Имрӯз (14.02.2024) дар толори АМИТ семинари илмӣ – амалии кафедраи фалсафа дар мавзуи “Артиши миллӣ сипари боэътимоди Ватан” баргузор гардид. Дар семинар масъалаҳои мубрам ва муҳим оид ба Артиши миллӣ баррасӣ гардид, ки барои боз ҳам баланд бардоштани ҳуввияти миллии ҷавонон заминаи мусоид фароҳам менамояд. Мавзуҳои матраҳшуда дар ин семинар яке аз масъалаҳои асосии ҷомеаи муосири Тоҷикистон ба шумор меравад.
Дар оғози семинар сухан ба полковники милитсия Холназар Назаров аз Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дода шуд. Мавсуф қайд намуданд, ки хизмат дар сафи Артиши миллӣ ва ҳифзи марзу буми Ватан вазифаи муқаддаси шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Ҳифзи Ватан уҳдадорӣ ва муқаддаси ҳар як шаҳрванд буданашро Сурқонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сатҳи олиии ҳуқуқӣ эълон мекунад. Тибқи моддаи 43 – юми Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон “Ҳифзи Ватан, ҳимояи манфиати давлат, таҳкими истиқлолият амният ва иқтидори мудофиавии он вазифаи муқаддаси шаҳрванд аст. Тартиби хизмати ҳарбиро қонун муайян мекунад”. Мо бояд дарк намоем, ки хизмати Ватан мактаби ҷавонмардист ва мо бояд дар ин мактаби шуҷоат мордонагӣ омӯзем.
Зимни суханронӣ Абдуллоева Ф. магистранти Институти таърих, бостонштносӣ ва мардумшиносии ба номи А. Дониш оид ба таърихи таъсиси Артиши миллӣ суханронӣ намуда, чунин баён намуданд, ки рӯзи 23 – юми феврали соли ҷорӣ аз таъсисёбии Артиши милли Ҷумҳурии Тоҷикистон 30 сол пур мешавад. Ҷумҳурии Тоҷикистон баъд аз пош хӯрдани Иттиҳоди Шӯравӣ яке аз аввалин давлатҳое буд, ки Артиши миллии худро таъсис дода, оромию осудагӣ ва амнияти кишварро фароҳам овард. Дар солҳои аввали таъсисёбӣ вазъият дар ин самт ниҳоят душвор буд. Дар қисмҳои ҳарбӣ шароит он қадар хуб ба чашм намерасид. Хушбахтона, имрӯз Артиши миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳама мушкилиҳоро паси сар намуда, ба сӯйи қуллаҳои баланд ҳаракат карда истодааст. Дар тӯли 30 соли фаъолият сохторҳои гуногуни ҳарбӣ ба бисёр дастовардҳои назаррас ноил гадид, ки онро дар чанд ҷумла дарҷ кардан ғайриимкон аст. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ин самт назари махсус зоҳир намуда, рушди Қувваҳои Мусаллаҳро пояи асосии давлатдорӣ меҳисобад.
Дар атрофи ин мавзуҳо дар хотима мудири кафедраи фалсафаи Раёсати АМИТ д.и.ф. Мирзоев Ғ.Ҷ., Сардори Раёсати магистратура, аспирантура ва ва доктарантураи PhD Азизхонова Рухшона ва инчунин доктарантони PhD-и Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинов Раҳимов Раҳимҷон ва магистрант Назаров Алиакбар суханронӣ намуда, фикру ақидаҳои худро баён намуданд.
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
Навид
- 22 Ноя 24
Categories
Наворҳои видеоӣ
Суханронии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Конфронси байналмилалӣ оид ба «Тақвияти ҳамкории байналмилалӣ дар самти мубориза бо терроризм ва эҷоди механизмҳои самараноки амнияти сарҳадӣ – марҳалаи Кувайти Раванди Душанбе» 04.11.2
Муҳтарам Шайх Сабоҳ Ал-Холид Ал-Ҳамад Ал-Муборак Ас-Сабоҳ, Валиаҳди Давлати Кувайт,
Муҳтарам роҳбарони ҳайатҳо,
Хонумҳо ва ҷанобон!
Дар оғоз мехостам ба Давлати Кувайт ва Дафтари зиддитеррористии Созмони Милали Муттаҳид, ҳамчунин, дигар шарикони байналмилалӣ барои баргузории ин Конфронси муҳимми байналмилалӣ миннатдории худро изҳор намоям.
