17 июл дар шаҳри Душанбе Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат, Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар маҷлиси васеи Кумитаи Иҷроияи Марказии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон иштирок ва суханронӣ намуданд.

Дар кори маҷлис масъалаи вусъат бахшидани фаъолияти ташкилоти ҳизбӣ барои истиқболи сазовори ҷашни 35-солагии истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ гардид.

Зимни суханронӣ Раиси ҳизб муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид намуданд, ки соли 2025 барои Тоҷикистон ва мардуми шарафманди он боз як соли муҳим ва аз лиҳози сиёсӣ соли таърихӣ ба ҳисоб меравад.

Таъкид гардид, ки дар оғози сол маъракаи муҳимми сиёсӣ - интихоботи вакилон ба Маҷлиси намояндагон ва маҷлисҳои маҳаллӣ дар сатҳи баланди ташкиливу сиёсӣ баргузор гардид. Сатҳу сифати баргузории ин чорабинӣ ва ширкати фаъолонаи мардум дар он бори дигар ташаккули фарҳанги сиёсӣ ва болоравии эҳсоси ватандӯстии шаҳрвандони кишварро равшан нишон дод.

Роҳбари давлат иброз доштанд, ки дар ин чорабинии сиёсӣ Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар баробари дигар ҳизбҳои сиёсӣ фаъолона иштирок намуд.

Раиси ҳизб иброз доштанд, ки ҳизби мо аз рӯзҳои аввали таъсисёбӣ ба масъалаҳои сулҳу оромӣ, ваҳдати миллӣ ва ҷалб кардани аҳолӣ ба созандагиву бунёдкорӣ таваҷҷуҳи аввалиндараҷа зоҳир намуд. Дар ин раванд, барномаҳои зиёди илман асоснок ва воқеан амалишавандаи ба манфиатҳои давлатдории миллӣ ва мардуми кишвар созгорро таҳия, қабул ва муваффақона татбиқ гардид, ки натиҷаҳои то имрӯз бадастомада дар самтҳои суботи сиёсӣ дар кишвар ва рушди иҷтимоиву иқтисодии кишвар гувоҳи ҳақиқати ҳол мебошанд.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иброз доштанд, ки масъалаи дар зеҳну шуури шаҳрвандон, хусусан, ҷавонон тарбия кардани ғояҳои сулҳу ваҳдати миллӣ бояд минбаъд низ дар маркази таваҷҷуҳи ҳизб ва сохторҳои маҳаллии он қарор дошта бошад.

Таъкид шуд, ки Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон ҳамчун неруи пешбаранда дар рушди иҷтимоиву иқтисодии кишвар низ нақши калидӣ дошта, фаъолияти он дар татбиқи стратегияву барномаҳои давлатӣ ва баланд бардоштани сатҳи некуаҳволии мардум возеҳ эҳсос мешавад.

Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз мушкилоти замони нав ва шиддати бесобиқа пайдо кардани равандҳои номатлуби сиёсиву низомӣ дар сайёра - мухолифату низоъҳо, яроқнокшавии бошитоб, “ҷанги сард”, тағйирёбии босуръати иқлим ва оқибатҳои ногувори он ёдовар шуда, изҳор доштанд, ки ин ҳолат аз ҳар яки мо барои ҳалли масъалаҳои пешомада масъулият ва муносибати ҷиддӣ талаб мекунад.

Имрӯз Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар 7 ҳазору 336 сохтори давлатӣ, коргоҳу корхонаҳои саноатӣ ва ташкилоту муассисаҳо ташкилоти ибтидоӣ дорад, ки тавассути онҳо барномаҳои созанда амалӣ месозад.

Дар кори маҷлиси васеи Кумитаи Иҷроияи Марказӣ дар асоси Оинномаи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон низомномаҳои ҳизбӣ дар таҳрири нав тасдиқ гардид.

Дастгоҳи Кумитаи Иҷроияи Марказӣ ва сохторҳои он вазифадор гардиданд, ки фаъолияти ҳизбиро ба муқаррароти санадҳои мазкур мутобиқ намоянд.

Дар идомаи маҷлис аз ҷониби Раиси ҳизб муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон фаъолияти сохторҳои ҳизбӣ барои давраи сипаришуда ва вазифаҳо барои оянда мушаххас карда шуд.

