Ваҳдати миллӣ яке аз муҳимтарин арзишҳои ҳар кишвар ва ҳар миллат мебошад, ки заминаи устувории сиёсӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии он ба шумор меравад. Тоҷикистон дар тӯли таърих бо мушкилот ва бӯҳронҳои зиёде рӯ ба рӯ шудааст, ки танҳо тавассути ваҳдати миллӣ ва ҳамдилии мардуми он метавонад осоиш ва пешрафтро таъмин намояд.
Ваҳдати миллӣ маънои ягонагӣ, ҳамбастагӣ ва ҳамкории тамоми қишрҳои ҷомеа барои расидан ба ҳадафҳои умумӣ мебошад. Бе ваҳдат сулҳу субот ва рушди устувор имконнопазир аст. Ваҳдат кафили рушд ва бақои ҳар давлат аст.
Дар солҳои 1990-ум Тоҷикистон бо ҷанги шаҳрвандӣ рӯ ба рӯ шуд, ки боиси талафоти зиёд ва харобӣ гардид. Аммо имзои Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ дар 27 июни соли 1997 дар Маскав, ки бо номи «Созишномаи сулҳ» маъруф аст, марҳилаи навро дар таърихи кишвар боз намуд. Ин созишнома заминаи ваҳдати миллӣ ва сулҳро дар кишвар гузошт.
Бо шарофати Рӯзи Ваҳдати миллӣ дар кишварамон чорабиниҳои гуногуни фарҳангӣ, маросимҳо ва ҷашнҳои ҷамъиятӣ, ки гуногунии қавмӣ ва ваҳдати кишварро таъкид мекунанд, зинда мегардад. Одамон аз минтақаҳо ва қишрҳои гуногуни ҷомеа барои иштирок дар чорабиниҳои анъанавӣ ва фарщанги намоишгоҳҳое, ки санъат, ҳунар ва таомҳои Тоҷикистонро намоиш медиҳанд, ҷамъ меоянд. Ин рӯзест, ки ифтихори миллӣ эҳсос мешавад ва рӯҳияи ваҳдат ҳукмфармост. Ин ҷанбаи таълимӣ барои тарбияи ҳисси ҳувияти миллӣ ва эҳтиром ба гуногунрангӣ дар байни насли ҷавон муҳим аст. Он ёдраскунандаи устувории халқи тоҷик дар рафъи мушкилот ва талош барои ояндаи муштараки сулҳу шукуфоӣ мебошад. Ин рӯз арзишҳои таҳаммулпазирӣ, ҳамдигарфаҳмӣ ва ҳамкории байни тамоми табақаҳои ҷомеаро, новобаста аз фарқиятҳои этникӣ ё динӣ, тақвият медиҳад.
Ваҳдати миллӣ сарфи назар аз пайдоиши гуногуни этникӣ, фарҳангӣ, динӣ ва сиёсии миллатҳо маънои дӯстӣ ва ҳамбастагии шаҳрвандони кишварро дорад. Идеяи он аст, ки сарфи назар аз фарқиятҳо, одамон метавонанд дар зери шахсияти умумӣ ҳамчун шаҳрвандони як миллат муттаҳид шаванд. Ноил шудан ба Ваҳдати миллӣ аксар вақт ташвиқи фарогирӣ, ҳамдигарфаҳмӣ байни гурӯҳҳои гуногун, пешбурди адолати иҷтимоӣ ва ҳимояи арзишҳо ва принсипҳои умумиро дар бар мегирад, ки аз фарқиятҳои инфиродӣ берунанд. Омилҳое, ки ба Ваҳдати миллӣ мусоидат мекунанд, инҳоянд: Шахсияти умумӣ: ҳисси қавии мансубият ба миллат ва ифтихор аз таърих, фарҳанг ва дастовардҳои он. Эҳтиром ба гуногунрангӣ: эътироф ва эҳтироми гуногунии фарҳангҳо, забонҳо, динҳо ва анъанаҳои дохили миллат. Ҳуқуқҳои баробар ва адолат: Кафолат додани он, ки ҳамаи шаҳрвандон тибқи қонун ҳуқуқҳои баробар доранд ва новобаста аз миллати онҳо ба имкониятҳо дастрасӣ доранд.
Ваҳдати миллӣ ҳамчун заминаи асосии сулҳ ва субот дар ҷомеа нақши ҳалкунанда мебозад. Он имконият медиҳад, ки мардум дар якҷоягӣ бо мақсади рушди кишвар ва ҳифзи манфиатҳои миллии худ фаъолият намоянд.
