![](https://amit.tj/themes/gavias_comely/images/preloader/preloader-7.gif)
Таърихи инсоният исбот менамояд, ки занони бо иродаву дурандеш, хирадманду закӣ, донишманду боистеъдод бо ҳидояту пайкори хеш метавонистанд зиндагии худу атрофиёнашонро мунаввар карда, ҳамзамон онҳо маҳз ақлу заковат, иродаву фазилат ва маърифату фарҳанги оиладорӣ, сутуни давлат ва пойдевори зиндаги ҳар хонадонро побарҷо месозанд. Дар ҷомеае, ки зан мақоми созанда ва зиндагии шоиставу солим дошта бошад, он кишвар дар рушду тараққист.
Дар ҳақиқат зан оинаи оила ва давлат аст. Қалби пурэҳсоси зан саршори меҳру вафост. Вазъи имрӯзаи ҷаҳон тақозои онро дорад, ки аз даричаи набзи қалбҳо ба ҳама гирумони зиндагӣ нигоҳи тозае дошта, дар эмори ҷомеа нақши созандае дорад. Худшиносии миллӣ, маърифати баланд, меҳнатдустӣ, фарҳанги оиладорӣ ва дурандешиву озодфикри калиди бахту саодат ва роҳ ба сӯи комёбиҳо мебошад.
Яке аз вазифаҳои муҳимтарини инсон бунёди оила мебошад. Оила падидаест, ки шахс дар муҳити он худро аз ниёзҳои инсонӣ бениёз мегардонад. Яъне ҳар инсон дар муҳити оила анъанаҳои табии ба вуҷуд овардани наслро идома дода, ба воситаи оила ба ҷомеа мепайвандад ва шахсияту ҳувият касб мекунад.
Оила маҳсули ҷомеа ва тамаддуни башар аст, навъ, шакл ва моҳияти онро сохти сиёсию иҷтимоии ҷомеа, ки оила рукни таркибии онро ташкил медиҳад, муайян месозад. Дар навбати худ оила низ ба ҳаёти ҷомеа ба воситаи тавлиду тарбияи кудакон ташкили маишати оила, таъмини хонавода, нуфуз доштан дар такомули ҷисмонӣ, равонӣ ва ахлоқию маънавии аъзои оила таъсир мерасонад.
Оила макони муқаддасест, ки кӯдак дар он ба воя расида, асоси пойдории давлат маҳсуб меёбад. Одоб, ахлоқ ва муоширати иҷтимоӣ низ аз ин ҷо сарчашма гирифта инкишоф меёбад. Ҳаёти солими миллат аз фазои солими оила сарчашма мегирад. Оила чун зинаи аввали бунёди ҷомеа нақши меҳварӣ дар тарбия ва ба воя расонидани наслҳо маҳсуб меёбад. Вазъи ияҷтимоӣ-иқтисодӣ ва фарҳангию ахлоқии оилаҳо дар сатҳи баланд бошад, ба ҳамон андоза он ба рушд ва пешрафти давлату миллат мусоидат менамояд. Худи таҳкиму таъмини саодату хушбахтии оила як шеваи бархӯрди инсонгароёна ва яке аз рукнҳои асосии низоми давлатдорӣ мебошад.
