Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон
Бахшида ба 30-солагии таъсисёбии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон
Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон ба нерӯи созанда ва тавонои ҷавонони кишвар эътимоди қавӣ дорад ва нақшаи онҳоро дар эъмори ҷомеаи шаҳрвандӣ, устувор намудани рукнҳои давлатдории навин, ҳимояи марзу буми Ватани азизамон ниҳоят муҳим арзёбӣ менамояд. Бинобар ин сохторҳои ҳизбӣ дар оянда низ бояд фаъолияти хешро ҷиҳати ҷалби нерӯи ҷавонон ба корҳои созандагиву бунёдкорӣ ва таъмини ширкати фаъоли онҳо дар ҳаёти сиёсӣ ва ҷамъиятӣ тақвият бахшида, бо ташкили чорабиниҳои фарҳангӣ ва маҳфилу ҳамоишҳо барои ҷалби ин табақаи нерӯманди ҷомеа ба сафҳои хеш ҳамаи чораҳои заруриро амалӣ намоянд. Зеро Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон ба ҷавонон ҳамчун ворисони созандаи имрӯзу фардо эътибори ҷиддӣ дода, иқдомҳои шоиста ва ташаббусҳои созандаи онҳоро барои ободиву шукуфоии кишвар ҳамеша дастгирӣ менамояд.
Бо дастгириву ғамхорӣ фаро гирифтани ҷавонон, ҳаллу фасли мушкилоти онҳо ва истифодаи оқилонаву дуруст аз ин захираи стратегии зеҳнии шукуфоии Ватан ва таъмини амнияту субботи ҷомеа аз ҷумлаи масъалаҳои муҳимтарин мебошад. Фаро гирифтани ҷавонон бо касбомӯзӣ, донишандӯзӣ ва бунёдкорӣ заминаи мусоид фароҳам овардан барои миллати созандаю эҷодкор аст.
Дар баробари ин, ба ҷавонон омӯхтани арзишҳои волои инсонии ниёгону дастовардҳои башарии олами мутамаддин аз вазифаҳои муҳими аҳзоби воқеан халқист.
Ба ҷавонон дар баробари эҳсоси худшиносии милливу зурури ватандорӣ омӯхтани таҳаммулгароӣ, инсондӯстӣ, арзишҳои башарию эҳтироми фарҳангӣ-миллӣ дар шароити кунунии ҷаҳони зудтағйирёбанда шарт ва зарур аст. Бинобар ин зарур аст, ки барои ҳаллу фасли эҳтиёҷоту мушкилоти ин табақаи аҳолӣ зина ба зина тадбирҳои мушаххас андешем, чунки ҷавонон такягоҳи боэътимоди давлату миллат буданд, ҳастанд ва оянда низ чунин хоҳанд буд. Ба андешаи ман чун як зиёии ин кишвари соҳибистиқлол ҳамаи ин нуқтаҳоеро, ки дар боло зикр намудем, суханронии хотирмону дилгармонаи Сарвари маҳбубамон, Президенти мамлакат, Пешвои миллат, Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Маҷлиси КИИ ҲХДТ дар мавзӯи “Нақши ҷавонон дар таҳкими ҷомеаи шаҳрвандӣ ва масъулияти онҳо барои устувор гардонидани мавқеъ ва нуфузи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон” – аст, ки ҳар як шаҳрванди соҳибзавқро ба ваҷд меорад ва ҷавонони кишварро ба ояндаи дурахшон раҳнамун месозад.
Баъди чунин ғамхориҳову дастгириҳои Сарвари маҳбубамон, Президенти мамлакат, Пешвои миллат, Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бояд тарбияи ҷавонон дар рӯҳияи эҳтиром ба арзишҳои миллӣ, истифодаи нерӯи созандаи ин табақаи сершумор дар ҷараёни эъмори ҷомеаи демократӣ, ҳимояи онҳо аз дахолати таъсири андешаҳои иртиҷоӣ ва кӯшиши таҳмили ақидаҳои бегона дар мафкураи онҳо ҳалли мусбати худро ёбад.