Аз номи ҳайати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамаи иштирокдорони ҳамоиши имрӯзаро хайрамақдам мегӯям.
Мо ба ҳайси мизбони “Раванди Душанбе оид ба мубориза ба терроризм ва маблағгузории он” аз иқдоми бори аввал берун аз Тоҷикистон баргузор гардидани конфронси навбатӣ дар доираи ин раванд истиқбол менамоем.
Марҳалаи кувайтии онро омили муассири тақвияти ҳамкории байналмилалӣ дар самти мубориза бо терроризм ва эҷоди механизмҳои самараноки сарҳадӣ медонем.
Шарикии мо дар ин замина намунаи масъулияти муштаракест, ки дар шароити имрӯзаи геосиёсӣ барои муқовимат ба терроризм бисёр зарур ва бамаврид аст.
Конфронси имрӯза ба миқёс ва таъсири Раванди Душанбе дар мубориза бо терроризм ва маблағгузории он тавсеаи бештар хоҳад бахшид.
Ин ҳамоиш, бешубҳа, ба ҳамоҳангӣ ва тақвияти ҳамкорӣ дар сатҳи байналмилалӣ, алалхусус миёни кишварҳо ва минтақаҳои Осиёи Марказӣ, Гурӯҳи кишварҳои арабӣ, Африқо ва Ассотсиатсияи давлатҳои Осиёи Ҷанубу Шарқӣ (АСЕАН) мусоидат менамояд.
Муҳтарам иштирокдорони ҳамоиш,
Тоҷикистон ҳамчун ташаббускори «Раванди Душанбе» бори дигар уҳдадориҳои худро дар ҳамкорӣ бо Созмони Милали Муттаҳид ва дигар шарикони байналмилалӣ тасдиқ мекунад.
Терроризм, ифротгароӣ ва зуҳуроти тундгароӣ имрӯз ба хатари глобалӣ мубаддал гардида, тамоми аҳли башарро ба ташвиш овардааст.
Паҳн кардани ғояҳои тундгароёна, барангехтани кинаву адоват ва низои мазҳабӣ дар ҷомеа, ҷалби ҷавонон барои содир намудани ҷиноятҳои террористӣ аслиҳаи воқеии созмонҳои террористиву ифротгаро гардидааст.
Онҳо зимни тақвияти фаъолияти худ бо истифода аз ин василаҳо мехоҳанд сохти ҷамъиятиву сиёсии ин ё он кишварро бо роҳи зӯроварӣ тағйир диҳанд.
Ин созмону гурӯҳҳо имрӯз зимни роҳандозии ҳадафҳои нопоки худ аз имконоти технологияҳои иттилоотии пешрафта низ фаровон истифода мебаранд.
Зарур аст, ки масъулону коршиносон ин мавзӯъро мавриди таваҷҷуҳ ва андешидани тадбирҳои муассир қарор диҳанд.
Барои пешгирӣ аз ифротгароӣ, хусусан дар байни ҷавонон зарурати роҳандозии иқдомҳои махсус ба миён омадааст.
Дар ин росто, барномаҳои таълимӣ ва лоиҳаҳои иҷтимоие, ки аз дастгирии имкониятҳои иқтисодӣ бархурдоранд ва метавонанд ба коҳиш додани хатари ифротгароӣ кумак кунанд, аз абзорҳои муҳим дар ин раванд ба шумор мераванд.
Дар баробари ин, бозомўзӣ дар самти фанновариҳои нав барои таҳкими иқтидори мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва хадамоти иктишофӣ тавассути омӯзиш ва дастгирии техникӣ нақши басо муассир хоҳад дошт.
Ҳозирини гиромӣ,
Мушкилоти амниятии имрӯза аз мо на танҳо азму иродаи қавӣ, балки қобилияти ҳамкорӣ дар сатҳи ҷаҳониро низ тақозо мекунад.
Танҳо тавассути ҳамкории васеъ ва ҳамоҳангшудаи байналмилалӣ мо метавонем дар мубориза бо терроризм ва таҳдидҳои он муваффақ бошем.
