Воқеан, зиндагӣ аз модар сарчашма мегирад. Ба таъбири дигар зан-модар олиҳаи зебоӣ, манбаи меҳру муҳаббат ва раҳму шафқат буда, ҷаҳонро бо озодагиву нафосат ва назокату малоҳати худ рӯҳи тоза мебахшад.
Эмомалӣ Раҳмон
Оре, каломи амиқу баландмазмуни Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон комилан ба вожаи «модар», ки аз панҷ ҳарф иборат асту ифодагари панҷ унсури таҷассумгари шахсияти беҳамтои ӯ – Меҳр, Одамӣ, Дилсӯзӣ, Адолат ва Ростӣ мебошад, тавъаманд. Аз ин ҷост, ки вақте мо калимаи муқаддасу зебои «модар»-ро ба забон меорем, тамоми вуҷудамонро эҳсоси гарму фараҳбахше фаро мегирад ва қалбамонро лабрез аз шодию сурур мегардонад. Зеро мақоми модар он чунон баланд ва он андоза бузарг аст, ки бузургониилму адаб, фарҳангу ҳунар ва ҳар фарди соҳибназару соҳибхирад ӯро сарчашмаи ҳаёт хушбахтии инсон донистаанд ва қудуми модарро баландтар аз биҳишт гузоштаанд. Чунки инсон аз замони тавлид то ба вопасин нафас калимаи модарро ҳеҷгоҳ аз забон дур намесозад. Маҳз бо ин маъност, ки Сарвари давлати мо дар васфи модар ва мақому бузургии ӯ хеле зебо ва гуворо фармудаанд: «Модар азизтарин вуҷуди рӯйи Замин мебошад ва зиндагӣ аз нафаси гарму дилнавози ӯ оғоз мегирад. Мо вуҷуди муқаддаси модарро аз аввалин лаҳзаҳои ҳаёт то дами вопасин фаромӯш намекунем, чун ӯ ҳангоми шодиву нишотва ғаму андуҳи зиндагӣ ҳамеша ҳамроҳи мост».
Модар дар ҳақиқат олиҳаи тасвирнашавандаи олам, сароғози ҳаёт, таскиндиҳандаи рӯҳи инсон ва фараҳбахши қалбҳост. Маҳз модар аст, ки чун деҳқон ба замин тухм кишт менамояд ва ризқу рӯзии инсонҳоро таъмин кунад, дар рӯи Замин ҳаёт меофарад ва инсонро аз сатҳи поёнӣ то баландарин қуллаи муроди инсонӣ мерасонад. Дар ин аснод Шиллер чунин мефармояд: «Ҳар куҷо марде ёфт шуд, ки ба мақомоти баланд расидааст, яқинан зани покдомане ӯро ҳамраҳӣ кардааст».
Новобаста аз синну сол ҳамеша инсон дар назди модар ҳамон тифлест, ки ниёз ба навозишу меҳрубонӣ дорад ва аз нигоҳи модар ҳамон кудаки хурдсолест, ки бо забони ширин ҳарф мезанад. Таърих низ гувоҳ аст, ки даврони «Модаршоҳӣ» вуҷуд дошт ва ин нишондиҳандаи рисолати бузургдошти занону модарон буда, аз қадимтари замон то ба имрӯз арҷгузориву қадрдонии модар ба мо мерос мондааст. Бинобар ин, бузургон дар тамоми давру замон мардумро ба гиромидошти модарон раҳнамун месозанд ва нисбат ба зан – модар осори гаронбаҳо эҷод кардаанд ва инчунин, каломи баландтарину пурарзиштаринро гуфтаанд, ки фишурдаи чанде аз онҳоро ин ҷо мегузорем:
Ҳамин тавр, дар симои модар ва зан суханҳои беназиру гуворо бешумор аст, ки ҳатто васф намудан ин олиҳаи бемислро интиҳо надорад. Мусаллам аст, ки ҳамасола 8-уми март рӯзи модарон ҷашн гирифта мешавад. Мехоҳам дар ин лаҳза ҳамаи модарон ва занонро самимона табрик намда барояшон тансиҳативу умри дароз ва ширинтарин лаҳзаҳои ҳаётро орзумандам.
