҷ дода, натиҷаҳои илмиро дарамалияи тиббӣ татбиқ менамоянд.
Ибодзода С. Т., ноиби президенти АМИТ, раиси шуъбаи илмҳои тиббӣ ва фарматсевтии АМИТ, д.и.т., профессор
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
