Тоҷикон аз қадим ҳамчун миллати созанда, шаҳрдор ва эҷодкор дар офариниши мероси бузурги тамаддуни инсоният саҳми босазо гузоштанд. Аз ҷумла, халҷи тоҷик кошиф ва ихтироъкори матоъҳои абрешимин, ба монанди атласи оламшумул, адрас, гулбаст ва куртаю чодарҳои гулбаст ва гулдӯзишуда буда, онҳо ҳамчун аз рукнҳои арзиши бебаҳои миллӣ дар арсаи ҷаҳон шуҳрат ёфтанд.

Либоспӯшӣ таҷассумгари фарҳанги миллӣ буда, барои худшиносӣва ифтихори миллии инсон нақши муҳим мебозад. Миллати тоҷик аз қадим бо сару либоси хоссаи худ аз маҳаллу миллатҳои дигар фарқият дошта ва ин анъанаро то ҳанӯз нигоҳдоштаанд.

Шуҳрати ҷаҳони пайдо кардани ин «дурдонаҳои фарҳангӣ»-и халқи тоҷик дар асри XXI, ки асри бархӯрди тамаддунҳои ҷаҳонӣ номида шудааст, бо талошҳои зиёди Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба даст омадааст, ки баҳри пойдории ғояҳои миллӣ ва рушди тамоми соҳаҳои фарҳанги миллӣ иқдомҳои устувор гузошта, ба ҷаҳониён исбот намуда, ба феҳристи фарҳанги ғайримоддии ЮНЕСКО шомил гардониданд. Дар ҳар як паёму баромадашон Сарвари давлат муҳтарам Эмомали Раҳмон занону бонувонро барои ба бар намудани матоҳои миллӣ ва даст кашидан аз тақлиду харҷи беҳуда барои сару либоси ба фарҳангӣ мо бегона таъкид менамояд.

Масъалаи дигаре, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бар он эҳтиром ва арҷ мегузоранд, ин мақому манзалати зан-модар дар ҷомеа мебошад. Модар-ин офаранда, ҳаётбахши олитарин мавҷуди рӯи замин инсоният аст. Аз ин лиҳоз, эҳтирому арҷ гузории Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати занону бонувон зиёд мебошад. Имрӯзҳо занон, бо дастгириҳои Сарвари давлат, муҳтарам Эмомали Раҳмон дар ҳама гуна соҳаҳои ҷомеа фаъолият намуда, дар ободонию бунёдкории мамалакат саҳм мегузоранд.

Ҳамасола бо фарорасии фасли баҳор бо сумориши расмии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 1-уми март то 30-уми апрел, иқдоми «Тоҷикона мепӯшем» дар сар то сари кишвар гузаронида мешавад. Сокинони мамлакат аз боғчаҳои бачагона сар карда то муассисаҳои олӣ, корхонаю идораҳо, муассисаҳои гуногуни давлатӣ либосҳои тоҷикона ба бар менамоянд.

Ин иқдом аз ҷониби шаҳрвандони кишвар, бештар аз ҷониби мактаббачагон ва занону бонувон дастгирӣ ёфта, бо як рӯҳияи баланд ва ифтихори миллӣ он сару либосҳое, ки дар феҳристи сару либоси ифтихории занҳои тоҷик ҷойдоштаро ба бар мекунанд.

Гулдухтарону бонувони Тоҷикистон бештар дар фасли баҳор аз он матоҳое, ки дар тӯли таърихи дуру дарози инсоният кашф ва дастранҷи занону бонувони танандаю ресанда ва наққошу нақшдӯзии халқи тоҷик то ба мо мерос мондааст. Дар мисоили атласу адрас, зардӯзию кашидадӯзӣ, гулбастшуда бо сангҳои зебо ороиш ёфтаро ба бар мекунанд.

Аз таърихи гузаштаи халқамон маълум аст, ки занону бонувони тоҷик бо доштани ҳама ҳунарҳои нодир, дониши воло ва размандагии гурдофариддонабаробари мардҳо дар пешрафти ҳаёт саҳмгузор буданд. Аммо дар ҳеҷ давру замон занону духтарони тоҷик чунин озодиро чи дар интихоби сару либос (ҳатто рангӣ он), касбу кор, пешрафти илм, рушди соҳибкорӣ, омӯзиши техникаю технология ва ё истифодаи васеъи онро надоштанд. Дар замони соҳибистиқлол гардидани Тоҷикистон духтарону занони тоҷик озодона ба таҳсилу касбомӯзӣ ва дигар фаъолиятҳо шуғл меварзанд ва зарур аст, ки бештар либосҳо аз матоҳое, ки нақшу нигори миллӣ доранд, ба бар кунанд.