Ватанро дӯст доштан, аз он ифтихор кардан, барои ҳимояи он омода будан, ба қадри сулҳу субот, осудагиву ваҳдат ва истиқлолият расидан аз ҷумлаи арзишҳои ҷовидонае мебошанд, ки ҷавонони мо бояд онҳоро ба маънии зиндагиву фаъолияти ҳаррӯзаи худ табдил диҳанд ва итминон дошта бошанд, ки танҳо дар ҳамин мо метавонем давлати воқеан ободу пешрафта ва тавоноро бунёд намоем. Дар ҳамин таъкидҳо, ҳар бар ҷониби Сарвари маҳбубамон, Президенти мамлакат, Пешвои миллат, Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аст.
Қурбонова Ширин, доктори илмҳои таърих, Муовини раиси КИИ “Хирадмандон”-и ҲХДТ дар АМИТ
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
Навид
Categories
Наворҳои видеоӣ
МУҲОКИМАИ ПАРЛАМЕНТӢ ОИД БА РАФТИ ИҶРОИ БАРНОМАИ ДАВЛАТИИ ТАЙЁР КАРДАНИ КАДРҲОИ САТҲИ БАЛАНДИ ИЛМӢ
26 ноябри соли 2024 бо ташаббуси Кумитаи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба илм, маориф, фарҳанг ва сиёсати ҷавонон дар маҷлисгоҳи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти раёсати муовини Раиси Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Мавсума Муинӣ бо иштироки вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, роҳбарияти вазорату идораҳои соҳавӣ, ректорони муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ ва намояндагони васоити ахбори омма муҳокимаи парламентӣ оид ба рафти иҷрои ‹‹Барномаи давлатии тайёр кардани кадрҳои сатҳи баланди илмӣ барои солҳои 2021-2030›› баргузор гардид.
Аз ҷониби баромадкунандагон гуфта шуд, ки давлату Ҳукумати кишвар аз солҳои аввали соҳибистиқлолӣ дар рушди пайвастаи илму маориф таваҷҷуҳи рӯзмарра зоҳир намуда, тадбирҳои заруриро рӯи кор меоварад. Дар ин замина дар мамлакат як қатор қонунҳои миллӣ, стратегияву барномаҳои давлатӣ ҷиҳати рушд ва ислоҳоти соҳаҳои илму маориф қабул шудаву мавриди амал қарор гирифтанд, ки барои беҳтар намудани фаъолияти кори олимону омӯзгорон шароити мусоид фароҳам оварда, ба сатҳу сифати таълиму тарбия дар ҳамаи зинаҳои таҳсилот такони ҷиддӣ бахшид.
Бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 30 июни соли 2021, № 264 қабул гардидани «Барномаи давлатии тайёр кардани кадрҳои сатҳи баланди илмӣ барои солҳои 2021-2030» идомаи мантиқии раванди ислоҳоти ин соҳаи муҳимми иҷтимоӣ буда, он бо мақсади такмил ва рушди низоми тайёр кардани кадрҳои сатҳи баланди илмӣ, таъмини муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ ва муассисаҳои таҳсилоти олии касбии мамлакат бо миқдори зарурии мутахассисон, баланд бардоштани қобилияти зеҳниву таҳлилии насли нави илмӣ, тайёр кардани кадрҳои сатҳи баланди илмӣ ва ба талаботи бозори хизматрасониҳои илмиву таҳсилотӣ мутобиқ намудани онҳо таҳия шудааст.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, дар паёми навбатӣ ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 28 декабри соли 2023 баён доштанд: “Рушди сармояи инсонӣ омили калидии баланд бардоштани сатҳу сифат ва самаранокии соҳаҳои иҷтимоӣ, махсусан, маорифу тандурустӣ, илму инноватсия, инчунин, фаъолияти самараноки муассисаҳои илмӣ мебошад. Дар навбати худ, рушди илму маориф калиди пешрафти ҳамаи соҳаҳо ва омили муҳимтарини таъмин намудани ояндаи босуботи давлат ва фардои босаодати ҷомеа ба ҳисоб меравад».
Дар идома баромадкунандагон зикр доштанд, ки дар давраи соҳибистиқлолӣ дар соҳаҳои мухталифи иқтисодиву иҷтимоии кишвар, аз ҷумла дар соҳаи илму маориф аз ҳисоби буҷети давлатӣ ва сармояи хориҷӣ беш аз 1400 лоиҳаи сармоягузории давлатӣ ба маблағи 36 миллиард сомонӣ амалӣ карда шуд.
