Ба ҳамагон маълум аст, ки рузҳои 8-10 октябри соли ҷорӣ дар Ватани азизамон ду ҳамоиши бузурги байналмиллалӣ «Ҳамоиши Осиёи Марказӣ ва Русия» ва ҷаласаи шурои роҳбарони давлатҳои «Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил» баргузор мегардад.
Чорабиниҳои мазкур бо иштироки сарони кишварҳои узи Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ва роҳбарони давлатҳои Осиёи Маркази гузаронида мешавад, ки Чумҳурии Тоҷикистонро дар маркази тавваҷуҳҳи сиёсию дипломатии минтақа ва ҷаҳони муосир қарор медиҳанд.
Ҳамоиши Осиёи Марказӣ – Русия, ки шуруъ аз соли 2022 баргузор мегардад, имсол Тоҷикистон мизбонии онро бар уҳда дорад. Мақсади гузаронидани ҳамоиши мазкур таҳкими робитаҳои тиҷоративу иқтисодӣ, сармоягузорӣ ва гуманитарӣ, инчунин ба саъю кӯшишҳои муштарак баҳри таъмини субот ва амнияти минтақавӣ, рушди муколама ва таҳкими ҳамкории стратегӣ миёни кишварҳои минтақа ва Федератсияи Русия мебошад.
Бояд қайд намоем, ки дар давоми зиёда аз 30 соли барқароршавии муносибатҳои дипломатии кишварҳои Осиёи Марказӣ бо Русия, тавонистанд ба сатҳи баланди ҳамкориҳои дуҷониба дар бахшҳои сиёсӣ, тиҷоратию иқтисодӣ, фарҳангӣ, гуманитарӣ ва ғайра ноил шаванд ва ин ҳамкориҳо аз сатҳи зарурии ҳамкории кишварҳо дар чаҳорчубаи Созмони Милали Муттаҳид ва дигар ташкилоту созмонҳои байналмилалию минтақавӣ изҳори қаноатмандӣ карда шуд.
Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ин ташкилот ва созмони минтақавию байналхалқии калонтарин дар минтақаи пасошуравӣ ба ҳисоб меравад. Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил моҳи декабри соли 1991 бо мақсади мусоидат ба раванди ҳалли масъалаҳои муҳимтарин дар марҳилаи ташаккули давлатҳои мустақил ва ҳифзи робитаҳои таърихии кишварҳои аъзо таъсис дода шуд.
Ҷумҳурии Тоҷикистон шуруъ аз таъсисёбии созмони мазкур маротибаи сеюм аст, ки раёсати ИДМ бар уҳда дорад (ин солҳои 2011, 2018 ва 2025). Аз рӯзҳои аввали узвият ба ин созмон Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ташаббуси Асосгузори сулҳу ваҳдат миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, мўҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамеша тарфдори густариши равандҳои ҳамгироӣ, пешгирии таҳдидҳо ба амнияти милливу минтақавӣ, рушди иқтисоду сармоягузорӣ, илму фарҳанг байни кишварҳои аъзо мебошад. Инчунин Тоҷикистон бо пешниҳоди як зумра ташаббусҳои муҳими худ дар самти мубориза бо терроризму экстремизм, гардиши ѓайриқонунии маводи мухаддир,таъмини амнияти сарҳадҳо, масоили об ва иқлим, рушди иқтисодӣ ва энергетика ва ҳамкорӣ дар соҳаи маориф ва фарҳанг дар маркази таваҷҷўҳи созмони мазкур мебошад.
Ҳамин тавр, гузаронидани чунин ҳамоишҳои сатҳи баланд барои Тоҷикистон имконияти муҳими сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ мебошад. Пеш аз ҳама, чунин чорабиниҳо ба таҳкими нуфузи байналмиллалии кишвар, баланд бардоштани нақши он дар раванди қабули қарорҳои минтақавӣ ва таъмини амнияту субот дар минтақа мусоидат мекунад. Инчунин, ин ҳамоишҳо шароити мусоид барои ҷалби сармоягузорӣ, тақвияти робитаҳои тиҷоратӣ ва муаррифии имкониятҳои Тоҷикистон дар арсаи байналмиллалӣ фароҳам меоранд. Дар баробари ин, онҳо ба рушди сайёҳӣ, инфрасохтор ва фарҳанг дар дохили кишвар низ такон мебахшад.
