
Дар шароити муосир иқтидори энергетикӣ ва истеҳсоли қувваи барқ баҳри баланд бардоштани сатҳи зиндагии мардум ва омили асосии рушди иқтисодиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳисоб меравад. Ягон кишвар тараққиёти худро бе рушди энергетика таъмин карда наметавонад, бинобар ин, расидан ба истиқлолияти энергетикӣ ва истифодаи самарабахши нерӯи барқ ҳамчун яке аз ҳадафҳои стратегии давлат ба ҳисоб меравад.
Ҷумҳурии Тоҷикистон диёри зебоманзару кӯҳсор мебошад ва дорои захираҳои бисёри энергетикӣ ба ҳисоб меравад. Нерӯгоҳи барқии обии «Роғун» (НОБ-и Роғун) яке аз иншоотҳои азими Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷиҳати таъмини истиқлолияти энергетикӣ ба ҳисоб меравад. Тавре, ки мо медонем корҳои барқароркунии сохтмонӣ дар НБО «Роғун» аз соли 2009 оғоз гардида буд. Чунин як лоиҳаи бузурги энергетикӣ дар кишвар ҳанӯз охири солҳои 70-уми асри гузашта шурӯъ шуда буд, вале бо сабабҳои гуногун нотамом монд. Аслан Роғун ном гирифтани ин нерӯгоҳ аз номи деҳае бо номи Роғун сарчашма мегирад. Роғун нангу номус ва ифтихори миллати тоҷик аст.
НБО-и «Роғун» дорои иқтидори тавлидоти 13,5 миллиард киловатт-соат энергия дар як сол аст, ки ин рақами хеле бузург барои минтақа ва ҳатто барои тамоми кишварҳои Осиёи Миёна мебошад. Бо бунёди комили ин нерӯгоҳ, Тоҷикистон метавонад ба як кишвари қудрати барқии мустақил табдил ёбад. Сарбанди НБО-и «Роғун», ки бо баландии 335 метр дар ҷаҳон ба баландтарин сарбанд табдил шудааст, як нишонаи аҷиб ва рамзи бузурги мақсад ва тавоноии кишвар мебошад.Чархаи аввали неругоҳ нахуст бо иқтидори 115 мегават ва дар охир то 600 МВт қувваи барқ истеҳсол мекунад. Дар сохтмони ин неругоҳ беш аз 50 ширкати маҳаллию хориҷӣ аз ҷумла ширкатҳои фаронсавӣ, русӣ ва эронӣ кор мекунанд. Дастгоҳҳои интиқоли барқ бо харҷи 79 млн. доллар сохта шудаанд.
Мо баъди ифтитоҳи чархаи дуюми НБО-и «Роғун» ба чунин натиҷа расидем, ин ҳама натиҷаи тафаккури созандагӣ, эҷодӣ, ояндабинона ва иродаи қавии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо роҳбарии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аст.Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мисли шамси тобон тафаккури мардумро бедор намуданд, азм карданд то иқтидорҳои мавҷудаи энергетикӣ барқарор шавад. Чархаи дуюми НБО «Роғун» бо ҳузури Пешвои миллат ва меҳмонони олиқадр ба истифода дода шуд. Мардуми сарбаланди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо роҳбарии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бори дигар ба ҷаҳониён қудрати азалии хешро нишон дода, аз рисолати созандагӣ дарак доданд. Ҳазорон фидоиёни роҳи дурахшони мамлакат шабу рӯз дар майдони кори нерӯгоҳ заҳмат кашида, бо ғурури Рустамона ҷиҳати дар фурсати кутоҳ ба истифода додани Роғун заҳмат мекашанд.
Азму разми тоҷикона мо ба майдон мекунем,
Чархи “Роғун”-ро ба дасти хеш гардон мекунем.
Мерасад нуру зиёи он ба ҳар як хонадон,
Тоҷикистонро саросар ахтаристон мекунем.
Хулоса, фардои дурахшони Точикистон аз бунёди НБО-и «Роғун» вобаста аст. Сохтмони нерӯгоҳи барқии обии «Роғун» корнамоии навбатии ахолии кишвар ва мактаби вахдату бародарӣ, мехнатпарастию бунёдкорист. Нерӯгоҳи барқии обии Роғун манбаи азими нур мегардаду Тоҷикистонро ба зинаи нави тараққиёти иқтисодиёт мерасонад.
