
“Шоҳнома”-и ҳаким Абулқосими Фирдавсӣ (934-1020) бидуни шак шоҳкори забони модарӣ ва ҳамосаи бузурги миллии мобарои ҳамаи замонҳост. Дар ин асари безавол, ки воқеан номаи асолати забон ва таъриху фарҳанги мо аз рӯзгори қадим аст, номи забони модарии мо ба чанд гуна: “порсӣ”, “порсии дарӣ”, “дарӣ”... ёд шудааст, ки ҳамаи ин номҳо бо ҳам пайванди амиқи ботинӣ доранд ва муродифи ҳамдигар дониста мешаванд.
Дар баробари ин, яке аз номҳои ҷолиби забони модарӣ, ки дар “Шоҳнома”-и Фирдавсӣ зикр гардидааст ва дар осори дигари назму насри пеш ва баъди таълифи он ба мушоҳида намерасад, “забони хусравӣ” ёд шудани номи забони мост.
Аслан калимаи асили форсии тоҷикии “хусравӣ” (аз исми “хусрав” бо афзудани пасванди -ӣ) дар “Шоҳнома” доираи корбурди зиёд дорад ва дар ин шоҳкор ғолибан ба маънии шоҳона, шоистаи шоҳ ва марбуту мансуб ба шоҳ корбаст шудааст. Масалан, Фирдавсӣ дар достони “Дидани Исфандёр бародари худ Фаршедвардро” теғи ҳиндӣ дар даст ба аспи шоҳона нишастани Исфандёрро чунин ба риштаи тасвир кашидааст:
Бар он бораи хусравӣ барнишаст,
Яке теғи ҳиндӣ гирифта ба даст.
Чунонки ба мушоҳида мерасад, дар мисраи аввали байти мазкур ибораи “бораи хусравӣ” ба маънии аспи шоҳона ё аспи шоистаи шоҳкорбаст шудааст.
Ё дар байти зер ибораи “чеҳраи хусравӣ” ба маънии чеҳраи мақбулу писандидаи шоҳона омадааст:
Чу он чеҳраи хусравӣдидаме,
Аз он номдорон бипурсидаме.
Ин вожа дар “Шоҳнома” ҳамчунин ба ҳамин маъниҳои ёдшуда дар ибораҳои “афсари хусравӣ”, “дебаи хусравӣ”, “миғфари хусравӣ”, “ҷомаи хусравӣ” ва ғ. ба кор рафтааст.
Дар “Шоҳнома” ин вожа дар намунаи байти зер ба маънии сабзу хуррам ва зебову мақбул ҳам истифода шудааст:
Бурун омад аз гулшани хусравӣ,
Биёрост ороиши ҷодувӣ.
Аммо, шоистаи таъкид аст, ки дар “Шоҳнома”-и Фирдавсӣ калимаи “хусравӣ” ба сифати забон ва муродифи вожаи “дарӣ” ҳам ба кор рафтааст, ки ҷолиб ва қобили мулоҳиза арзёбӣмешавад. Масалан, Фирдавсӣ зимни баёни матлаби рафтани Искандар ба дарёи Ховар ва ба замини Ҳабаш аз панҷзабон ёд кардааст, ки яке аз ин забонҳо забони хусравист:
Зи шаҳри Бараҳман ба ҷое расид,
Яке бекарон жарфдарё бидид.
Ба сони занон мард пӯшида рӯй,
Ҳамерафт бо ҷомаву рангу бӯй.
Забонҳо на тозию на паҳлавӣ,
На чинӣ, на туркию на хусравӣ.
Дар ин намунаи ёдшуда бидуни шак “забони хусравӣ” ба маънии забони дарӣ мебошад, ки ба сифти забони ҷудогона дар баробари забонҳои тозӣ, яъне арабӣ, паҳлавӣ, яъне порсии миёна ва чинию туркӣ номбар шудааст.