Масъалаи маблағгузорӣ барои соҳаи илм аз масъалаҳои асосие мебошад, ки Ҳукумати мамлакат ба он таваҷҷуҳи ҳамешагӣ зоҳир намуда, онро бо дарназардошти имкониятҳои буҷет сол ба сол зиёд менамояд. Танҳо дар соли 2023 ба ин соҳа 180 миллион сомонӣ ҷудо гардида, дар буҷети соли 2024 зиёда аз 225 миллион сомонӣ пешбинӣ карда шудааст, ки ин нишондиҳанда назар ба соли 2023 45 миллион сомонӣ зиёд мебошад.
Ҳамзамон маоши миёнаи кормандони Академияи миллии илмҳоро агар соли 2003-ум ҳамагӣ 45 сомонӣ ташкил дода бошад, пас соли 2023 он қариб 54 баробар афзоиш дода шуда, аз моҳи июл дар баробари дигар соҳаҳо маоши кормандони илм боз 40 фоизи дигар зиёд карда шуд.
Инчунин дар давраи соҳибистиқлолӣ шумораи кадрҳои дорои дараҷа ва унвони илмӣ 1,8 баробар, аз ҷумла докторҳои илм қариб чор баробар ва номзадҳои илм 1,6 баробар зиёд гардидааст. Ҳоло он, ки то замони соҳибистиқлолӣ дар кишвар ҳамагӣ 3300 нафар кадрҳои дорои дараҷа ва унвони илмӣ, аз ҷумла 229 нафар докторҳои илм ва 3074 нафар номзадҳои илм фаъолият мекарданд.
Гуфта шуд, ки ҷиҳати татбиқи босамари Барнома ва нақшаи амалигардонии он Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академияҳои соҳавӣ, Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон, Комиссияи олии аттестатсионии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва вазорату идораҳои дигари дахлдор дар ин давра тадбирҳои зарурӣ андешида, пайваста баҳри бартараф кардани камбудиву норасоиҳои соҳа, ки зимни суханронии худ Пешвои миллат дар мулоқот бо аҳли илму маорифи кишвар санаи 30 майи соли ҷорӣ баён доштанд, кӯшиш ба харҷ додаанд.
Дар интиҳои муҳокимаи парламентӣ бо дарназардошти масъалаҳои баррасишуда ва мушкилоту нуқсонҳои ҷойдошта тавсия дода шуд, ки вобаста ба тақвияти ҳамкориҳои мутақобилаи муассисаҳои илмиву таҳқиқотӣ, шарикии давлат ва бахши хусусӣ дар корҳои илмиву таҳқиқотӣ ва таҷрибавию конструкторӣ, баланд бардоштани сатҳи тайёр кардани олимони ҷавон аз рӯи ихтисосҳои алоҳида, дар муҳлати муайяншуда ҳимоя кардани рисолаҳои илмӣ, ҷустуҷӯи механизми ҳавасмандгардонӣ бо мақсади ҷалби ҷавонон ба илм, дарёфт ва тарбияи кадрҳои ҷавобгӯй ба талаботи замони муосир, ташаккули тафаккури илмию – техникӣ, рушди зеҳнӣ ва ҷалби олимони ҷавон ба фаъолияти илмию таҳқиқотӣ, истифодаи самараноки ҷойҳои ҷудошуда барои магистратура, доктарантураи фалсафа (PhD), доктарантура аз рӯйи ихтисос ва посдоктарантура фаъоляти ҳамгироии сохторҳо ба роҳ монда шуда, бо истифода аз имконитяҳои мавҷуда чораҳои таъхирнопазир андешида шаванд.
Дар муҳокимаи парламентӣ раиси Кумитаи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба илм, маориф, фарҳанг ва сиёсати ҷавонон Содиқӣ Насиба Нуруллозода, президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт, муовини якуми вазири маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҷуразода Ҷамшед, раиси Комиссияи олии аттестатсионии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Давлатзода Сайфиддин Хайриддин, муовини раиси Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон Аҳмадзода Файзалӣ оид ба рафти иҷрои Барномаи давлатии тайёр кардани кадрҳои сатҳи баланди илмӣ барои солҳои 2021-2030 дар назди ҳозирин баромад намуда, ба саволҳои иштирокчиён посух доданд.
27 ноябри соли равон дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо мақсади таҳилу баррасии ҳисоботи солонаи Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳовадинови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҷаласаи умумӣ баргузор гардид.