Боиси хушнудист, ки масъалаи соли маърифати ҳуқуқӣ эълон гардидани соли 2024 дар он мебошад, ки дар бунёди ҷомеаи демократии Тоҷикистони соҳибистиқлол бо маърифатии занон таваҷҷуҳи зиёд зоҳир карда мешавад. Зани маърифатнок метавонад ба заковату ҳушмандӣ, на танҳо мавқеи пешоҳангӣ дошта бошад, балки ҷомеаро тарбия намояд. Занон тақрибан дар ҷомеаи Тоҷикистон беш аз 50 фоизи аҳолиро ташкил намуда, дар пешрафти соҳаҳои мухталифи хоҷагии халқи мамлакат нақши муассир доранд. Зан дар оила ҳамеша нақши муҳимро дошта, иффату зебоӣ, хоксориву маърифатнокӣ хусусияти хоси зан буда, ба зиндагии аҳли хонадон таровату покизагӣ мебахшад. Бо таъсири зани соҳибмаълумоту соҳибмаърифат, фарзандонашон ҳам бомаърифат ва китобхон мешаванд. Хислатҳои неки модарашонро дар худ парвариш медиҳанд ва ба модарашон пайравӣ мекунанд. Маҳз ҳамин таҷрибаҳоро ба инобат гирифта, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои муаззами миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар баромадҳо ва паёмҳои ҳарсолаашон ба масъалаи баланд бардоштани мақоми зан дар ҷомеа диққати ҳамагонро ҷалб месозанд. Аммо дар замони ҳозира талабот ва фаъолияти занон дар корҳои давлатӣ бештар аст. Зиёдтар ҷалб кардани бонувон ба кор дар муассисаҳои тиббӣ, ва хидмати давлатӣ, соҳибкорӣ ба манфиати ҷомеа арзёбӣ мешавад. Вобаста ба ин фармон барномаҳои давлатӣ таҳия гардида, пайи амал қарор гирифтаанд.
Ҳадаф аз татбиқи барномаҳо натанҳо баланд бардоштани мақоми зан дар ҷомеа, балки дар ҳаёти сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоиву фарҳангӣ назаррас кардани фаъолияти занон мебошад. Баҳри баланд бардоштани рисолати худшиносии занон, нақши онҳо дар таҳкими оила, пешгирии шиддати пошхӯрии оила, тамоюли афзоиши бегонапарастӣ дар байни бонувон, мусоидат ба таҳсил ва ҷойи кор дар ҳамкорӣ бо сохторҳои шаҳрию ҷумҳуриявӣ силсилатадбирҳо амалӣ карда мешавад. Дар Паёми навбатии худ Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба мақоми баланди занон дар ҷомеа таъкид намуда, мавқеи онҳоро дар татбиқи сиёсати иҷтимоии давлат муҳимарзёбӣ карданд, ки дар риояи қонунҳои миллиамон «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим» ва «Дар бораи масъулият дар таълиму тарбияи кӯдак» боз ҳам фаъол бошанд. Инчунин қайд карда шуд, ки «Ободии давлат аз ободии ҳар хонадон ва ҳароила сарчашма мегирад ва иқтисоди муназзами кишвар ба сарфаю сариштакории буҷети ҳар як оила вобаста аст.
Масъалаи маърифатнокии занон дар миёни аксар халқияту миллатҳои ҷаҳон аз масоили ҳалталабу мавриди таваҷҷуҳ ба шумор рафта, боиси нигаронии аҳли илму адаб низ гаштааст.
Воқеан, дар зиндагӣ пешоҳанг будани зан ва маърифатнок буданаш имкон медиҳад, ки сатҳи маънавии оила баланд шуда, кӯдакон, аъзои оила маърифатнок тарбият ёбанд. Ин талабот асоси фарҳанги оиладориро ташкил медиҳад. Маърифати занба фарзандонаш таъсири амиқи мусбӣ мерасонад. Занҳо на танҳо тарбиятгари башар, балки поягузори ҳаёти маданӣ низ ба шумор мераванд. Ҷаҳду талошҳои сарвари давлат ҳам дар роҳи ҳарчи бештар ҷалб намудани занон ба мақомоти роҳбарикунандаи ҳокимияти давлатию иқтисодӣ ба он хотир аст, ки бештар аз 50 фоизи аҳолии Тоҷикистонро занон ташкил менамоянд. Аз раванди созандагӣ берун мондани ин миқдор аҳолии қобили меҳнат барои ҳар кадом давлат мушкилиҳои зиёдеро ба бор меорад. Ин аст, ки дар ҳама соҳаҳои ҳаёти ҷомеа иштироки фаъолонаи занон зиёд ба мушоҳида мерасад. Даврони соҳибистиқлоли дар назди ҷавонон, аз ҷумла занон рисолати пурмасъулияти ватандорию ватансозиро пеш гузошт.