Вусъат пайдо кардани терроризм, ифротгароӣ, ҷиноятҳои муташаккили фаромиллӣ, қочоқи маводи мухаддир ва ҷиноятҳои киберӣ, чун пештара, ба амнияти байналмилалӣ таҳдид мекунад.
Вобаста ба ин, моро зарур аст, ки дар баробари мубориза бо ин таҳдидҳо, инчунин, ҳамоҳангии тадбирҳоямонро ҷиҳати таҳкими сулҳу субот ва амният тақвият бахшем.
Дар ин росто, табодули иттилоот ва таҷрибаи пешрафта нақши муҳим хоҳад дошт.
Тақвияти ҳамоҳангии амалиёт дар сатҳи минтақавӣ ва ҷаҳонӣ, эҷоди механизмҳои боэътимоди вокуниши фаврӣ ба хавфу таҳдидҳои амниятӣ ба муборизаи муштарак бо онҳо мусоидат хоҳанд кард.
Ба ин манзур Тоҷикистон ҷонибдори қабули Конвенсия оид ба мубориза бар зидди терроризми байналмилалӣ мебошад. Зарур медонем, ки раванди музокирот дар ин хусус ҳарчӣ зудтар ба итмом расад.
Дӯстони гиромӣ,
Гурӯҳҳои террористӣ ҷиҳати убури сарҳадот ва фарогир сохтани фаъолияти тахрибкоронаи худ мунтазам талош меварзанд.
Барои Тоҷикистон таъмин намудани ҳифзи боэътимоди сарҳади давлатӣ ва дарёфти имкониятҳо ҷиҳати таҳкими минбаъдаи он бениҳоят муҳим мебошад.
Ҷумҳурии Тоҷикистон барои тақвияти механизмҳои амнияти сарҳадӣ ҳамаи чораҳои заруриро роҳандозӣ карда истодааст.
Кишвари мо дар ҳамкорӣ бо шарикони худ барои эҷоди механизмҳое, ки ба пешгирӣ кардани қочоқи аслиҳа, маводи мухаддир ва маблағгузории терроризм мусоидат мекунанд, саҳм мегузорад.
Имрӯз беш аз пеш возеҳ аст, ки ҳеҷ кишвар ба танҳоӣ дар самти мубориза ба ин таҳдиду хатарҳо муваффақ нахоҳад буд.
Тоҷикистон дар хатти пеши муқовимат бо хатару таҳдидҳои муосир, аз қабили терроризму ифротгароӣ, тундгароӣ, муомилоти ғайриқонунии маводди мухаддир ва дигар зуҳуроти ҷинояткории муташаккили фаромарзӣ қарор дорад.
Аз ин лиҳоз, мо зарурати ҳамгироии талошҳоро дар арсаи байналмилалӣ хуб дарк мекунем.
Кишвари мо иштирокдори фаъоли муколамаи ҷаҳонӣ оид ба амният дар доираи созмонҳои байналмилалӣ ва минтақавӣ мебошад.
Қобили тазаккур аст, ки мо дар асоси таҷрибаи андӯхтаи худ дар мубориза бо хатару таҳдидҳои ҷаҳонӣ Стратегияи мубориза бо терроризм ва ифротгароиро барои солҳои 2021-2025 таҳия намуда, татбиқ карда истодаем.
Дар доираи амалисозии ин стратегия, Ҳукумати кишвари мо дар миёни дигар дастовардҳои назаррас, инчунин, дар самти беҳбуди механизми пешгирӣ аз ифротгароиву тундгароӣ ва баланд бардоштани нақши соҳаи маориф ва ҷомеаи шаҳрвандӣ дар ин раванд ба пешравӣ ноил гардидааст.
Муҳтарам иштирокдорони Конфронс,
“Раванди Душанбе” ҷиҳати мубориза бо терроризм, муколамаи ҳамаҷониба ва табодули таҷрибаҳои беҳтарин дар ин ҷода барои ҳамаи ҷонибҳои манфиатдор як заминаи муҳимми ҳамкориҳои глобалиро фароҳам овардааст.
Тоҷикистон дар оянда ҳам талошҳои худро дар ин самт идома дода, барои таъмини амният ва суботи фарогир ҳамкориҳои зичро бо шариконаш тақвият хоҳад бахшид.
Мусоидат ба таъмини сулҳу суботи пойдор ва ҳаёти осоишта дар паҳнои олам яке аз ҳадафҳои асосии сиёсати хориҷии давлати Тоҷикистон мебошад.