Ба кори ҷаласа директори Институти Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳовадинови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Маҳмадизода Нозим ҳусни оғоз бахшид. Дар идомаи ҳисоботи муфассал аз ҷониби муовини директори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳовадинови Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Хуршед Зиёев доир ба фаъолияти илмӣ-таҳқиқотӣ ва илмӣ-ташкилии институт дар давоми як сол ироа гардид.
Гуфта шуд, ки дар як соли сипаригашта аз ҷониби кормандони илмии доимии Институт 766 корҳои илмӣ (нисбат ба соли 2023-юм 451 адад зиёд), аз ҷумла, 27 монография (нисбат ба соли 2023-юм 10 адад зиёд), 2 китоби дарсӣ (нисбат ба соли 2023-юм 8 адад кам), 2 монографияи илмӣ (нисбат ба соли 2023-юм 6 адад кам), 350 мақолаҳои илмӣ (нисбат ба соли 2023-юм 203 адад зиёд): аз онҳо 135 мақола дар маҷаллаҳои тақризшаванда (нисбат ба соли 2023-юм 35 адад зиёд) ва 215 мақолаи илмӣ дар конференсияҳо ва манбаъҳои дигари илмӣ (нисбат ба соли 2023-юм 86 адад зиёд), 372 мақолаҳои илмию оммавӣ (нисбат ба соли 2023-юм 57 адад зиёд), 13 мақола (нисбат ба соли 2023-юм 2 адад зиёд) дар маҷаллаҳои хориҷи кишвар (Русия, Ҳиндустон, Ӯзбекистон, Корея) ба нашр расиданд.
Сипас, ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Саломиён Муҳаммаддовуд ҳисоботи ироагардидаро натиҷагирӣ намуда, доир ба камбудиву норасоиҳои мавҷуда ибрози андеша намуданд. Қайд гардид, ки мо бояд дар соли оянда фаъолияти илмӣ-таҳқиқотӣ ва илмӣ-ташкилии Институт- ро хуб ба роҳ монда ба натиҷаҳои назарраси илмӣ ноил гардем.
Имрӯз (27.11.2024) дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо мақсади қадршиносии волидайн ва омузгорони ғолибони озмуни ҷумҳуриявии "Илм фурӯғи маърифат" ҷаласаи тантанавӣ баргузор гардид.
Дар ҷаласа 53 нафар омузгорон барои саҳми арзандаашон дар омода намудани шогирдон бо нишони Аълочии маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон ва 84 нафар волидайни ғолибоони озмун бо нишони “Маърифатпарвар” қадршиносӣ гардиданд.
ИШТИРОК ДАР МУҲОКИМАИ ПАРЛАМЕНТӢ ОИД БА РАФТИ ИҶРОИ БАРНОМАИ ДАВЛАТИИ ТАЙЁР КАРДАНИ КАДРҲОИ САТҲИ БАЛАНДИ ИЛМӢ
26 ноябри соли равон бо ташаббуси Кумитаи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба илм, маориф, фарҳанг ва сиёсати ҷавонон дар маҷлисгоҳи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти раёсати муовини Раиси Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Мавсума Муинӣ бо иштироки вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, роҳбарияти вазорату идораҳои соҳавӣ, ректорони муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ ва намояндагони васоити ахбори омма муҳокимаи парламентӣ оид ба рафти иҷрои ‹‹Барномаи давлатии тайёр кардани кадрҳои сатҳи баланди илмӣ барои солҳои 2021-2030›› баргузор гардид.
Дар суханронии хеш президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт таъкид дошт, ки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқот бо аҳли илм ва маорифи кишвар санаи 30-юми майи соли 2024 таъкид намуданд, ки “Дар арзёбии фаъолияти илмии ҳар як олим ва махсусан, доктори илм ду меъёр бояд асосӣ ва аслӣ бошад: аввал, натиҷаҳои таҳқиқоти ӯ, ки посухгӯи ниёзҳои рушди иқтисодиву иҷтимоӣ ва фарҳангии кишварамон бошанд ва дуюм, тарбияи кадрҳои ҷавон, ки ба саҳм гузоштан дар рушди илми кишвар қодир бошанд” ва дар ин росто Пешвои миллат иброз доштанд, ки тарбияи кадрҳои соҳибмаърифат ва донишманду илмдӯст яке аз масъалаҳои муҳим дар сиёсати пешгирифтаи давлати мо мебошад.