Хулоса, зан ҷавҳари ҳастӣ ва ободию осудагии ҳар як манзил аст. Мебояд занонро дар руҳияи худшиносӣ, маърифати баланди меҳнатдӯстӣ, фарҳанги оиладорӣ, дурандешу қавиирода, бо илму донишҳои замони муосир, бо тафаккури илмӣ тарбият кард, ки созанда ва тарбиятгари наслҳои нав гардида, барои наслҳои оянда самараҳои нек ба бор оранд.
Давлатмуродзода Балхия - ходими хурди илмии Шуъбаи таърихи давлат ва ҳуқуқи Институти фалсафа, сиёсатшиносӣва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
Categories
Боиси тазаккур аст, ки бо роҳнамоӣ ва ташаббуси президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон,узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар доираи фаъолияти Шурои олимони ҷавони АМИТ курси “Сарварони сиёсӣ” ба роҳ монда шудааст.
Вобаста ба ин, санаи 24 январи соли 2025 зимни нишасти дувоздаҳуми ин иқдом дар АМИТ бо иштироки узви вобастаи АМИТ профессор, сиёсатшинос Муҳаммад Абдураҳмон Наврӯз дар мавзуи “Санъати суханварӣ" хониши сиёсӣ баргузор гардид.
Дар раванди чорабинӣ Раиси Шурои олимони ҷавони АМИТ, мудири шуъбаи Шарқи Миёна ва Наздики Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ, н.и.ф., Зиёев Субҳиддин оид ба ҷанбаҳои гуногуни баланд бардоштани ҳисси ватандӯстӣ, ҳувияти баланди миллӣ, дарки хештаншиносӣ ва эҳтиром гузоштан ба илму олимон сухан гуфта, аз ҳузури меҳмон истиқболи нек намуд.
Аз ҷониби гузоришгар устод Муҳаммад Абдураҳмон Наврӯз ба олимони ҷавон роҳу усул ва тарзи баён ҳамчун маслиҳату машварат баён карда шуд ва ниҳоят саволу ҷавобҳо баргузор карда шуда дар музокира олимони ҷавон фикру андешаҳои худро оид ба масалаи санъати суханварӣ баён намуданд.
Санаи 23.01.2025 дар Маркази инноватсионии биология ва тибби АМИТ маҷлиси умумии кормандони Марказ дар ҳошияи маҷлиси васеи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки рузи 17.01.2025 дар бинои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти раёсати Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат, Раиси Ҳукумати кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баргузор гардида буд, бо иштироки Раиси Шуъбаи илмҳои биология, д.и.б., профессор Мирзораҳимзода А.К. гузаронида шуд. Дар маҷлис ҳамаи кормандон ширкат варзиданд.
Дар маҷлис натиҷаҳои асосӣ ва камбудию норасогиҳои фаъолияти илмию ташкилии Марказ дар соли 2024, нақшаи кории фаъолияти минбаъдаи муассисаҳои илмӣ-таҳқиқотии зертобеи Шуъба ва вазифаҳои асосӣ барои соли 2025 муайян карда шуданд.
Инчунин дастуру супоришҳо оид ба ривоҷ додани бахши пахтакорӣ, яхобмони боғу киштзорҳо ва шинонидани дарахту буттаҳо, қаламчакунии гули садбарг ва ғайраҳо дасуру супориш дода шуд.
24 январи соли равон дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бахшида ба Ҷашни Сада Конференсияи илмию – амалӣ таҳти унвони «Ҷашни Сада ва моҳияту арзишҳои миллии он» баргузор гардид.
Зимни суханронии ифтитоҳии хеш президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт иброз дошт, ки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Рамҳон ба ҷашнҳои миллии тоҷикон ва барои аз нав эҳё кардани онҳо тамоми кӯшишҳоро ба харҷ дода, мақоми онҳоро то ба сатҳи байналмилалӣ боло бурданд.