Ба кумитаҳои иҷроияи ҳизб дастур дода шуд, ки фаъолиятро дар самти густариш бахшидани худшиносиву худогоҳии миллӣ, ҳисси ватандӯстиву ватандории мардум, баланд бардоштани маърифати сиёсиву ҳуқуқии аҳолии кишвар, бахусус, наврасону ҷавонон тақвият бахшанд.

Манфиатҳои миллию давлатиро мунтазам ҳимоя намуда, кор бо мардумро тавре ба роҳ монанд, ки ҳар як шаҳрванди кишвар худро дар раванди давлатдорӣ масъул ҳисобад, моҳият ва ҳадафи хатарҳоеро, ки ба давлатдории мо ва истиқлолу озодии он таҳдид мекунанд, амиқ дарк намояд ва вазифаи худро дар татбиқи ҳадафҳои давлат ва ҳукумати кишвар мустақилона муайяну мушаххас карда тавонад. Дар ҳамкории доимӣ бо мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, сохторҳои ҳифзи ҳуқуқ, кор бо ҷавонон ва варзиш, занон ва оила, дин ва танзими ҷашну маросим, маориф ва илм, тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, фарҳанг, меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ, кишоварзӣ ва мудофиа фаъолияти тарғиботиву ташвиқотиро дар деҳот ва маҳалҳои зисти аҳолӣ ба таври доимӣ ва фарогир ба роҳ монанд.

Ҳамзамон, ҳамаи ташкилоти ҳизбӣ вазифадор гардиданд, ки корҳои таблиғотиву ташвиқотиро дар самти амалигардонии ҳадафҳои барномавии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон вусъат бахшида, дар татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи тарбияи ватандӯстии шаҳрвандон” ҳамкории доимиву муштаракро бо тамоми субъектҳои тарбияи ватандӯстӣ барои таҳкими пояҳои давлатдории миллӣ тавассути ҳифзи манфиатҳои миллӣ ва боло бурдани эътимод ба низоми давлативу давлатдорӣ равона намоянд.

Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид намуданд, ки масъулон дар баробари пешбурди корҳои тарғиботиву ташвиқотӣ, нақшаи корҳои созандагиву бунёдкорӣ таҳия гардида, баҳри таҷлили сазовори ҷашни 35-солагии истиқлоли давлатӣ бо ҷалби сокинон корҳои ободониро дар маҳалҳо вусъат бахшанд.

Баъди суханронии Раиси ҳизб Неъматзода Дилрабо - мудири бахши маркази таҳлил ва иттилооти Кумитаи Иҷроияи Марказии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, Шоҳинзода Ансор - раиси Кумитаи иҷроияи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар ноҳияи Роштқалъа, Раҳимов Темур - ҷоизадори бозиҳои олимпӣ, Каримзода Мунира - сартабиби беморхонаи клиникии бемориҳои сироятии кӯдаконаи шаҳри Душанбе, Ҳофиззода Фарзона - мудири бахши кор бо занон ва оилаи шаҳри Бӯстон ва Саъдуллоев Диловар - омӯзгори фанни забони англисии муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии №8-и ноҳияи Данғара суханронӣ намуданд.

Аз рӯйи масъалаҳои муҳокимагардида қарорҳои дахлдор қабул гардид.

Дар ҷамъбасти кори Маҷлиси васеи Кумитаи Иҷроияи Марказии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон Раиси ҳизб муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иброз доштанд, ки дар шароити имрӯзаи Тоҷикистони озоду соҳибистиқлол, ки бо мардуми ватандӯсти он бо қадамҳои устувор ва дилу нияти нек ба суи пешрафту шукуфоӣ ҳаракат менамоянд, ҳамаи роҳбарону масъулини ҳизбро лозим аст, ки тамоми қувва ва маҳорату истеъдоди аъзоёнашро барои тавсеа ва тақвият бахшидани ваҳдати миллӣ, суботи сиёсӣ ва амният, волоияти қонун, муборизаи беамон бар зидди коррупсия ва гардиши ғайриқонунии маводи мухаддир, таъмини рушди устувори кишвар бо истифодаи васеъ аз дастовардҳои илмию технологии муосир сафарбар намояд.

https://www.president.tj/event/news/52017

Имрӯз, 15 июл президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷопон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон хонум Кейко Фурута мулоқот намуданд.

Дар мулоқот ҷонибҳо ҷиҳати густариши ҳамкориҳо миёни муассисаҳои илмӣ-таҳқиқотӣ Тоҷикистон ва Ҷопон ба мувофиқа омаданд. Изҳор карда шуд, ки байни Донишгоҳи Акита ва Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҳамкориҳо дар сатҳи хуб ба роҳ монда шудааст ва ин ҳамкориҳо дар оянда низ дар самтҳои мухталиф тақвият хоҳанд ёфт.

