Воқеият ин аст, ки майлу ирода, саъю талош, таҳаммулгароӣ ва хиради азалии миллати тамаддунсозу фарҳангсолори тоҷик ва тафаккури созандаву рӯҳи шикастнопазири халқи Тоҷикистон муҳимтарин омили расидан ба сулҳу оромӣ, суботи сиёсӣ ва ваҳдати миллӣ мебошад.
Эмомалӣ Раҳмон
Аз роҳи Оли Сомон омад паёми Ваҳдат,
Бо ёди Ҷоми Ҷам шуд лабрез ҷоми Ваҳдат,
Бо осмон бипайваст овои рушони дил
Дар нуги бомдоди ғаркид шоми Ваҳдат.
Халқи пареш бо ҳам омад зи даври олам,
Зад парчами бузург аз нав ба боми Ваҳдат.
Зоғи ғаму ҷудои аз мо париду бигзашт,
Мурғи саодат акнун хонад давоми Ваҳдат.
Дар замони муосир мо миллати сарбаланди тољик бояд як нуктаи асосиро набояд фаромӯш кунем, ки сулҳу оромӣ ва якдилӣ арзишмандтарин неъмати ҳаёти мост ва ҳифз кардану пойдор нигоҳ доштани он вазифа ва қарзи муқаддаси ҳар як шаҳрванди Тоҷикистони азиз мебошад.
27 июни соли 1997 — пас аз 8 давра гуфушунид (аз солҳои 1994 то 1997) миёни Ҳукумати Ҷумҳурӣ ва мухолифин, дар шаҳри Маскави Федератсияи Россия, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва роҳбари Иттиҳодияи нерӯҳои мухолифини тоҷик «Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ дар Тоҷикистон»-ро имзо карданд.
Дар солҳои ҷанги шаҳрвандӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон (аз 5 майи соли 1992 то 27-июни соли 1997) беш аз 100 ҳазор нафар кушта ва тахминан 1 млн кас гуреза ва муҳоҷири иҷборӣ шуд. Хисороти иқтисодии ин ҷанг дар Ҷумҳурии Тоҷикистон беш аз 10 миллиард доллари амрикоӣ баровард шудааст. Имзои «Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ дар Тоҷикистон» кишварро аз нобудӣ ва мардумро аз парокандашавӣ нигоҳ дошт, дар ба дастовардани ин неъмати таърихии бебаҳо саҳми фарзанди фарзонаи миллати тоҷик, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон басо калон аст.
Сулҳу Ваҳдат иборањое мебошанд, ки ҳамеша дилчаспу дилнишин ва бо лаҳни шево садо дода. бевосита шунавандаро ба фикр кардан водор месозанд.
Сулҳ - оштиву фарзонагӣ, якдигарфаҳмӣ ва толиби осоиштагӣ будани мардумро таҷассумгар аст. Ваҳдат бошад ба ҳам омадан, сар аз як гиребон баровардан, ҳамдигарфаҳму покзинату миллатдӯст будан мебошад. Ваҳдат - беҳтарин неъмат, ҳаёти инсон, орзуву армон, таҳкими давлат, наҷоти миллат, рушди точикон, нумуи даврон, ҳастии инсон дар ҳар замину замон аст. Ваҳдат ва сулҳи умумибашарии Тоҷикистон ҷонибдории мамлакатҳои ҳамзамони берунмарзӣ мавқеу мақоми онро дар миқёси ҷаҳон овозадор менамояд. Имрӯз иттифоқ ва ҳамдилии халқи тоҷик мавриди омӯзиши Созмони Миллали Муттаҳид ва дигар ташкилотҳои олам гардидааст. Худшиносӣ ва худогоҳии миллӣ гуё пандест аз гузаштаи дуру пешрафти маънавиёти кишвар. Танҳо бо роҳи ваҳдат, якдигарфаҳмӣ истиқлоли кишварро муҳофизату пойдор ва ягонагии мардумро устувор нигоҳ дошта метавонем.
Ваҳдати миллӣ ба мо имкон дод, ки насли навраси мо зери идеологияи худогоҳии миллӣ тарбият ёбад.