Хулоса, занону духтарони тоҷикро зарур аст, тадбирҳои хирадмандонаи Сарвари давлатро пайравӣнамуда, барои амалишавии он кӯшиш намуда, аз сару либоси анъанавии хеш, атласу адрас, зардӯзию гулдӯзӣ, гулбасту ороишоти миллӣ бештар истифода баранд. Зеро либоси миллии тоҷикон ҳамчун армуғони табии минтақаҳои кишварамон мебошад.

Сафоева Бибиаслия Асомидиновна, корманди Институти таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносии ба номи А. Дониши

24 июли соли равон таҳти Раёсати президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ҷаласаи назоратӣ баргузор гардид. Дар ҷаласа як қатор масъалаҳои мубраму саривақтӣ баррасӣ гардиданд.

Бо мақсади дар сатҳи заруррӣ ба роҳ мондани фаъоляти корӣ дар муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ як қатор масъалаҳо дар маҷлиси назоратӣ баҳри тараққиёту пешрафти соҳаи илми кишвар баррасӣ гардида, инчунин масъулин вазифадор гардиданд, ки санаду консепсияҳоро мавриди омӯзиш қарор дода, дар муҳлати муайян пешниҳод намоянд.

Ҳамзамон дар ҷаласа доир ба фарҳанги миллӣ ва урфу одатҳои тамаддуни халқи тоҷик, сару либоси миллӣ, дурӣ ҷустан аз фарҳангу урфу одатҳои бегона, таблиғу ташвиқи сару либоси миллӣ, ба роҳ мондани корҳои фаҳмондадиҳӣ миёни мардум масъалаҳое буданд, ки зимни ҷаласа баррасӣ гардиданд.

Дар самти иҷрои дастуру супоришҳои Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оид ба “Бистсолаи омӯзиш ва рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ дар соҳаи илму маориф” барои солҳои 2020-2040 президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дастурҳои мушаххас дода, таъкид намуданд, ки дар ин самт мо бояд корҳои муҳимро ба сомон расонида, дар омода намудани кадрҳои баландихтисос дар риштаҳои магистратура, аспирантура ва докторантураи PhD тадбирҳои саривақтӣ андешем.

Дар доираи ҳамкориҳои мутақобилан судманди Институти астрофизикаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Расадхонаҳои астрономии Ҷумҳурии мардумии Чин чандин сол аст, ки ташрифи олимони ду кишвар ба Расадхонаҳои ҳамдигар сурат мегирад. Вобаста ба ин, имсол низ ташрифи олимони Расадхонаи астрономии Шанхайи Ҷумҳурии мардумии Чин доктор Chen Qinming ва Shen Chao ба Тоҷикистон ба амал омад, ки дар доираи он боздиди меҳмонони мазкур ба Расадхонаҳои астрономии Тоҷикистон сурат гирифт.

Бояд қайд намуд, ки доктор Chen Qinming ва Shen Chao дар ҳамҷояги бо олимони Институти астрофизикаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо телескопҳои Расадхонаҳои астрономии Институт шинос шуда дар доираи имкониятҳои мавҷудаи ҳамкориҳои тарафайн такомули афкор намуданд.

Санаи 17 июли соли 2024 дар шаҳри Душанбе, таҳти раёсати муовини якуми Раиси ҳизб, Абдуҷаббор Азизӣ маҷлиси Кумитаи Иҷроияи Марказии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон баргузор гардид.

Дар кори маҷлис аъзои Кумитаи Иҷроияи Марказии ҲХДТ, аъзои Фраксияи ҳизб дар Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, раисони кумитаҳои иҷроияи ҳизб дар ВМКБ, вилоятҳои Хатлону Суғд, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ, намояндагии Ташкилоти ҷамъиятии ҷавонон “Созандагони Ватан”, фаъолони ҳизбӣ ва намояндагони воситаҳои ахбори омма иштирок доштанд.

Дар маҷлис мутобиқи рӯзномаи тасдиқшуда ду масъала мавриди муҳокима ва баррасии аъзои Кумитаи Иҷроияи Марказӣ, қарор дода шуд.