Воқеан, забони дарӣ, ки ба қавли донишманди маъруфи Афғонистон, доктор Ҷовид “аввалин талиаи он дар каронаҳои уфуқи Балху Бухоро партавафшонӣ доштааст”, рӯзгоре “забони дарборӣ, расмӣ, кишварӣ гардид ва замоне фаро расид, ки барои тамоми сулолаҳои Осиёи Миёна (аз ҳар тираву таборе, ки будаанд) ва ҳамчунин аз ақсои Ҳинд то Рум забони муштараку умумии тамоми ин навоҳӣ, яъне Lingue France (лингва франка) шуд”.
Ёдоварӣ мебояд, ки дар шинохти маънӣ ва решаи худи истилоҳи “дарӣ” ҳам то ба имрӯз андешаи ягона, ки аз ҷониби аксари муҳаққиқони забоншинос пазируфта шуда бошад, мавҷуд нест. Дар шинохти решаи истилоҳи “дарӣ” ҳоло асосан чор нуқтаи назар вуҷуд дорад:
якум, истилоҳи “дарӣ”аз вожаи “дара”ба миён омадааст. Ҷонибдорони ин нуқтаи назар ба он андешаанд, ки забони дарӣ гӯё нахуст дар кӯҳу дараҳои байни Балху Ҳирот мавҷуд буд. Ин забон дар оғоз ба сифати забони музофот дар баробари забони расмии шаҳрҳо истифода мешуд, ки баъдан дар раванди рушди марказҳои иқтисодию фарҳангӣ то ба дараҷаи забони фаҳмои ҳамагон тараққӣ намуд, вале номи худро дарӣ нигоҳ дошт.
Дар «Бурҳони қотеъ» ҳам дар хусуси аз вожаи “дара”ба миён омадани истилоҳи “дарӣ”ишора рафтааст: «ва мансуб ба дарраро ҳам гӯянд, ҳамчу кабки дарӣ ва ин ба эътибори хушхонӣ ҳам метавонад буда бошад, зеро ки беҳтарин луғоти форсӣ забони дарист»;
дувум, ин истилоҳ аз вожаи маъмулии “дар”, “дарвоза”, яъне «дарвозаи пойтахт» ба миён омадааст;
севум, дар баъзе манобеъ вожаи “дарӣ”мухаффафи вожаи “тахорӣ” дониста шудааст, яъне вожаи taxārīтадриҷан ба шакли taxarī ва сипас ба сурати txarīдаромада, баъдан аз сабаби доштани махраҷи муштарак «tx» ба «d» табдил шуда, вожаи darī пайдо шудааст.
Вале ин андеша чандон эътимодбахш ба назар намерасад. Зеро бархе аз муаллифони осори қадимтарини илмии форсии тоҷикӣ, аз ҷумла Абурайҳони Берунӣ аз забони дарӣ ва забони тахорӣ ба сифати ду забони мустақил, ки дар ҷавори ҳамдигар вуҷуд доштанд, ёд кардааст;
чорум, ин истилоҳ аз вожаи паҳлавии “дар”, ба маънии дарбор ва пойтахт падид омадааст.
Аксари муҳаққиқон ҳамин нуқтаи назари чорумро таъйид мекунанд ва ба пиндори мо низ ҳамин маънии вожаи “дарӣ”, ки муродифи “хусравӣ” дониста мешавад, ба ҳақиқат созгорӣ дорад. Воқеан бо номи зебову хушоянди “хусравӣ” ёд шудани забони модарӣ дар “Шоҳнома” бегумон ба таърихи пурифтихори шоҳону хусравони Аҷам ва дарбори онон алоқаманд мебошад.
Гузашта аз ин, худи “Шоҳнома” дар ин шоҳкор дар панҷ маврид “номаи хусравон” зикр гардидааст, ки ҳам вожаи “Шоҳнома”, яъне беҳтарин нома ё номаи шоҳон ва ҳам ибораи “номаи хусравон” бо забони хусравӣ ба маънии забони шоҳону хусравон ва дарию дарборӣ пайванди бунёдию усулӣ доранд.