Бино бар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи рӯзҳои ид», 27 июн ҳамчун «Рӯзи Ваҳдати миллӣ» дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба иди расмии давлатӣ табдил ёфтаст ва ҳар сол ҷашн гирифта мешавад.
Хулоса кардан мумкин аст, ки самараи ваҳдати милллӣ ва талошҳои бевоситаи Роҳбари Олии кишвари азизамон Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мебошад, ки имрӯҳо мардум тоҷик ба комёбиҳо ва дастовардҳои беназир даст ёфт.
Қурбоналӣ Партоев, Ходими илмии Озмоишгоҳи генетика ва селексияи растании ИБФ ва ГР АМИТ
Бахтовар Сатторов, мудири Озмоишгоҳи генетика ва селексияи растании ИБФ ва ГР АМИТ
Нимаи дуюми рӯзи 21 май дар толори Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Конференсияи илмӣ - назариявӣ дар мавзӯи “Ҷавонон пайравони Пешвои миллат” баргузор гардид. Дар баргузории конфронс президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва ноибони навтаъини президенти академия иштирок намуданд.
Ба кори конфронс нахуст Зиёев Субҳиддин – номзади илмҳои филология, Раиси Шурои олимони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҳусни оғоз бахшида, сухани ифтитоҳиро ба президенти академия миллии илмҳои Тоҷикистон Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт доданд.
Зимни баромади хеш президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт оид ба ғамхориҳову дастгириҳои пайвастаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ -Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар самти ҷавонон ёдовар шуда, қайд намуданд, ки ҳануз аз замонҳои нав сари қудрат омаданашон Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ин қишри дорои нерӯи тавоно хитоб карда гуфта буданд, ки “Ҷавонон ояндаи давлату миллатанд” пас моро мебояд, ки барои сазовор гаштани ин суханони пурмуҳтавои Пешвои миллат кушиш ба харҷ дода, барои дар амал татбиқ намудани илм ва дар арсаи байналмилалӣ муаррифӣ намудани он, чун гузаштагони хеш Ибни Сино, Ҷалолиддини Балхӣ, Садриддин Айнӣ, Бобоҷон Ғафуров ва дигар фарзандони баруманди миллат хизмат намоянд.
21 майи соли равон таҳти унвони «Ҷавонон – пайравони Пешвои миллат» бахшида ба Рӯзи Ҷавонони Тоҷикистон роҳпаймоии осоишта бо иштироки раёсат ва олимони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар шаҳраки академӣ баргузор гардид.
Дар оғоз ҳайати олимону кормандон, магистрантону докторантониPhD ба хотири арҷ гузоштан ба сиёсати ҷавонпарваронаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ- Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо шиору овезаҳои ватандӯстона роҳпаймоии осоишта баргузор намуданд. Дар роҳпаймоӣ имрӯза олимону кормандон тарафдорӣ аз сиёсати оқилона ва бунёдкоронаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон намуда, дар сафи пеш бо бардоштани расми Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ ба роҳпаймоии осоишта ҳусни оғоз бахшиданд.
Ҳамзамонолимони ҷавон, ки ҳамчун меросбарон ва муаррификунандаи илми тоҷик дар арсаи байналмилалӣ мебошанд ба хотири арҷгузорӣ ба муқаддасоти милливу ҳифзи арзишҳои давлатӣ бо бардоштани Парчами ҳаҷмаш32 метр дар чорабинӣ саҳми назарраси худро гузоштанд. Инчунин, гулдухтарони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ба хотири эҳёи фарҳанги милливу либосҳои миллии тоҷикона, дар роҳпаймоии осоишта бо пушидани либосҳои миллии тоҷикона ба ҳусни чорабинӣ таровати дигар бахшиданд. Сипас дар саҳни бинои Агентии амнияти химиявӣ, биологӣ, радиатсионӣ ва ядроии АМИТ чорабинӣ бо сухани муқаддимавии президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ифтитоҳ ёфт.