Идатон муборак модарон ва хоҳарони азизу мушфиқ.
Миршариф Маҷидӣ - Раиси олимони ҷавони Маркази таҳқиқоти технологияҳои инноватсионии АМИТ
Шабона 28-уми август сокинони дунё шоҳиди дар як саф қарор гирифтани сайёраҳо хоҳанд шуд. Дар ин бора сомонаи Starwalknews хабар додааст.
Ба навиштаи манбаъ, ин маротиба 6 сайёра - Муштарӣ, Уторид, Миррих, Зуҳал, Уран ва Нептун дар як қатор саф мекашанд.
Ҳабиб Хӯҷаназаров, ходими илмии Институти астрофизикаи Академияи илмҳо дар суҳбат бо “Азия‑Плюс” гуфт, ки ин ҳодисаро сокинони Тоҷикистон соати 5-и субҳ мушоҳида карда метавонанд.
“Дар як қатор саф кашидани 4 сайёра – Миррих, Муштарӣ, Уторид, ва Зуҳалро бидуни дурбини астрономӣ дидан мумкин аст. Сайёраи Нептунро, ки ба Зуҳал наздик аст ва Уранро, ки ба Уторид наздик аст, бо ёрии дурбини астрономӣ мушоҳида кардан мумкин аст”, - гуфт Хӯҷаназаров.
Ӯ афзуд, ки дар як саф баҳам омадани сайёраҳо ҳодисаи маъмули табиӣ аст ва дар як сол се-чор маротиба иттифоқ меафтад.
Таъсири ин падида ба инсон ва табиат аз тарафи олимони соҳа ба қадри кофӣ омӯхта нашудааст. Баъзе аз нуҷумшиносон иддао мекунанд, ки он ба ҷисму саломатии баъзе одамон метавонад таъсири манфӣ расонад. Дар ҳамин ҳол мутахасиси тоҷик ин иддаоро рад карда гуфт, ки ба организми инсон ва иқлим таъсири назаррасе намерасонад.
“Тақрибан 99 фисади массаи системаи офтобӣ дар Офтоб аст ба ҳамин хотир дар як саф қарор гирифтани сайёраҳо ба организми инсон таъсир намерасонад ва боиси тағйирёбии иқлим низ намегардад. Онҳо ҳатто ба мадори худашон низ таъсир расонида наметавонанд. Чунки бештари ҳодисаҳое, ки дар Замин иттифоқ меафтанд аз Офтоб вобастагӣ доранд”, - таъкид кард Хӯҷаназаров.
Мутахассис илова кард, ки ҳар як сайёра дар гирди Офтоб аз рӯйи мадори индитсивӣ чарх мезанад ва дар ин раванд сайёраҳо аз Офтоб дур мешаванд ва ҳалқае, ки дар он давр мезананд, масофаи зиёдро дар бар мегирад.
“Ба ҳамин хотир баъзе сайёраҳо дар як радифи хурд ва калон ба ҳам меоянд ва ин ҳодисаи такроршаванда аст. Дар як тарафи Офтоб сайёраҳо дар як радиф ё қатор саф мекашанд ва баъди чанд лаҳза онҳо дубора пароканда мешаванд”, - гуфт астрофизики тоҷик.
Ёдовар мешавем, ки қаблан рӯзи 3-юми июни соли ҷорӣ 6 сайёра - Муштарӣ, Уторид, Миррих, Зуҳал, Уран ва Нептун дар як саф ба ҳам омаданд.
Ба иттилои сомонаи Starwalknews 28 феврали соли 2025 сафкашии сайёраҳо дар назар аст, ки ҳодисаи нодир гуфта мешавад. Зеро 7 сайёра Муштарӣ, Уторид, Миррих, Зуҳал, Уран, Нептун ва Зуҳра (Ноҳид) дар як саф қарор мегиранд.
________
Сурат: starwalk.space ба амал меояд.