Пешниҳоди ман дар иҷлосияи 79-уми Маҷмаи умумии Созмони Милали Муттаҳид ҷиҳати қабули қатъномаи махсус оид ба эълон кардани «Даҳсолаи таҳкими сулҳ ба хотири наслҳои оянда» ҳамин ҳадафро пайгирӣ мекунад.
Мо ба дастгирии шарикони худ аз ин ташаббус умед мебандем.
Итминон дорем, ки марҳалаи кувайтии Конфронси “Раванди Душанбе” ба ҳарчи бештар фаъол гардидани талошҳои дастҷамъонаи мо дар соҳаи мубориза бо терроризм ва ифротгароӣ мусоидат хоҳад кард.
Дар хотимаи сухани худ мехоҳам идомаи бобарори барномаи кории конфронси имрӯзаро орзу намоям.
Аз таваҷҷуҳатон сипосгузорам.
04 ноябри соли равон дар ҳошияи баргузории конфронси илмӣ-назариявӣ бахшида ба 30-юмин солгарди қабули Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо ибтикори КИИ ҲХДТ "Хирадмандон"-и Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон баргузор гашт, кормандони илмии Институти омузиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ, аз ҷумла Ибрагимова М.,Содиқов С.,Махмедов М. ва Зуҳуров А. ба сафи ҲХДТ қабул шуданд ва минбаъд дар доираи ТИ ҲХДТ “Дипломат”-и Институти омузиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ таҳти роҳбарии директори Институт, роҳбари ТИ ҲХДТ “Дипломат”, доктори илмҳои фалсафа Ҳайдарзода Рустам Ҷӯра дар тарғибу ҳифзи арзишҳои Ҳизби Халқӣ Демократии Тоҷикистон бо сарварии Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон саҳмгузор хоҳанд буд.
Билетҳои ҳизбиро ба аъзои нави ҲХДТ дар шароити мутантан раиси ҲХДТ дар н-ҳияи Шоҳмансур муҳтарама Каримзода Нилуфар супориданд.
04 ноябри соли равон бо ташаббуси Кумитаи иҷроияи ибтидоии “Хирадмандон” – и Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бахшида ба 30 – юмин солгарди қабули Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва эълон намудани соли 2024 “Соли маърифати ҳуқуқӣ” таҳти унвони “Санади сарнавиштсоз ва рушди давлатдории миллӣ” Конференсияи илмӣ – назариявӣ баргузор када шуд.
Дар баргузории Конференсия Ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳуқуқ Ализода Зариф, мудири Шуъбаи масоили назарявии давлат ва ҳуқуқи муосири Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А. Баҳоваддинови АМИТ, доктори илмҳои ҳуқуқшиносӣ Бобоҷонзода Исрофил, Каримзода Нилуфар - раиси Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансур, Рафиқа Мусоева – собиқадори давлатӣ, академики Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Маҳмудзода Маҳкам, академики Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Кароматулло Олимов ва дигар олимону кормандони АМИТ ва ниҳодҳои дар тобеияти академиябуда иштирок намуданд.
Ба кори конфронс ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Саломиён Муҳаммаддовуд ҳусни оғоз бахшида, муҳтавои асосии конференсияро ба ҳозирин фаҳмонида, ҷамъомадагонро бахшида ба ин ҷашни бузурги дар пешистода 30 солагии Коститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон муборакбод гуфта суханро тибқи талаботи барнома ба маърӯзачиён вогузор намуд.
Баромадкунандагон, ки мутахассисони соҳаи ҳуқуқ ва иштирокчиёни бевоситаи давраи қабули Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон буданд, аз таърих ва баргузории чорабиниҳои рӯзҳои нахустини қабули конститутсия ёдовар шуда, баҳри дар амал татбиқ намудани конститутсияи мазкур ва Амру пешниҳодҳои Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои ба таври интихоботи умумихалқӣ қабули конститутсия ёдовар шуда, дарҷ намуданд, ки сабаби тенҷию ободӣ, осоиштагию суботи сиёсӣ, пешравию муваффақиятҳои давлатамон ҳама дар оқилию орифии Президенти мамлакатамон Эмомалӣ Раҳмон ва қабули конститутсияи амалкунандаамон аст.