Бояд гуфт, ки ҷашну маросими фарҳангию суннатӣ муҳимтарин омили муттаҳидкунандаи умумиятҳои гуногуни башарӣ ба шумор мераванд. Маҳз ба туфайли пуштибонии Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, дар мамлакат ҷашнҳои миллӣ, махсусан Наврӯзи оламафрӯз, Сада, Меҳргон ва Тиргон, дар сатҳи хеле баланд таҷлил мегарданд.
Таъкид гардид, ки тоҷикон аз зумраи он миллатҳои куҳанбунёду тамаддунофаранд, ки тавонистанд ҷашнҳои муқаддаси миллиашонро алорағми фишорҳои мафкураҳои ҳоким дар низомҳои гуногуни сиёсӣ беосеб то ба имрӯз бирасонанд.
Зикр гардид, ки Ҷашни Сада аз замони ориёиҳо сар карда то даврони салтанати ғазнавиёну салҷуқиён ва дар баъзе минтақаҳо то замони истилои муғул маъмул буда, дар дарбор ва байни мардум дар қатори ҷашнҳои Наврӯзу Меҳргон бо шукӯҳу шаҳомат таҷлил мегардид. Баъд аз асрҳои XII-XIII бо таъсири рӯҳониёни мутаассиб таҷлили расмии ҷашни Сада аз тарафи шоҳон қатъ шуда, он ба ҷашни мардумӣ табдил ёфт ва дар шакли сайрҳо то ба рӯзгори мо омада расидааст.
Тасвири баргузории ҷашни Садаро дар замони ҳукмронии Сомониёну Ғазнавиён дар асарҳои таърихӣ ва бадеӣ, махсусан дар қасидаҳо, мушоҳида кардан мумкин аст.
Ҳамин аст, ки барои дубора эҳё ва ҳифзи Ҷашни Сада маҳз бо ташаббуси Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Рамҳон Сада дар кишвари фарҳангпарвари мо расман рӯзи 30-юми январи ҳар сол ҷашн гирифта мешавад. Ҷумҳурии Тоикистон ягона кишварест, ки дар он ҷашҳои Меҳргон ва Сада расман рӯзҳои муайяни таҷлил доранд.
Ёдовар мешавем, ки 6 декабр соли 2023 зимни иҷлоси 18-уми Кумитаи байниҳукуматӣ оид ба ҳифзи мероси фарҳангии ғайримоддии ЮНЕСКО, ки намояндагони муштараки Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Исломии Эрон иштирок доштанд “Ҷашни Сада” ба Феҳристи мероси ғайримоддии башарият ворид карда шуд.
Дар идома директори Институти забон ва адабиёти ба номи Абуадуллоҳи Рӯдакӣ Фарангиз Шарифзода дар мавзуи «Сада ҷашни мулуки номдор аст» ва мудири шуъбаи таърихи илм ва техникаи Институти таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносии ба номи А.Дониш Абувалӣ Шарифзода дар мавзуи «Таърихи ташаккул ва таҳаввули ҷашни Садда», сарходими илмии Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинов Тоҷинисо Муродова дар мавзуи «Ҷашни Сада омодагӣ ба Наврӯз» маъруза намуданд.
23 январи соли равон дар толори Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ маҷлиси Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансур оид ба ҷамъбасти фаъолияти Кумита дар соли 2024 ва вазифаҳо барои соли 2025 маҷлиси васеъ баргузор гардид.
Чорабинӣ бо садо додани Суруди миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон оғоз гардид.
Дар чорабинӣ президенти Академияи милии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, роҳбари дастгоҳи иҷроияи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, раиси Кумитаи ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Зулфиқор Гулаҳмадзода, раиси Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансур – Каримзода Нилуфар Раҳмоналӣ, мудири шуъбаи ҷавонони Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар шаҳри Душанбе – Раҳимзода Шоҳзод ва дигар аъзоёни Кумитаи мазкур иштирок намуданд.
Дар идома ҳисоботи раиси Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансур Нилуфар Каримзода оид ба ҷамъбасти фаъолияти Кумита дар соли 2024 ва вазифаҳо барои соли 2025 шунида шуда, аз ҷониби аъзоён мавриди музокира қарор дода шуд. Инчунин ҳисоботи ироа гардидаро аъзоёни Кумитаи иҷроияи ҲХДТ дар ноҳияи Шоҳмансур қаноатбахш ҳисобиданд.