Гуфта шуд, ки омода намудани кадрҳои илмӣ пайваста дар мадди назари Ҳукумати кишвар қарор дошта, диққати асосӣ минбаъд низ ба ин самт равона карда мешавад. Аз ин рӯ, бо ибтикори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати омода кардани кадрҳои баланди илмӣ дар замони соҳибистиқлолӣ як қатор Барнома ва Стратегияҳои давлатӣ бо мақсади рушду нумуи соҳаи илм ва маориф қабул гардид. Ҳамчунин, як қатор чорабиниҳое сурат гирифт, ки бо мақсади баланд бардоштани сифати омодакунии кадрҳои сатҳи баланди илмӣ равона карда шудаанд.
Барномаи тайёр кардани кадрҳои сатҳи баланди илмӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2030 тибқи қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 30.06.2021, №264 тасдиқ гардидааст, ки аз иқдомҳои наҷиби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати рушди илми ва ватанӣ ва муаррифии илми ҷамҳури дар сатҳи байналмимилалӣ ба шумор меравад. Барномаи мазкур аз 7 боб ва 36 банд иборат буда, ба Барнома нақшаи чорабиниҳо оид ба амалисозии Барномаи давлатии тайёр кардани кадрҳои сатҳи баланди илмӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2030 замима гардидааст, ки аз 16 банд иборат мебошад. Аз 16 банди нақшаи чорабиниҳо 12 банд ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон тааллуқ дошта, дар иҷрои 2 банди он Академияи миллии илмҳо масъули бевосита мебошад. Барномаи тайёр кардани кадрҳои сатҳи баланди илмӣ барои солҳои 2021-2030 бо мақсади тайёр кардани кадрҳои сатҳи баланди илмӣ мутобиқ ба талаботи бозори хизматрасониҳои илмиву таҳсилотӣ, баланд бардоштани қобилияти зеҳниву таҳлилии насли нави илмӣ, бо таваҷҷуҳ ба омодасозии кадрҳо дар самти илмҳои табиатшиносӣ, дақиқ, техникӣ, тиббӣ, кишоварзӣ, гуманитарӣ ва ҷамъиятшиносӣ дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академияҳои соҳавӣ, муассисаҳои илмию таҳқиқотии тобеи вазорату идораҳо, муассисаҳои таҳсилоти олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
Мақсади асосии Барнома аз он иборат аст, ки маҷмӯи тадбиру чорабиниҳо оид ба такмил ва рушди низоми тайёр кардани кадрҳои сатҳи баланди илмӣ таҳия ва иҷро карда шаванд, то ки муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ ва муассисаҳои таҳсилоти олии мамлакат бо миқдори зарурии мутахассисон, дар навбати аввал аз рӯйи самтҳои афзалиятноки таҳқиқоти илмӣ ва илмию техникӣ, таъмин карда шаванд. Нерӯи илмие ба вуҷуд оварда шавад, ки қобилияти дар сатҳи талаботи муосир ҳал намудани муҳимтарин масъалаҳои рушди илмию техникӣ ва иҷтимоию иқтисодии мамлакатро дошта бошад. Барои ноил гардидан ба ҳадаф ва мақсадҳои Барнома тамомои сохторҳои вобастагардида бояд ҷидду ҷаҳд намоянд, то ба ҳадафҳои ниҳоӣ расида бошанд.
Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Институтҳои он тайёр намудани кадрҳои илмиро дар асоси дастуру супоришҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон мӯҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мадди аввал монда, ҷиҳати саривақт амалинамоии фаъолияти илмии онҳо таваҷҷӯҳи хоса зоҳир менамояд.
Имрӯз, 26-уми ноябри соли 2024 атестатсияи Докторантон аз рӯи ихтисос (PhD) - Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А. Баҳоваддинови АМИТ баргузор гардид.
Ҳайати Комиссияи тибқи фармоиши директори Институт вобаста гардида, вазъи корҳои илмии докторантонро натиҷагири намуда, тавсияҳои муфид баҳри иҷрои онҳо доданд.
Таъкид гардид, ки докторантони PhD аз рӯйи ихтисос муаззафанд рисолаи илмии худро саривақт барои дифоъ пешниҳод намоян
26 ноябри соли равон дар толори Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо ибтикори Институти таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносии ба номи Аҳмади Дониши Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҳамоиши ҷумҳуриявии илмию назариявӣ ‹‹Осори қаламӣ ва катибаҳо – шоҳиди гӯёи таърих››, бахшида ба 100- солагии академик Аҳрор Мухторов баргузор гардид.