Таъкид гардид, ки дар таҳкими ҳамкориҳои дуҷониба фаъолияти Агентии Ҷопон оид ба ҳамкории байналмилалӣ (JICA), ки аз моҳи августи соли 2006 дар рушди соҳаҳои иҷтимоии Тоҷикистон саҳми арзанда гузоштааст, аҳамияти калон дорад.

Гуфта шуд, ки ҳамкориҳои Тоҷикистону Ҷопон дар соҳаи маориф аз соли 1993 ба таври муназзам инкишоф ёфта, аз он вақт то имрӯз зиёда аз 2500 намояндагони ҷумҳурии дорои ихтисосҳои гуногун дар курсҳои таълимӣ ва такмили ихтисос дар Ҷопон иштирок намудаанд. Лоиҳаи пешниҳоди стипендия барои тайёр кардани кадрҳои JDS (магистратура ва докторантура) дар доираи барномаи кӯмаки грантии Ҷопон аз соли 2009 саҳми мусбати худро гузошт. Дар доираи ин барнома то имрӯз 136 нафар хизматчиёни давлатӣ соҳиби унвони магистрӣ ва аспирантура шудаанд.

Қайд гардид, ки Лоиҳаи «Барқарорсозии шабакаи обтаъминкунӣ дар ноҳияи Мир Сайид Алии Ҳамадонӣ» ва лоиҳаи «Барқарорсозии шабакаи обтаъминкунӣ дар ноҳияи Панҷ» намунаи барҷастаи ҳамкориҳои мутақобилан судманди байни кишварҳост.

Изҳор карда шуд, ки шарикӣ дар соҳаи энергетика тадриҷан инкишоф меёбад. Татбиқи лоиҳаи «Беҳтар кардани ҳолати зеристгоҳҳо дар шаҳри Душанбе» намунаи хуби ҳамкориҳо дар ин самт мебошад.

Дар заминаи ин фаъолияти нахустин корхонаи муштараки Тоҷикистону Ҷопон «Аввалин», ки аз ҷониби ширкати ҷопонии «Коки» дар вилояти Хатлон таъсис ёфтааст, саҳми арзанда дорад.

Дар идомаи мулоқот зикр гардид, ки ҳамкориҳои илмию техникии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо марказҳои илмии Ҷопон ва муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ тавассути Маркази рушди инноватсионии илм ва технологияҳои нави АМИТ дар якҷоягӣ бо Донишгоҳи Акита сурат мегирад.

Соли 2022 Маркази рушди инноватсионии илм ва технологияҳои нави Академияи милли илмҳои Тоҷикистон дар якҷоягӣ бо Донишгоҳи Акита дар доираи барномаи байналмилалии SATREPS, JLSA ва JST лоиҳаро бо номи iTAG-SATREPS (лоиҳаи такмили системаи гармидиҳии декарбонатшуда бо истифода аз захираҳои зеризаминӣ ва татбиқи он дар Душанбе)- ро пешбарӣ мекунад.

Ҳадафи асосии он истифодаи захираҳои геотермалӣ барои эҷоди системаи муосири устувории биноҳо мебошад, ки на танҳо ба коҳиш додани вобастагӣ аз манбаъҳои анъанавии энергия (ҳезум, ангишт, газ), балки инчунин ба коҳиш додани партовҳои гази карбон мусоидат мекунад.

Дар охир ҷонибҳо барои дар оянда тақвият бахшидани ҳамкориҳо изҳори қаноатмандӣ намуда, инчунин барои омода намудани кадрҳои баланди илмӣ дар зинаҳои магистратура, аспирантура ва докторантураи PhD ва ба таҳсил фаро гирифтани онҳо дар муассисаҳои олии Ҷопон ба мувофиқа омаданд.

Имрӯз, 15 июл президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо як зумра олимони хориҷӣ, ки бо мақсади гузаронидани корҳои таҳқиқотӣ дар пиряхи Ванҷях (Федченко) ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ташриф овардаанд вохурӣ анҷом дод.