Дар охири чорабинӣ як қатор ҷавонон, тибқи талаботи Оиннома ва Низомномаи ҲХДТ ба сафи ҲХДТ қабул карда ба онҳо Шаҳодатномаҳои ҳизбӣ тақдим карда шуд.
ТАҲЛИЛУ НАТИҶАГИРИИ ЛОИҲАҲОИ ИЛМИЮ ТАҲҚИҚОТИИ ШУРОИ ҲАМОҲАНГСОЗИИ КОРҲОИ ИЛМӢ-ТАҲҚИҚОТӢ
Аз 28 октябр соли 2024 таҳлилу натиҷагирии лоиҳаҳои илмию таҳқиқотии Шурои ҳамоҳангсозии корҳои илмӣ-таҳқиқотӣ (КИТ) дар соҳаи илмҳои табиӣ, техникӣ, тиббӣ, гуманитарӣ ва ҷамъиятӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз ҳисоби буҷети давлатӣ барои солҳои 2020-2024 маблағгузорӣ карда шудаанд дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон оғоз гардид. Аз 28 октябр то 1 ноябри соли 2024 ҳисоботилоиҳаҳои илмию таҳқиқотии Бахши илмҳои физикаву математика, химия, геологияю минералогия ва техникии Шурои ҳамоҳангсозии КИТ шунида шуд.
28-30 октябр соли 2024 ҳисоботи лоиҳаҳои муассисҳои АМИТ: Институти математикаи ба номи академик А.Ҷураев, Институти астрофизика, Институти физикаву техникаи ба номи С.У. Умаров, Институти химияи ба номи В.И. Никитин, Институти геология, сохтмони ба заминҷунбӣ тобовар ва сейсмология, Институти маъалаҳои об, гидроэнергетика ва экология, Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, ядроӣ ва радиатсионӣ, МИ «Хадамоти геофизикӣ», Маркази рушди инноватсионии илм ва технологияҳои нав, Маркази таҳқиқоти технологияҳои инноватсионӣ, МДИ «Маркази омӯзиши пиряхҳо» арзёбӣ карда шуданд.
31 октябр соли 2024 ҳисоботи лоиҳаҳои Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ, Донишгоҳи давлатии Кӯлоб ба номи А. Рӯдакӣ-и Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон, Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи А. Сино-и Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Донишгоҳи технологии Тоҷикистон-и Вазорати саноат ва технологияҳои нави Ҷумҳурии Тоҷикистон арзёбӣ карда шуданд.
01 ноябри соли 2024 лоиҳаҳои Институти илмӣ-тадқиқотиии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ва МД «Маркази илмию таҳқиқотии ҳифзи захираҳои об» арзёбӣ карда шуданд.
СИЁСӢ. НАҚШИ ПЕШВОИ МИЛЛАТ, МУҲТАРАМ ЭМОМАЛӢ РАҲМОН ДАР ДАСТЁБӢ БА ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКИИ ТОҶИКИСТОН
01 ноябри соли равон дар асоси дастуру ҳидоятҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ташаббуси президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт таҳти сарпарастии директори Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Ҳайдарзода Рустам Ҷӯра дар шаҳри Роғун хониши сиёсӣ дар мавзӯи “Нақши Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар дастёбӣ ба Истиқлолияти энергетикии Тоҷикистон” бахшида ба 16- ноябр “Рӯзи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон” баргузор гардид.
Дар оғоз роҳбари дастгоҳи НБО- Роғун суханронӣ намуда, ба президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт барои роҳандозӣ намудани чунин иқдому ташаббусҳои саривақтӣ изҳори миннатдорӣ баён намуданд.
Дар идома директори Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Ҳайдарзода Рустам Ҷӯра зимни суханронии хеш таъкид дошт, ки рушди соҳаи энергетика ба тарақиёти муназзами иқтисодии Тоҷикистон, хусусан, дар самти тадбиқи ҳадафи чоруми миллӣ – саноатикунонии босуръати кишвар нақши арзишманд мебозад. Ҳамин аст, ки бо азму талоши созандаи худ Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба сохтмони азими НБО- Роғун камари ҳиммат баста, барои дастёбӣ ба Истиқлолияти энергетикии Тоҷикистон чораҳои муассир меандешанд.
Таъкид гардид, ки пас аз пурра ба истифода ин неругоҳи бузурги аср имкон аст, ки дар кишвар даҳҳо корхонаи хурду бузурги саноатӣ бунёд ва ҳазорҳо ҷойҳои нави корӣ таъсис дода шавад. Дар ин замина Ҳукумати кишвар хосатан Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъмини истиқлолияти энергетикиро яке аз ҳадафҳои стратегии кишвар қарор дода, барои расидан ба он тамоми захираву имкониятҳоро сафарбар намудааст.
Сипас, раиси Шурои олимони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Субҳиддин Зиёев дар суханронии хеш таъкид дошт, ки воқеан ҳам расидан ба истиқлолияти энергетикӣ яке аз ҳадафҳои стратегие мебошад, ки маҳз бо азму иродаи бунёдкоронаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон сарчашма мегирад. Бояд гуфт, ки ҳамаи ин тадбирҳои созандаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба хотири рушду пешрафти соҳаҳои иқтисодии мамлакат, ноил гардидан ба истиқлолияти комили энергетикӣ ва таъмини зиндагии шоистаи халқи тоҷик равона гардидаанд.
Дар идома як қатор аз олимону мутахассисон доир ба корнамоиҳои Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар оғози сохтмони НБО- Роғун ва дастёбӣ ба Истиқлолияти энергетикии Тоҷикистон суханронӣ намуданд.
Таҳти ин унвон имрӯз дар назди муҷассамаи шоҳ Исмоили Сомонӣ дар шаҳри Роғун аксияи ҳизбии "Пешвои ман - ифтихори ман" ки аз ҷониби КИИ ҲХДТ "Хирадмандон"-и Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон,ТИ ҲХДТ “Дипломат”-и Институти омузиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ бо иштироки директори Институт, роҳбари ТИ ҲХДТ “Дипломат”, доктори илмҳои фалсафа Ҳайдарзода Рустам Ҷӯра гузаронида шуд.
Имрӯз (01.11.2024) дар асоси дастуру ҳидоятҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ташаббуси президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт таҳти сарпарастии директори Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Ҳайдарзода Рустам Ҷӯра кормандони раёсат ва 20 нафар олимони ҷавони Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупо дар доираи сафар ба шаҳри Роғун аз ҷараёни кор дар сохтмони бузурги аср НБО- Роғун дидан намуданд.
Дар ҷараёни боздид олимону кормандони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо рафти кор дар сарбанди неругоҳ ва дар идома аз толори мавҷудияти агрегатҳои неругоҳ боздид намуданд. Дар рафти боздид аз ҷониби роҳбаладон зикр гардид, ки сохтмони бузурги НБО- Роғун яке аз ҳадафҳои стратегие мебошад, ки барои пурра ба анҷом расонидани сохтмони он тамоми сокинони кишвар зери роҳбарии Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон камари ҳиммат бастаанд.
Дар идома олимону кормандон аз ҷараёни кор дар ҳама минтақаи НБО-Роғун дидан намуда, ба худ як таасуроте бардоштанд.
Даврони Истиқлолияти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба олимони тоҷик муяссар гардид, ки муаррифгарӣ илми тоҷик дар сатҳи байналмилалӣ бошанд. Ин дастоварди бузург ба олимони тоҷик шароит фароҳам овард, ки комёбиҳои илмии худро дар арсаи байналмилалӣ таҳлил ва баррасӣ намоянд. Аз ин лиҳоз, қайд намудан зарур аст, ки олимони Институти астрофизикаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон тули чанд соли охир барои боз ҳам рушд додани илми ватанӣ ҳамкориҳои судмандро бо муассисаҳои илмии хориҷи кишвар ба роҳ монда, бевосита кӯшиш менамоянд, ки муаррифгари илми тоҷик дар хориҷ бошанд.
Дар ин раванд, Қоҳирова Г.И., узви вобастаи АМИТ, д.и.ф.-м., роҳбари Шуъбаи ҷирмҳои байнисайёравии Институти астрофизикаи АМИТ барои вусъатбахшии ҳамкориҳои илмии дуҷониба аз ҷониби олимони расадхонаҳои пешбари Академияи илмҳои Ҷумҳурии Мардумии Чин: Расадхонаи Синзяни Академияи илмҳои ҶМЧ, Расадхонаи Кӯҳии Пурпурии Академияи илмҳои ҶМЧ, Расадхонаи Шанхайи АИ ҶМЧ ва Расадхонаҳои миллии астрономии АИ ҶМЧ дар ш. Пекин дар доираи барномаи CAS-ANSO Visiting Scholar Fellowship даъват гардид. Мувофиқи Амри Президенти АМИТ № 30001/23-439 аз 12 сентябри соли 2024, Қоҳирова Г.И. аз 11 то 25-уми октябри соли ҷорӣ ба Ҷумҳурии Мардумии Чин сафарбар карда шудааст.