Дар маҷмуъ, метавон ба натиҷа расид, ки дар “Шоҳнома”-и Фирдавсӣ ёдкарди “хусравӣ” ба сифати забони алоҳида дар баробари забонҳои маъмули он рӯзгор ба маънии забони дарист ва ба ҳамин маънӣ дар ин шоҳкор корбаст шудани он андешаи аксари муҳаққиқонро дар бобати аз рӯзгори қадим забони шоҳону хусравон ва аҳли дарбор будани забони дарӣ комилан таъйид менамояд.
Ҳасани СУЛТОН, узви вобастаи АМИТ
рӯзномаи “Ҷумҳурият”, 6 феврали соли 2025,
№ 29 (25 144)
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
Навид
Categories
14 марти соли равон дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо иштироки муовини якуми Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон Маликшоҳ Неъматзода ҳамоиши ҳизбӣ таҳти унвони “Ҳамсояги нек ҳадафи Пешвои миллат” оид ба кушодашавии сарҳади Тоҷикистону Қирғизистон баргузор гардид.
Нахуст, ба кори ҳамоиш президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ҳусни оғоз бахшид.
Дар идома муовини якуми Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон Маликшо Неъматзода зимни суханронии хеш таъкид дошт, ки ташабусҳои сулҳофаронаи Президенти маҳбубу мардумии мамлакат, Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар таҳким бахшидани амнияти минтақавию ҷаҳонӣ ва робитаҳои дӯстии мардумони кишварҳо беназир мебошад. Барқарор намудани муносибатҳои некӯҳамсоягӣ ва шарикии Тоҷикистон, кушодани гузаргоҳҳо байни ду кишвари ҳамсоя, инчунин густариши муносибатҳо дар бахшу самтҳои мухталиф барои рушди бемайлони Тоҷикистону Қирғизистон нақши муассир ва мусбат хоҳад гузошт. Ҳамзамон муносибатҳои некӯҳамсоягӣ дӯстӣ ва бародарии мардуми ҳарду кишварро таҳким бахшида, як қадами созанда барои ҳамзистии осоишта мебошад.
Дар идома президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт суханронӣ намуда, оид ба қаҳрамониҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмрмалӣ Раҳмон ибрози ақида намуда, қад намуданд, ки таҷрибаи сулҳофарию сиёсатмадорӣ ва давлатдории Президенти муҳтарамамонро сиёсатмадорони сатҳи байналмилалӣ омӯхта баҳои баланд додаанд. Ҳамин аст, ки дар ҳамоишҳои сатҳи байналмилалӣ Президенти мамлакатамон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон садрнишин буда, мақому манзалати хос дорад. Масъалагузориҳои байналмилалии Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар самти илму иқлим об аз ҷониби созмонҳои бонуфуз дастгирӣ ёфтан ҳам исботи гуфтаҳои волост. Дар баланд бардоштани обрӯву нуфузи миллату давлатамон саҳми бузургу бесобиқаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмрмалӣ Раҳмон ниҳоят бузург аст, ки боиси аҳсану офарин аст.
Дар идома директори Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ ва мудири Шуъбаи иттиҳоди давлатҳои мустақили институти зикршуда Зафар Саидзодаву муовини раиси КИИ “Хирадмандон” Қурбонова Ширин баромад намуда, аз таърихи давлатдориамон ва қаҳрамониҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар бораи давлатсозиву сулҳпарварӣ, сиёсатмадорӣ ва ҷоннисориҳои ин марди бузурги арсаи таърих дар пешрафту шукуфоии давлатамон кушодани роҳҳои сулҳу ваҳдат бо давлатҳои ҳамсоя аз ҷумла Ҷумҳурии Қирғизистон суханронӣ намуданду ба қаҳрамониву сулҳофарии ин марди Худо аҳсан хонданд.
Имрӯз, 14 - уми марти соли равон дар Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи АМИТ бо ташаббуси шуъбаи фалсафаи фарҳанг дар мавзуи “Наврӯз - рамзи эҳёи табиат ва ташаккули фарҳанги ахлоқӣ-зебоипарастӣ” семинари илмӣ-назариявӣ баргузор гадид.