Таъкид гардид, ки дар доираи лоиҳаи байналмилалии RECAP, корҳои саҳроӣ барои соли 2025 дар назар дошта шудаанд. Соли гузашта (2024), мо ду истгоҳи автоматии метеорологиро дар пиряхи Ванҷях (Федченко) насб намудем. Бояд қайд кард, ки таҳқиқотҳои мо дар якҷояги бо Академия миллии илмҳои Тоҷикистон аз соли 2022 оғоз шуда буданд.

Соли 2025 ба нақша гирифта шудааст, ки насби таҷҳизоти иловагӣ ба анҷом расонида шуда, низоми мукаммали мониторинги параметрҳои метеорологӣ ва глятсиологӣ дар бузургтарин пиряхи Тоҷикистон – Ванҷях (Федченко) - роҳандозӣ гардад.

Корҳои илмӣ дар шароити мушкили баландкӯҳ сурат мегиранд, ки барои он талаботи шадид — мисли қабати пасти барф ва ҳарорати қобили қабул — заруранд. Аз ҳамин хотир, муҳлати баргузории корҳои саҳроӣ ба моҳҳои июл ва август маҳдуд мешавад, ки шароити устувори иқлимӣ дар ин давра имкон медиҳад.

Ба далели обшавии шадиди ях ва барф, роҳ ба пирях аз водии Танимас (қисми рости пирях)дар нимаи тобистон ғайримумкин мешавад. Ягона роҳ — тавассути водии Ванҷ ва деҳаи Поймазор аст. Ин роҳ танҳо барои кӯҳнавардони касбӣ дастрас буда, интиқоли таҷҳизоти вазнин имконнопазир аст. Гурӯҳ бояд дорои таҷрибаи васеи сафар дар шароити пиряхӣ ва кӯҳӣ, ҳамчунин қобилияти интиқоли бори вазнин дар релефи душворгузар бошад. Илова бар ин, зарурати иқомат бо худтаъминкунӣ дар баландиҳои аз 4000 то 6000 метр вуҷуд дорад.

Дар ҳоли ҳозир, қисми зиёди таҷҳизоти илмӣ аллакай дар минтақа ҷойгир карда шудаанд. Истигоҳҳои автоматии фаъол ва таҷҳизоти захиравӣ дар наздикии кӯли Танимас нигаҳдорӣ мешаванд. Ба пирях асосан лавозимоти зиндагӣ, ғизо ва таҷҳизоти иловагӣ бояд бурда шаванд.

Имрӯз, 10 июл президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо Сафирони кишварҳои Фаронса, Япония ва Шветсария дар Ҷумҳурии Тоҷикистон мулоқот анҷом дод.

Дар мулоқот президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, Сафири Ҷумҳурии Фаронса дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Элза Пинол, Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷопон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон хонум Фурута Кейко, Сафири Фавқулода ва Мухтори Конфедератсияи Швейтсария дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар намояндагон иштирок намуданд.

Мақсад аз мулоқот ба роҳ мондани ҳамкориҳо дар самти илмҳои яхшиносӣ (криосфера) мебошад. Дар ин робита зимни мулоқот президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт иброз доштанд, ки ҳифзи пиряхҳо яке аз ҳадафҳои асосии ташаббусҳои байналмилалии илмӣ ба шумор меравад, ки ба муҳофизати хотираи иқлим ва муҳити зисти сайёра равона шудааст. Яке аз чунин ташаббусҳо Ісе Метогу мебошад, ки моҳи сентябри соли 2015 бо ибтикори марказҳои таҳқиқотии Фаронса, Италия ва Швейтсария оғоз ёфта, аз ҷониби ЮНЕСКО ва аз он ҷумла Бунёди шоҳи Монако дастгирӣ дорад.

Таъкид гардид, ки соли 2023 дар ҳамоиши One Planet-One Summit дар шаҳри Париж Президенти Фаронса Эммануэл Макрон ташаббуси Ісе Метогу-ро ҳамчун «унсури калидии Даҳсолаи криосфера» тавсиф намуд. Ин иқдом дар сатҳи Созмони Милали Муттаҳид низ дастгирӣ ёфт ва қатъномаи дахлдор рӯзи 13 августи соли 2024 бо пешниҳоди муштараки Тоҷикистон ва Фаронса қабул гардид.