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
Навид
Categories
Наворҳои видеоӣ
11 октябри соли равон мулоқоти президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо Филип Ҷефрой, менеҷери калони барномаҳои Иттиҳодияи Аврупо дар Маркази байналмилалии илмию техникӣ баргузор гардид.
Зимни мулоқот доктор Филип Ҷефрой менеҷери калони барномаҳои Иттиҳодияи Аврупо дар Маркази байналмилалии илмию техникӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахтро бо лоиҳаи Маркази байналмилалии илмию техникӣ, ки аз ҷониби Иттиҳодияи Аврупо маблағгузорӣ мешавад, таҳти унвони Системаи мониторинги моддаҳои радиактивӣ дар обҳои Осиёи Марказӣ (WRHSM2 – Central Asia) шинос намуд.
Ҳамзамон зимни шиносоӣ баъзе нуктаҳои асосии лоиҳаро бо президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт муҳокима намуд.
Дар назар аст, ки барои пеш бурдани кори ин лоиҳа олимону кормандони Институти масъалаҳои об, гидроэнергетика ва экология, Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроӣ ҷалб карда мешаванд.
11 октябр бо ташаббуси Институти Физикаю техникаи ба номи С.У.Умарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Конференсияи байналмилалӣ бахшида ба 60-солагии Институт дар толори маҷлисии Меҳмонхонаи Румӣ баргузор гардид.
Дар конференсияи мазкур президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, олимону академикони институти мазкур ва меҳмонон аз Россия, Ӯзбекистон ва дигар манотиқи ИДМ иштирок доштанд.
Ба кори конфронс директори Институт Зарифзода Афзалшоҳ Қаҳрамон – доктори илмҳои физика математика ҳусни оғоз бахшида, сухани муқаддимавиро ба президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт доданд. Мавсуф сараввал меҳмононро, ки аз дохил ва хориҷи кишвар ташриф оварда буданд, хайрамақдам гуфта аз таърих ва дастовардҳои институт ёдовар шуд.
Таъкид гардид, ки Институти физикаю техникаи ба номи С.У. Умарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар зарфи 60 соли таъсисёбиаш ба комёбиҳои беназир ноил гаштааст. Бахусус, дар замони Истиқлолияти давлатӣ фаъолияти худро дар партави сиёсати хирадмандона ва илмпарваронаи Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба роҳ монда, ба дастовардҳои назарраси илмӣ ноил гардид.
Бояд зикр намуд, ки баъд аз соҳибистиқлол гардидани Ҷумҳурии Тоҷикистон сиёсати давлатии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи илм ба ҳифз ва тараққӣ додани маркази асосии илми тоҷик – Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, ки Институти физикаю техникаи ба номи С.У. Умаров як қисми ҷудонашавандаи он ба ҳисоб меравад, равона карда шуд. Дар натиҷаи ин сиёсати илмдӯстона ва ояндабинонаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон қудрати илмии худро ҳифз намуда, фаъолияти серсоҳаашро дар самтҳои барои ҷумҳурӣ афзалиятноки илм бомуваффақият идома дод.
Ҳоло Институти физикаю техникаи ба номи С.У. Умарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон барои рушди таҳқиқоти илмии бунёдӣ ва амалӣ дар самтҳои афзалиятноки илмҳои табиатшиносӣ ва техникӣ чораҳо андешида, дар масъалаҳои илмиву технологии мамлакат саҳмгузорӣ мекунад, дастовардҳои илм ва технологияи ҷаҳониро омӯхта, ба истифодаи онҳо дар рушди иқтисодӣ ва иҷтимоии ҷумҳурӣ мусоидат менамояд.
Вобаста ба супориши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Институт барои тайёр намудани кадрҳои ҷавони илмӣ аҳамияти ҷиддӣ медиҳад. Таъсиси магистратура дар Академияи миллии илмҳо падидаи нав буда, имкон медиҳад, ки дар Институт дар солҳои оянда тайёр кардани кадрҳои илмии ҷавон вусъат пайдо намояд ва дар пешрафти соҳаҳои мухталифи илм ҷавонон саҳмгузор бошанд.
