Имрӯзҳо мо дар арафаи ҷашни бузурги миллӣ “Истиқлол” қарор дорем ва миллати азизи мо инак 34 сол мешавад, ки ин рӯзро бо як шукӯҳу шаҳомати хосса ҷашн мегиранд ва шукрона аз истиқлолу ободии кишвар мекунанд. Дар ҳақиқат дар муддати 34 соли истиқлол, ки дар назди илми таърих муддати тулонӣ нест, мардуми тоҷик бо дастгириҳои бевоситаи Ҳукумати кишвар ва Пешвои миллат Эмомалӣ Раҳмон ба дастовардҳои назаррас ноил шудаистодаанд.
Бояд ёдовар шуд, ки истиқлол ва мавҷудияти ҳар ҷомеа аз истиқлоли фарҳангии он сарчашма мегирад. Истиқлоли фарҳангӣ бо мафҳумҳоре ҳамчун истиқлоли фикрӣ, ҳуввиятӣ, арзишӣ ва ҳар он чи ки ба таърих, анъана ва андешаи мардум марбут аст, пайванд дорад. Аз ин рӯ, агар миллате эҳсоси ҳуввият, иззат ва шахсият дошта, ба истиқлоли фарҳангӣ даст ёфта бошад, истиқлоли иқтисодӣ ва сиёсии он, побарҷо мемонад. Миллати тоҷик дорои фарҳанги бузурги миллӣ аст. Маҳз забон ва фарҳанг боис гашт, ки ин миллат то имрӯз ҳайсияти худро дар ҷомеа нигоҳ дошт.
Таърихи ҷомеаҳои пешрафта собит менамояд, ки, дар баробари дигар зарфияту арзишҳо, нақши фарҳанг ва ҳунар дар муаррифӣ ва шинохти миллатҳо хеле муассир аст. Аз ин дидгоҳ, шинохти давлати тоҷикон дар ақсои олам бо мероси фарҳангии пурғановат амри зарурие ба шумор меравад, ки аз оғози истиқлоли давлатӣ то ҳол ба ин самт таваҷҷуҳи махсус зоҳир мегардад.
Сиёсати фарҳангпарваронаи Пешвои муаззами миллат, заминаҳои арҷгузорӣ ба арзишҳои таърихӣ, фарҳангӣ ва расму оинҳои мардумиро ба вуҷуд оварда, дар маҷмуъ, муҳит ва фазои маънавиро дар ҷомеа шакл бахшидааст. Маҳз бо дастгирии эшон чеҳраҳои илму фарҳанги мо зинда ва ба ҷаҳониён ҳамчун тоҷик муаррӣ гаштаистодаанд. Имсол низ маҳз бо дастгириҳои Пешвои миллат ва Ҳукумати Ҷумҳурӣ 1045 солагии Шайхурраис Абуалӣ ибни Сино, 1160 солагии Закариёи Розӣ бо як шаҳомати бузург дар саросари Ҷумҳурӣ ва ҳатто ҷаҳон таҷлил мегардад ва ҳатто мардум аз кору пайкори ин бузургон то ҳол ёд мекунанд ва осори илмиашонро истифода мебаранд.
Хидматҳои дигари Пешвои миллат барои ҳифзи фарҳанги миллӣ ин ташкили озмунҳои зиёди фарҳангӣ, аз қабили “Тоҷикистон – ватани азизи ман”, “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст”, “Шоҳномахонӣ” ва ғайраҳо мебошанд, ки ин озмӯнҳо дар нигоҳ доштан ва рушди фарҳанги миллӣ нақши аввалиндараҷа доранд.
Чун сухан дар бораи истиқлоли фарҳангӣ меравад, сухани Пешвои миллат “Фарҳанг ҳастии миллат” ин масъаларо тақвият мебахшад, зеро дар ҳақиқат сарчашмаи асосии ҳастии миллатро фарҳанг ташкил медиҳад.
Дар баробарӣ ин ҳама ғамхориҳо ҷомеаи мо бояд барои ҳифзи истиқлоли фарҳанги талоши бештар дошта бошанд ва аз ҳар гуна бегонапарастӣ дур бошанд. Зеро фарҳанг низ ба ҳифз ва рушд эҳтиёҷ дорад. Фарҳангшиноси рус Дмитрий Лихачёв чунин гуфтааст: “Фарҳанг ҷомеаро наҷот медиҳад, агар ҷомеа фарҳангро ҳифз кунад”.
Рамазониён А.Б – ходими илмии Маркази синошиносии
ИФСҲ ба номи А, Баҳоваддинови АМИТ
Имрӯз (18.02.2025) дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маҷлиси Кумитаи иҷроияи ибтидоии “Хирадмандон”- и Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон оид ба ҷамъбасти натиҷаҳои фаъолият дар соли 2024 баргузор гардид.