Боиси хушнудист, ки дар чорабинӣ номзадии президенти Академияи милии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ба вакили Маҷлиси вакилони халқи шаҳри Душанбе дар ҳавзаи интихоботии ҳудуди ноҳияи Шоҳмансур пешбарӣ гардид.
Бо фармонҳои Президент ва Қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон нафарони зерин таъин шуданд:
Собирзода Эмомалӣ Абдураҳим - Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон
Саидзода Бобоҷон Абдуқодир - Муовини якуми Вазири мудофиа - сардори Ситоди генералии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон
Шералӣ Мирзо - Сардори Саридораи ҳифзи сирри давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон
Сафарзода Хуршед Сафар - Сардори Донишкадаи ҳарбии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон
Исфандиёри Саъдулло - Сардори Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон
Ҳамчунин аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мутобиқи бандҳои 8 ва 9 моддаи 69 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳодҳо ба Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи додани ризоият барои аз вазифаи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон озод намудани Раҳмон Юсуф Аҳмадзод бо сабаби ба кори дигар гузаштан, аз вазифаи муовини Прокурори генералӣ - Сарпрокурори ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон озод намудани Воҳидзода Ҳабибулло Сайдулло бо сабаби ба кори дигар гузаштан, аз вазифаи муовини якуми раиси Суди олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон бозхонд намудани Абдуллозода Зебонисо Файзулло бо сабаби ба кори дигар гузаштан, барои ба вазифаи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин намудани Воҳидзода Ҳабибулло Сайдулло, ба вазифаи Раиси суди олии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин намудани Абдуллозода Зебонисо Файзулло ирсол гардид.
Иштироки ҳайати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар чорабинии АБНА вобаста ба масъалаҳои аккредитатсияи байналмилалии марказҳои минтақавӣ
Аз 20 то 23 январи соли 2025 дар шаҳри Венаи Ҷумҳурии Австрия аз ҷониби Агентии байналмилалии нерӯи атомӣ (АБНА) чорабинӣ вобаста ба масъалаҳои аккредитатсияи байналмилалии марказҳои минтақавӣ баргузор гардид. Дар чорабинии мазкур аз ҳайати Ҷумҳурии Тоҷикистон директори Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Илҳом Мирсаидзода ва намояндаи Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Зафар Сафарлизода иштирок намуданд.
Ҳадафи асосии чорабинии мазкур аз мубодилаи таҷриба ва муҳокимаи равишҳои байналмилалӣ дар самти аккредитатсияи байналмилалии марказҳои минтақавӣ, ки бо дастгирии АБНА фаъолият мекунанд, буд.
Иштирокчиён ҷанбаҳои муҳими амнияти ядроӣ ва бехатарии радиатсионӣ, муқовимат ба таҳдидҳои марбут ба маводҳои ядроӣ ва истифодаи технологияҳои пешрафтаро барои таҳкими амнияти глобалӣ баррасӣ намуданд.
Ҳайати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муҳокимаҳо фаъолона иштирок намуд ва бо технологияҳои пешқадами байналмилалӣ, ки дар ҷанбаҳои гуногуни амнияти ядроӣ ва бехатарии радиатсионӣ истифода мешаванд, шинос гардид. Дар доираи чорабинӣ сессияҳои махсус оид ба истифодаи технологияҳои муосир, таъмини мониторинги боэътимод ва омодасозии кадрҳо дар ин соҳа баргузор гардид.
Илҳом Мирсаидзода қайд намуд, ки иштирок дар чорабинии АБНА қадами муҳим барои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар таҳкими ҳамкорӣ бо ҷомеаи байналмилалӣ ва ҳамчунин дар гирифтани донишҳо ва таҷрибаи нав барои баланд бардоштани иқтидори миллӣ дар соҳаи амнияти ядроӣ ва бехатарии радиатсионӣ мебошад.
