Ҳангоми ба забон овардани вожаи муқаддаси модар ҳар яки мо беихтиер ба фикр фуру меравем ва дар пеши назари худ чеҳраи зебою равшан, табассумҳои дилнишин, меҳрубониҳои беҳамто, чашмони равшани пурасрор ва дигар сифатҳои модари хешро пеши назр меорем. Ҳамаи сифатҳои модар ба мо рӯҳи тоза, қувваю қудрати навин ато намуда моро ба фатҳи қуллаҳои нав ба нав дар роҳи зиндагӣ, кору фаъолияти касбӣ ва хушбахтӣ дар ҳаёти шахсӣ наздик меорад. Пас модар кист? Модар сарчашмаи ҳёти башар аст. Модар офаридгори мост. Модар моро ба дунё меорад ва ба мо тозатарин гуҳари олам - шири сафеди худро мехӯронад.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар сӯханронии худ дар мулоқот бо намояндагони занони мамлакат аз 6 ӯми марти соли 2007 шири сафеди модарро неъмати азизтарину бузургтарини ҳаёти инсонӣ номида, чунин гуфтаанд: «Ба хотири тақдири имрӯзу ояндаи давлату миллати тоҷик дар баробари як қатор муқаддасот ман маҳз ба шири сафеди модар, ки неъмати азизтарину бузургтарини ҳаёти инсонист, қасам ёд карда, масъулияти азимро ба зиммаи худ гирифтаам». Дар ҳақиқат дар баробари мавҷудияти миқдори зиёде аз муқаддасот дар ҳаёти башар шири сафеди модар барои мо инсонҳо муқаддастарнин арзишест, ки аз вуҷуди модар сарчашма мегирад.
Дар баробари ин модар моро мехуронад, парвариш мекунад, худ шабҳо нахуфта моро калон карда ба олами замони худ раҳсипор менамояд. Мисраҳои шоири шинохтаи Эрон Эраҷ Мирзо гувоҳи ин гуфтаҳост:
Гӯянд маро чу зод модар
Пистон ба даҳон гирифтан омӯхт,
Шабҳо бари гаҳвораи ман
Бедор нишасту хуфтан омӯхт...
Сифатҳои модар бешуморанд ва ин сифатҳо нишонаҳои бузургии модар аст. Модар бузург аст. Аввалин садои дилнишинро аз забони модар мешунавем, аввалин силаи нармро аз дастони модар ҳис мекунем. Аввалин ҳарф ва аввалин калимаро аз модар ёд мегирем. Дониши аввалинро ба мо модар медиҳад. Модар устоди аввалини мост. Шоири шиноҳтаи тоҷик Лоиқ Шералӣ дар маҷмӯъаи «Модарнома» дар васми модар чунин гуфтааст:
Сиришти ман, ниҳоди ман ту будӣ,
Сафои бомдоди ман ту будӣ.
Аё модар, ба он сон бесафодӣ,
Нахустин устоди ман ту будӣ...
Хиссаи модар дар ҳаёти инсоният беандоза бузург аст. Модар буд, ки инсон арзи вуҷуд кард. Модар буд, ки инсон дорои дониш ва шуурнокӣ шуд. Модар буд, ки тифлони ба дунё овардаи ӯ на танҳо калон шуда, ба камол расиданд, балки дар ҷомеа шахсони шинохта гардиданд, зеро олимон, донишмандон, устодон, сиёсатмадорон ва дигар шахсони шинохта аз модар ба дунё омада, чунон, ки дар боло зикр кардем авалин ҳарф ва аввалин калимаро аз модар омӯхтаанд. Маҳз аз ҳамин ҷо забони ҳар миллатро забони модарӣ меноманд.
Агар ба таърихи гузаштаи миллати хеш нигарем, дар ҳол мебинем, ки дар гузаштаи мо низ модарони бузург кам набуданд. Устоди Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ, н.и.ф.м., дотсент Ҷӯраева Г. Х. дар мақолаи худ «Меҳри модар» овардааст: «Дар асл, гузаштаи мо низ модарони бузурги хешро дошт, амсоли занҳои оқилаи таърихӣ Тахмина, Гурдофарид, Робия, Маҳастӣ, Дилшоди Барно ва ғайраҳо. Мо инро наметавонем ба забон нагирем, зеро бегузашта имрӯзу бе имрӯз оянда нест». Чи тавре, ки мебинем дар васфи модар асарҳои зиёди илмӣ, бадеӣ, илмӣ-омавӣ ва ғайра офарида шудаанд ки ин аз бузургии модар гувоҳи медиҳанд. Дар ин маъни мисраҳои устод Мирзо Турсунзодаро, ки моҳияти беандоза доранд ба забон овардан ба маврид аст:
Зан агар оташ намешуд хом мемондем мо,
Норасида бодае дар ҷом мемондем мо.
Зан агар моро намебахшид умри бардавом,
Бетахаллус, бенасаб, беном мемондем мо.
Аз ин гуфтаҳо бармеояд, ки бешубҳа модар бузург аст, зеро бузургонро худи модар офарида ба ин мартаба мерасонад.
Гулов С.А. - ходими калони илмии МД Маркази таҳқиқоти технологияҳои инноватсионии АМИТ