Маҷлиси тантанавӣ бо садо додани Суруди миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон оғоз ёфт.
Ба кори маҷлис президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт оғоз бахшид. Сипас, муовини директори Институти демография дар бораи омӯзиш, тарғибу ташвиқи Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон маъруза намуд.
Дар идома президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар суханронии муқадимавии хеш таъкид дошт, ки Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон аз ҷумлаи ҳизбҳои сиёсии кишвар ба ҳисоб меравад, ки дар рушду нумуъи тамоми самтҳои ҳаёти ҷамъиятӣ мавқеи назаррасро соҳиб мебошад. Таъкид гардид, ки дар пеш маъракаи муҳими сиёсӣ интихобот аст ва мо олимон бояд дар тариғибу ташвиқи ин маъракаи муҳим саҳми арзишманд гузорем.
Таъкид гардид, ки Кумитаи иҷроияи ибтидоии “Хирадмандон”- и Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар ҳайати худ корпуси олимони кишварро муттаҳид намудааст. Дар соли ҳисоботӣ кумита дар асоси сарчашмаҳои меъёрӣ-ҳуқуқии танзимкунандаи сохтори ҳизбҳои сиёсии Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти худро ба роҳ монд.
Фаъолияти кумита дар доираи Конститутсия, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи хизбҳои сиёсӣ», Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ», наи Оиннома ва Низомномаи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, Барномаи пешазинтихоботии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, дастуру супоришҳои Сарвари муаззами хизб мухтарам Эмомалӣ Раҳмон ва ҷаласаҳои Кумитаи Марказии Ҳизби Халқии Демократии Точикистон, Кумитаҳои иҷроияи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар шаҳри Душанбе ва ноҳияи Шоҳмансур роҳандозӣ шуда, як катор чорабиниҳоро дар амал татбиқ намуд.
Дар ин давра раёсати Кумитаи иҷроияи ибтидоии «Хирадмандон» дар якҷоягӣ бо ташкилотҳои ибтидоии зертобеъ дар якчанд самтҳо фаъолияти самарноку назаррасро ба роҳ монд, ки натиҷаи хуб ба бор овард. Дар доираи сиёсати маорифпарварона ва иҷтимоии Раиси муаззами ҳизб муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон музди маоши кормандони АМИТ 20 фоиз баланд бардошта шуд.
Ҳамчунин, дар арафаи иду ҷашнҳои милливу анъанавӣ аз ҷониби Раёсати КИИ "Хирадмандон" ба зиёда аз 300 нафар мандон кӯмакҳои моддӣ расонида шуд.
Бояд гуфт, ки яке аз нишонаҳои устувории мақоми ҳизб дар ҷомеа ва ҳамовозӣ пайдо кардани он аз шумораи аъзоёнаш бармеояд. Имрӯз аъзои Ҳизби Халкии Демократии Тоҷикистон нисбатан зиёд буда, дар раванди афзоиш қарор дорад. Натиҷаи таҳлилҳои охирини оморӣ нишон медиҳад, ки дар айни замон Кумитаи иҷроияи ибтидоии «Хирадмандон» 420 нафар аъзо дора, аз ин шумора 200 нафар зан (47% аз шумораи умумии занон) мебошанд. Дар талабот натиҷаи фаъол гардидани масъулини ҳизбии кумита, махсусан тарғибу ташвиқи барнома ва оинномаи ҳизб ва ҳамчунин, корҳои фаҳмондадиҳӣ миёни ҷавонон шумораи аъзои хизб дар афзоиш аст.
Дар давраи хисоботӣ нисбат ба масъалаи аъзо намудани кормандон сафи ҳизб бештар мароқ зоҳир гардид. Ҳамин буд, ки дар давраи ҳисоботӣ дар ҳамбастагӣ бо ташкилотҳои ибтидоӣ 80 нафар аъзои нав ба сафи ҳизб кабул карда шуд. Имрӯз дар маркази сиёсати дурандешона ва хирадмандонаи Сарвари муаззами ҳизб, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ғамхорӣ ба тамоми қишрҳои ҷомеа қарор дорад. Махсусан, сиёсати гендерии Сарвари давлат имкон дод, ки нақши занон дар рушди босуботи ҷомеа афзояд. Дар партави ҳамин сиёсат раёсати КИИ "Хирадмандон" ҷиҳати боло бурдани мақоми зан-модар чораҳои мунтаззам ва таъсирбахшро дар амал татбиқ намуда истодааст.
17 феврали соли равон президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо директори иҷроияи Бунёди байнидавлатии ҳамкориҳои гуманитарии кишварҳои узви ИДМ Иксанов Тахир Гаделзянович мулоқот доир намуд.