Дар як саф ҷойгиршавии сайёраҳо ҳодисаҳои аҷиби осмонӣ мебошанд, ки онро бидуни таҷҳизоти махсус мушоҳида кардан мумкин аст. Дар як саф ҷойгиршавии навбатии сайёраҳо 28 августи соли 2024 сурат мегирад. Мо метавонем аз барномаҳои ройгони Sky Tonight ва Stellarium истифода барем, зеро метавонем сайёраҳоро ба осонӣ пайдо намоем. Онҳо дар осмон кунҷи кушоди 160 дараҷаи кунҷиро ҳосил мекунанд.
Ҳамин тавр, шабона метавонем ба Зуҳалу Муштарӣ, Мирриху Аторуд бо чашми оддӣ ва ба Урану Нептун бо телескоп назар намоем. Илова бар ин, Моҳ низ дар ин саф ҷой мегирад. Танҳо барои дидани Аторуд мушкили пеш меояд, ки онро пеш аз тулӯи Офтоб дидан мумкин аст.
Қайд кардан ба маврид аст, ки ин ҳодисаи ҷолиб якчанд рӯз идома хоҳад кард.
P S. Дар як саф ҷойгиршавии сайёраҳо як истилоҳи астрономӣ буда, барои тавсифи ҳодисае истифода мешавад, ки дар як вақт якчанд сайёра дар як тарафи Офтоб саф мекашанд ва ба маънои васеъ мавҷудияти якчанд сайёраҳо дар осмонро дорад.
Ходими илмии Институти Астрофизикаи АМИТ: Хуҷаназаров Ҳ.Ф.
ОЛИМОНИ ИНСТИТУТИ АСТРОФИЗИКАИ АКАДЕМИЯИ МИЛЛИИ ИЛМҲОИ ТОҶИКИСТОН ДАР СЕМИНАРИ БОНУФУЗИ ЧАҲОНИИИ COSPAR -2024 ИШТИРОК ДОРАНД
Баҳри баланд бардоштани савияи донишҳои инноватсионӣ, барномасозӣ, истифода ва таҳлил намудани маҳзанҳои чаҳонӣ дар самти таҳқиқоти астрономия ва астрофизика аз олимони Институти астрофизикаи АМИТ дар семинари бонуфузи ҷаҳониии Кумитаи таҳқиқотии кайҳон COSPAR -2024, ки аз 19 то 31 августи соли 2024 дар вилояти Самарқанди Ҷумҳурии Узбекистон баргузор мегардад, даъват ба амал оварданд.
Чорабинии байналмилали дар Институти физикаи мухандисии Донишгоҳи давлатии Самарқанд баргузор гардида истодааст. Ҳадафи асосии семинари бонуфуз ин баланд бардоштани иқтидори донишҳои захиравӣ ва истифодаи илмии маълумотҳои кайҳон бо мақсадҳои сулҳ аз ҷониби олимони кишварҳои рӯ ба тараққӣ дошта мебошад.
Боиси ифтихор аст, ки олимони Тоҷикистон дар чунин чорабинии аз ҷихати стратегӣ муҳим иштирок доранд, ин бо дастгирии Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон узви вобастаи АМИТ, профессор Кобилҷон Хушвахтзода ва олими варзидаи астрофизики тоҷик узви вобастаи АМИТ, профессор Қоҳирова Г.И. амалӣ гардид. Дар семинари байналмилалӣ зиёда аз 10 нафар олимон аз ИМА, Фаронса, Ҳиндустон, Швейтсария ва Испания бо маърӯзаҳои худ иштирок мекунанд.
Дар доираи барномаи семинар, лексияҳо ва дарсҳои амалӣ аз ҷониби профессорони марказҳои илмии пешрафтаи ҷаҳон: Нат Гопалсвами, Сейҷи Яширо, Пертти Макела - аз ташкилоти Идоракунии миллӣ оид ба аэронавтика ва тадқиқоти кайҳонии ИМА, Нандита Сривастава, Катираван Чидамбарам, Вагиш Мишра - Институти астрофизикаи Ҳиндустон, Кристиан Монштейн - Институти таҳқиқоти офтоб, Швейтсария, Хавьер Буссонс Гордо - Донишгоҳи Алкала, Испания гузаронида мешаванд.