Зимни оғози сафар дар Расадхонаи астрономии Синтзяни АИ ҶМЧ (ш.Урумчи) санаи 11 октябр Қоҳирова Г.И. дар мавзуъи «ASTRONOMY IN TAJIKISTAN: HISTORY, CURENT STATUS AND PROGRESS, CASE STUDY» баромад намуда, олимони Чин-ро бо таърихи ташаккули илми астрономия дар Тоҷикистон ва рушди он, дастовардҳои илмӣ дар замони муосир ва дурнамои ҳамкориҳои дуҷониба шинос намуд. Баромади мазкур мавриди таваҷҷӯҳи олимони расадхона зоҳир гардида, барои боз ҳам рушд ва тақвият додани ҳамкориҳои судманди илмӣ аз ҷониби олимон пешниҳодҳои ҷолиб баён гардиданд.
Мизи муддавар бо иштироки роҳбарон ва иҷрокунандагони лоиҳаи илмии муштараки Тоҷикистону Чин баргузор гардид, ки дар он масъалаҳои сари вакт амалӣ кардани лоиҳа баррасӣ гардиданд.
Аз санаи 13 октябр сафар дар ш. Нанкинг идома ёфт. Қайд намуданд ба маврид аст, ки корманд ва магистранти Институти астрофизикаи АМИТ Нормаҳмедов Н. дар Расадхонаи баландкӯҳӣ Пурпурӣ АИ ҶМЧ (ш.Нанкинг) таҳти омӯзиш қарор дорад ва у нахустин намояндаи Тоҷикистон дар ин ҷо мебошад. Дар раванди сафар Қоҳирова Г.И. дар ҳамҷоягӣ бо роҳбари илмии Нормаҳмедов Н. профессор Жантао Ли вохури баргузор намуда, натиҷаҳои кории гузашта ва оянда, инчунин фаъолияти Нормаҳмедов Н.-ро баррасӣ намуданд. Санҷиш нишон дод, ки Нормаҳмедов Н. бевосита дар давоми 5 моҳи омӯзиш бисёр нозукиҳои таҳлили тасвирҳои астрономиро омӯхта, инчунин кор бо барномаи махсуси ПИТОН-ро (Python) аз худ намудааст. Илова бар ин, Нормаҳмедов Н. донандаи забони англисӣ дар сатҳи аъло гардидааст. Пас аз санҷиш, Қоҳирова Г.И. санаи 17 октябр дар ҷаласаи илмии Расадхонаи Пурпур баромад намуда, бо дастовардҳои олимони Институти астрофизикаи АМИТ иштирокмандонро шинос намуд. Дар фарҷоми баромад бо олимони ин расадхона гуфтушунид намуда, як чанд масъалаву пешниҳодҳо мавриди баррасӣ қарор гирифтаанд. Санаи 18 октябр бо Президенти Расадхонаи баландкӯҳӣ Пурпурӣ АИ ҶМЧ профессор Чаньин Чжао вохури баргузор гардид, ки ҳангоми он ҷонибҳо хоҳиши вусъат бахшидани минбаъдаи ҳамкорӣ дар илм ва тайёр намудани кадрҳои баландихтисос тасдиқ намуданд.
Дар давоми сафар Қоҳирова Г.И., Жантао Ли, Нормаҳмедов Н. ва Хайкун Сюэ аз расадхонаи баландкӯҳӣ Пурпур ва расадхонаи Синху дидан намуданд, ки дар онҳо кормандони расадхонаҳо бо усулҳои пешкадамӣ мушоҳидаҳои астрономӣ ва коркарди маводҳо машғуланд.