Дар суханронии хеш президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт тамоми олимони ҷавон ва ҳозиринро ба муносибати Рӯзи Ҷавонони Тоҷикистон табрику муборакбод намуда, зимнан дар суханронии хеш аз сиёсати ҷавонпарварона ва дастгриҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ- Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нисбат ба ҷавонон ёдовар гардид. Таъкид шуд, ки дар ҷомеаимуосир нақш ва манзалати ҷавонони фаъол, донишманду хештаншинос бағоят муҳим буда, пешрафт ташакул ва муаррифии имкониятҳои зеҳнии ҷомеаро бидуни онҳо тассавур кардан ғайриимкон аст. Рисолати шумо низ ҷавонони азиз аз он иборат аст, ки кору фаъолияти созандаи фарзандони баруманди миллати тоҷикро, ки имрӯз дар хизмати халқу диёранд шарафмандона идома диҳем.
Дар идома намояндаи Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини сардори Раёсати кор бо ҷавонон ва варзиши шаҳри Душанбе суханронӣ намуда, тамоми ҷавонони кишварро ба ин муносибат самимона табрик намуданд.
Дар интиҳои чорабинӣ як қатор устодону кормандон ва олимони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бахшида ба «Рӯзи ҷавонони Тоҷикистон» бо «Ифтихорнома» ва «Сипоснома»-ҳои Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати кор бо ҷавонон ва варзиши шаҳри Душанбе ва Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар ин чорабинӣ ҳузурдошта қадршиносӣ гардиданд.
Ҳамзамон аз ҷониби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт Раиси Кумитаи Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Гулаҳмадзода Зулфиқор Аҳмад, сардори Раёсати кор бо ҷавонон ва варзиши шаҳри Душанбе Бобохонзода Раҷабалӣ бо «Ифтихорнома» - и Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон қадршиносӣ гардиданд.
21 майи соли равон пас аз анҷоми чорабинии бахшида ба Рӯзи ҷавонони Тоҷикистон президенти Акадедмияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар якҷоягӣ бо олимону кормандон аз шароити боғу гармхона ва заминҳои кишти шаҳраки академӣ боздид намуданд. Зимни боздид роҳбарият аз гармхонаи парвариши лиму, ки маҳсули дасти кормандони академия маҳсуб меёбад дидан намуданд. Ин минтақа барои парвариши ҳама намуди растаниву ниҳолҳои мевадиҳанда мутобиқ буда, айни замон дар инҷо як қисми кормандони академия ба кишоварзиву боғдорӣ машғул мебошанд.
Дар ин минтақа гармхонаҳои хеле зиёд мавҷуд буда, дар онҳо ҳама гуна растаниву гулҳои гуногунранг парвариш меёбанд. Ёдовар мешавем, ки аз ҷониби кормандон дар ин заминҳои кишт чанд навъҳои пахта ва гандумҳои серҳосил низ барои зиёд намудани тухмии онҳо кишт карда шудаанд. Аз ниҳолҳои мевадиҳанда, гелос, себ, зардолу, хурмо, тут, ангур, нок парвариш шуда, айни ҳол серҳосил мебошанд. Гуфта мешавад, ки олимони академия дар баробари корҳои илми таҳқиқотӣ низ ба зироаткориву боғдорӣ машғул мебошанд.
Воқеан, варзиш дар ҳар давру замон қосиди сулҳу дӯстӣ ва муаррификунандаи ҳар миллату давлат буд ва минбаъд низ боқӣ хоҳад монд. Маҳз бо шарофати Истиқлолияти давлатӣ ва бо заҳмату талоши Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон соҳаи варзиш дар кишвар рушди бомайлон намуда истодааст. Ҳамин аст, ки дастгириҳои ҳукумати кишвар ба ҷавонони ватандӯсту меҳанпараст ва ҳифзкунандаи арзишҳои миллӣ, имкон медиҳад, ки парчами кишвари мо дар бузургтарин чорабиниҳои варзишии сатҳи ҷаҳонӣ парафшон гардад. Имрӯз Ҳукумати кишвар хосатан зери роҳбарии Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ ба соҳаи варзиш диққати авалидараҷа дода истодааст.
Бо ин мақсад барои боз ҳам муаррифӣ кишвари Тоҷикистон бо истифода аз заҳмату талоши варзишгарони кишвар дар маркази шаҳри Душанбе чорабиниҳои варзишии сатҳи ҷумҳуриявию байналмилалӣ баргузор мегарданд. Имрӯз (19.05.2024)дар шаҳри Душанбе фазои идона буд. Зеро бо ибтикори Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе бахшида ба Рӯзи ҷавонон Тоҷикистон марафони велосипедронӣ ва Дави миллӣ баргузор гардид.