Аз руи масъалаи якуми рӯзнома “Дар бораи вазифаҳои ташкилотҳои ҳизбӣ баҳри баланд бардоштани худшиносии миллӣ ва пешгирии падидаҳои номатлуби иҷтимоӣ, ки аз дастуру супоришҳои Пешвои миллат, Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бармеоянд» муовини якуми раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон Абдуҷаббор Азизӣ маъруза намуд. Мавсуф иброз дошт, ки соли равон барои аъзо ва ҷонибдорони ҳизб соли хотирмон хоҳад буд, зеро имсол чорабиниии муҳим, 30 - солагии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистонро якҷоя таҷлил намуда мешавад..

Таъкид гардид, ки тули 30 сол зери роҳбарии Президенти мамлакат, Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон роҳи пурпечутобро тай намуда, имрӯз ба як нерӯи қудратманду тавоно табдил ёфтааст ва саҳми он дар ҳама самтҳо ва паҳлуҳои ҳаёти ҷомеаи мо бузургу барҷаста аст.

Муовини якуми раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон Абдуҷаббор Азизӣ зимни маърӯза баён намуданд, ки ҳамаҷониба густариш бахшидани худшиносиву худогоҳии миллӣ, ҳисси ватандӯстиву ватандории мардум ва баланд бардоштани маърифати сиёсиву ҳуқуқии сокинони кишвар, бахусус наврасону ҷавонон, аз ҷумлаи ҳадафҳо ва самтҳои асосии марҳилаи имрузаи рушди давлатдории миллӣ мебошад. Аз ин рӯ, яке аз иқдомҳои назарраси ташкилотҳои ҳизбӣ дар солҳои охир, тақвият бахшидани худшиносию ватандустӣ, масъулияти шаҳрвандӣ ва ба корҳои созандагӣ ҷалб намудани сокинони кишвар аст.

Дар маърӯза боисрор таъкид шуд, ки худшиносии миллӣ инъикосгари хусусиятҳои руҳиву равонии афроди ҷомеа, шинохти мақом ва нақши таърихию сиёсии миллат, шинохти ҷойгоҳи худ дар тамаддуни ҷаҳонӣ ва ташаккули ифтихору ғурури созандаи миллӣ аст. Худшиносии миллӣ пеш аз ҳама дарки зарурати суботу амният, ваҳдат ва якпорчагии марзу буми ватан ва дар ҳифзи манфиатҳои миллӣ яктану якҷон будан аст.

Талошҳои фарҳангсолоронаи Пешвои муаззами миллат, Раиси Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон замина фароҳам овард, ки миллати тоҷик ҳамчун воҳиди ягонаи сиёсӣ ва фарҳангӣ ташакул ёбад. Тайи ин давра дар самти эҳёи фарҳангу арзишҳои миллӣ, тақвияти худшиносии миллӣ ва ташаккули рӯҳияи ягонаи миллӣ қадамҳои устувор гузошта шуд.

Зимни музокира вобаста ба масъалаи муҳокимашаванда чанд нафар аъзои Кумитаи Иҷроияи ва дигар фаъолони ҳизб аз ҷумла, омӯзгори Гимназияи №74 - и шаҳри Душанбе - Шоева Дилбар, директори Муассисаи давлатии «Маркази исломшиносӣ» - Холиқзода Абдураҳим, Вазири меҳнат ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон - Ҳасанзода Гулнора, Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон - Хушвахтзода Қобилҷон, раиси Кумитаи иҷроияи ҳизб дар шаҳри Хуҷанд - Пӯлотова Мунзифа, раиси Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон - Низом Қосим, табиби Муассисаи давлатии Кумаки аввалияи тиббии санитарии ноҳияи Рашт - Ҳайтова Меҳрафрӯз, раиси Кумитаи иҷроияи ҳизб дар шаҳри Ҳисор - Ҳабибзод Изатулло андешаронӣ намуда, барои тақвият бахшидани худшиносии миллӣ ва пешгирӣ аз зуҳуроти манфии иҷтимоӣ таклифу пешниҳодҳои ҷолиб баён карданд.

Вобаста ба масъалаи дуюми рӯзнома, “Дар бораи даъвати Анҷумани 15 – уми Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон” қарор қабул гардид, ки Анҷумани 15 - уми ҲХДТ моҳи декабри соли равон дар шаҳри Душанбе баргузор гардад. Мутобиқи қарори қабулгардида, меъёри намояндагӣ дар Анҷуман аз 320 нафар аъзо, як нафар муқаррар шуд.