Инчунин, Илҳом Мирсаидзода зикр намуд, ки чунин чорабиниҳо на танҳо ба таҳкими муколама байни кишварҳо, балки ба рушди равишҳои амалии ҳалли мушкилоти глобалӣ, ки бо амният вобастаанд, мусоидат менамояд.
Дар чорабинии мазкур ҳайатҳо аз 50 давлати узви АБНА ҷамъ омаданд, ки имконияти нодирро барои мубодилаи таҷриба, таҳияи стратегияҳои муштарак ва муҳокимаи мушкилоти мавҷуда дар соҳаи амнияти ядроӣ ва бехатарии радиатсионӣ фароҳам оваранд.
Ҳайати Ҷумҳурии Тоҷикистон итминон дорад, ки донишҳо ва малакаҳо ба рушди минбаъдаи барномаҳои миллии ин соҳа мусоидат хоҳад кард.
МАҶЛИСИ ТАШКИЛОТИ ИБТИДОИИ ҲИЗБИИ «НАВОВАРОН»-И ИНСТИТУТИ ИҚТИСОДИЁТ ВА ДЕМОГРАФИЯИ АМИТ ОИД БА ФАЪОЛИЯТИ ҶАМЪБАСТӢ ДАР СОЛИ 2024 ВА ВАЗИФАГУЗОРИҲО БАРОИ СОЛИ 2025
Дар асоси талаботи Оинномаи ҲХДТ ва қарори маҷлиси Раёсати Кумитаи иҷроияи ибтидоии ҳизбии «Хирадмандон»-и АМИТ санаи 22 январи соли ҷорӣ дар толори Шурои олимони Институт ҷаласаи Ташкилоти ибтидоии ҳизбии «Навоварон»-и ИИваД АМИТ баргузор гардид, ки дар кори он Қурбонова Ширин – муовини раиси Кумитаи иҷроияи ибтидоии ҳизбии «Хирадмандон»-и АМИТ иштирок намуданд.
Тибқи масъалаи якуми рӯзнома Ҳисоботи раиси ташкилоти ибтидоии ҳизбии «Навоварон»-и Институти иқтисодиёт ва демографияи АМИТ Шариф Раҳимзода оид ба фаъолияти Ташкилоти ибтидоии ҳизбии «Навоварон»-и ИИваД АМИТ дар соли 2024 ва вазифагузориҳо барои соли 2025 шунида шуд.
Зикр гардид, ки дар Институти иқтисодиёт ва демографияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар баробари дигар сохторҳо 7 шуъбаҳои илмӣ фаъолият мекунанд: шуъбаи таҳқиқоти назариявӣ ва робитаҳои иқтисоди хориҷӣ; шуъбаи таҳқиқоти рушд ва ҷойгиркунии қувваҳои истеҳсолкунанда; ш уъбаи таҳқиқоти муқоисавии иқтисодӣ; шуъбаи моделсозӣ ва дурнамогирии равандҳои иҷтимоӣ-иқтисодӣ; шуъбаи таҳқиқоти институтсионалӣ; шуъбаи таҳқиқоти инфрасохторӣ ва шуъбаи таҳқиқоти демографӣ.
Дар давраи ҳисоботӣ Институт фаъолияти илмӣ-таҳқиқотии худро дар доираи як мавзӯи илмӣ-таҳқиқотӣ барои солҳои 2020-2024 ва шаш мавзӯи илмӣ-таҳқиқотӣ барои солҳои 2021-2025 идома дод.
Дар соли 2024 ба Институти иқтисодиёт ва демографияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон беш аз 382 ҳуҷҷат (соли 2023 - 298), аз ҷумла, қарор ва фармоишҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Фармонҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, супоришҳои Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон, супоришҳои Роҳбари Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, нусха аз протоколи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, барқияҳои ҳукуматӣ, қарорҳои Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, амру супоришҳои президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, мактубҳо аз вазорату кумита ва идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон барои баррасӣ ва иҷро ворид гардидаанд.
Ҳамзамон, дар Институт - 55 нафар унвонҷӯён, 24 нафар докторантони PhD ва 55 (16 нафар курси 1 ва 28 нафар курси 2) магистрантон таҳсил менамоянд.