Дар корҳои амалии семинар масъалаи муҳими Офтобу Замин оид ба обу ҳавои кайҳонӣ, яъне мавҷхои зарбазанӣ, ки дар натиҷаи аз Офтоб баромадани массаи короналӣ ба амал меоянд, дида баромада мешаванд. Муҳим он аст, ки мо ин таркишҳои массаи тоҷҳоро меомӯзем, зеро онҳо дар муҳити кайҳонии Замин халалдор мешаванд, ба монанди партовҳои зарраҳо ва тӯфонҳои геомагнитӣ, ки ба инсоният таъсири манфӣ мерасонад. Боз дар ин раванд маълумотҳои тадқиқоти кайҳониро таҳлил менамоем ва муқоисаи онҳоро бо маҳзанҳои чаҳонии SOHO, STEREO, SDO, WIND, AND GROUND-BASED RADIO DATA ифода месозем. Бояд қайд намуд, ки олимон аз маълумотҳо ва барномахои Спектрометри эмиссияи радиои офтобии e-Callisto, ки як қисми шабакаи байналмилалии спектрометрҳо мебошад ва дар доираи барномаҳои гелиофизикӣ фаъолият менамоянд, омухта истодаанд. Ин аз он шаҳодат медиҳад, ки маълумотҳои зарурӣ барои омӯзиши физикаи Офтоб дар Институти астрофизикаи АМИТ дар оянда асос мегузорад.
28 августи соли равон дар толори Маркази мероси хаттии назди Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҷаласаи нахустини шуроҳҳои дисертатсионии муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ баргузор гардид.
Дар ҷаласа ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Саломиён Муҳаммадовуд, раисони шуроҳҳои дисертатсионии муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон иштирок намуданд.
Дар ибтидо аз ҷониби масъулин таъкид гардид, ки тибқи дастуру супоришҳои президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт мо бояд дар доираи талабот фаъолияти шуроҳҳои диссертатсиониро ба роҳ монда, барои баланд бардоштани дараҷаи илмии кормандони илмии муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ тадбирҳои нав андешем.
Таъкид шуд, ки дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон 10 Шурои диссертатсионӣ фаъолият менамояд, ки бо қарори Комиссияи олии аттетстасионии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода шуда, 4 шурои диссертатсионӣ ваколати баррасии диссертатсияҳои докториро доранд.
Умуман дар Шуроҳои диссертатсионии назди муассисаҳои зерсохтори АМИТ аз рӯйи 25 ихтисос диссертатсияҳо қабул ва баррасӣ мегарданд. Ҳамзамон, имконияти қабул ва баррасии диссертатсияҳоро аз рӯйи ихтисосҳои нодири ҳамҷавор ва ташкили ҳимояҳои якдафъаина дар шуроҳои диссертатсионӣ мављуд аст.
Имрӯз дар Маркази инноватсионии биология ва тибби АМИТ Шурои илмӣ-техники баргузор гардид.
Дар Шурои илмӣ-техники якчанд масъалаҳо дида баромада шуд, яке аз масъалаҳо ин пешдифои рисолаи номзади буд.
Боиси хушнуди аст, ки дар Шурои илмӣ-техники д.и.б., ноиби аввали президенти АМИТ, раиси Шуъбаи илмҳои биология Мирзораҳимзода А.К. ва аз ДМТ меҳмонон иштирок намудаанд.
Боиси хушнуди ва сарфарозист, ки имрӯз унвонҷуи Маркази инноватсионии биология ва тиб Мародмамадова Некбахт Гадомамадова пешдифои рисолаи илмии худро барои дарёфти дараҷаи илмии номзади илмҳои биологӣ аз руйи ихтисоси 03.01.04 - биохимия таҳти роҳбарони илмии акдемик Мирҷов Г.Қ. ва мушовири илмӣ академики АМИТ Якубова Мухиба Муҳсиновна пешдифои худро бомуваффақият ҳимоя намуданд.
Барои Мародмамадова Н.Г. дар корҳои минбаъдаи илмӣ - таҳқиқотӣ муваффақиятҳои беш аз пешро таманно менамоем.