Дар ин фазои идона устодону кормандони академия зери роҳбарии президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт иштирок намуда, бо шиору овезаҳои ватандӯстона дар баргузории ин чорабинӣ саҳми хешро гузоштанд.
Нимаи дуюми рӯзи 17 май таҳти Раёсати Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ҷаласаи назоратӣ баргузор гардид. Бо мақсади дар сатҳи баланд таҷлил намудани Рӯзи ҷавонони Тоҷикистон ва арҷгузорӣ ба сиёсати ҷавонпарваронаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар тамоми муассисаву идораҳои давлатӣ чорабиниҳои фарҳангиву фароғатӣ дар сатҳи баланд баргузор мегарданд.
Бо ин мақсад имрӯз дар ҷаласаи назоратӣ президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ҷиҳати дар сатҳи баланд таҷлил намудани 23 май Рӯзи ҷавонони Тоҷикистон ба масъулин дастуру супоришҳои мушаххас доданд. Гуфта шуд, ки мо бояд дар амали намудани сиёсати ҷавонпарварона ва оқилонаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо дасту дили гарм ва бо нерӯи бунёдгарона дар баргузории тамоми чорабиниҳо сатҳи ҷумҳуриявию байналмилалӣ саҳмгузор бошем. Сипас дар идомаи ҷаласа дигар масъалаҳои ҷорӣ мавриди баррасӣ қарор дода шуданд.
17 майи соли равон дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо ташабуси Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳовадинови АМИТ Конференсияи байналмилалии илмӣ-амалӣ дар мавзӯи “Институти оила дар ҷомеаи муосири Тоҷикистон ва нақши он дар рушди сармояи инсонӣ” бо иштироки олимону кормандон ва магистрантону докторантони PhD баргузор гардид.
Ба кори конфронс директори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳовадинови АМИТ Маҳмадизода Нозим ҳусни оғоз бахшида, зикр дошт, ки оила натанҳо асоси давлат, инчунин дар рушди шахсият, ҳифзи анъана ва фарҳанги миллӣ, ки аслан асос ва бунёди осоиши ҳамаи таносуби ботинии институтҳои давлатӣ ба ҳисоб меравад. Анъанаҳои миллӣ асоси натанҳо пойдорӣ ва инкишофи иҷтимоиёти давлат балки шарти рушди иқтисодиёти он низ мебошад.
Дар идомаи конфронс президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон узви вобаста АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар сухани муқадимавии хеш ба иштирокдорони конфронсро барор хоста, зикр доштанд, ки ташаккули сармояи инсонӣ ҳамчун маҷмуи донишҳо, малакаву маҳорати шахс, барои қонеъгардонии талаботи мухталифи фарди алоҳида ё ҷомеа дар умум истифода мегарданд ва дар Ҷумҳурии Тоҷикистон қабл аз ҳама дар оила ташаккул меёбанд.
Таъкид шуд, ки оила барои миллати мо муҳимтарин ниҳод ва фурӯғи иҷтимоиест, ки мавҷудияти насли инсонӣ таълиму, тарбияи насли наврас, ҳифзи фарҳанг ва арзишҳои миллӣ, таҳкими тамоми дастовардҳои моддиву маънавии ҷомеаро аз як насл ба насли дигар таъмин менамояд. Махсусан оилаҳои Тоҷикистон дар ҳифзи сулҳу субот, ваҳдати миллӣ, пешгирии хатарҳо ба ҷомеа, ҳифзи ҳувият ва худшиносии миллӣ нақши бузург доранд.
Умуман, дар кишвари мо оила ягона ниҳоди иҷтимоӣ мебошад, ки инсон аз таввалуд то охири умраш дар он зиндагӣ мекунад ва ҳар яки мо ба оила ҳамбастагии зиёд дошта, ҳамаи муваффақияту нобарориҳои мо аз фазои зиндагии оилаамон вобастагии калон дорад.