Гуфта шуд, ки ҳадафи лоиҳа дар давоми 20 сол ҷамъоварӣ ва нигоҳдории кернҳои ях аз 20 пиряхи зери хатари обшавӣ бо мақсади таъсиси як бойгонии яхӣ дар Антарктида мебошад. Ин бойгонӣ дар пойгоҳи ягонаи байналмилалии "Конкордия" воқеъ буда аз ҷониби Фаронса ва Италия дар платои Антарктида идора мешавад ва имкони нигоҳдории доимии намунаҳоро дар ҳарорати 50°С фароҳам меоварад. Дар ин ҷо маълумоти иқлимӣ ва экологии 300 000 соли охир нигоҳ дошта мешавад.

Ҳамзамон зикр гардид, ки барои идомаи ҷамъоварии ин намунаҳо, гурӯҳи байналмилалии олимон бо номи Рamir Project ният дорад моҳи сентябри соли ҷорӣ дар Парки миллии Помир корҳои саҳрой анҷом диҳад. Ҳадафи ин иқдом илова намудани хотираи экологӣ аз минтақаи Қутби сеюм ба маҷмӯаи Ісе Метогу мебошад. Ҷойи интихобшуда кӯҳи Кон-Чуқурбошӣ дар баландии 5800 метр воқеъ дар ноҳияи Мурғоб аст. Нияти олимон гирифтани ду керни яхии 100-метра аз ин кӯҳ мебошад. Яке аз ин намунаҳо барои нигоҳдории дарозмуддат ба Антарктида интиқол дода мешавад. Бунёди Ісе Метогу ва кумитаи илмии он саҳми Тоҷикистон ва Олимонро аз лоиҳаи Раmir Project-po 60 хушнудӣ истиқбол менамояд. Ин ташаббус асосан бо дастгирии Пажӯҳишгоҳи қутбии Швейтсария маблағгузорӣ шуда, ба шарофати ҳамкории илмии байналмилалӣ байни Точикистон, Ҷопон, Италия, Швейтсария, Олмон ва Фаронса амалӣ мегардад.

Дар идомаи мулоқот ҷонибҳо барои таҳким бахшидани ҳамкориҳо дар ин самт ва барои ба натиҷаҳои назаррас ноил гардидан изҳори қаноатмандӣ намуданд.

9 июли соли равон ба Ганҷинаи дастнависҳои Маркази мероси хатии назди Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон беш аз 100 нусхаи нодир аз китобҳои чопи сангӣ ва дастнависҳои қадим, ки дорои аҳамияти илмиву таърихӣ мебошанд, эҳдо гардид. Ин коллексияи беназир аз ҷониби Очилова Меҳриннисо, д.и.ф., профессор, мудири кафедраи забонҳои шарқии Донишгоҳи давлатии Хуҷанд ба номи академик Б. Ғафуров, ба Марказ тақдим шуд.

Дар маросими эҳдои китобҳои мазкур, ки дар толори Маркази мероси хаттӣ баргузор гардид, Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт маъмурияти Марказ ва бону Меҳринисо Очилова ширкат намуданд.

Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо қадрдонӣ аз иқдоми мазкур гуфт, ки кори анҷомдодаи профессор Меҳринисо Очилова бисёр арзишманд, омӯзанда ва қобили таҳсин мебошад. Чунин иқдом дар ҳифзу нигаҳдорӣ ва бақои мероси гаронбаҳои хаттии халқи тоҷик нақши муассир мегузорад. Президенти Академияи миллии илмҳо афзуд, ки ин иқдоми волои хонум Очилова Меҳриннисо ва эҳсоси баланди масъулияти фарҳангии эшонро намунаи арзандаи эҳё ва нигаҳдории мероси хаттии миллӣ медонад. Эҳдои чунин коллексияи арзишманд на танҳо барои ғанӣ сохтани ганҷинаҳои илмии кишвар, балки барои рушди таҳқиқотҳои хатшиносӣ, матншиносӣ ва таърихи илм дар Тоҷикистон мусоидати ҷиддӣ хоҳад кард.

Директори Марказ н.и.т. Раҳматкарими Давлат иброз дошт, ки яке аз вазифаҳои Маркази мероси хаттӣ тибқи салоҳиятҳои оинномавӣ ва таъкиду супоришҳои Пешвои муаззами миллат мабни бар “Институти шарқшиносӣ ва мероси хаттӣ, ки ба нашри феҳристи нусхаҳои хаттӣ машғул аст, бояд номгӯй ва миқдори нусхаҳои нодири хаттиеро, ки дар дигар китобхонаву муассисаҳо мавҷуданд, зери назорат бигирад”, ҳамин ҷамъоварӣ ва тармиму ҳифзи мероси хаттӣ мебошад.