Дар робита ба ин таъкид гардид, ки омодагиро ба Анҷумани навбатии ҳизб тақвият бахшида, ба рушди маърифати сиёсиву ҳуқуқии мардум эътибори ҷиддӣ зоҳир намуда, тадбирҳоеро амалӣ намоем, ки ҳадафрас ва натиҷабахш бошанд.

Дар ин маврид қабули сифатноки аъзои ҳизбро ба роҳ монда, нимаи дуюми соли равон дар асоси муқаррароти Оинномаи ҳизб баргузории конфронсҳои ҳисоботиву интихоботии кумитаҳои иҷроияи ҳизбро дар ҳамаи вилоятҳо ва шаҳру ноҳияҳо таҳти назорат қарор дода, аз ҳисоби шахсиятҳои фаъолу собитқадам ва обрӯманди маҳаллу минтақаҳо интихоб гардидани аъзои нави кумитаҳои иҷроияи вилоятӣ ва шаҳриву ноҳиявиро таъмин намоянд. Ҳамчунин Кумитаи Иҷроияи Марказӣ барои таҳияи Барномаи пешазинтихоботии Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон барои солҳои 2025 - 2030 аз ҳисоби аъзои фаъоли ҳизб, олимону коршиносони варзидаи самту соҳаҳои мухталиф гурӯҳи корӣ созмон дода, то нимаи моҳи октябри соли равон лоиҳаи онро ба Роҳбарияти ҳизб пешниҳод намояд.

Дар кори маҷлис бо дарназардошти таклифу пешниҳодҳои ҳамаи масъалаҳои муҳокимашаванда қарорҳои дахлдор қабул гардида, ташкилотҳои ҳизбӣ муваззаф гардиданд, ки масъалаи ватандустӣ ва худшиносии миллиро дар фаъолияти худ афзалият бахшида, барои пешгирӣ аз таасубу хурофот, гароиш ҷавонон ба ҳизбу ҳаракатҳои ифротию иртиҷоӣ чораҳои мушаххас ва муассирро амалӣ созанд. Ҳамкориҳоро бо тамоми сохторҳои давлатию ҳукуматӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ пайваста таҳким бахшида, ба он муваффақ гарданд, ки дар ҳалли масъалаҳои сиёсию иқтисодӣ ва иҷтимоию фарҳангӣ нақши шоиста дошта бошанд.

Ба масъалаҳои таъмини амнияти кишвар ва муборизаи беамон ба зуҳуроти хатарноки замони муосир, аз ҷумла терроризму экстремизм, таасубу хурофот ва дигар падидаҳои манфӣ эътибори ҳамешагӣ дода, корҳои фаҳмондадиҳиро миёни аҳолӣ вусъат бахшида, мардумро ба корҳои ободониву созандагӣ, татбиқи нақшаҳо вобаста ба “Соли маърифати ҳуқуқӣ” ва бо дастовардҳои арзанда истиқбол гирифтани 30 - солагии Ҳизби Халқии Демокоратии Тоҷикистон ва 30 - солагии Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон даъват намоянд.

Бо итминон иброз гардид, ки ташкилотҳои ҳизбӣ фаъолиятро беш аз пеш тавсеа бахшида, рисолати худро дар фаъолияти минбаъда низ, дар татбиқи ғояҳои созандаи низоми давлатдории миллӣ, ки аз ҷониби Раиси муаззами ҳизб, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мушаххас гардидаанд, бо самимияти хосса анҷом хоҳанд дод.

Дар Маҷлиси Кумитаи Иҷроияи Марказӣ, Ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои рушди иҷтимоӣ ва робита бо ҷомеа Раҳмонзода Абдулло иштирок намуд.

Маркази таҳлил ва иттилооти Дастгоҳи КИМ ҲХДТ

Ҷумҳурии мардумии Чин бо Тоҷикистон аз солҳои 90 – уми асри гузашта то ин ҷониб ҳамчун шарики боэътимоди стратегӣ ба ҳисоб рафта дар тамоми самтҳои илмию таълимӣ, иқтисодию иҷтимоии кишвар нақши муҳимро мебозад.

Дар доираи ҳамкориҳои муттақобилан судманди кишварҳои Тоҷикистону Чин давоми чандин сол аст, ки соҳаи астрономияи тоҷик низ ривоҷу равнақ ёфта олимон ду кишвар баҳри омӯзиши Кайҳон табодули андеша менамоянд.