Институт дар айни замон фаъолияти худро ба иҷрои се ҳадафи стратегии давлат – таъмини истиқлолияти энергетикӣ, раҳоӣ аз бунбасти коммуникатсионӣ ва ҳифзи амнияти озуқаворӣ равона намуда, бо натиҷаҳои таҳқиқоти илмии бунёдӣ ва амалии олимон ҷиҳати рушди илми ватанӣ, боло бурдани тафаккури илмиву техникии ҷомеа, сатҳи фарҳангу маънавиёти ҷавонони кишвар, ташаккули тафаккури зеҳнию ҳуқуқии мардум, дар руҳияи ватанпарвариву башардӯстӣ, ифтихори миллӣ, худогоҳиву худшиносӣ тарбия намудани ҷомеа ва ба ҷаҳониён ба таври шоиста муаррифӣ намудани дастовардҳои илмӣ саҳми худро гузошта истодааст, гуфта ба кори конференсия барору муваффақият таманно намуд.
Дар идомаи конференсия олимону академикони дохилу хориҷ баромад намуда, оид ба пешрафт ва рушди фанҳои табиию риёзӣ маълумотҳои муфассали саривақтии хешро пешниҳод намуданд.
Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ якҷо бо сарони парламентҳо ва роҳбарони ҳайатҳои парламентии кишварҳои дӯст, ки ҷиҳати иштирок дар Конференсияи байналмилалии байнипарламентӣ бахшида ба 30-
Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ якҷо бо сарони парламентҳо ва роҳбарони ҳайатҳои парламентии кишварҳои дӯст, ки ҷиҳати иштирок дар Конференсияи байналмилалии байнипарламентӣ бахшида ба 30-солагии қабули Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Тоҷикистон ташриф оварданд, ба хотири эҳтиром ва арҷгузорӣ ба гузаштаи халқи тоҷик дар пояи муҷассамаи Исмоили Сомонӣ гулчанбар гузоштанд.
СЕМИНАРИ ОМӮЗИШӢ БАРОИ МАСЪУЛОНИ МАҚОМИ НИЗОМИ МАХФИЯТ ВА ШАХСОНИ ДОРОИ РУХСАТ БА СИРРИ ДАВЛАТИИ АКАДЕМИЯИ МИЛЛИИ ИЛМҲОИ ТОҶИКИСТОН
Баланд бардоштани сифатнокии татбиқи сиёсати давлатӣ дар соҳаи ҳифзи сирри давлатӣ, ҳалли муҳимтарин мушкилоти соҳа, ба як низоми мушаххас даромадани коргузории махфӣ ва дар маҷмуъ таҳкими ҳифзи сирри давлатӣ ва ҳифзи техникии иттилоот масъалаҳое мебошанд, ки дар баробари мақоми ваколатдор мақомоти давлатии дорои мақоми низоми махфият низ масъул мебошанд.
Дар робита ба тақвияти фаъолияти соҳа яке аз самтҳои афзалиятнок ва муҳим ин таъминоти кадрӣ, такмили донишҳои касбӣ ва ҳуқуқӣ, такмили малакаи кор бо технологияи муосири иттилоотӣ аз ҷониби масъулони мақоми низоми махфияти мақомоти давлатӣ ва кормандони дорои рухсат ба сирри давлатии мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳо мебошад.
Бо назардошти муҳиммияти масъалаи омодасозии кадрҳои соҳавӣ бахусус масъулони мақоми низоми махфият ва шахсони дорои рухсат ба сирри давлатии мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳо Саридораи ҳифзи сирри давлатӣ дар ҳамкории мутақобилан судманд бо Академияи миллии илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон санаи 10 октябри соли 2024 бо ташаббуси Академия семинари омузиширо барои масъулони мақоми низоми махфият ва кормандони дорои рухсат ба сирри давлатии Академияи миллии илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва сохторҳои тобеи он дар мавзуи “Ҳифзи сирри давлатӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон: заминаҳои қонунгузорӣ ва тадбирҳои амалигардонии он” ташкил намуд.