Ин нусхаҳо, ки дар давоми чанд насл аз ҷониби падарону бобоёни ин хонум гиромӣ дошта ва бо эҳтиром нигаҳдорӣ шудаанд, акнун бо ирода ва эҳсоси баланди фарҳангии профессор Очилова ба Ганҷинаи дастхатҳои ба номи академик Абдулғанӣ Мирзоев вогузор гардиданд, то дар хазинаи мероси хаттии миллат сабт ёфта, аз онҳо барои омӯзиши таърихи илм, забон, адабиёт ва фарҳанг вориди феҳристи умумӣ шаванд ва истифода гардад.

Коллексияи эҳдошуда аз китобҳо ва дастнависҳое иборат аст, ки аксаран ба асрҳои XIX ва аввали асри XX мансубанд. Дар байни онҳо нусхаҳои чопи сангии китобҳои адабӣ ва ахлоқӣ, тибб, фиқҳӣ, дарсӣ, луғатномаҳо дучор мешаванд, ки дар марказҳову нашриётҳои маъруфи чопи сангӣ, ба монанди Бухоро, Самарқанд, Тошканд, Қазон, Лоҳур, Ҳинд ва Теҳрон нашр гардидаанд.

Аз ҷумла, “Махзан-ул-адвия”, аз китобҳои муҳим дар мавриди доруҳо ва вожагони пизишкии суннатӣ ба забони тоҷикӣ аст, ки дар қарни 12 ҳиҷрӣ навишта шуда ва муаллифи он Муҳаммад Ҳусайн Ақилӣ Хуросонӣ пизишки номдор аст. “Ғиёс-ул-луғот” навиштаи Ғиёсуддин Муҳаммад ибни Ҷалолуддини Роҳпурӣ ва “Мунтахаб-ул-луғот”-и Абдуррашид Ҳусайнӣ аз зумраи ин нусхаҳои нодир мебошад. Бархе аз ин нусхаҳо бо зеботарин намунаҳои хаттотӣ, ҳошиянависӣ ва истифодаи муҳаррароти анъанавӣ оро ёфтаанд.

Нусхаҳои дастхат, ки шумораи онҳо низ қобили таваҷҷуҳ аст, дорои арзиши хосанд. Аксари онҳо бо хатти настаълиқ, шикаста ва насх ба зебоии хос сабт шудаанд. Мавзуоти онҳо гуногун буда, аз адабиёти классикӣ то илмҳои динӣ ва луғату шеърро фаро мегиранд. Дар баъзе нусхаҳо ёддоштҳои соҳибони нусха, муҳаррир ё омӯзгори гузашта дида мешавад, ки ба арзиши таърихии онҳо меафзояд.

Марказ ният дорад, ки коллексияи эҳдошударо пурра рӯйхат ва тавсиф намуда, дар феҳристҳои махсус ворид намояд ва ба муҳаққиқон муаррифӣ кунад. Ҳамзамон, дар оянда як намоиши вижаи китобҳои эҳдошудаи хонум Очилова М. дар доираи як чорабинии фарҳангӣ низ ба нақша гирифта шудааст.

Ин иқдоми фарҳангии д.и.ф. профессор Очилова Меҳриннисо намунаи равшани иртиботи наслҳо, ҳифзи мероси аҷдодӣ ва эҳёи арзишҳои милливу маънавии мост. Маркази мероси хаттӣ бо камоли эҳтиром изҳори сипос намуда, умедвор аст, ки чунин ибтикор дар ҷомеа фарҳанги эҳдо ва ҳифзи меросро бештар густариш хоҳад дод.

4 июли соли равон ҷиҳати иҷрои қарори дахлдори Раиси шаҳри Душанбе, дар толори Муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии №63-и ноҳияи Шоҳмансур вохӯрии вакили Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Душанбе Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, вакили Маҷлиси вакилони халқи ноҳияи Шоҳмансур Муродзода Зафар бо интихобкунандагон - сокинони маҳаллаи Каротегин баргузор гардид.