Дар мулоқот намояндаи махсуси Президенти Федератсияи Россия оид ба ҳамкории байналхалқии маданӣ Швидкой Михаил Ефимович, ҷонишини директори иҷроияи Бунёди байнидавлатии ҳамкориҳои гуманитарии кишварҳои узви ИДМ Элвира Рафиқовна Доля ва дигарон иштирок доштанд.
Зимни мулоқот президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар масъалаҳои таҳкиму густариши минбаъдаи ҳамкориҳои муассисаҳои илмӣ бо Бунёди байнидавлатии ҳамкориҳои гуманитарии кишварҳои узви ИДМ (МФГС) изҳори андеша намуд.
Мақсад аз мулоқот мустаҳкам намудани ҳамкориҳо дар самти илмҳои гуманитарӣ ва таҳқиқотҳои илмӣ мебошад. Ҳамзамон дар доираи ҳамкориҳои муштарак ҷонибҳо барои баргузор намудани Форуми XVIII зиёиёни эҷодкори давлатҳои узви ИДМ санаи 13-14 майи соли 2025 дар шаҳри Душанбе ба мувоффиқа расиданд.
Зикр гардид, ки форуми мазкур ба муносибати 80- солагии Ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ ва инчунин бо мақсади Соли нахустини ҳифзи саломатӣ дар ИДМ, ки соли 2026 эълон мегардад ба нақша гирифта шудааст. Таъкид гардид, ки дар доираи эълон гардидани Соли нахустини ҳифзи саломатӣ дар ИДМ соли 2026 ба табодули таҷриба, муҳокима ва банақшагирии ташаббусҳои муштараки бисёрҷониба дар соҳаи тарғиби тарзи ҳаёти солим таваҷҷуҳи махсус зоҳир карда шавад.
Маросими расмии супоридани дастгоҳи замонавии рентгени рақамӣ ба Маркази саратоншиносии вилояти Суғд
Ҳафтаи сипаригардида (15 феврали соли 2025) дар Маркази саратоншиносии Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар вилояти Суғд маросими расмии супоридани дастгоҳи замонавии ташхиси рентгении рақамӣ (Digital x-ray) баргузор гардид. Дастгоҳ мазкур бо дастгирии бевоситаи Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, ки ҳамчун ҳамоҳангсозии миллии Агентии байналмилалии нерӯи атомӣ (АБНА) дар Тоҷикистон аст, тақдим гардид.
Дар маросими тантанавӣ, академики АМИТ, Улмас Мирсаидов, муовини директор, Матин Ахмедов ва Олимҷон Азизов, мудири шуъбаи муносибатҳои байналмилалӣ ва робита бо ҷомеаи Агентии амнияти ХБРЯ-и АМИТ ба ҳайси ёрдамчиёни ҳамоҳангсози миллии АБНА, инчунин Бахтиёр Орифов, сардухтур ва дигар мутахассисони касбии маркази саратоншиносӣ дар вилояти Суғд иштирок намуданд.
Дастгохи рентгении замонавии такдимгардида имконият медихад, ки ташхиси саривақти ва дақиқи бемориро амалӣ созад. Истифодаи ин дастгоҳ дар Марказ ба беморон шароит фароҳам меоварад, ки ташхисро дар марҳилаҳои аввал муайян намуда ва табобати саривақти онро таъмин намояд.
Қайд намудан ба маврид аст, ки мутахассиси ин Марказ - Муҳаммадҷон Юсупов ба мӯҳлати як сол дар Марказӣ миллии саратоншиносии шаҳри Боку, Ҷумҳурии Озарбойҷон таҷрибаомӯзӣ намуда, саҳми назарраси худро дар самти ташхиси дақиқи саривақтии бемориҳои саратоншиносӣ татбиқ намуда истодааст.
Бояд зикр намуд, ки бештари лоиҳаҳои АБНА ба рушди иқтидории хизматрасониҳои марказҳои саратоншиносии Ҷумҳурии Тоҷикистон равона гардидаанд.
ИФТИТОҲИ УТОҚҲОИ ДАРСИИ ЗАБОН ВА АДАБИЁТИ ТОҶИК ДАР ДОНИШГОҲИ ДАВЛАТИИ САМАРҚАНД БА НОМИ ШАРОФ РАШИДОВ
14 феврали соли равон бо ташаббуси Сафорати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар Донишгоҳи давлатии Самарқанд ба номи Шароф Рашидов ду утоқи дарсии забон ва адабиёти тоҷик мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифт. Аз ин пас донишҷӯён метавонанд аз ин утоқҳои дарсӣ, ки бо шумораи зиёди китобҳои илмию бадеии бо забони тоҷикӣ нигошташуда, истифода намоянд. Ҳамзамон толибилмон имкон доранд, ки тавассути филмҳои ҳуҷҷатию таърихӣ оид ба тамаддун, фарҳанг, ёдгориҳои таърихӣ, либоси миллӣ ва ашёҳои рузгордории тоҷикон шинос шаванд.