Бояд қайд намуд, ки тибқи ҳамкориҳои мазкур доктор Chen Qinming ва Shen Chao аз Расадхонаи астрономии Шанхайи Ҷумҳурии мардумии Чин ба Институти астрофизикаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ташриф оварданд, ки меҳмони мазкурро ноиби Президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, Амонзода Илҳом Темур ба ҳузур пазируфта оид ба ҳамкориҳо дар ин самт изҳори назар намуданд.

Дар рафти вохурӣ Амонзода Илҳом Темур оид ба ҳамкориҳои олимони Чин бо Тоҷикистон изҳори қаноатманди намуда, қайд намуданд, ки Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷиистон ва Президенти он Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ҳамеша мекӯшанд, ки ҳамкориҳои судмандро сол то сол тақвият бахшида дар ҳамҷоягӣ бо олимони кишварҳои пешрафта аз ҷумла Ҷумҳурии мардумии Чин дар ҷодаи пешрафти илми ватанӣ кор ва фаъолияти якҷояро ба роҳ монанд.

Тибқи нақшаи кории тасдиқшудаи Шурои ҳамоҳангсози бехатарии маҳсулоти хӯрокворӣ (Протоколи № 6/27 аз 04.03.2024) ва тибқи банди 19 нақшаи кории мазкур Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон барои ба роҳ мондани табодули таҷриба ва омӯзиши кормандони озмоишгоҳҳо дар самти муайян намудани маҳсулотҳои аз ҷиҳати генетикӣ тағийрдодашуда (ОГТ) санаи 17.07.2024 аз ҷониби кормандони озмоишгоҳи бехатарии биологии Институти ботаника, физиология ва генетикаи растании Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон тренинги омӯзишӣ барои кормандони Маркази ташхиси маҳсулоти хӯрокворӣ, кишоварзӣ ва молҳои ниёзи мардуми Агентии стандартизатсия метрология, сертификатсия ва нозироти савдои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва КВД“Хӯрокворӣ”-и назди Вазорати саноат ва технологияҳои нави Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида шуд.

Тренинги мазкур аз 2 қисм иборат буд: назариявӣ ва амалӣ. Дар аввали семинари омӯзишӣ мудири Озмоишгоҳи бехатарии биологӣ, д.и.б., профессор Носирова Фирӯза Юсуфовна дар бораи мақсад, вазифа ва самтҳои таҳқиқоти Озмоишгоҳи бехатарии биологӣ ва корҳои анҷомёфта оид ба бехатарии маҳсулоти хӯроворӣ, инчуни дар бораи ОГТ маълумоти муфассал дод. Аз ҷумла дар қисмати назарявӣ ходими калони илмии озмоишгоҳ Баротов Самариддин Сабзалиевич оид ба муайян намудани ОГТ дар таркиби маҳсулоти хӯрокворӣ бо истифодабарии усули реаксияи занҷири полимеразӣ (РЗП) дар шакли рӯйнамо шинос намуд.

Қайд карда шуд, ки барои муайян намудани ОГТ иштироки мутахассиси самти биологияи молекулавӣ ва генетика ҳангоми ташхис шарт ва зарур аст, то ки ҳангоми равиш ва хулосабарории натиҷаи ташхис нофаҳмиҳо ба вуҷуд наояд. Инчунин доштани базаи моддию техникии озмоишшгоҳ, таҷҳизотҳои муосир ва ҳамчунин мутахассиони варзида дар ин самти илм муҳим аст, ки инро Озмоишгоҳи бехатарии биологии Институт дорад.

Дар қисмати амалӣ бошад Дилшоди Ҳабибулло ва доктаранти PhD Кафари Марина иштрокчиёнро оид ба муайян намудани ОГТ дар таркиби маҳсулоти кишоварзӣ, яъне лӯбиёи чинӣ (соя) аз усулҳои намунагирӣ сар карда то тайёр намудани намуна барои ҷудо намудани кислотаи дезоксирибонукленӣ (КДН), аз ҷумла марҳилаҳои ҷудо намудани КДН ҳангоми пайдарҳамии ин раванд дар амалия нишод доданд.

17 июли соли равон дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон мулоқоти ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, профессор Амонзода Илҳом Темурбо ҳамоҳангсози намояндагии Агентии ТИКА дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Ибраҳим Этҳем Унал баргузор гардид.