Дар Институти иқтисодиёт ва демографияи АМИТ дар соли ҳисоботӣ як ходими илмии Институт-аъзои Ташкилоти ибтидоии ҳизбии «Навоварон»-и ИИваД АМИТ соҳиби мукофоти давлатӣ ва як нафар соҳиби унвони докторӣ гардиданд:
- Бо Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 14 августи соли 2024 №847 Раҳмон Юсуф Азим - н.и.и., ходими калони илмии шуъбаи таҳқиқоти инфрасохтории Институти иқтисодиёт ва демографияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо медали «Хизмати шоиста» сарфароз гардонида шуданд;
- санаи 02 апрели соли 2024 ҳимояи рисолаи доктории Бобозода Комил Олимҷон дар мавзӯи «Ташкили фаъолияти истеҳсолии инфрасохтори нақлиёти автомобилии Ҷумҳурии Тоҷикистон» (назария, методология, амалия) баргузор гардид.
Инчунин, соли 2024 Институти иқтисодиёт ва демографияи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон аз аккредитатсияи давлатии Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илми назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бомуваффақият гузашта, соҳиби Шаҳодатномаи рақами Т-АД №0002584 аз 25 ноябри соли 2024 гардид.
Қайд намудан ба маврид аст, ки ходимони илмии Институти иқтисодиёт ва демографияи АМИТ, ки бевосита аъзои ҲХДТ ба ҳисоб мераванд дар рафти иҷрои Барнома ва Стратегияҳои давлатӣ низ фаъолона иштирок менамоянд.
Кормандони Институти иқтисодиёт ва демографияи АМИТ дар давраи ҳисоботӣ дар як қатор чорабиниҳои ҷамъиятиву сиёсӣ, аз ҷумла, Рӯзи Ваҳдати миллӣ, Рӯзи Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Рӯзи Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Рӯзи Модар, Иди байналмилалии Наврӯз, Рӯзи ҷавонони Тоҷикистон ва ғайра иштироки фаъолона намуданд.
Дар давраи ҳисоботӣ баҳри ташвиқу тарғиби донишҳои илмӣ ходимони илмии муассиса дар зиёда аз 45 барномаҳои телевизиону радио ва дигар ҷамъомадҳо доир ба масъалаҳои вобаста ба самти фаъолияти Институт суханронӣ намуданд, аз ҷумла Паёми суръатбахш ва рушди иқтисоди миллӣ, Нақши соҳибкорӣ дар рушди иқтисодиёт, Паёми Пешвои муаззами миллат – суръатбахши рушди иқтисодиёт, рӯ ба иқтисоди сабз, Паём ва роҳҳои татбиқи амалии пешниҳодҳо аз он, гузариш ба ҳисоббаробаркуниҳои ғайринақдӣ, рушди низоми бонкӣ, таҳлили ҳамалоқамандии маърифати ҳуқуқии шаҳрвандон ва ҳуқуқии истеъмолкунандагон, Тоҷикистон - Узбекистон: самтҳои асосии ҳамкориҳои иқтисодӣ, Таджикистан - Узбекистан: основные направления сотрудничества, Истиқлолият – гарави устувори рушди иқтисодӣ, Чи тавр маҳсулоти кишоварзиро зиёд кунем, Омилҳои фаровонҳосилӣ кадомҳоянд, Рақамикунонӣ ва нақши он дар рушди иқтисодиёт, Пешвои муаззами миллат ва илми иқтисодӣ, Истиқлолият ва рушди иқтисоди миллӣ, Маърифати молиявӣ ва низоми бонкӣ, Маърифати молиявӣ ва роҳҳои баланд бардоштани он, Картина мира лидера: как работатет мозг успешного руководителя ва ғ.