Бо барқарории сулҳ ва ваҳдати миллӣ Тоҷикистон тавонист, ки ба рушди соҳаҳои иқтисод, иҷтимо ва фарҳангӣ даст ёбад. Субот ва оромӣ барои ҷалби сармоягузорӣ ва рушд заминаи мусоид фароҳам овард.
Вахдат — беҳтарин неъмат, ҳаёти инсон, орзуву армон, таҳкими давлат, наҷоти миллат, рушди тоҷикон, нумуи даврон, ҳастии инсон дар ҳар замину замон аст.
Ваҳдат ва сулҳи умумибашарии Тоҷикистон ҷонибдории мамлакатҳои ҳамзамони берунмарзӣ мавқе ва мақоми онро дар миқёси ҷаҳон овозадор менамояд. Имрӯз иттифоқ ва ҳамдилии халқи тоҷик мавриди омузиши Созмони Миллали Муттаҳид ва бисер ташкилотҳои олам гардидаасг. Худшиносӣ ва худогоҳии миллӣ гӯё пандест аз гузаштаи дуру пешрафти маънавиёти кишвар. Танҳо бо роҳи ваҳдат, якдигарфаҳмӣ истиқлоли кишварро муҳофизату пойдор ва ягонагии мардумро устувор карда метавонем.
Танҳо дар сурати ваҳдат душвориҳо ва монеаҳо паси сар мешаванд, рӯзгори мардум ру ба беҳбудӣ меорад, кишвари азизамон ба шоҳроҳи пешрафту тараққиёт рӯ меорад. Ба ақидаи Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон «Ҳар касе, ки ниҳоле сабзонда бошад, медонад. дарахт соле як маротиба ҳосил медихад. Аммо ниҳоле низ ҳаст, ки ҳамеша меваи ширин ба бор меорад. Мо меваи ширину сабзонидаамонро чашидем, ҷомеаи мо аз он баҳравар гардид, мо ҳаргиз роҳ намедиҳем, ки дигар теша ба решаи он расад».
Он дарахте, ки Президентамон ба сулху вахдат ташбех додаанд, имрӯзҳо меваҳои ширину бисёре ба самар оварда истодааст, ки бо онҳо мо, тоҷикон фахр месозем. Муносибати нави давлатӣ, сиёсати соҳибистиқлол гардидани Тоҷикистон, сохтмони роҳҳои нави дохилию берунӣ ва ба хориҷии кишвар баромадани тоҷиконро ба миён гузошт. Хақиқатан Ваҳдати миллӣ шукуфоии Ватан аст, зеро дар давлате. ки сулҳу амонӣ ва дӯстӣ ҳукмфармосг, он давлат рӯз то рӯз гӯл-гӯл мешукуфад, иқтисодиёташ тадриҷан меафзояд, ҳам аз ҷиҳати сиёсӣ ва ҳам аз ҷиҳати фарҳангӣ пеш меравад.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар яке аз суханрониҳояшон чунин қайд карданд: «Ҳар касе, ки ниҳоле сабзонда бошад, медонад, ки дарахт соле як маротиба ҳосил медиҳад. Аммо, ниҳоле низ вуҷуд дорад, ки ҳамеша меваи ширин ба бор меоварад. Мо алакай меваи ширин аз дарахти сабзондаамон чашидем, ҷомеаи мо аз он баҳравар гардид, мо ҳаргиз роҳ намедиҳем, ки тешае ба решаи он расад».
Дар воқеъ, Ваҳдати миллӣ дар пешравию ободии мамлакат нерӯю суръати баланд мебахшад ва ҳар як фарди соҳибхирад аз доштани ин неъмати бебаҳо ифтихор мекунад, зеро медонад, ки то вақте дар Ватани азизамон Сулҳу ваҳдат ҳукмфармо аст, ҳеҷ кас наметавонд ҳуқуқ ва озодии миллати тоҷикро халалдор созад.
Ҳифзи ваҳдати миллӣ вазифаи ҳар фарди Тоҷикистон, махсусан ҷавонон мебошад. Нақши наслҳои оянда дар нигоҳ доштани сулҳ ва пешбурди давлат муҳим аст.
Ваҳдати миллӣ – кафили сулҳу осоиш ва рушди кишвар мебошад. Таҷрибаи Тоҷикистон нишон дод, ки бе ваҳдат наметавон ба ҳадафҳои давлатдорӣ ва рушд даст ёфт. Ҳифз ва таҳкими ваҳдати миллӣ вазифаи муҳими ҳар фарди кишвар аст.
Раҳимзода Алишер Орзу директори Институти математикаи ба номи А.Ҷӯраеви Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон
