
Экспедитсияи байналмиллалии илмӣ дар ВМКБ барои таҳлил ва арзёбии тағйирёбии дарозмуддати иқлим дар ҳавзаи кӯли Ховаркӯл (Қаракӯл), пиряхи №3 Дар
Экспедитсияи мазкур бо ҳадафи мониторинги солонаи пиряхи №3, омӯзиши ҳолати динамикии он, гирфтани намунаи ях (мағзаи ях — керн) аз қабатҳои дохилии пирях, андозагирии ғафсии ях, таҳлили ҳарорати дохилии пирях, ҷамъоварии намунаҳои об барои таҳлили изотопӣ, инчунин муайян намудани синну соли моренаҳо амалӣ карда шуд.
Тадқиқоти мазкур ҷиҳати дар амал татбиқ намудани “Даҳсолаи амал барои илмҳои криосфера, солҳои 2025-2034” дар доираи лоиҳаи илмӣ-тадқиқотии байналмилалии “PAMIR” баргузор гардид, ки ҳамкории муассисаҳои илмии Швейтсария ва Тоҷикистонро дар бар мегирад. Дар ин лоиҳа Маркази омӯзиши пиряхҳои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон шарики асосии тадқиқот мебошад.
Ҷараёни корҳои саҳроӣ
Бо иштироки гурӯҳи байналмилалии олимон аз Тоҷикистон, Швейтсария, Русия, ИМА ва Ҷопон корҳои саҳроӣ дар шароити баландкӯҳӣ ва иқлими шадиди Помири Шарқӣ ба таври муваффақона анҷом дода шуданд. Бошишгоҳи асосӣ дар баландии тақрибан 5100 метр аз сатҳи баҳр ва нуқтаи пармакунӣ барои гирифтани намунаи ях дар баландии 5811 метр ҷойгир буд.
Дар раванди тадқиқот бо истифода аз таҷҳизоти муосири илмӣ, мағзаи ях (керн) бо чуқурии 105 метр аз қабатҳои дохилии пирях гирифта шуд. Ин намунаҳо барои таҳлилҳои илмӣ ва омӯзиши таърихи иқлими ҳазорсолаи гузашта арзиши хеле баланд доранд.
Аҳамияти илмии тадқиқот
Чунин тадқиқоти мураккаби илмӣ, яъне гирифтани намунаи ях аз пиряхи Тоҷикистон, дар таърихи илмии кишвар бори аввал амалӣ гардид. Ин иқдоми нав имконият медиҳад, ки муҳаққиқон тавассути таҳлили изотопӣ ва геохимиявӣ таърихи тағйирёбии иқлимро дар минтақаи Помир ва умуман Тоҷикистон дар давраҳои гуногун муайян намоянд.
Натиҷаҳои тадқиқот дар оянда барои таҳияи моделҳои иқлимии дарозмуддат, арзёбии захираҳои обии пиряхҳо ва таҳияи тавсияҳо оид ба мутобиқшавӣ ба тағйирёбии иқлим истифода хоҳанд шуд.
Ҳамкории байналмилалӣ ва таҳлили лабораторӣ
Намунаҳои гирифташудаи намунаи ях (керн) барои таҳлилҳои амиқи лабораторӣ ба Донишгоҳи Ҳоккайдои (ILTS) Ҷопон фиристода мешаванд. Қисми дигари намунаҳо барои нигоҳдории дарозмуддат ба нахустин “Бойгогнии намунаи ях” дар ҷаҳон - “Ice Memory” — лоиҳаи байналмилалӣ оид ба ҳифзи мероси иқлимӣ ва яхҳои қадимаи ҷаҳон ба Антарктида ирсол мегардад.
Ин экспедитсияи илмӣ на танҳо як марҳилаи муҳим дар рушди илмҳои пиряхшиносӣ ва иқлимшиносии Тоҷикистон ба ҳисоб меравад, балки саҳми арзандае дар тадқиқоти байналмилалии омӯзиши таърихи тағйирёбии иқлим хоҳад гузошт.
Бо натиҷаҳои бадастомада Маркази омӯзиши пиряхҳои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон нақша дорад тадқиқотҳои минбаъдаи марбут ба пиряхҳои Помирро идома дода, бо ба имзо расонидани Созишномаҳо ҳамчун намояндаи кишвари пешбарандаи ташаббусҳои ҷаҳонии обу иқлим ҳамкориҳои байналмилалиро дар соҳаи омӯзиши криосфераи минтақа густариш диҳад.
Февраль месяц знаменателен важной датой: - 11 февраля в мире отмечается «Международный день женщин и девочек в науке». Международный день женщин и девочек в науке — ежегодный праздник, принятый 22 декабря 2015 года Генеральной Ассамблеей ООН, для содействия полному и равному доступу и участию женщин в области Технологий, Инженерии и Математики. Празднование Международного дня женщин и девочек в науке осуществляется ЮНЕСКО и структурой ООН-Женщины в сотрудничестве с учреждениями и партнерами, целью которых является поощрение участия женщин и девочек в науке. Этот День представляет собой возможность содействовать полному и равному доступу женщин и девочек к науке и участию в ней. Этот день, на самом деле, напоминание о том, что женщины играют важнейшую роль в продвижении мировых инициатив. Ликвидация гендерного разрыва имеет важное значение для достижения Целей устойчивого развития.