Бо назардошти ҳамаи ин омилҳо, баргузории чунин ҳамоишҳо ба манфиати рушди устувор ва мавқеи стратегӣ намудани Тоҷикистон дар минтақа хизмат мекунад.
Мудири шӯъбаи тарҳрезии математикии Институти математикаи ба номи А. Ҷӯраеви АМИТ н.и.ф.м., Сафарзода Э.Ҳ.
19 сентябри соли равон дар Институти омузиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон семинари илмӣ-амалӣ дар мавзуи “Ҳолат ва дурнамои ҳамкориҳои Тоҷикистон бо Созмони ҳамкориҳои Шанхай” баргузор гардид.
Дар ибтидо сухани ифтитоҳӣ ба директори Институти омузиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ д.и.ф., профессор Ҳайдарзода Рустам Ҷӯра дода шуд. Ӯ зимни суханрониаш қайд намуд, ки иштироки фаъоли Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Созмони ҳамкории Шанхай ҳадафи таҳкими муносибатҳои неки ҳамсоягӣ, равобити боэътимод ва дӯстона дар байни давлатҳои аъзо ва нозири созмони мазкур, инчунин таъмини амнияту оромӣ ва рушди устувори иқтисодӣ дар минтақаро пайгирӣ мекунад. Тоҷикистон ҷонибдори тақвияти беш аз пеши нақши Созмони ҳамкории Шанхай дар тавсеаи робитаҳои иқтисодӣ, татбиқи лоиҳаҳои зербиноӣ, ҳамкорӣ дар ҳифзи муҳити зист ва густариши муколамаи фарҳангӣ ба нафъи ҳамгироии минтақавӣ аст. Дар поёни суханронии хеш ӯ ба кори семинари илмӣ-амалӣ барор хост.
Баъдан ходими пешбари илмии Институт, номзади илмҳои фалсафа Давлиёрова Сафаргул дар мавзуи “Ҳолат ва дурнамои ҳамкориҳои Тоҷикистон бо Созмони ҳамкориҳои Шанхай” маърузаи илмӣ намуд ва таъкид кард,ки Созмони ҳамкориҳои Шанхай як иттиҳодияи бисёрҷанбаест, ки фаъолияташ ба таъмини амният ва нигоҳдории сулҳу субот дар фазои васеъи АвруОсиё, муқовимат бо чолишҳо ва таҳдидҳои нав, таҳкими ҳамкориҳои тиҷоратӣ, иқтисодӣ, фарҳангӣ, гуманитарӣ нигаронида шудааст. СҲШ созмони байни тамаддуниест, ки имкони бархӯрди тамаддунҳоро дар минтақаи масъулияти онҳо баробар мекунад. Созмони ҳамкории Шанхай (СҲШ) яке аз созмонҳои бонуфузи байналмилалии минтақаве мебошад, ки дар сиёсатгузориҳои олами муосир нақш ва таъсири махсус дорад.
Дар охири семинари илмӣ-амалӣ як баҳси судманд бо иштироки ходимони илмии Институти омузиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ баргузор гашт.
19 сентябри соли равон дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо ибтикори Институти забон ва адабиёти ба номи А.Рӯдакии АМИТ бахшида ба рӯзи Рӯдакӣ Конференсияи илмӣ-назариявӣ зери унвони «Устод Рӯдакӣ – бунёдгузори фарҳанг, адабиёт ва забони тоҷикӣ» баргузор гардид.
Дар кори конфронс ноибони президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Саломиён Муҳаммаддовуд, Мирзораҳимзода Акобир ва олимону кормандони муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ иштирок ва суханронӣ намуданд.