Нахуст, муовини директори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ, доктори илмҳои фалсафа, профессор Хуршед Зиёӣ суханронӣ карда, изҳор дошт, ки ҷашни Наврӯз падидаи бузурги фарҳангии тоҷикон мебошад, ки дар тӯли таърихи беш аз 7 ҳазор сол тавонистааст, ки пойдору ҷовидон бимонад ва ҳамчунин дар осори назмиву насрии миллати тоҷик нақши боризи худро гузорад. Хушбахтона, бо шарофти истиқлоли кишвар ва сиёсати хирадмандонаи Пешвои муаззами миллат ҷашни Наврӯз дар кишвар расман ҷашн гирифта мешавад ва бо талошу кушишҳои Пешвои миллат ҷашни Наврӯз ҷашни байналмилалӣ гардид.
Дар идомаи семинар Н.Раҳматуллоев (Назри Яздон) номзади илмҳои фалсафа, ходими пешбари илмии шуъбаи фалсафаи фарҳанги ИФСҲ дар мавзуи “Наврӯзи ҷовидона – ободкору фараҳбол” баромад карда, аз ҷумла изҳор дошт, ки Наврӯз ҳам ормон аст, ҳам арзиш аст, аз назари мубрам будани ваҳдати миллӣ дар гузашта, аммо хусусан дар имрӯзи рӯзгори мо шоҳсутуни тамаддуни ориёнӣ аст. Наврӯз натанҳо барои Тоҷикистон хосияти баракатбори ваҳдатсозӣ дорад, балки барои тамоми қавмҳои табори ориёӣ ҳамин гуна ваҳдатсоз аст. Гузашта аз ин ба сабаби ҷаҳонӣ эълон шудани Наврӯз ин ҷашни зебоӣ, ободкорӣ, баҳамоварандаи ҳама гуна инсон сарфи назар аз дину ҳизбу рангу нажоду... ваҳдатсози тамоми ҷаҳон хоҳад шуд.
Мавсуф пешниҳод кард, ки унвони Наврӯз дар шароити бархурди тамадунҳо чунин бошад; “Навруз намоди сулҳи башарӣ” ин пешниҳод ҳам чолиби таваҷҷуҳ аст, ки армуғонҳои дастрас ба монанди футболкаҳо бо нишони Наврӯзи Тоҷикистон зиёд пешниҳод шавад.
Ҳамзамон, ходими илмии шуъбаи фалсафаи фарҳанги ИФСҲ Зоҳири Сайфулло дар мавзуи “Нақш ва ҷойгоҳи Наврӯз дар осори классикии тоҷику форс” баромад кард ва номбурда қайд кард, ки то имрӯз ба таври бояду шояд ҷойгоҳ ва аносири Наврӯз дар адабиёти классик таҳқиқу пажуҳиш нагардидааст. Бояд атрофи ин нукта жарф андедишаву пажуҳиш карда шавад, ки заминагузории адабиёти классики тоҷик маҳз Наврӯз аст ва дар ин росто адабиёти классики тоҷику форс меросбари маънавии Наврӯз маҳсуб меёбад.
Унвонҷӯи шуъбаи фалсафаи фарҳанги ИФСҲ Садаф Ҷангибековна низ дар мавзуи “Вижагириҳои фалсафаи Наврӯз дар таҳаввули ҳаёти иҷтимоии инсоният” баромад карда, тазккур дод, ки Наврӯз барномарезиҳои зиндагии инсонро дуруст карда, инсонро ба зиндагии шоиста даъват мекунад ва Наврӯз инсонҳоро ба ҳам васл мекунад.
14 март Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Дабири кулли Созмони ҳамкории Шанхай Нурлан Ермекбаевро ба ҳузур пазируфтанд.
Дар мулоқот ҳамкории бисёрҷонибаи давлатҳои аъзои Созмони ҳамкории Шанхай баррасӣ шуд.
Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз фаъолияти пурсамари Созмон давоми 24 сол ва ҳамкории кишварҳои аъзо изҳори қаноатмандӣ намуданд.