В период независимости благодаря эффективной гендерной политике Основателя мира и национального единства –Лидера нации, Президента РТ уважаемого Эмомали Рахмона возможности женщин страны в научно-исследовательской сфере расширились. Глава государства в своем очередном Послании особо подчеркнул роль женщин в обществе и их вклад в развитие всех сфер деятельности в обществе и государственного строительства. В свете такой мудрой политики, Правительство Таджикистана уделяет особое внимание женщинам и реализует государственную политику в отношении женщин и девушек. В условиях стремительного прогресса в области технологий роль женщин особенно важна, так как 2025-2030 годы объявлены годами развития цифровой экономики и инновации в соответствии с указом президента Республики Таджикистан.
Роль женщин в области технологий может ускорить развитие научных исследований и достижений. В этом контексте укрепление сотрудничества в обеспечении развития научно-исследовательских инновационных знаний упоминается в еженедельных собраниях президента Национальной академии наук Таджикистана Кобилджона Хушвахтзода.
Отрадно отметить, что буквально на днях с целью поддержки инициатив женщин директор ГНУ «Центра изучения ледников Национальной академии наук Таджикистана» Шерализода Н.Ш и директор «Агентства по химической, биологической радиационной и ядерной безопасности Национальной академии наук Таджикистана» Мирсаидзода И. подписали соглашения по усилению работ для продвижения пятой инициативы Главы государства об объявлении 2025 год- годом сохранения и защиты ледников.
Инициативы уважаемого Главы государства привлекло мировую общественность в проблемы ледников и влияние на них изменения климата. Так, у таджикских женщин-ученных появилась очередная уникальная возможность представить свои научные результаты в области изучения ледников и ядерных технологий на запланированном форуме «Изотопное изучение и инновационные подходы в изучении ледников» на Международной конференции высокого уровня, посвященной 2025-год – Международному году сохранения ледников которая состоится в мае текущего года.
Следовательно, можно сделать вывод, что указания и напутствия Президента страны о повышении статуса женщин в обществе и его стремление защитить права женщин становятся путеводителем для каждого из нас, создавая уникальные перспективы для женщин.
БОЗДИДИ НАМОЯНДАГОНИ ИЛМУ ФАРҲАНГИ ТОҶИКИСТОН АЗ ЁДГОРИҲОИ ТАЪРИХИИ ШАҲРИ САМАРҚАНД
13 феврали соли равон дар доираи ҳамоиши илмии "То тавони дӯстонро гум макун" намояндагони Тоҷикистон аз ёдгориҳои таърихии шаҳри Самарқанд аз ҷумла Майдони Регистон, Мадрасаҳои Шердор, Тиллокорӣ ва Улуғбек (макони таҳсилу тадриси Абдураҳмони Ҷомӣ) дидан намуданд.
Дар доираи баргузории Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони “То тавони дӯстонро гум макун”, ки бо иқдоми Сафорати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон ва Муассисаи давлатии "Осорхонаи миллӣ"-и Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон рӯйи кор омадааст, дар шаҳри Самарқанд ҳайати меҳмонон аз Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хона – музейи устод Садриддин Айнӣ ташриф оварданд.
Зимни боздид аз ҷониби намояндагони Ҷумҳурии Тоҷикистон китобҳои бо забони тоҷики таълифнамудаи устод Садриддин Айнӣ ва ҳамзамон дигар адабиётҳо оид ба фаъолияту эҷодиёти ин чеҳраи мондагор, инчунин аксҳо доир ба бинову хиёбон, муассисаву донишгоҳ, муқаддасоти миллӣ, ҳавопаймо ва ҳар он чизе, ки ба ифтихори устод дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон номгузорӣ шудаанд, ба хона – музейи Садриддин Айнӣ тақдим гардиданд.
ИШТИРОК ВА СУХАНРОНИИ ПРЕЗИДЕНТИ АМИТ ДАР КОНФЕРЕНСИЯИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ ТАҲТИ УНВОНИ "ТО ТАВОНИ ДӮСТОНРО ГУМ МАКУН" ДАР ШАҲРИ САМАРҚАНД
Дар доираи ин ҳамоиш ҳайати меҳмонон ва иштирокчиёни Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони "То тавони дӯстонро гум макун" аз Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба муносибатҳои фарҳангӣ, илмӣ, сиёсӣ суханронӣ намуданд.
Сафири Фавқуллода ва Мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон Абдуҷаббор Раҳмонзода суханронӣ намуда, доир ба баргузории Конференсияи байналмилалӣ изҳори андеша намуданд.
Ҳамзамон аз ҷониби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, муовини вазири фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон Давлат Сафар, шоирону олимони тоҷик ба монанди Ато Мирхоҷа, Аскар Ҳаким, намояндагони рӯзномаи бонуфузи "Овози тоҷик" ва дигар олимон аз Ҷумҳурии Ӯзбекистон баромадҳои пурмуҳтаво перомуни равобити дӯстонаи давлатҳои Тоҷикистону Ӯзбекистон, ки решаҳои чуқури таърихӣ доранд маърузаҳои илмӣ намуданд.