Дар вохурӣ Қобилҷон Хушвахтзода зимни баромад вобаста ба пешгирии ҳолатҳои гаравидани ҷавонон ва ҷарёнҳои терористию экстремистӣ ва дар ин замина тарғиби истифодаи дуруст ва мақсадноки шабакаҳои иҷтимоӣ аз ҷониби ҷавон, истифодаи самаранок ва сарфакоронаи қувваи барқ ва пайваста ташкил намудани суҳбат-вохӯриҳои раисони маҳалла ва бурдани корҳои фаҳмонидадиҳӣ оид ба оқибатҳои роҳ додани қоидавайронкунӣ дар ин самт, бо азму иродаи қавӣ барои хизмат ба сафи қувваҳои мусаллаҳ ҷалб намудани ҷавонони маҳалла ва ҷустуҷӯйи роҳҳои ҳавасмадгардонии ҷавонон барои ихтиёрона ба сафи қувваҳои мусаллаҳ рафтани ҷавонон ва доир ба дигар масъалаҳои мубрам суханронӣ намуданд.

Дар идомаи мулоқот вакили Маҷлиси вакилони халқи ноҳияи Шоҳмансур Муродзода Зафар дар баромади хеш вобаста ба ҷалби фарзандон барои омӯзиши илмҳои замонавӣ, аз ҷумла ба самти технологияҳои информатсионӣ ва омӯзиши пайвастаи забонҳои хориҷӣ (забони русӣ ва англисӣ), ҳамчунин таъмини иштироки фаъоли фарзандон дар Озмунҳои сатҳи ҷумҳуриявӣ (ёдоварӣ аз ибтикороти Пешвои миллат ҷиҳати қадрдонии пулии ғолибони озмунҳо) ва дигар масъалаҳо суханронӣ намуд.

Дар фарҷом, сокинони маҳалла фикру андешаҳои худро баён сохта, барои таваҷҷуҳи давлату Ҳукумат ҷиҳати рушду бунёдкориҳои созанда дар кӯчаву маҳаллаҳои пойтахт миннатдории самимии худро изҳор доштанд.

Дар асоси дастуру супоришҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷиҳати таъмини заминаҳои моддиву техникии муассисаҳои илмӣ, таъсиси озмоишгоҳҳои наву замонавӣ танҳо дар нимсолаи якуми соли 2025 бо ташаббуси президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт 8 озмоишгоҳи замонавӣ бо техникаву технологияҳои муосир дар заминаи муасссисаҳои - илмӣ таҳқиқотӣ мавриди истифода қарор дода шуданд.

ОЗМОИШГОҲҲОИ ЗАМОНАВӢ ДАР МУАССИСАҲОИ ИЛМИИ ЗЕРИН БА ИСТИФОДА ДОДА ШУДААНД:

Институти кимиёи ба номи В.И. Никитини Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон 3- адад.

Институти физикаю техникаи ба номи С.У. Умарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон 1- адад.

Институти биологии Помир ба номи Х. Юсуфбекови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон 2- адад

Муассисаи давлатии Маркази омӯзиши пиряхҳои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон 2- адад.

Бояд гуфт, ки пас аз ба истифода додани 3 озмоишгоҳ Институти кимиёи ба номи В.И. Никитини Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон пурра бо базаи модиву техникӣ таъмин гардид.

Ёдовар мешавем, ки ин ҳама иқдомҳои созандагиву бунёдкорӣ дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маҳз аз дастгириҳои пайвастаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нисбат ба олимон мебошад.

Имрӯз, 4 июл дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маҷлиси умумии ҳисоботӣ оид ба муҳимтарин натиҷаҳои фаъолияти илмӣ ва илмию ташкилии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар нимсолаи якуми соли 2025 ва вазифаҳо барои нимсолаи дуюми 2025 мавриди муҳокима ва баррасӣ қарор гирифт.

Дар маҷлиси умумӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, аъзои раёсат, олимону академикон ва роҳбарону намояндагони сохторҳои гуногуни академия иштирок доштанд.

Баъд аз суханронии академики Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Ҳисориев Ҳикмат ҳисоботи президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар нимсолаи якуми соли 2025 ва вазифаҳо барои нимсолаи дуюми соли 2025 мавриди муҳокима қарор гирифт, ки он бо мақсади дастуру супоришҳои Асосогузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми худ ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии ҷумҳурӣ” аз 28 декабри соли 2024 ба роҳ монда шуд.

Зимни ироаи ҳисоботи худ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар бораи ҳар як бахши фаъолияти Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар нимсолаи якуми соли 2025 ба тафсил сухан ронд.