Инчунин ба аспирантони Маркази инноватсионии биология ва тибби Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҳарчи зудтар ва бомуваффақият ҳимоя намудани корҳои илмӣ орзумандем.
Муборак бошад!
Ҳар як миллат арзишҳои ба худ хосро дорост ва миллатро аз рӯи арзишҳои доштааш дар арсаи ҷаҳонӣ медонанду мешиносанд. Хушбахтона миллати куҳанбунёди тоҷик аз қадим дорои расму русум ва арзишҳои миллии хеш ҳастанд, аз он ҷумла сару либоси миллӣ ин муаррифкунандаи миллат ва шахсият аст, миллати тоҷик бо бузургиву ғайрату матонати ба худ хос фарҳангу маданияту донишу арзишҳои худро ҳифз намуда, ба ҷаҳониён муаррифӣ намуда тавонистаанд.
Имрӯз (28.08.2024) бонувони Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупо- и Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо бабаркунии либосҳои миллии шинаму зебои тоҷикона аксияи "Тоҷикона мепушем" баргузор намуданд.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ дар ноҳияи Синои пойтахт, Муассисаи давлатии “Мак
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустам Эмомалӣ дар ноҳияи Синои пойтахт, Муассисаи давлатии “Мактаби бачагонаи санъат ба номи Одина Ҳошим”-ро мавриди истифода қарор доданд.
Ду сол пеш ҳамин шабу рӯз фаъолияти пурсамар, садоқату боварӣ ва эътимоди Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ- Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон буд, ки профессор Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар остонаи ҷашни 31-умин солгарди Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Ордени Шараф дараҷаи II сарфароз гардид.
Воқеан ҳам дар мавриди шахсияти профессор Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт сатрҳо боз гӯем кам аст. Зеро устоди гиромӣ ҳамчун шахсияти донишманду соҳибхирад дар пайравӣ аз сиёсати маорифпарваронаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон манфиатҳои давлату миллат ва ҳифзи арзишҳои миллиро сармашқи фаъолияти худ қарор дода, ҳамчун як шахсияти ватандӯст марҳилаҳои муҳими фаъолияти кории хешро анҷом додааст.
Дар ин росто имрӯз дар пешбурди сиёсати илмии кишвар нақши бориз гузошта, барои муаррифии илми тоҷик дар арсаи байналмилалӣ иқдомҳои назаррасро роҳандозӣ намуда истодаанд.
24 августи соли равон бо ташаббуси Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Шурои олимони ҷавони академия барои баланд бардоштани рӯҳияи ватандӯстию хештаншиносӣ, ва баланд бардоштани ҷаҳонбинии ҷавонон аҳли олимони ҷавон барои дидан намудан аз Осорхонаи Пешвои миллат ба шаҳраки донишҷӯёни Донишгоҳи миллии Тоҷикистон бо сардории раиси Шурои олимони ҷавон Зиёев Субҳиддин ташриф оварданд.
Дар даромадгоҳи осорхона масъулини осорхона олимони ҷавони Академияи миллии илмҳои Тоҷикистонро пешвоз гирифта роҳнамоӣ намуданд.
Нахуст аз ҷониби масъули Осорхонаи Пешвои миллат иттилоъ дода шуд, ки осорхонаи маскур 22,01,2021 аз ҷониби Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ дар бинои таълимии факултетҳои иқтисодии Донишгоҳи миллии Тоҷикистон осорхонаи маскур бахшида ба 30 – солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мавриди баҳрабардорӣ қарор дода шуд.
Ёдовар мешавем, ки дар Осорхонаи Пешвои миллат маълумотҳо аз даврони донишҷуии Пешвои миллат то ҳол тамоми қаҳрамониҳояш, асарҳояш, ободкориҳояш ҷамъ оварда шудааст.
Аз дидан намудани ин осорхона олимони ҷавон бо худ як ҷаҳон таассурот бардошта, маълумотҳои зарурӣ бо худ гирифтанд. Иттилоъ дода шуд, ки татқиқотчиёни самтҳои сиёсӣ метавонанд аз утоқҳои бо тамоми шароитҳо муҷаҳҳазшудаи Осорхонаи Пешвои миллат истифода намуда татқиқоташонро гузаронанд.