Таъкид гардид, ки “Тоҷикистон аз раванди навсозии ҳамаҷонибаи Созмони ҳамкории Шанхай, ки бо қарори сарони давлатҳои аъзо оғоз ёфтааст, фаъолона дастгирӣ менамояд.
Ба рушди ҳамкории кишварҳои аъзо дар соҳаҳои тиҷорат, иқтисод, молия ва бонкӣ таваҷҷуҳи зиёд зоҳир гардид.
Масъалаҳои таъмини амну субот, мубориза бо терроризму экстремизм, сепаратизм, ҷинояткории созмонёфтаи фаромилӣ ва афзоиши таҳдиду хатарҳо ба минтақа аз мавзуъҳои муҳими суҳбат буд.
Ҳамчунин оид ба татбиқи Стратегияи рушди иқтисодии Созмони ҳамкории Шанхай то соли 2030 ва аҳамияту афзалияти ташкили Маркази зидди маводи мухаддири СҲШ дар шаҳри Душанбе табодули афкор сурат гирифт.
Дар иҷлосия аввалин шуда, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ савганд ёд карда, дигар вакилон аз рӯи тартиби шумораи ҳавзаҳо ин маросимро ба ҷо оварданд.
Дар иҷлосия аввалин шуда, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ савганд ёд карда, дигар вакилон аз рӯи тартиби шумораи ҳавзаҳо ин маросимро ба ҷо оварданд.
@RustamEmomali
Пас аз анҷоми музокирот муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва муҳтарам Садир Жапаров дар назди намояндагони васоити ахбори омма бо изҳорот суханронӣ карданд.
Сарони ду давлат ба натиҷаҳои музокироти расмӣ баҳои баланд дода, аз ҷумла изҳор доштанд, ки аз пагоҳ, 14 марти соли 2025 хатсайрҳои ҳавоӣ миёни Тоҷикистону Қирғизистон бозкушоӣ мешавад. Фардо ширкати Сомонэйри Тоҷикистон нахустин парвози худро дар масири Душанбе-Бишкек-Душанбе анҷом медиҳад.
Матни изҳороти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон:
Ташаккур, муҳтарам Садир Нургожаевич.
Муҳтарам намояндагони воситаҳои ахбори омма,
Хонумон ва ҷанобон!
Қабл аз ҳама, мехоҳам бори дигар ба Президенти Ҷумҳурии Қирғизистон муҳтарам Садир Нургожаевич барои даъват, меҳмоннавозии анъанавӣ ва истиқболи самимӣ изҳори сипос намоям.
Мулоқоту музокироти имрӯза дар фазои созанда ва дар рӯҳияи ҳамдигарфаҳмию ҳамсоягии нек баргузор гардиданд.
Мо ба таври муфассал маҷмуи масъалаҳои марбут ба муносибатҳои байнидавлатии Тоҷикистон ва Қирғизистонро баррасӣ намудем.
Мо, тавре Садир Нургожаевич таъкид намуданд, ба аҳду созишҳои муҳим даст ёфтем.
Ин, пеш аз ҳама, имзои санади таърихӣ – Шартнома оид ба сарҳади давлатӣ мебошад.
Ҳамчунин дигар санадҳои дуҷониба қабул шуданд, ки заминаи ҳуқуқии ҳамкории ҷонибҳоро комилтар мекунанд.
Дар гуфтушунидҳо мо афзалиятҳои ҳамкории муштаракро дар ояндаи наздик муайян карда, бар аҳамияти идомаи муколамаҳои мунтазами сиёсӣ дар сатҳҳои олӣ ва баланд таъкид намудем.
Таваҷҷуҳи асосӣ ба татбиқи амалии тадбирҳо доир ба таҳкими бахши тиҷоратию иқтисодии шарикии мо нигаронида шуд. Тоҷикистон ва Қирғизистон дар ин самт имконоти бузург доранд.
Бо дарназардошти ин, мо аҳамияти фаъолтар намудани кори Комиссияи байниҳукуматӣ оид ба баррасии маҷмӯии масъалаҳои ҳамкории дуҷонибаро таъкид намудем ва ба мувофиқа расидем, ки онро ба Шӯрои байниҳукуматӣ табдил дода, ҳамраисони Шӯроро дар сатҳи сарвазирон таъин менамоем.