Имрӯз (13.02.2025) дар ҳошияи баргузории Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони "То тавони дӯстонро гум макун" дар шаҳри Самарқанд бо иштироки шоирону адибон ва ҳунармандон барномаи рангини фарҳанги доир гардид.
Дар барномаи фарҳангӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон Абдуҷаббор Раҳмонзода, муовинони вазирони маориф ва фарҳанг ва дигар олимону зиёиён иштирок варзиданд.
Мақсад аз баргузории конфронси мазкур мустаҳкам намудани равобити дӯстӣ ва ҳамкориҳои илмию фарҳангии халқиятҳои тоҷику узбек мебошад, ки маҳз аз сиёсати созанда ва оқилонаи роҳбарони ду кишвар асос ёфтааст.
13 феврали соли равон дар ҳошияи баргузории Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони "То тавони дӯстонро гум макун" президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва олимону адбион дар шаҳри Самарқанд аз намоишгоҳи аксҳои Шуҳрат Ёров дар Кохи санъати "Нурафшон" боздид намуданд.
Дар рафти боздид меҳмононро Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Тошканд Абдуҷаббор Раҳмонзода, олимону адибони Ҷумҳурии Узбекистон ҳамроҳӣ намуданд.
12-уми феврали соли равон, дар идомаи баргузории вохӯриҳои номзадҳо аз Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон ба вакилии Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳавзаи интихоботии якмандатии Шоҳмансур №3, номзадҳо ба вакилии Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Душанбе ва Маҷлиси вакилони халқи ноҳияи Шоҳмансур ва дар ин замина таблиғу ташвиқи барномаҳои пешазинтихоботии онҳо, дар муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии №63-и ноҳияи Шоҳмансур вохӯрии номзадҳо бо интихобкунандагон баргузор гардид.
Дар вохӯрии мазкур раиси Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансур – Каримзода Нилуфар Раҳмоналӣ, раиси Шурои собиқадорони ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансур – Қурбонова Ширин, номзад аз ҲХДТ ба вакилии Маҷлиси вакилони халқи ноҳияи Шоҳмансур аз ҳавзаи интихоботии №21 – Муродзода Зафар Олимҷон, Қосимзода Солеҳ Салим шахси боэътимоди номзад аз ҲХДТ ба вакилии Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Душанбе аз ҳавзаи интихоботии №9-и ҳудуди ноҳияи Шоҳмансур Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ширкат варзиданд.
Зимни баргузории вохӯрии мазкур, нахуст раиси Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансур – Каримзода Нилуфар Раҳмоналӣ оид ба интихоботи даъвати нави Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ ва зарурияти баргузории вохӯриҳои номзадҳои пешбаригардида бо интихобкунандагон суханронӣ намуда, меҳмонон ва номзадҳои болозикрро ба интихобкунандагон ошно намуд.
Дар идома, президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт номзад аз ҲХДТ ба вакилии Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Душанбе аз ҳавзаи интихоботии №9-и ҳудуди ноҳияи Шоҳмансур, номзад аз ҲХДТ ба вакилии Маҷлиси вакилони халқи ноҳияи Шоҳмансур аз ҳавзаи интихоботии №21 – Муродзода Зафар Олимҷон аз ҷониби шахсони боэътимоди онҳо ба интихобкунандагон муаррифӣ гардида, оид ба мақсад ва ҳадафҳои барномавиашон, ки аз Барномаи пешазинтихоботии ҲХДТ барои солҳои 2025 - 2030 таҳти шиори “Барои пешрафт ва саодати халқи Тоҷикистон!” маншаъ мегиранд, аз ҷониби худи номзадҳо маълумоти муфассал дода шуд.
Дар ин радиф, баҳри боз ҳам бештар маълумотнок гардидани интихобкунандагон аз раванди фаъолияти номзадҳои пешбаригардида ва бештар муаррифӣ гардидани ҳадафҳои барномавии онҳо ҳамчун номзад аз ҲХДТ ба вакилӣ, барномаҳои пешазинтихоботии номзадҳо ба интихобкунандагон тақсим карда шуд.
Зимнан, аз ҷониби интихобкунандагон ба номзадҳо пешниҳоду таклифҳо ҷиҳати ҳалли мушкилотҳои дар ҳудуди ҳавзаи интихоботӣ ҷойдошта иброз гардид.
Дар идома, раиси Шурои собиқадорони ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансур – Қурбонова Ширин суханронӣ намуда, оид ба дастовардҳои давлату ҳукумат ва пуштибонӣ аз сиёсати созандаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси муаззами Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ибрози назар намуд.
Ҳамзамон, ҷиҳати иштироки фаъолона дар маъракаи сиёсии интихоботи вакилон ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ, ки рӯзи 2-юми марти соли 2025 баргузор мегардад ва дар ин замина интихоби номзадҳои арзанда, аз интихобкунандагон даъват ба амал оварда шуд.