Ба кори конфронс директори Институти забон ва адабиёти ба номи Абуабдуллоҳи Рӯдакии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Шарифзода Фарангис ҳусни оғоз бахишда, таъкид дошт, ки воқеан ҳам устод Абуабдуллоҳи Рӯдакӣ дар таърихи адабиёти форсу тоҷик саҳми беандоза гузошта, то замони мо мероси гаронбаҳояш дастраси дӯстдорону ҳаводорони шеъру адаб гардидааст. Шуҳрати шоирии Абуабдуллоҳ Ҷаъфар ибни Муҳаммад Рӯдакӣ (860-941) ва рӯзгору осори ӯ, ҳунару хислату сифоти ӯ дар тазкираву ашъори адабиёти беш аз ҳазорсолаи мо таърифу тавсиф шудааст.
Дар идома зикр гардид, ки Рӯдакиро бартарии шоирони Арабу Аҷам, ифтихори шоирони ҷаҳон, устоди шоирон, соҳибқирони шоирӣ, Одамушшуаро, наводири фалакӣ, нодираи рӯзгор, ҳакими Хуросон, шоири муфлиқ, мутриби фоиқ хондаанд. Ҳамаи инҳо сифатҳои олитарини шеъру шоирӣ мебошанд, ки бо асос бар онҳо Рӯдакиро метавон шоири бузурги ҳама давру замон хонд.
19 сентябри соли равон бо ташаббуси Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар толори меҳмонхонаи Кангурти шаҳри Душанбе бо иштироки олимони Точикистон ва Чин Форуми заминшиносии Осиёи Марказӣ – 2024 баргузор гардид.
Дар кори форум президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, Ма Чжунгпин директори илмии Маркази Созмони ҳамкории Чину Шанхай оид ба илмҳои заминшиносӣ, муовини аввали Вазири саноат ва технологияҳои нав Қурбонзода Исоҷон Ятим, муовини Вазири энергетика Худобахш Шарифа, муовини раиси Кумитаи меъморӣ ва сохтмони назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин намудани Файзуллозода Н.Қ. Илҳомҷон Оймуҳаммадзода сардори Саридораи геологияи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар роҳбарону кормандони ниҳодҳои илмии ҳарду кишвар иштирок ва суханронӣ намуданд.
Ба кори Форум президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ, Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ҳусни оғоз бахшида, ҳузури меҳмононро ба Ҷумҳурии Тоҷикистон хайрамақдам гуфта, барои иштирокашон дар ин форуми байналмилалӣ, ки ба яке аз самтҳои муҳимтарини таҳқиқоти илмии Академияи милли илмҳо Тоҷикистон – геология бахшида шудааст, изҳори ташаккурӣ намуданд.
Таъкид гардид, ки Рушди илм дар Ҷумҳурии Тоҷикистон яке аз самтҳои афзалиятноки миллӣ ва стратегии мамлакат дониста шуда, то имрӯз зиёда аз 200 ҳуҷҷати меъёрии ҳуқуқии муҳим вобаста ба соҳаи илм қабул шудааст, ки барои пешравии илми ватанӣ, маблағгузории таҳқиқоти илмӣ, беҳтар шудани заминаи моддию техникии муассисаҳои илмӣ мусоидат намуда истодааст.
Вобаста ба ин ниҳодҳои илмии кишвар дар партави сиёсати хирадмандона ва илмпарваронаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба дастовардҳои назарраси илмӣ ноил гардида, Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар арсаи байналмилалӣ муаррифӣ менамоянд.
Бояд тазаккур дод, ки яке аз бахшҳои форуми мазкур ба масъалаи мубрами рӯз – тағйирёбии иқлим бахшида шудааст. Шумо заминшиносон, ҳамчун мутахассисони соҳа, хуб дарк менамоед, ки тағйирёбии иқлим боиси афзоиши офатҳои табиӣ мегардад.