Мо бар он таъкид намудем, ки нахустин ҷаласаи он дар наздиктарин фурсат баргузор хоҳад шуд.
Мо ба вазорату идораҳои дахлдор супориш додем, ки барои афзоиши ҳаҷми гардиши молу маҳсулот ва дарёфти шеваҳои нави зиёд намудани номгӯйи маҳсулоти мубодилашаванда тадбирҳои зарурӣ андешанд.
Барои то ба 500 миллион доллари ИМА расонидани ҳаҷми гардиши мутақобили молу маҳсулот мувофиқа ба даст оварда шуд.
Дар ҷараёни гуфтушунид дурнамои рушди кооператсияи саноатӣ ҳамчун асоси рушди робитаҳои иқтисодии ду давлат дар оянда мавриди баррасӣ қарор дода шуд.
Мо пешниҳод намудем, ки таҷрибаи ташкили истеҳсолоти муштарак дар бахшҳои ояндадори саноат идома дода шавад.
Таъкид кардан ба маврид аст, ки дар айни замон дар Тоҷикистон беш аз 40 корхонаи муштараки Тоҷикистон ва Қирғизистон фаъолият доранд.
Мо ҳамчунин имконоти бузурги ҳамкории байниминтақавиро дар комплекси агросаноатӣ таъкид намудем.
Ба мувофиқа расидем, ки ҳамкории ду давлатро дар бахши гидроэнергетика густариш диҳем.
Дар ин самт татбиқи лоиҳаҳои минтақавӣ, пеш аз ҳама, КАСА-1000 аҳамияти муҳим дорад.
Мо қарор қабул намудем, ки Комиссияи муштараки хоҷагии об таъсис дода шавад.
Ҳамчунин масъалаҳои рушди ҳамкорӣ дар соҳаи нақлиёту коммуникатсия дар маркази таваҷҷуҳи мо қарор доштанд.
Мо бар аҳамияти истифодаи мутақобилан судманд аз имконоти транзитӣ-нақлиётии ҳамдигар бо мақсади таъмини рушди устувори иқтисодиёти ду кишвар ва дар маҷмуъ минтақа таъкид намудем.
Ба сохторҳои дахлдор супориш дода шуд, ки барои барқарорсозии хатсайрҳои ҳавоӣ байни ду кишвар, ҳамчунин хатсайри автобусҳо, аз ҷумла байни минтақаҳои наздисарҳадӣ тадбирҳои амалӣ андешанд.
Дар рафти гуфтушунид мо ба робитаҳои фарҳангию гуманитарӣ низ таваҷҷуҳ зоҳир карда, барои рушди ҳамкорӣ дар соҳаҳои илму маориф, фарҳанг, сайёҳӣ, сиёсати ҷавонон ва варзиш андешаҳои худро баён намудем.
Мо ҳамчунин хатару таҳдидҳои амниятиро баррасӣ карда, доир ба муборизаи муштарак бар зидди терроризму экстремизм, зуҳуроти радикализм, ҷиноятҳои муташаккили фаромилӣ, аз ҷумла киберҷиноятҳо ва гардиши ғайриқонунии маводи нашъаовар табодули афкор намудем.
Дар ин самт барои таҳкими ҳамоҳангии кори хадамоти махсус ва дигар идораҳои дахлдор ба мувофиқа расидем.
Кишварҳои мо таҷрибаи дастгирии ташаббусҳои ҳамдигарро дар доираи созмонҳои байналмилалӣ ва минтақавӣ идома медиҳанд.
Дар маҷмӯъ натиҷаҳои гуфтушунидҳои имрӯза ба мо имкон медиҳанд, ки ба рушди муносибатҳои кишварҳоямон бо назари нек нигарем.