Дар кори ҳамоиш ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Саломиён Муҳаммаддовуд ҳусни оғоз бахшида таъкид дошт, ки Аҳрор Муҳторов 5 ноябри соли 1924 дар шаҳри Уротеппа (Истаравшани кунунӣ) дар хонаводаи равшанфикр дида ба дунё кушода, баъд аз хатми курси тайёрии мактаби таълимӣ-омӯзгорӣ соли 1940 дар мактабе аз деҳаҳои Уротеппа ба ҳайси муаллим ба фаъолияти корӣ оғоз мекунад. Пас аз оѓози Ҷанги Бузурги Ватанӣ соли 1942 ихтиёран ба ҷабҳа рафта, дар озод кардани Украина, Полша ва Чехословакия аз вуҷуди нопоки фашистон қаҳрамонона ҷангида, 19 апрели соли 1945 дар шоҳроҳи Берлин-Прага аз таркиши бомба захм бардошта, баъди муолиҷа ба ватан бармегардад.
Ҷавони аз мактаби мардонагӣ гузашта, тасмим мегирад, то таҳсили худро дар яке аз мактабҳои олии кишвар идома диҳад. Ин майл ӯро ба даргоҳи нахустдонишкадаи ҷумҳурӣ – Институти давлатии омӯзгории шаҳри Душанбе (ҳоло Донишгоҳи давлатии омӯзгории Тоҷикистон ба номи Садриддин Айнӣ) меоварад. Соли 1951 баъди хатми факултети таърихи ин донишкада, муддате дар вазифаи ассистент дар факултети таърихи Институти давлатии омӯзгории шаҳри Душанбе кор карда, соли 1952 шомили аспирантураи ин донишкада мегардад. Аз ин ба баъд роҳи илм тавассути устодонаш, ба хусус собиқ директори Институти таърихи Академияи илмҳои Тоҷикистон, ховаршиноси маъруф, академик Александр Александрович Семёнов, ки бо ташаббуси бевоситаи Котиби аввали Ҳизби Коммунисти Тоҷикистон Бобоҷон Ғафуров баъди таъсисёбии Академияи илмҳои Тоҷикистон ба Душанбе даъват шуда буд, ба рӯйи олими ҷавон кушода мешавад.
Дар идома зикр шуд, ки Соли 1953 академик А.А. Семёнов Аҳрор Мухторовро ба Институти таърих, бостоншиносӣ ва мардушиносии ба номи Аҳмади Дониши ба кор даъват мекунад ва ӯ соли 1956 рисолаи номзадашро дар мавзӯи «Очеркҳо аз таърихи мулки Ӯротеппа дар нимаи дуюми асри XIX» зери роҳбарии академик А.А.Семёнов бомуваффақият дифоъ менамояд.
Аҳрор Мухторов аз соли 1959 то соли 1991 дар вазифаи мудири шуъбаи таърихи асрҳои миёна кор карда, то охири ҳаёт ба кори ин даргоҳи муқаддаси илм содиқ мемонад. Дар шуъбаи мазкури Институти таърих Аҳрор Мухторов тамоми зинаҳои илмро тай намуда, соли 1971 дар мавзуи “Ёдгориҳои эпиграфии асрҳои XI-XIX аз Кӯҳистон ҳамчун сарчашма доир ба таърихи халқҳои Осиёи Миёна” дар Шурои диссертатсионии Институти шарқшиносии АФ ИҶШС рисолаи докторӣ дифоъ намуда, соли 1972 унвони профессориро дарёфт карда, соли 1978 узви вобаста ва соли 1991 узви пайвастаи Академияи илмҳои Тоҷикистон интихоб мешавад.
Соли 1976 олими шинохта узви комиссияи бостоншиносӣ дар назди шуъбаи таърихи Академияи илмҳои Иттиҳоди Шуравӣ, соли 1980 узви анҷумани илмии байналмилалии маҷмуаи катибаҳои Эрон (Лондон) ва соли 1991 узви анҷумани илмии эроншиносии Аврупо интихоб мешавад.
Пажуҳишгоҳи биографии (тарҷумаиҳолии) Иёлоти муттаҳидаи Америка номи академик Аҳрор Мухторовро дар китоби “500 нафар олимони маъруфи ҷаҳон (1994-1995)” ворид карда, олимро бо “Дипломи байналмилалии фарҳангии “Шараф” қадр намуд, ки он аз эътибору эътирофи дастовардҳои илмии ин олими тоҷик дар арсаи ҷаҳонӣ гувоҳӣ медиҳад.