Дар ин росто бояд гуфт, ки Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар арсаи олам ҳамчун роҳбари ташаббускор ва нақшгузор дар ҳалли мушкилоти глобалӣ оид ба обу иқлим эътироф гардидаанд.
Панҷ ташаббуси Роҳбари давлат дар соҳаи обу иқлим нуфузи Тоҷикистонро дар арсаи байналмилалӣ баланд бардошта, ифтихормандии миллати тоҷик аст. Дар идома олимони Тоҷикистон ва Чин суханронӣ намуда, доир ба рушди соҳаи геология ва заминшиносӣ маъруза намуданд.
19 сентябри соли равон дар толори меҳмонхонаи Румии шаҳри Душанбе бо ибтикори Маркази рушди инноватсинонии илм ва технологияҳои нави Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Конференсияи минтақавии «Ояндаи сабз дар бахши таъмини гармӣ тавассути насосҳои геотермалии гармдиҳии заминӣ: ҳамкориҳои илмӣ ва саноатӣ миёни Тоҷикистон, Ҷопон ва ҷомеаи ҷаҳонӣ» дар доираи лоиҳаи муштаракӣ Маркази рушди инноватсинонии илм ва технологияҳои нави АМИТ ва Донишгоҳи Акитаи Ҷопон iTAG-SATREPS - «Таҳияи низоми истифодаи нерӯи гармии ғайрикарбонӣ бо истифода аз манбаи гармии замин» баргузор гардид.
Дар кори конфронс ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Амонзода Илҳом Темур, Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷопон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷаноби Тошиҳиро АИКИ, ҷаноби Имаи Сейджу (JICA), профессори Донишгоҳи Акита Фумиаки Инагаки иштирок ва суханронӣ намуданд.
Ба кори конфронс ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Амонзода Илҳом Темур ҳусни оғоз бахшида, таъкид доштанд, ки Маркази рушди инноватсинонии илм ва технологияҳои нави Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон сар карда аз соли 2019 бо донишгоҳи Акитаи Ҷопон ҳамкориро ба роҳ монда барои таҳқиқоти муштарак замина фароҳам оварданд.
Таъкид гардид, ки олимони Донишгоҳ ва Марказ барои дар сатхи зарурӣ ба рох мондан ва ҷоннок намудани ҳамкориҳо бо барномаи байналмилалии Ҷопон «Шарики тадқиқоти илмӣ ва технология барои рушди устувор» (SATREPS) лоиҳа пешниҳод намуда, ғолиби озмун гардиданд.
Ҳадафи ин пажӯҳиш саҳм гузоштан дар муътадилсозии минтақави ва муқовимат ба гармшавии глобалӣ тавассути беҳбуди вазъи энергияи барқароршаванда ва эҷоди ҷойҳои корӣ дар Тоҷикистон бо назардошти захираҳои фаровони обҳои зеризаминӣ дар Тоҷикистон, ки тафовути шадиди ҳароратро дороанд, мебошад. Дар идома олимони Ҷопон ва Тоҷикистон доир ба ин лоиҳа маърӯза намуданд.
Иштироки Илҳом Мирсаидзода дар чорабинии паҳлӯӣ "Нақши ҷомеаи байналмилалӣ дар коҳиши хатари марбут ба иншоотњои меросӣ дар Осиёи Марказӣ" дар ҳошияи 68-умин ҷаласаи Конфронси Генералии АБНА
Иштироки Илҳом Мирсаидзода дар чорабинии паҳлӯӣ "Нақши ҷомеаи байналмилалӣ дар коҳиши хатари марбут ба иншоотњои меросӣ дар Осиёи Марказӣ" дар ҳошияи 68-умин ҷаласаи Конфронси Генералии АБНА
Директори Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиологӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, Илҳом Мирсаидзода, дар чорабинии паҳлӯӣ бо мавзӯи "Нақши ҷомеаи байналмилалӣ дар коҳиши хатари марбут ба иншоотњои меросӣ дар Осиёи Марказӣ", ки 16 сентябри соли 2024 дар доираи 68-умин ҷаласаи Конфронси Генералии Агентии байналмилалии нерӯи атомӣ баргузор гардид, иштирок намуд.