Имрӯз бо имзои Шартнома оид ба сарҳади Тоҷикистон ва Қирғизистон мо бо муҳтарам Садир Нургожаевич ба мувофиқа расидем, ки дар фурсати наздик Шартнома байни Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҷумҳурии Қирғизистон ва Ҷумҳурии Узбекистонро оид ба пайванди нуқтаҳои сарҳади давлатӣ имзо намоем. Имзои ин санадро мо дар доираи таҷлили ҷашни дарпешистодаи Наврӯзи байналмилалӣ дар шаҳри бостонии Хуҷанд ба нақша гирифтаем.
Ба мақсади идомаи муколамаи созандаи байнидавлатӣ ман бо камоли эҳтиром аз Президенти Ҷумҳурии Қирғизистон муҳтарам Садир Нургожаевич Жапаров даъват ба амал меоварам, ки дар фурсати барояшон муносиб ба Ҷумҳурии Тоҷикистон сафари ҷавобии давлатӣ анҷом диҳанд.
Аз таваҷҷуҳатон сипосгузорам.
12 марти соли равон дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бахшида ба 11- март Рӯзи матбуоти тоҷик маҳфили илмӣ-адабӣ “Хирад”- и Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон баргузор гардид.
Дар маҳфили навбатӣ китоби “Истиқлолият ва журналистикаи тоҷик”- и мудири кафедраи телевизион ва радиошунавонии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон Сангин Гулов рӯнамоӣ карда шуд.
Ба кори маҳфил ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Саломиён Муҳаммаддовуд ҳусни оғоз бахшид.
Дар идома президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар суханронии хеш ҳозиринро ба муносибати Рӯзи матбуоти тоҷик табрику таҳният хонда, таъкид дошт, ки таҷлили ҷашн ва арзишҳое, ки барои боло бурдани маърифати аҳли ҷомеа хизмат мекунанд, аз сиёсати Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон сарчашма мегирад. Бо баракати ин сиёсат ва Истиқлолияти давлатӣ ҳамасола дар кишварамон рӯзи 11 март Рӯзи матбуоти тоҷик – рӯзи нашри шумораи аввалини рӯзномаи “Бухорои шариф” аст, ҷашн гирифта мешавад.
Гуфта шуд, ки “Бухорои шариф” нахустин рӯзномаи тоҷикӣ дар Осиёи Миёна буда, ҳадафаш бедор кардани мардуми тоҷик дар роҳи худшиносиву худогоҳӣ буд. Ин танҳо ҷашни матбуотчиён нест, балки ҷашни ҳама аҳли ҷомеа мебошад. Таҷлили ин ҷашн як навъ эҳтиром ба аҳли қаламу сухан, ба аҳли фарҳангу адаб аст. Ин ҷашн бузургдошти хотира ва ёдоварии хизматҳои мондагору таърихии ҳама рӯзноманигорони ҷумҳурӣ мебошад. Зеро рӯзноманигорон сарбозони роҳи худшиносии миллат, солноманависи таърихи миллат ҳастанд. Маҳз рӯзноманигорон ҳастанд, ки моро новобаста, бо ҳама бурду бохтҳои ҷомеа, ба ояндаи нек умед мебахшанд.
Таъкид гардид, ки дар доираи маҳфили имрӯза китоби дотсент Сангин Гулов - устоди Донишгоҳи миллиро, ки 33 сол боз ба таълиму тарбияи рӯзноманигорони оянда машғул аст, бо номи “Истиқлолият ва журналистикаи тоҷик” рӯнамоӣ менамоем.
Ин китоб, ки маҷмуи мақолаҳо буда, аз 2 қисм иборат аст. Қисми аввал мақолаҳои солҳои охир навиштаи муаллифро дар бар гирифта, дар онҳо роҷеъ ба таҳаввули журналистикаи тоҷик дар замони муосир, фаъолияти расонаҳо дар пасманзари сиёсати Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, нақши ВАО дар муборизаҳои иттилотӣ ва таъмини амнияти иттилоотӣ сухан меравад.