Дар давраи ҳисоботӣ дар Институт 10 семинари илмӣ-назариявӣ, 7 мизи мудаввар ва 2 конференсияи илмӣ-амалии ҷумҳӯриявӣ баргузор гардиданд, ки онҳо ба масъалаҳои мубрами иқтисодиёт, нақши саноати кӯҳӣ дар иқтисодиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон, сарбории демографӣ ва рушди системаи маориф, таҳқиқи нақши диаспораҳо ва муҳоҷирон дар рушди устувори иҷтимоию иқтисодии кишварҳои интиқолдиҳанда ва қабулкунанда, рушди инфрасохтори истеҳсолии нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон, такмили системаи арзёбии лоиҳаҳои сармоягузорӣ ва мушкилотҳои рушди бозорҳои молиявӣ, ҳолати муосир ва рушди қувваҳои истеҳсолкунандаи соҳаи сохтмони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ислоҳоти иқтисодӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ибтидои солҳои 2000: Консепсияҳо ва татбиқи онҳо, инфрасохтори инноватсионӣ ва унсурҳои он, саноатикунонии босуръат дар Ҷумҳурии Тоҷикистон: вазъ ва дурнамо ва ғ. вобаста буданд.
Сипас, муовини раиси Кумитаи иҷроияи ибтидоии ҳизбии «Хирадмандон»-и АМИТ – Қурбонова Ширин зимни суханронии худ зикр намуданд, ки Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон дар тули фаъолияти худ дар кишвар ба сифати як ҳизби пешоҳанги ҷомеа масъулияти олии ватансозиро ба зимма дошта, бо ҷалби ҳама аъзо ва ҷонибдоронаш идеологияи миллиро бунёд ва тарғиб менамояд. Дар доираи амали Барномаи ҲХДТ самтҳои муҳими хоҷагии халқи кишвар рушд ёфта, сатҳи некӯаҳолии мардум боло рафта истодааст.
Дар охир аз ҷониби раиси ташкилоти ибтидоии ҳизбии «Навоварон»-и Институти иқтисодиёт ва демографияи АМИТ Шариф Раҳимзода маҷлиси ташкилоти ибтидои ҳизбии «Навоварон»-и Институти иқтисодиёт ва демографияи АМИТ бо садо додани Суруди миллӣ пӯшида эълон гардид.
17 январи соли равон дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо ибтикори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳовадинови АМИТ таҳти унвони “Паёми Пешвои миллат – роҳнамо ба фардои дурахшон” бо иштироки олимони соҳа ҳамоиши илмӣ доир гардид.
Ба кори ҳамоиш директори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Маҳмадизода Нозим ҳусни оғоз бахшид. Таъкид гардид, ки Паёми солонаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон «Дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии ҷумҳурӣ» дастовардҳо, муваффақиятҳо ва мушкилоти соли сипаришуда, вазъи ҳозира, дурнамои рушд ва вазифаҳо барои соли минбаъдаи Ҷумҳурии Тоҷикистонро инъикос менамояд. Ҳамасола Паёмҳои Роҳбари давлат барои фаъолияти ташкилоту муассисаҳои давлатию ғайридавлатӣ, гурӯҳҳои иҷтимоӣ ва умуман, шаҳрвандони Тоҷикистон ҳамчун дастурамал ва роҳнамо хизматменамоянд.
Дар идома академики Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Маҳмудзода Маҳкам дар суханронии хеш чанд нуқтаҳои муҳими Паёми Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро шарҳу тавзеҳ доданд. Аз ҷумла, академик Маҳмудзода Маҳкам зимни суханронӣ таъкид дошт, ки Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми имсола ба хотири ҳифзи арзишҳои таърихиву фарҳангии миллати худ ва муаррифии боз ҳам бештари онҳо дар арсаи байналмилалӣ ба вазорату идораҳои мухталиф дастуру супоришҳои мушаххас доданд. Инчунин зимни суханронӣ Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷиҳати таҷлили 2550- солагии Эъломияи ҳуқуқи башари Куруши Кабир ба масъулин дастур доданд, ки маводҳои заруриро омода намуда, ба Юнеско пешниҳод намоянд.
Сипас, дигар аз олимону кормандон доир ба нуқтаҳои гуногуни Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии кишвар” маърузаҳои хешро ироа доштанд.