Дар маърӯзаи худ, Илњом Мирсаидзода аҳамияти корҳои солимгардониро, ки дар ҳамкорӣ бо Федератсияи Россия анҷом дода шудаанд, қайд кард. Ӯ зикр намуд, ки ин кӯшишҳо саҳми муҳим дар таъмини амнияти экологӣ ва радиатсионӣ дар иншоотњои меросӣ, ки хатари эҳтимолӣ барои саломатии аҳолӣ ва муҳити зист дар Осиёи Марказӣ доранд, мебошанд.
Ҳамчунин, дар ҷараёни суханронии худ, Илњом Мирсаидзода дар бораи ҳамкориҳои идомадор бо шарикони байналмилалӣ дар соҳаи коҳиши хатарҳои радиатсионӣ ва солимгардонии минтақаҳое, ки аз барномаҳои ҳастаии қаблӣ таъсир дидаанд, маълумот дод. Ӯ ба Федератсияи Россия барои дастгирии техникӣ ва молиявӣ, ки ба таври назаррас бехатарии радиатсиониро дар як қатор объектҳои муҳими меросӣ дар Тоҷикистон беҳтар намуд, миннатдорӣ изҳор намуд.
Ин чорабинии паҳлӯӣ, коршиносони байналмилалӣ ва намояндагони кишварҳои мухталифро гирд овард, ки онҳо тадбирҳои ҷорӣ ва ояндаро барои коҳиши хатарҳои марбут ба иншоотњои меросӣ, инчунин роҳҳои беҳтар намудани ҳамоҳангии кӯшишҳои ҷомеаи байналмилалӣ барои ҳалли ин мушкилотро муҳокима карданд.
ДАР ҲОШИЯИ МУЛОҚОТИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ЭМОМАЛӢ РАҲМОН ДАР МУЛОҚОТИ САРОНИ КИШВАРҲОИ ОСИЁИ МАРКАЗӢ БО КАНСЛЕРИ ФЕДЕРАТИВИИ ОЛМОН ОЛАФ ШОЛТС
17 сентябри соли 2024 дар шаҳри Остонаи Ҷумҳурии Қазоқистон нишасти дуюми сарони давлатҳои Осиёи Марказӣ ва Олмон баргузор гардид. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Нишасти дуюми сарони давлатҳои Осиёи Марказӣ ва Олмон дар Форуми иқтисодӣ иштирок ва суханронӣ намуданд. Зимни вохӯрӣ бо сарони давлатҳо самтҳои минбаъдаи ҳамкории судманди кишварҳои Осиёи Марказӣ бо Олмон мавриди баррасӣ ва муҳокима қарор дода шуд.
Лозим ба ёдоварист, ки муносибатҳои сиёсию иқтисодии Тоҷикистону Олмон аз барқарор гардидани равобити дипломатӣ пас аз ба даст овардани Истиқлолияти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соли 1992 оғоз ёфтаанд. Яке аз марҳалаҳои муҳими ҳамкориҳо имзои як ёддошти тафоҳум миёни Тоҷикистон ва Олмон дар соли 1992 мебошад, ки он заминаи устуворро дар рушди муносибатҳои минбаъда гузошт. Ин меморандум доираи васеи ҳамкориҳо, аз ҷумла дар бахшҳои иқтисодӣ, фарҳангӣ, маориф ва тиҷоратро инъикос менамояд.