Семинари омузиширо ноиби Президенти АМИТ Саломиён Муҳаммаддовуд ифтитоҳ намуд. Баъдан аз рӯи мавзӯи семинари омӯзишӣ Аҳмадзода Дилноза- муовини сардори Саридораи ҳифзи сирри давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон машғулияти омӯзишӣ гузаронид.
Мақсад аз ташкил намудани семинари мазкур ин ба роҳ мондани фаъолияти якҷоя ва дастаҷамъонаи тамоми мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳо дар самти риояи низоми махфият, баланд бардоштани масъулият ва сатҳи касбияти кормандони масъул дар иртибот ба иттилооти бо қонун ҳифзшаванда мебошад.
Мулоқот бо роҳбарони ҳайатҳои парлумонӣ - иштирокдорони Конференсияи байналмилалӣ бахшида ба 30-солагии Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон
10.10.2024
https://president.tj/event/news/48032
10 октябр дар Қасри миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон роҳбарони ҳайатҳои парлумонӣ – иштирокдорони Конференсияи байналмилалии парлумонӣ бахшида ба 30-солагии Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба ҳузур пазируфтанд.
Нахуст, Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон роҳбарони ҳайатҳои парлумониро ба Тоҷикистон хайрамақдам гуфтанд.
Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот оид ба қабули санади муҳиму тақдирсоз – Конститутсия ва нақши он дар рушди парламентаризми давлати соҳибистиқлоли Тоҷикистон суханронӣ намуданд.
Пешвои миллат қабули Конститутсияро яке аз қадамҳои аввалин ва устувори ҷомеаи мо дар роҳи ислоҳоти сиёсӣ ва таҳкими истиқлолияти давлатии Тоҷикистон номиданд.
Зикр гардид, ки дар солҳои аввали ба даст овардани истиқлолият кишвари мо бо мушкилоти азими сиёсӣ, иҷтимоиву иқтисодӣ ва ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ рӯ ба рӯ шуд.
“Дар чунин шароити мураккаб иҷлосияи таърихии 16-уми Шӯрои Олӣ, ки роҳбарияти нави кишварро интихоб намуд, ба ваҳдати миллӣ асос гузошта, роҳро ба сӯи ҳаёти осоишта, барқарорсозии сохти конститутсионӣ ва қонуният дар кишвари мо боз намуд”, - таъкид намуданд Сарвари давлат.
Таъкид гардид, ки Конститутсияи нави аз тариқи раъйпурсии умумихалқӣ қабулшуда, Тоҷикистонро ба ҷомеаи ҷаҳонӣ ба сифати давлати мустақил, демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва ягона муаррифӣ кард.
Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нақши Конститутсияи навро дар барпосозӣ ва рушди низоми комилан нави парламентаризми миллӣ муҳим арзёбӣ намуданд.
Гуфта шуд, ки Парлумони Тоҷикистон ба ҳамаи талаботи парламентаризми байналмилалӣ ҷавобгӯ буда, дар арсаи байналмилалӣ фаъолона баромад мекунад ва пайваста робитаҳоро бо парлумонҳои кишварҳои дигар мустаҳкам менамояд.
Ба иштирокдорони мулоқот муроҷиат карда, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон изҳор доштанд, ки “кишварҳои шумо низ дар сафи шарикони наздик, боэътимод ва боварибахши мо қарор доранд”.
Зимни суханронӣ Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчунин оид ба ҷанбаҳои муҳими ҳамкории кишварҳо, аз қабили робитаҳои башарӣ, дар асоси умумияти фарҳангиву таърихӣ андешаронӣ намуданд.
Таъкид карда шуд, ки мақомоти қонунгузори кишварҳои мо метавонанд барои инкишофи созандаи ин раванд мусоидати ҷиддӣ намоянд.
Сарвари давлат иброз доштанд, ки тавассути гурӯҳҳои дӯстии парлумонӣ имрӯз Тоҷикистон бо зиёда аз 80 парлумони кишварҳои хориҷӣ ва созмонҳои байналмилалии парлумонӣ робита барқарор намуда, онҳоро рушд дода истодааст.
Аснои суханронӣ ба ҳамкории парлумонҳо дар доираи ниҳодҳои байналмилаливу минтақавӣ таваҷҷуҳ зоҳир намуданд.