Дар қисми дуввум муаллиф рӯйхати ҳама рисолаҳои илмии дар самти журналистика дар солҳои соҳибистиқлолӣ ҳимояшударо ҷой додааст, ки теъдоди онњо беш аз 100 адад мебошанд. Ин бахш дар шароити имрӯза барои муаррифии мактабҳои илмии журналистика, мубрамиву такрор нашудани мавзуъҳои илмии таҳқиқшаванда мусоидат мекунад. Бояд гуфт, ки маҷмуаи барои омўзгорону муҳаққиқони соҳаи журналистика пешбинӣ шудааст.
Зимни суханронии хеш мудири кафедраи телевизион ва радиошунавонии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон Сангин Гулов дар мавзуи “Нақши матбуоти тоҷик дар замони Истиқлолият суханронӣ намуда, доир ба рушду пешрафти матбуоти тоҷик ибрози андеша намуд.
Сипас, раиси Иттифоқи Журналистони Тоҷикистон Зинатуллоҳ Исмоилзода дар суханронии хеш ҳозиринро ба муносибати Рӯзи матбуоти тоҷик табрику таҳният хонда, доир ба таърихи таъсисёбии нашри шумораи аввалини рӯзномаи “Бухорои шариф” ва дигар паҳлуҳои он маъруза намуданд.
Инчунин, директори Академияи васоити ахбори омма Исматзода Саъдӣ Маҳдӣ, декани факултети журналистикаи Донишгоҳи миллии Тоҷикистон Ҳошимзода Бахтиёр Ҳошим ва сармуҳаррири ҳафтаномаи “Омӯзгор” суханронӣ намуда, доир ба мазмун ва муҳтавои китоби мазкур андешаҳои хешро баён намуданд.
Дар фарҷоми чорабинӣ як зумра аз журналистони муваффақ барои саҳми арзишманд гузоштан дар муаррифии илмӣ ватанӣ бахшида ба Рӯзи матбуоти тоҷик бо Ифтихорномаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон қадршиносӣ гардиданд.
Ҳамзамон ба муносибати Рӯзи матбуоти тоҷик президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо “Ифтихорнома”- и Иттифоқи журналистони Тоҷикистон қадршиносӣ гардид.
7 март Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар маҷмааи давлатии Кохи Борбад дар ҷамъомади тантанавӣ ба муносибати Рӯзи Модар иштирок ва суханронӣ намуданд.
7 март Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар маҷмааи давлатии Кохи Борбад дар ҷамъомади тантанавӣ ба муносибати Рӯзи Модар иштирок ва суханронӣ намуданд.
Роҳбари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бонувони кишварро ба муносибати Рӯзи Модар самимона шодбош гуфта, нақши зан-модари тоҷикро дар ҳифзи музаффариятҳои даврони соҳибистиқлолӣ ва таҳкими пояҳои давлатдории миллӣ бузургу беназир арзёбӣ намуданд.
Сарвари давлат зан-модарро рамзи оғози зиндагӣ, намунаи зебоиву меҳрубонӣ ва хуррамиву шукуфоии ҳаёти башар номиданд.
#ЭмомалӣРаҳмон #ЭмомалиРахмон #EmomaliRahmon #Тоҷикистон #Таджикистан #Tajikistan #Президент #President #Тоҷикон #Таджики #РӯзиМодарон #ДеньМатери #MothersDay
ИШТИРОКИ ПРЕЗИДЕНТИ АМИТ ДАР КОНФРОНСИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ "ЭМОМАЛӢ РАҲМОН ВА ДИПЛОМАТИЯИ ОБ: АЗ ҚАДАМИ АВВАЛ ТО ШАРОКАТИ ГЛОБАЛӢ"
/6 марти соли 2025 дар шаҳри Душанбе бо ибтикори Вазорати корҳои хориҷӣ ва Академияи идоракунии давлатии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Конфронси байналмилалӣ дар мавзуи “Эмомалӣ Раҳмон ва дипломатияи об: аз қадами аввал то шарокати глобалӣ” баргузор гардид.
Дар кори конфронс дар баробари дигар роҳбарони вазорату идораҳо президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт иштирок намуданд.
https://mfa.tj/.../konfronsi-bainalmilalii-emomali-rahmon...