Дар замони муосир таъмини амну субот дар минтақа ва ҷаҳон яке аз масъалахои мубрам мебошад. Дар чунин нишастҳо пеш аз ҳама барқарор намудан ва густариши ҳамкориҳои тиҷоратию иқтисодӣ ва сармоягузории кишварҳо нақши муҳим дорад. Зимни мулоқот ва суханронӣ дар Форуми иктисодии давлатҳои Осиёи Марказӣ ва Олмон Сарвари давлат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон изҳори умедворӣ намуданд, ки натиҷаҳои нишасти дуюми сарони давлатҳои ОсиёиМарказӣ ва Олмон барои боз ҳам мустаҳкам шудани муносибатҳои ҳамкорӣ ба нафъи мардумони кишварҳо мусоидат хоҳад намуд. Махсусан кайд гардид, ки истихроҷу коркарди маъданҳо, бахусус элементҳои нодири он ва густариши ҳамкории дуҷониба дар соҳаҳои саноату кишоварзӣ, содироти маҳсулоти ин бахшҳо аз Тоҷикистон ба Олмон самтҳои ояндадор мебошад. Дар навбати худ Канслери Олмон Олаф Шолтс зикр намуд, ки Олмон ба ҳамкорӣ бо Тоҷикистон дар бахшҳои энергетика, аз ҷумла гидроэнергетика ва дигар манбаъҳои неруи “сабз”, саноати кӯҳӣ, ҳифзи муҳити зист ва дар масоили амниятӣ манфиатдор мебошад. Дар ин раванд саҳми Ҷамъияти олмонии ҳамкории байналмилалӣ (GIZ) ва Бонки олмонии рушд (KfW) дар татбиқи ҳадафҳои стратеги миллии кишвари мо таъкид гардида, ҷонибҳо оид ба идомаи ҳамкории босамар дар соҳаҳои иқтисоду тиҷорат, саноат, гидроэнергетика, энергияи офтобӣ ва бодӣ, нақлиёт ва кишоварзӣ изҳори ҳавасмандӣ намуданд.
Зимни суханронӣ Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо итминон иброз доштанд, ки форум ба рушди ҳамкории кишварҳои минтақа ва Олмон, бахусус тавассути иқдомоти муштарак ҷиҳати истифодаи захираҳо ва иқтидори кишварҳои Осиёи Марказӣ ва имконоти молиявию технологии Олмон, мусоидат хоҳад кард. Дар ин раванд ҳайати Тоҷикистон дар ин нишаст бо намояндагони доираҳои иқтисодӣ ва тиҷоратии Олмон дурнамои густариши равобити дуҷониба дар бахшҳои иқтисод, тиҷорат ва сармоягузориро баррасӣ намуданд. Таъкид гардид, ки Тоҷикистон ба рақамикунонӣ ва рушди инноватсионӣ афзалият дода, барои сармоягузорӣ дар ин соҳаҳо имтиёзҳо ва заминаҳои мусоид фароҳам овардааст. Инчунин татбиқи лоиҳаҳо дар соҳаҳои саноати сабук ва хӯрокворӣ, истеҳсоли масолеҳи сохтмонӣ, дорусозӣ, кишоварзӣ, бонкдорӣ, инчунин маорифу тандурустӣ аз самтҳои дигари афзалиятнок барои кишвари мо арзёбӣгардид.
Ҷонибҳо омодагии худро барои ҳамкорӣ ва табодули таҷриба изҳор намуда, ҳамчунин татбиқи лоиҳаҳои имконпазири тиҷоратии муштаракро мавриди муҳокима карор доданд. Ҳар ду ҷониб изҳори умедворӣ карданд, ки робитаҳои иқтисодӣ ва ҳамкориҳои мутақобилан судманд дар оянда низ таҳким меёбанд. Дар фарҷоми ин нишаст Эъломияи муштараки Сарони давлатҳои Осиёи Марказӣ ва Олмон қабул гардид.