Дар ороиш ва муҷаҳҳазгардонии утоқҳои болозикр, мутахассисони Осорхонаи миллии Тоҷикистон саҳмгузор буда, аз фонди ёрирасони муассиса ба миқдори 27 адад ашёҳои таърихӣ, аз қабили китобҳои қадимаи дастнавису чопи сангӣ, намунаҳои ҳунари хушнависӣ, мисгарӣ, кулолгарӣ, гулдузӣ ва зарфҳои армуғонӣ ба ин даргоҳ тариқи бебозгашт тақдим карда шуданд.
ТАШРИФИ ҲАЙАТИ ФАРҲАНГИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН БА ДОНИШГОҲИ ДАВЛАТИИ САМАРҚАНД БА НОМИ ШАРОФ РАШИДОВ
Дар доираи сафари корӣ меҳмонон ва иштирокчиёни Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони "То тавони дӯстонро гум макун" аз Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Донишгоҳи давлатии Самарқанд ба номи Шароф Рашидов ташриф оварданд.
Меҳмононро бо расму оини миллии суннатӣ ректори донишгоҳ ва ҳайати профессорону омӯзгорон қабул намуданд. Зимни суханрониҳо ректори Донишгоҳи давлатии Самарқанд, Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Ӯзбекистон Абдуҷаббор Раҳмонзода, Президенти АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон, муовини вазири фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон Давлат Сафар, профессори ДДС Ҷумъа Ҳамро оид ба равобити дӯстонаи халқҳои тоҷику ӯзбек, ифтитоҳи утоқҳои дарсии забон ва адабиёти тоҷик дар донишгоҳи мазкур аҳамият, дурнамо ва масъалаҳои ороиши илмию бадеии ин утоқҳо суханронӣ намуданд.
Таъкид гашт, ки иҷрои ин амал дар доираи сиёсати фарҳангии сарони ду давлатҳои дӯсту бародар Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон муҳтарам Шавкат Мирзиёев беназир ҳастанд.
МАҲФИЛИ ФАРҲАНГИИ "ГАНҶИ СУХАН" БО ИШТИРОКИ ШОИРОНУ НАВИСАНДАГОНИ ТОҶИКУ ӮЗБЕК ДАР ШАҲРИ САМАРҚАНД
Дар доираи сафари корӣ аҳли зиёи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар маҳфили фарҳангии "Ганҷи сухан" иштирок ва суханронӣ намуданд. Дар рафти маҳфил аз ҷониби олимону шоирони тоҷику ӯзбек шеърҳо дар васфи Ватан, Модар, дӯстӣ, бародарӣ ва муҳаббат бо забонҳои тоҷикию ӯзбекӣ қироат карда шуданд. Маҳфили "Ганҷи сухан" аз соли 2004 ин ҷониб баргузор гардида, нишасти 225-уми он бо ширкати муштараки шоирону нависандагони тоҷику ӯзбек дар шаҳри Самарқанд баргузор гардид.
БОЗДИДИ НАМОЯНДАГОНИ ИЛМУ ФАРҲАНГИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН АЗ ОСОРХОНАИ БОСТОНШИНОСИИ ДОНИШГОҲИ ДАВЛАТИИ САМАРҚАНД БА НОМИ ШАРОФ РАШИДОВ
14 феврали соли равон дар ҳошияи баргузории Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони “То тавони дӯстонро гум макун” дар шаҳри Самарқанд президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва намояндагони илму фарҳанги ҷумҳурӣ аз Осорхонаи бостоншиносии Донишгоҳи давлатии Самарқанд ба номи Шароф Рашидов боздид намуданд.
БОЗДИДИ НАМОЯНДАГОНИ ИЛМУ ФАРҲАНГИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН АЗ ОСОРХОНАИ БОСТОНШИНОСИИ ДОНИШГОҲИ ДАВЛАТИИ САМАРҚАНД БА НОМИ ШАРОФ РАШИДОВ
14 феврали соли равон дар ҳошияи баргузории Конференсияи байналмилалӣ таҳти унвони “То тавони дӯстонро гум макун” дар шаҳри Самарқанд президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва намояндагони илму фарҳанги ҷумҳурӣ аз Осорхонаи бостоншиносии Донишгоҳи давлатии Самарқанд ба номи Шароф Рашидов боздид намуданд.