Санаҳои 20-21 октябр сафар дар ш. Шанхай идома ёфт. Қоҳирова Г.И. санаи 21 октябр дар ҷаласаи илмии расадхонаи астрономии Шанхаӣ АИ ҶМЧ баромад намуда, бо ҳолати таҳқиқотҳои астрономии Тоҷикистон, аз ҷумла, бо таърихи таъсиси Институти астрофизика ва ташаккули илми астрономия дар Тоҷикистон, рушди илми астрономия, дастовардҳои илмии олимони Институти астрофизикаи АМИТ қаблӣ ва дар замони муосир, дурнамои ҳамкориҳои дуҷониба иштирокмандонро шинос намуд. Пас аз баромад бо олимони ин расадхона гуфтушунид намуда, як чанд масъалаву пешниҳодҳо мавриди баррасӣ қарор гирифтаанд. Кормандони илмии расадхонаи астрономии Шанхай мароқи худро оид ба ҳамкориҳои мушоҳидаҳои оптикӣ ва таҳқиқоти ҷирмҳои хурди Системаи Офтобӣ, аз ҷумла рақамикунонии пластинаҳои астрономӣ ва проблемаҳои ионосфера баён намуданд. Доир ба омодасозии мутахассисони ҷавон дар самти рақамикунониифотопластинкаҳои бойгонӣ изҳори назар карданд.
Ҳамчунинмулоқот бо ноиби директори расадхонаи Шанхай, профессор Чжэнҳонг Танг баргузор гардид, ки дар ҷараёни вохурӣ ҷонибҳо ҷонибдории худро барои васеъ ва таҳкимикардани ҳамкориҳои илмии Чин ва Тоҷикистон, аз ҷумла дар заминаи омодасозии кадрҳо тасдиқ намуд.
Санаҳои 22-24 октябр сафар дар ш. Пекин идома ёфт. Қоҳирова Г.И. санаи 22 октябр бо директори Расадхонаҳои миллии астрономии Академияи илмҳои Хитой дар ш. Пекин (NAOC), профессорЛию Чжифенгмулоқот баргузор намуд, ки дар ҷараёни вохурӣ ҷонибҳо ҷонибдории худро барои васеъ ва таҳкимикардани ҳамкориҳои илмии Чин ва Тоҷикистон, аз ҷумла дар заминаи шабакаҳои мушоҳидаҳои метеорҳо, мушоҳидаҳои оптикии ҷирмҳои хурди Системаи Офтобӣ, омодасозии кадрҳо ва ғайра тасдиқ намуданд.
Санаи 23 октябр Қоҳирова Г.И. дар ҷаласаи илмии Расадхонаҳои миллии астрономии Академияи илмҳои Хитой дар ш. Пекин баромад намуда, бо ҳолати таҳқиқотҳои астрономии Тоҷикистон, аз ҷумла, бо таърихи таъсиси Институти астрофизика ва ташаккули илми астрономия дар Тоҷикистон, рушди илми астрономия, дастовардҳои илмии олимони Институти астрофизикаи АМИТ қаблӣ ва дар замони муосир, дурнамои ҳамкориҳои дуҷониба иштирокмандонро шинос намуд. Пас аз баромад бо олимони ин расадхона гуфтушунид намуда, як чанд масъалаву пешниҳодҳо мавриди баррасӣ қарор гирифтаанд.
Рузи 24 октябр аз фаъолияти расадхонаи мазкур, ки дорои радиотелескопи калонтарин дар ҷаҳон мебошад, Қоҳирова Г.И. шиносоӣ кард ва оид ба роҳ мондани мушоҳидаҳои радиогӣ дар Тоҷикистон бо мутахассисон гуфтугузор намуд.
Хулоса: сафари мазкур барои ҳамкориҳои оянда хеле муфид буда, мароқи олимони Чин нисбат ба илми астрофизикаи тоҷик зиёд гардид. Як зумра пешниҳодҳои арзишманд, фоиданок, пурмазнун ва умедвор баҳри муносибатҳои илмӣ ва дар самти тайёр кардани кадрҳои ҷавон таҳти баррасӣ ва амалӣ қарор мегиранд.
Дар фарҷоми ҳисобот Қоҳирова Г.И., ҳамчун аъзои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва коршиноси пешбари Институти астрофизикаи АМИТ, аз дастгирии ҳамешагии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мусоидати Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Раёсати он дар рушди илми ватанӣ ва таҳкими робитаҳои хориҷӣ изҳори сипос менамояд.