Боиси қайд аст, ки ҳамкориҳои дипломатии Тоҷикистону Олмон бо ба эътибор гирифтани чанд омили асосӣ барои рушди минбаъда низ саҳми назаррас дорад. Яъне, Олмон аз ҷиҳати иқтисодӣ шарики муҳими иқтисодӣ барои бисёре аз кишварҳост ва Тоҷикистон низ дар ин маврид истисно нест. Олмон метавонад сармоягузорӣ, навовариҳои технологӣ ва кӯмак дар рушди инфрасохторро пешниҳод кунад. Аллакай мисолҳое оварда метавонем, ки ширкатҳои олмонӣ дар Тоҷикистон дар бахшҳое чун сохтмон ва энергетика фаъолият мекунанд. Имкониятҳои вусъат додани ин хамкорӣ хеле васеъ мебошад. Дар соҳаи рушди тиҷорат ҳаҷми муомилоти мол миёни ду кишвар дар солҳои охир афзоиш ёфта истодааст. Олмон ба манобеъи Тоҷикистон, аз қабили маъдан ва сангҳои қиматбаҳо таваҷҷӯҳ дорад ва Тоҷикистон метавонад аз фановариҳо ва таҷҳизоти олмонӣ баҳра барад. Вусъат додани муносибатҳои тиҷоратӣ ва беҳтар намудани таъминоти моддию техникӣ метавонад ба афзоиши савдои тарафайн мусоидат намояд.
Олмон ба унвони як бозингари муҳим дар Иттиҳоди Аврупо метавонад дар густариши равобит миёни Тоҷикистон ва Иттиҳоди Аврупо кӯмак намояд. Омилҳои асосии рушди бомуваффақият нигоҳ доштани муносибатҳои устувори сиёсӣ, густариши ҳамкориҳои иқтисодӣ ва таҳкими ҳамкориҳои башардӯстона хоҳанд буд. Албатта, бояд манфиатҳои геополитикӣ ва минтақавиро қайд кард, зеро дар шароити чолишҳои муосир, аз қабили тағйири иқлим, амният ва мубориза бо терроризм, ҳамкории ду кишвар метавонад як ҷузъи муҳими суботи минтақа гардад.
Ба андешаи мо баргузории форуми мазкур ва иштироки хайати Тоҷикистон дар нишасти сарони кишварҳои Осиёи Марказӣ ва Олмон бешубҳа метавонад дар густариши муносибатҳои гунугунҷабҳаи кишвари мо бо Олмон нақши калидӣ дошта бошад:
1. Муносибатҳои дипломатӣ: Иштирок дар ин ҳамоиш ба сарони давлатҳо имкон медиҳад, ки равобити дипломатии байни кишварҳоро таҳким бахшанд ва масъалаҳои муҳими ҳамкориро баррасӣ кунанд.
2. Имкониятҳои ҳамкориҳои иқтисодӣ: Ҳамоиш метавонад як минбари баррасӣ ва бастани созишномаҳо оид ба ҳамкориҳои иқтисодӣ байни кишварҳо, инчунин ҷалби сармоя ва рушди муносибатҳои тиҷоратӣ бошад.
3. Ҳамкорӣ дар соҳаи амният: Саммит метавонад барои баррасии талошҳои муштарак дар мубориза бо терроризм, ҷиноятҳои фаромиллӣ ва дигар таҳдидҳои амниятӣ бошад.
Мубодилаи таҷриба дар самти маориф ва илм: Иштирок дар ин ҳамоиш ба сарони давлатҳо имкон медиҳад, ки дар бораи ҷанбаҳои гуногуни сиёсати иҷтимоии ҳукумат, рушди иқтисодӣ ва дигар соҳаҳо табодули таҷриба ва интиқоли донишро фароҳам оваранд.
Ҳамин тариқ, ширкат дар нишасти сарони кишварҳои Осиёи Марказӣ ва Олмон барои густариши ҳамкорӣ ва ҳамдигарфаҳмии кишварҳо ва баррасии масъалаҳои муҳим боз як қадами муҳим мебошад. Ҷумҳурии Тоҷикистон омода аст, дар ҳалли мушкилоти рӯзафзуни замони муосир, аз ҷумла тағйирёбии иқлим, гармшавии бесобиқа, хушксолиҳои пай дар пай, афзоиши офатҳои табиӣ, коҳиши захираҳои об ва озуқа, инчунин, таъмини беҳдошт ва сиҳатии омма саҳми худро гузорад ва баҳри татбиқи ҳадафҳои созандаи аҳли башар талош варзида, дар ҳалли масъалаҳои глобалӣ ташаббускор бошад.