Дар робита ба вазъи мураккаби ҷомеаи ҷаҳонӣ Президенти кишвар ҳамкории зичро барои ҳифзу таҳкими сулҳу субот ва таъмини некуаҳволии мардумони кишварҳои мо зарур шумурданд.
Дар фароварди сухан Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо итминон изҳор доштанд, ки чорабиниҳои имрӯза барои муайян кардани уфуқҳои нави шарикии васеи кишварҳо хидмат хоҳад намуд.
#ЭмомалӣРаҳмон #ЭмомалиРахмон #EmomaliRahmon #Тоҷикистон #Таджикистан #Tajikistan #Президент #President #Тоҷикон #Таджики #Парлумон #Парламент #Parliament
10 октябри соли равон мулоқоти президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо ноиби президенти Академияи илмҳои Русия Чернешев Сергей Леонидович баргузор гардид.
Зимни мулоқот дурнамои ҳамкориҳо дар самти беҳтар намудани фаъолияти муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ ва ба роҳ мондани ҳамкориҳои дуҷониба дар самти илмҳои физикаву техника мавриди баррасӣ қарор гирифтанд.
Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт меҳмононро барои иштирок дар конфронси байналмилалӣ бахшида ба 60- солагии Институти физикаю техникаи ба номи С.У.Умарови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон хайрамақдам гуфт.
Таъкид гардид, ки барои боздиди Шумо ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва нияти таҳкими муносибатҳои дуҷонибаи мутақобилан судманд, ки ба анъанаҳои чандинсолаи дӯстии мустаҳкам, эҳтиром ва дастгирии ҳамдигар асос ёфтааст, изҳори сипос намоям.
Мулоқоти имрӯза ба низом даровардани муносибатҳои мост ва заминаи иловагии равобити дуҷонибаи мо дар соҳаи илм, аз ҷумла физикаю техника хоҳад шуд.
Ҷумҳурии Тоҷикистон тайи 20 соли охир таҳти сиёсати хирадмандонаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таваҷҷуҳи ҷомеаи ҷаҳониро ба масъалаҳои марбут ба об ва муҳиммияти истифодаи оқилонаи захираҳои обӣ ҷалб намудааст, ки ба рушди устувори ҷомеаи ҷаҳонӣ равона гардидаанд.
Дар доираи ташаббусҳои наҷиби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Маҷмааи Умумии Созмони Милали Муттаҳид эълон гардидани “Соли оби тоза (соли 2003)”, Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои ҳаёт”, солҳои 2005-2015 “Соли байналмилалии ҳамкорӣ дар соҳаи об, соли 2013”, Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор, солҳои 2018 - 2028”, эътибори Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар арсаи ҷаҳонӣ ба сифати кишвари ташаббускор дар соҳаи ҳалли мушкилоти об боло бурд.
Имрӯз (09.10.2024) дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Конференсияи илмии байналмилалии “Ҳифзи пиряхҳо ва истифодаи устувори захираҳои обии Осиёи Марказӣ” бахшида ба “Соли 2025 - Соли ҳифзи пиряхҳо” баргузор гардид, нахуст ба кори конфронс директори Маркази илмии таҳқиқотии экология ва муҳити зисти Осёи Марказӣ, узви вобастаи АМИТ Абдусаттор Самадов ҳусни оғоз бахшида, доир ба рушду густариши ҳамкориҳои илмии дуҷонибаи муассисаҳои илмиву таҳқиқотии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Академияи илмҳои Хитой изҳори андеша намуд.
Сипас, президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар суханронии муқаддимавии хеш бори дигар ташрифи менҳмононро ба ин боргоҳи илму маърифат хайрамақдам гуфта, таъкид дошт, ки пиряхҳои Тоҷикистон беш аз 6 фоизи масоҳати умумии кишварро ташкил медиҳанд, на танҳо манбаи бебаҳои оби тоза, балки танзимгари захираҳои об ва иқлим дар Осиёи Марказӣ ба шумор мераванд.