16 майи соли равон бо мақсади тақвият бахшидани ҳамкориҳои илмӣ Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт Президенти Шуъбаи Синзянии Академияи илмҳои Хитой Чен Си ва Президенти Ассотсиатсияи Синзянии илм ва технология, профессор Ванг Гуанчиангро ба ҳузур пазируфт.
Дар мулоқот Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт меҳмононро хайрамақдам гуфта, оид ба фаъолияти пурсамари Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар самти ҳамкориҳо бо муассисаҳои илмии Ҷумҳурии мардумии Чин маълумот дода афзуд, ки ҳануз соли 2014 санадҳои ҳамкории байни муассисаҳои илмии ҳарду ҷониб ба имзо расида буд.
Дар асоси созишномаи имзогардида соли 2016 дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Маркази татқиқоти экология ва муҳити зисти Осиёи Марказӣ ифтитоҳ ёфт, ки ин аввалин муассисаи муштараки барҷастаи Чину Тоҷикистон мебошад. Ҳамзамон оид ба ҳамкориҳои тарафайн изҳори қаноатмандӣ намуда, иброз доштанд, ки ҳамкориҳоро тақвиат дода, барои равнақ додани илми ҳарду кишвар дар арсаи байналмилалӣ кушиш ба харҷ дод.
Дар идомаи вохурӣ, директори Инситути экология ва географияи Шинҷони Академияи илмҳои Хитой Чен Си дар суханронии хеш оид ба мустаҳкам намудани ҳамкориҳо байни муассисаҳои илмии Тоҷикистону Хитой изҳори қаноатмандӣ намуда, барои дар оянда беҳтару хубтар ва дар низоми сифатан нав ба роҳ мондани ҳамкориҳо дар бахшҳои гуногуни соҳаи илм ибрози андеша намуд.
Қайд гардид, ки мо бояд дар якҷоягӣ тибқи низомномаи ҳамкориҳо барои омода намудани олимони ҷавон дар бахшҳои гуногуни илмӣ тадбирҳо андешем. Ҳамзамон аз ҷониби меҳмонон таклиф гардид, ки Президенти АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт моҳи июни соли равон ба Ҷумҳурии мардумии Чин ташриф оварда, дар намоиши Экспо Евразия 2024 (EXPO EURASIA) иштирок намояд.
ТАШРИФИ ОЛИМОНИ ХИТОЙ БА МАРКАЗИ ИЛМӢ-ТАҲҚИҚОТИИ ЭКОЛОГИЯ ВА МУҲИТИ ЗИСТИ ОСИЁИ МАРКАЗӢ (ДУШАНБЕ)-И АМИТ
16 майи соли равон гуруҳи калони олимони Хитой таҳти роҳбарии Президенти Шуъбаи Синзянии Академияи илмҳои Хитой, узви хориҷии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон профессор Чен Си (Chen Xi) ба Маркази илмӣ-таҳқиқотии экология ва муҳити зисти Осиёи Марказӣ (Душанбе)-и АМИТ бо мақсади шиносоӣ бо фаъолияти илмӣ ва илмӣ-ташкилии ин муассисисаи муштараки Тоҷикистону Хитой ташриф оварданд.
Ба ҳайати гуруҳи олимон Хитой ҳамчунин Президенти Ассотсиатсияи Синзянии илм ва технология, профессор Ванг Гуанчианг (Wang Guangqiang), котиби генералии Ассотсиатсия Занг Чианг (Zang Qiang), директорони бахшҳои ассотсиатсия - Ванг Тингтинг (Wang Tingting), Вей Личунг (Wei Liqung), Аскар Таваккалӣ (Aisikeer Taiwakul, хонума Ши Бенгбинг (Shi Benbing) ва дигар олимони шинохта шомил буданд. Меҳмонони Хитойи бо дастовардҳои илмии Марказ шинос шуда, ба фаолияти он баҳои баланд доданд.
Президенти Ассотсиатсияи Синзянии илм ва технология, профессор Ванг Гуанчианг изҳор дошт, ки ҳамкориҳои илмии байни ду давлати ба ҳам наздику ҳамсоя бояд рушди устувор дошта бошанд ва дар оянда ҳамкориҳои илмӣ-техникии тарфайн вусъат ёбанд.