Юсуфӣ Фарзона - ходими хурди илмии шуъбаи Аврупо Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон
Сомонаҳои интернетии истифодашуда:
1. https://president.tj/event/news/47600 санаи муроҷиат 17.09.2024
2. https://khovar.tj/.../prezidenti-um-urii-to-ikiston.../санаи муроҷиат 17.09.2024
Хатмкунандагони зинаи магистратура бо ихтисоси "Радиоэкология" соҳиби дипломи аъло гаштанд
Истиқлолу озодӣ ба он мусоидат намуд, ки дар баробари дагар соҳаҳо соҳаи илму маориф низ ба пешравии назаррас ноил бигардад. Дар баробари ин барои беҳтар намудани сатҳу сифат ва рушди ин ё он соҳа дар доираи мутахассисони ҷавобгу ба талаботи замон боиси он гашт, ки дар донишгоҳу донишкадаҳо ва муассисаҳои илмии мамлакат ихтисосҳои нав таъсис дода шавад.
Соли 2021 дар пойгоҳи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, масхусан дар Агентии амнияти ХБРЯ-и АМИТ зинаи магистратура бо ихтисоси "Радиоэкология" таъсис ёфта, аввалин довталабони худро қабул намуд. Дар соли 2023, 5-нафар магистрант рисолаи номзадӣ ҳимоя намуда, соҳиби дипломи мутахассиси ин ришта гаштанд.
Радиоэкология яке аз соҳаҳои навтаъсис буда, мигратсияи радионуклидҳоро дар биосфера ва таъсири онро дар организмҳои зинда ва муҳити зистро меомӯзанд.
Соли 2024 бошад дар Агентии амнияти ХБРЯ-и АМИТ зинаи магистратураро бо ихтисоси "Радиоэкология", таҳти роҳбарии илмии таҷрибадору увондор 9 нафар магистрантон, аз ҷумла 4 нафар кормандони Агентии амнияти ХБРЯ-и АМИТ рисолаи номзадӣ ҳимоя намуданд, ки 2 нафарашон соҳиби дипломи аъло гаштанд.
Муминов Сафаралӣ яке хатмкунандагони фаъоли зинаи магистратура бо ихтисоси "Радиоэкология" мебошад, ки бо дипломи аъло сарфароз гардидааст. Номбурда фаоълияти худро дар Агентии амнияти ХБРЯ-и АМИТ низ мувафаққона пеш мебарад.
Таъсиси зинаи магистратура бо ихтисоси "Радиоэкология" яке аз дастовардҳои АМИТ маҳсуб ёфта, аз сиёсати созанда ва маорифпарваронаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон сарчашма мегирад.
18 сентябри соли равон мулоқоти президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо ҳайати мутахассисони Хитой бо роҳбарии Чжу Лисин – муовини раиси ҷамъияти геологии Хитой баргузор гардид.
Зимни мулоқот ҷонибҳо оид ба пешбурди кор дар самтҳои геология сейсмология мубодилаи афкор намуда, ҳамзамон барои таъсиси Маркази Сейсмологӣ ба стандартҳои ҷаҳонӣ мутобиқ дар назди Институти геология, сохтмони ба заминҷунбӣ тобовар ва сейсмология пешниҳодҳои мукаммалу саривақтӣ масъалагузорӣ карда шуд.
Ҳамзамон барои дар Шуроҳои дисертатсионии ҳарду давлат ҳимояҳои илмӣ аспирантону докторантон ба роҳ мондан, ҳамкориҳои тарафайни олимону аспирантону докторантон дар самтҳои геология сейсмология ва умуман баланд бардоштани илм, омода намудани мутахассисони соҳибтаҷриба гуфтушунидҳо баргузор гашт.
Дар анҷом ба ҳайати меҳмонон аз ҷониби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахзода Қобилҷон Хушвахт туҳфаҳои хотиравӣ тақдим карда шуд.