Дар мулоқот аз ҷониби Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, профессор Амонзода Илҳом Темур, сардори Раёсати робитаҳои байналмиллалӣ – Қурбонов Қ., мудири Шуъбаи татбиқи илм дар истеҳсолоти АМИТ – Саидзода Ҳ., сарпарасти КДАМ дар АМИТ ва аз ҷониби намояндагии Агентии ТИКА дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамоҳангсози агентӣ - Ибраҳим Этҳем Унал иштирок намуданд.

Дар рафти нишаст ноиби президенти АМИТ ҷиҳати густариш ва тавсеаи робитаҳои илмӣ бо ҳамтоёни туркии худ тазаккури хоса намуд.

Заминаи ҳамкориҳои муштарак бар асоси якчанд санадҳои меъёрии танзимкунандаи ҳамкориҳои муштарак дар самти илму технология асосо ёфтаанд, аз ҷумла:

- Созишнома дар бораи ҳамкорӣ дар соҳаӣ илму техника миёни Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Туркия (10.09.1995, 5сол +5)

- Протокол оид ба ҳамкорӣ дар самти илму технология байни АМИТ ва Шурои таҳқиқоти илму технологияи Туркия (16.02.2017, 5 лет +5)

Ҳамкориҳои АМИТ ва Академияи илмҳои Туркия ки соли 1995 созишнома ба имзо расида буд, шуруъ шудааст. Боиси ёдоварист, ки Созишнома нави байни Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ва Академияи илмҳои Туркия (Türkiye Bilimler Akademisi — TÜBA) таи чандин сол аст, ки омодаи имзо аст ва дар фурсати муносиб он ба имзо расонида хоҳад шуд. Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои АМИТ бо зиёда аз 12 муассисаҳои илмии Туркия ҳамкориҳои судмандро ба роҳ мондаст, Аз ҷумла, бо Муассисаи таърихии Туркия (Türk Tarih Kurumu), Институти “Юнус Эмре”, Раёсати туркҳои бурунмарзӣ ва ҷамоатҳои ҳампайванд (YTB), Анҷумани забоншиносии туркӣ (TDK), ORSAM, Тадқиқоти сиёсати хориҷии SETA, Институти Шарқшиносӣ ва Африкаи Донишгоҳи илмҳои гуманитарии Анкара, Китобхонаи миллии Туркия, Маркази тадқиқоти иқтисодӣ ва сиёсати хориҷӣ (EDAM) , İRAM, Маркази тадқиқоти таърих, санъат ва фарҳанги исломӣ (IRCICA), Донишгоҳи Салҷуқи Ҷумҳурии Туркия ва дигар муассисаҳои илмӣ.

Ҳамкориҳои муштараки Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо Агентии Туркия оид ба ҳамкорӣ ва ҳамоҳангсозӣ дар сатҳи хуб ба роҳ монда шуда, он ба густариши равобити илмӣ байни муассисаҳои ҳамсони ду кишвар мусоидат менамояд.

Аз ҷумла, ташкили гушаи омӯзиши фарҳанги Туркия дар Институти омӯзиши масъалаҳои давлатҳои Осиё ва Аврупои Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, гузаронидани Симпозиуми байналмилалӣ таҳти уновни “Мавлоно, муттаҳидкунандаи миллатҳо ва тамаддунҳо”, ки моҳи октябри соли 2018 баргузор гардид, ташкили сафари коршиносону олимони тоҷик ҷиҳати боздид аз муассисаҳои илмии Туркия ва гузаронидани дигар чорабиниҳои илмӣ аз дӯстиву рафоқат ва ҳамдигарфаҳмиву якдили байни ду халқу миллати куҳанбунёд гувоҳӣ медиҳад.

Мехоҳам ба таври кутоҳ оид ба Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон маълумот пешниҳод намоям. Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ин муасисаи худмухтори илмӣ аст дар самтҳои илмҳои табиатшиносӣ, дақиқ, риёзӣ, тиббӣ ва ҷомеашиносӣ тадқиқот мебарад. Дорои 4 шуъба: шуъбаи илмҳои дақиқ, табиатшиносӣ ва илмҳои биологӣ, илмҳои гуманитарӣ ва тиббӣ фармосевтӣ аст дар умум 26 муасисаи тадқиқоӣ ва дар ин муасиса зиёда аз 2000 нафар ба корҳои илми тадқиқотӣ машғуланд.