Тайи даҳсолаҳои охир обшавии босуръати пиряхҳо таҳти таъсири тағирёбии иқлим ба таҳдиди глобалии сайёра табдил ёфтааст. Тибқи пешгӯиҳои коршиносон, дар шароити тағйирёбандаи иқлим дар охири асри XXI сеяки пиряхҳои кураи Замин аз байн мераванд. Обшавии пиряхҳо мувозинати экологиро вайрон намуда, ба гардиши об дар сайёраи мо таҳдидҳои ҷиддӣ эҷод мекунанд. Дар минтақаҳои кӯҳӣ ин раванд боиси сар задани офатҳои табиӣ - обхезӣ, фаромадани тарма ва сел мегарданд, ки ҳисороти калони иқтисодӣ меоранд ва боиси талафоти ҷонӣ низ мегарданд.
Таъкид гардид, ки дар тули даҳсолаи охир ташаббусҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба созмони бонуфузи ҷаҳонӣ Созмони Милали Муттаҳид ва дастгирӣ ёфтани онҳоаз ҷониби ҷомеаи ҷаҳонӣ моро водор мекунад, ки сари ин масъалаҳо андешида, баҳри дар амал татбиқ намудани ин масъалаҳои мубраму саривақтӣ кушиш ба харҷ диҳем.
Дар идома олимону коршиносони соҳаи экология, география ва пиряхшиносии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Академияи илмҳои Хитой бо маърӯзаҳо баромад намуда, оид ба самтҳои мавзуи муайяншуда ибрози ақида намуданд.
09 октябри соли равон мулоқоти президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт бо директори генералии Институти Синзяни технология ва географияи Академияи илмҳои Хитой Чжан Юанмин баргузор гардид.
Дар мулоқот президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ташрифи меҳмононро ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон хайрамақдам гуфта, дар робита ба рушди дурнамои ҳамкорҳои илмӣ бо муассисаҳои илмию таҳқиқотии Академияи илмҳои Хитой изҳори назар намуд.
Таъкид гардид, ки обшавии босуръати пиряхҳо раванди нигаронкунанда буда, аз ҷомеаи ҷаҳонӣ тақозо менамояд, ки ҷиҳати ҳифзи онҳо чораҳои муассир андешанд ва ба таври муштарак талош намоянд. Дар робита ба муҳиммияти ин масъала бо ташаббуси Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон 14 декабри соли 2022 дар Иҷлосияи 77- уми Маҷмааи Умумии Созмони Милали Муттаҳид Қатъномаи «Соли 2025 – Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо» қабул гардид. Тибқи ин Қатънома 21 март Фонди байналмилалии эътимод дар Созмони Милали Муттаҳид барои мусоидат ҷиҳати ҳифзи пиряхҳо пешбинӣ шудааст.
Гуфта шуд, ки бо назардошти муҳиммияти омӯзиши пиряхҳо, соли 2017 дар сохтори Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Муассисаи давлатии илмии «Маркази омӯзиши пиряхҳо» таъсис дода шуд. Ҳамзамон худи ҳамин сол дар доираи ҳамкориҳои байналмилалии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Академияи илмҳои Хитой Маркази - илмӣ таҳқиқотии экология ва муҳити зисти Осиёи Марказӣ ба фаъолият оғоз намуд.
Ин ду муассиса дар ҳамкории муштарак бо истифода аз усулҳои инноватсионӣ оид ба омӯзиши пиряхҳои Тоҷикистон таҳқиқоти фарогир анҷом медиҳанд. Ин таҳқиқотҳо ба омӯзиши динамика пиряхҳо, ҳаҷми онҳо, ҳаракати пиряхҳо, мониторинги кӯлҳои пиряхӣ ва арзёбии хатари онҳо равона гардидаанд.
Дар идомаи мулоқот директори генералии Институти Синзяни технология ва географияи Академияи илмҳои Хитой Чжан Юанмин барои дар сатҳи хуб қарор гирифтани ҳамкориҳои илмӣ изҳори миннатдорӣ баён намуда, таъкид дошт, ки воқеан ҳам масъалаи обшавии пиряхҳо имрӯз яке аз мушкилотҳои сатҳи ҷаҳонӣ эътироф гардидааст. Дар робита ба ин мо ҳамеша барои густариш додани ҳамкориҳои илмӣ ҷиҳати ҳифзи пиряхҳо омода ҳастем, то дар ин самт ба натиҷаҳои назаррас ноил гардем.