Таъкид гардид, дар нимсолаи якуми соли 2025 олимони АМИТ таҳқиқотро аз рӯйи 110-мавзуъ, аз ҷумла 68-мавзуи илмӣ-таҳқиқотии бунёдӣ, 14-мавзуи илмӣ-таҳқиқотии амалӣ ва 28-мавзуи илмӣ-таҳқиқотии бунёдию амалӣ идома дода, натиҷаҳои назаррас ба даст оварданд. Ҳамзамон аз рӯйи натиҷаҳои илмии бадастомада дар давраи ҳисоботӣ аз ҷониби кормандони муассисаҳои илмии АМИТ беш аз 1130-кори илмӣ ба нашр расонида шуд, аз ҷумла 40-монография, беш аз 75-китобу маҷмуаҳои илмӣ, брошюра, тавсиянома, атлас, каталог, беш аз 1015-мақолаи илмӣ, аз онҳо беш аз 830-мақола дар маҷаллаҳои илмии ҷумҳурӣ, беш аз 185-мақолаи илмӣ дар маҷаллаҳои кишварҳои ИДМ ва маҷаллаҳои давлатҳои хориҷи дур (аз ҷумла, 14-мақола – дар SCOPUS).

Бояд зикр намуд, ки тавассути Муассисаи нашриявии “Дониш”-и АМИТ дар ин давра 73-номгӯй китобу монографияҳои кормандони илмии АМИТ бо теъдоди 8000-нусха ба нашр расонида шуд. Мавриди зикр аст, ки АМИТ дар нимсолаи якуми соли 2025 дар раддабандии байналмилалӣ байни муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ ва муассисаҳои таҳсилоти олӣ, аз ҷумла китобхонаи электронӣ (e-library) ва Шохиси россиягии иқтибосоварии илмӣ (яъне РИНЦ) мавқеи худро мустаҳкамтар намуд. Айни замон 524-нафар ходимони илмии АМИТ номи худро дар китобхонаи электронӣ (e-library) ба қайд гирифтаанд. Айни замон ХИРШ-и олимони АМИТ аз рӯйи ҳамаи нашрияҳои e-library - 52, аз рӯйи РИНЦ - 50 ва аз рӯйи ҳамаи маводи дар ҷавҳари РИНЦ нашршуда - 43-ро ташкил медиҳад.

Ҳамчунин дар ин давра аз тарафи кормандони илмии АМИТ беш аз 1000-мақолаи илмию оммавӣ дар рӯзномаю маҷаллаҳо ва сомонаҳои интернетӣ ба нашр расонида шуд. Дар ин давра аз тарафи олимони АМИТ ҳамагӣ 9-патент, аз ҷумла 8-патенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва 1-патенти АвроОсиё барои ихтироъ, ҳамчунин 4-қарори мусбат оид ба додани нахустпатенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ихтироъ ва 2-шаҳодатнома дар бораи бақайдгирии давлатии захираи иттилотӣ ба даст оварда шуданд.

Дар ин давра вобаста ба масъалаҳои муҳимми илмӣ дар Академияи миллии илмҳо беш аз 100-чорабинии илмӣ омода ва баргузор карда шуд, аз ҷумла, 2-форуми байналмилалӣ, 4-конференсияи илмии байналмилалӣ, 22-конференсияи илмии ҷумҳуриявӣ, 45-семинари ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ, 18-мизи мудаввар ва 2-курси омӯзишӣ.

Ҳамчунин дар доираи Маҳфили илмии “Хирад”-и Раёсати АМИТ, ки мақсади он муаррифии олимон ва дигар намояндагони аҳли зиёии кишвар мебошад, 13-маҳфили илмӣ-фарҳангӣ оид ба ҳаёт ва фаъолияти илмии олимони шинохтаи ҷумҳурӣ бо иштироки васеи кормандони АМИТ ва меҳмонон доир карда шуд.

Зикр шуд, ки бо мақсади таҳким ва рушди заминаи илмию таҷрибавии муассисаҳои илмию таҳқиқотии АМИТ бо мусоидат ва иштироки роҳбарияти АМИТ 8-озмоишгоҳи нав дар муассисаҳои илмию таҳқиқотии зерини АМИТ таъсис дода шуд: Институти химияи ба номи В.И. Никитин (3 адад), Институти физикаю техникаи ба номи С. У. Умаров (1 адад) ва Институти биологии Помир ба номи Х. Юсуфбеков (2 адад), Маркази омӯзиши пиряхҳо (2 адад).

Дар робита ба ҳисоботи президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академик Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар нимсолаи якуми соли 2025 олимону академикон фикру андешаҳои худро иброз дошта, ҳисоботро қаноатбахш ҳисобиданд.