Бо максади тайёр кардани кадрхои баландихтисоси илмӣ дар назди Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон шуъбаи магистратура, аспирантура ва докторантура ташкил карда шуд. Ҳоло дар Академияи илмҳои Тоҷикистон 2000 нафар дар зинаҳои магистратура ва докторантура аз рӯи 46 ихтисос таҳсил мекунанд.

Мо омода ҳастем, ки бо муассисаҳои илмӣ, тадқиқотӣ ва таълимии Туркия ва созмонҳои байналмилалии ин кишвар дар соҳаҳои физикаю математика, кимиё, геологӣ-техникӣ, биологӣ, тиббӣ ва гуманитарӣ дар асоси баробар ва мутақобилан судманд ҳамкориҳоро дар самтҳои зерин ба роҳ монем:

- таҳия ва тиҷоратикунонии технологияҳои пешрафта;

- гузаронидани тадқиқоти муштарак дар доираи лоиҳаҳои муштарак;

- татбиқи амалии навовариҳои саноатӣ, мубодила, интиқол ва инкубатсияи технологияҳо;

- таъсиси лабораторияҳо ва платформаҳои муштарак барои таҳқиқот ва навовариҳои муштарак;

- гузаронидани тадқиқоти муштараки илмию методӣ бо мақсади баланд бардоштани сифати тайёр кардан ва бозомӯзии кадрҳо;

- рушди муҳити инноватсионӣ ва эҷодӣ дар муассисаҳои тадқиқотӣ;

- таҳия ва татбиқи лоиҳаҳои муштарак оид ба ташкили омӯзиш, фаъолияти илмӣ, такмили ихтисос ва бозомӯзии касбии кормандони муассисаҳои илмӣ ва таълимӣ дар самтҳои афзалиятноки илмӣ;

- мусоидат ба нашри муштарак дар маҷаллаҳои илмии тарафҳо;

-ташкили таҷрибаомӯзии донишҷӯён, таҷрибаомӯзон, магистрантон, докторантон ва аспирантҳо дар доираи барномаҳои мубодилаи академӣ,

- ташкили табодули коршиносон, муҳаққиқон, олимон ва профессорони тарафҳо.

- амалисозии лоиҳаҳои тадқиқотӣ, таҳияи барномаҳои нав, табодули иттилоот;

- ташкили форумҳо, конференсияҳо, симпозиумҳо, семинарҳо ва тренингҳо.

Дар анҷоми суҳбат оиби президенти АМИТ Амонзода Илҳом Темур аз ҳамтои туркии худ изҳори сипос ҷиҳати қабул ва иштирок дар нишасти мазкурро баён намуд.

Ҳамоҳангсози намояндагии Агентии ТИКА дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Ибраҳим Этҳем Унал дар ҷавоб ҷиҳати даъват дар иштирок бо намояндагони АМИТ изҳори миннатдорӣ намуд ва қайд намуданд, ки тули 10 моҳ аст, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолият менамояд ва худро меҳмон ҳис намекунад.

Ибраҳим Этҳем Унал зикр намуд, ки дар самтҳои имкони бозомӯзии қадрҳои муштарак байни муассисаҳои илмӣ-тадқиқотии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Туркия, рушди инноватсия ва технологияи навин, лоиҳаҳои муштарак ҷиҳати бозомӯзии қадрҳо дар самтҳои гуногуни илм, хусусан илмҳои табиӣ ва риёзӣ ва фармасевтӣ, имкони нашри мақолаҳо ва маводҳои илмии мштарак дар маҷаллаҳои бонуфузи Тоҷикистон ва Туркия, ташкили омӯзиши магистрҳо, докторантҳо ва унвонҷӯёни илмӣ дар Туркия, табодули муҳаққиқони марказҳои илмии Тоҷикистон ва Туркия, ташкили симпозиумҳо, конфронсҳо ва маҳфилҳои илмии муштарак омодаи ҳамкорӣ доранд.

16.07.2024

http://www.president.tj/node/33762

16 июл Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси шаҳри Душанбе муҳтарам Рустами Эмомалӣ дар ноҳияи Исмоили Сомонии пойтахт корхонаи истеҳсоли маҳсулоти нонию қаннодии Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуди “Нонпаз”-ро мавриди истифода қарор доданд.