Академик Аҳрор Мухторов яке аз поягузорони катибашиносӣ дар Осиёи Миёна эътироф шудааст. Ҷустуҷӯ ва муайян намудани ҷузъиёти муҳими таърихи асри миёнаи минтақа дар катибаҳои болои сангҳо, кӯҳпораҳо ва дару девори манзилҳо номи ин олими тоҷикро дар сафи мутахассисони шинохташудаи Иттиҳоди Шуравӣ қарор дод.
Аҳрор Мухторов аз ибтидои таҳқиқи катибаҳои сангҳои болои марқадҳо дар ҳудуди Тоҷикистон, ба хулосае омад, ки бояд ин осори арзишманди таърихиро ба пойтахти кишвар интиқол диҳад, то аз боду борон ҳифз шаванд ва дар мавриди пайдо шудани имконият онҳоро дар маърази намоиш гузорад.
МИЗИ МУДАВВАР ДАР МАВЗУИ “ВАЗЪИ ИҚТИСОДӢ, ТИҶОРАТӢ, ХОРИҶӢ ВА ФАЪОЛИЯТИ НИЗОМИ МОЛӢ ДАР КИШВАРҲОИ ОСИЁИ ҶАНУБӢ (ҲИНДУСТОН)”
26 ноябри 2024 дар Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ мизи мудаввар дар мавзӯи «Вазъи иқтисодӣ, тиҷоратӣ, хориҷӣ ва фаъолияти низоми молӣ дар кишварҳои Осиёи Ҷанубӣ (Ҳиндустон)» баргузор гардид.
Тибқи барнома, директори Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ, д.и.ф., профессор Ҳайдарзода Рустам Ҷӯра суханронӣ карданд ва қайд намуданд, ки кишварҳои Осиёи Ҷануби ва хусусан Ҷумҳурии Ҳиндустон шарикони боэътимоди Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳсуб меёбанд ва мамлакати мо барои рушду вусъат додани ҳамкориҳои иқтисодӣ ва илмӣ – фарҳангӣ бо ҳама давлатҳои минтақаи Осиёӣ Ҷанубӣ ҷонибдор аст.
Сипас,сарходими илмии шуъбаи Осиёи Ҷанубӣ ва Шарқӣ д.и.т., профессор Турсунов Турсунмурод дар мавзӯи «Вазъи иқтисодӣ, тиҷоратӣ, хориҷӣ ва фаъолияти низоми молӣ дар кишварҳои Осиёи Ҷанубӣ (Ҳиндустон)» суханронӣ намуд.
Баъдан дар атрофи ин мавзуъ мубоҳисаи судманд бо иштироки фаъоли кормандони Институт сурат гирифт.
ҶАЛАСАИ ШУРОИ ОЛИМОНИ ИНСТИТУТИ ФАЛСАФА, СИЁСАТШИНОСӢ ВА ҲУҚУҚИ БА НОМИ А.БАҲОВАДДИНОВИ АМИТ БАРГУЗОР ГАРДИД!
Имрӯз, 26-ноябри соли 2024, дар Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ ҷаласаи Шурои олимон баргузор гардид.
Ҷаласаи мазкурро раиси Шурои олимони Институт, доктории илмҳои фалсафа, профессор Маҳмадизода Нозим Давлатмурод ҳусни оғоз бахшида, ба иштирокчиёни ҷаласа ҷиҳати иштирок изҳори минатдорӣ намуд.
Сипас, раиси Шуро иштирокчиёнро бо рӯзномаи ҷаласаи Шурои олимон шинос намуд. Дар рафти ҷаласа, бандҳои дахлдори рӯзномаи ҷаласаи мазкур баррасӣ ва муҳокима гардида, қарорҳои дахлдор қабул карда шуд.
Дар ҷаласаи мазкур ҳисоботи Раиси Шурои олимони ҷавони Институт шунида шуд. Ҳамзамон доир ба тасдиқи мавзуъҳои рисолаҳои унвонҷӯён, ивазшавии мавзуъҳо ва роҳбарони корҳои илмӣ-таҳқиқотӣ ва оиди иштироки олмони Институт дар конфронсу семинарҳо баррасӣ гардиданд.