Иншоот дар заминаи корҳои ободонию созандагӣ ба истиқболи ҷашни бузургу муқаддаси миллӣ – 35-солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо риояи санъати хоси меъмории миллӣ бунёд ёфта, корҳои навсозӣ ва мутобиқгардонӣ ба замони муосир соли 2021 оғоз гардидааст.

Таъкид бояд кард, ки Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуди “Нонпаз” аз солҳои 30-юми қарни гузашта фаъолият дошт ва бо пешрафти замону рушди ҷомеа тамоми дастгоҳу таҷҳизоти он корношоям гардида буд.

Бо дастгирӣ ва ҳидоятҳои созандаи роҳбарияти олии сиёсии кишвар иншоот пурра навсозӣ гардида, дар он тамоми инфрасохтор барои истеҳсоли маҳсулоти нонию қаннодӣ муҳайё гардидааст.

Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни боздид аз шароити фароҳамгардида ва раванди истеҳсолот ба ташаббускорон ҷиҳати ҳамоҳангӣ дар амалисозии ҳадафҳои созандаи Ҳукумати кишвар изҳори миннатдорӣ карда, иқдоми мазкурро намунаи олии дастгирӣ ёфтани сиёсати давлату Ҳукумат дар самти бунёдкориву созандагӣ арзёбӣ намуданд.

Иттилоъ дода шуд, ки имрӯз дар корхонаи “Нонпаз” беш аз 80 намуди маҳсулоти нонию қаннодӣ, аз ҷумла нон, батон, баггет, кулчаҳои қандин, торт, круассан, шириниҳои варақӣ ва амсоли инҳо истеҳсол карда мешавад, ки бо тамъҳои хоса дар бозори истеъмолӣ харидорони худро пайдо кардааст. Иқтидори истеҳсолӣ дар як шабонарӯз 40 тонна маҳсулоти нонӣ ва 5 тонна маҳсулоти қаннодӣ мебошад.

Тамоми дастгоҳу таҷҳизоти насбшуда истеҳсоли насли нав буда, аз давлатҳои Олмон ва Италия ворид гардидааст, ки аз ҷиҳати самаранокии неруи барқ каммасраф ва бисёрфунксионалӣ мебошанд.

Тавре иттилоъ доданд, бо пурра ба истифода додани корхонаи нонию қаннодии “Нонпаз” теъдоди кормандон аз 200 то ба 400 нафар расонида мешавад, ки дар ин замина иқтидори истеҳсолӣ низ ба маротиб зиёд хоҳад шуд.

Барои ба фурӯш баровардани маҳсулоти ниҳоӣ дар ҳудуди ноҳияҳои пойтахт ташкили 24 нуқтаи фурӯш дар назар дошта шудааст ва барои анҷоми хизматрасонӣ мошинҳои хизматӣ ҷалб хоҳанд шуд.

Мавриди зикр аст, ки намои зоҳирии бино бо усулҳои нави меъморӣ бунёд ва чароғон шудааст. Саҳн ва атрофи корхона сабзкорӣ шуда, ҳамчунин роҳравҳои берунии он ва таваққуфгоҳ, асфалтпӯш гардидааст.

Корхона дар масоҳати 4 ҳазору 800 метри мураббаъ доман густурда, аз ҷониби соҳибкори ҷавон Усмон Мирзоалиев бунёд гардидааст. Иншоот аз сехҳои алоҳидаи истеҳсолӣ иборат буда, ҳуҷраҳои роҳбарият, муҳосибот, фурӯш, маҷлисгоҳ ва ошхона барои 100 нафар дар бинои маъмурии дуошёна ҷойгир карда шудааст.

Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зимни суҳбат бо кормандон ва масъулин, ба онҳо ҷиҳати беҳтар кардани сатҳу сифати истеҳсолот ва рақобатпазир намудани он дастуру маслиҳатҳои муфид дода, ба фаъолият пардохтани корхонаро қадами муҳим барои рушди соҳаи саноат дар пойтахт арзёбӣ намуданд.

Дар навбати худ кормандон ва масъулини коргоҳи “Нонпаз” ба Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷиҳати дастгирии ҳамешагӣ ва фароҳамсозии шароити созгори кору фаъолият изҳори миннатдорӣ намуда, уҳдадор шуданд, ки минбаъд низ дар амалишавии ҳадафҳои созандаи Ҳукумати кишвар дар самти рушди соҳаи саноат саҳми муносиби худро хоҳанд гузошт.