![](https://amit.tj/themes/gavias_comely/images/preloader/preloader-7.gif)
23 августи соли равон дар Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон ҳамоиш-рӯнамои асари тозаи таҳқиқии «Академик Муҳаммад Осимӣ ва таҳқиқи масоили фарҳанги бадеии тоҷик», бахшида ба гиромидошти солрӯзи собиқ президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, Президенти омузиши тамаддуни Осиёи Марказии назди ЮНЕСКО, поягузори Анҷумани тоҷикон ва форсигӯёни ҷаҳон “Пайванд”, асосгузори Сарредаксияи илмии Энсиклопедияи тоҷик, яке аз асосгузорони Академияи илмҳои Афғонистон, аъзо- корреспонденти Академияи илмҳои СССР, Лауреати мукофоти байналмилалии ба номи Ҷаҳирлол Неру, донишманди барҷаста, ходими намоёни давлатӣ ва ҷамъиятӣ, академик Муҳаммад Осимӣ доир ба масоили мубрами камомӯхташудаи фарҳанги бадеии тоҷик,ки олимони 7 кишвар анҷом додаанд ва ба нашр расидааст, баргузор гардид.
Дар баргузории ҳамоиш президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт ва ноибони президенти АМИТ академикону олимон ва ҳаводорони осори академик Муҳаммад Осимӣ иштирок намуданд.
Ба кори ҳамоиш нахуст ноиби президенти АМИТ Саломиён Муҳаммаддовуд Қаюм ҳусни оғоз бахшида, сухани муқаддимавиро ба президенти академия Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт доданд.
Мавсуф зимни баромади хеш ҳозиринро хайрамақдам гуфта, аҳли ҷамъомадагонро ба муносибати устоди зиндаёд академик Муҳаммад Осимӣ муборакбод намуд ва аз бузургию донишмандии собиқ президенти Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон Муҳаммад Осимӣ ёдовар шуд.
Дар таҳқиқоти дастаҷамъии тоза ба нашр расида гуруҳи олимони саршиноси тоҷик, Амрико, Франсия, Канада, Испания, Ҳиндустон, Ӯзбекистон ва ғайра ширкат намуда, дар навиштаҳои асари мазкур масоили камомӯхташудаю мубрами назариявию консептуалии фарҳанги бадеии тоҷикон аз дирӯз то имрӯз, саҳми донишманди барҷаста, яке аз ташкилдиҳандагон, сарвари илми бунёдии тоҷик академик Муҳаммад Осимӣ, ки сарварии Академияи илмҳои Тоҷикистонро зиёда аз ду даҳсола ба зимма доштанд, ба риштаи таҳқиқ омадааст. Муҳаққиқон дар навиштаҳояшон паҳлӯҳои муҳимми фаъолияти пурбори илмию давлатӣ, ҷамъиятии ин симои бурҷастаро бар пояи санадҳои тоза ба қалам овардаанд. Аз ҷумла , саҳми устоди зиндаёд академик Муҳаммадж Осимӣ дар ташаккулу пешрафт, ҳаллу фасли масоили таърихию назарии фарҳангии бадеии тоҷик корҳои камназири ташкилии илми академӣ, баргузор намудани симпозиум, конгрессҳои бузург дар дохили кишвар ва берун аз он, инчунин навиштани асарҳои таркибан методологию консептуалӣ доир ба фарҳанги бадеии тоҷик ҳам саҳми арзанда доранд.
Дар навиштани ин асари дастаҷамъӣ ,ки олимони ватанию хориҷӣ ширкат намудаанд,мавзуоти мубрами таърихию назарии фарҳанги бадеии тоҷик ва хидмати шоистаи академик Муҳаммад Осимӣ дар омӯзишу густариши он аз дидгоҳи нав баррасӣ шудаанд.
Аз ин рӯ навиштани чунин асарҳои дастаҷамъии академӣ, ҷалби муҳаққиқони соҳаҳои гуногуни кишварҳои дигар, дар шароити геополитикии имрӯз ва нашру паҳн намудани чунин таҳқиқот аз барномаҳои муҳими Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон мебошад.
ОЛИМОНИ АКАДЕМИЯИ ИЛМҲО ВАЗИФАДОРАНД, КИ ДАР ИҶРОИ СЕ ҲАДАФИ СТРАТЕГИИ ДАВЛАТ – ТАЪМИНИ ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ, РАҲОӢ АЗ БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӢ ВА ҲИФЗИ АМНИЯТИ ОЗУҚАВОРИИ МАМЛАКАТ НАҚШИ ФАЪОЛОНА ДОШТА БОШАНД.
Навид
Categories
Нашри матлаб аз нишасти матбуотии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар Нашрияи расмии Ҷумҳурии Тоҷикистон - рӯзномаи "Ҷумҳурият".
Олимон Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон дар соли сипаришуда 30 патент, аз ҷумла 4 патенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва 26 нахустпатенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ихтироъ, ҳамчунин 6 қарори мусбат оид ба додани нахустпатенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ихтироъ ва 2 шаҳодатномаи сабти захираи иттилоотӣ ба даст овардаанд!
Бо мақсади гиромидошти суннатҳои миллӣ, эҳёи расму оинҳои бостонии мардуми тоҷик, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи рӯзҳои ид» илова ворид гардидааст, ки тибқи он ҳар сол 1 июл Иди Тиргон ҷашн гирифта мешавад.
Бо мақсади гиромидошти суннатҳои миллӣ, эҳёи расму оинҳои бостонии мардуми тоҷик, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи рӯзҳои ид» илова ворид гардидааст, ки тибқи он ҳар сол 1 июл Иди Тиргон ҷашн гирифта мешавад.
@RustamEmomali
Намояндаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, узви вобастаи АМИТ Хушвахтзода Қобилҷон Хушвахт дар сафари кории худ ба шаҳри Панҷакент ба китобхонаи марказии шаҳр ва муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии № 70, деҳаи Порвени Ҷамоати деҳоти Ворӯ беш аз 700 нусха китобҳои бадеӣ, илмӣ ва дастурҳои методӣ тӯҳфа намуд.
Китобҳои арзишманд дар бораи нақши эҳёгарии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ- Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, Фарҳанги тоҷикӣ-русӣ, “Зод-ул- мусофирин”-и Носири Хисрав, рисолаҳои илмӣ дар бораи устод Рӯдакӣ, Абӯалӣ ибни Сино, фалсафа, таърих, илмҳои дақиқ, китобҳои бадеӣ аз ҷумлаи ин адабиёти тӯҳфашуда аст.
Аз мутолиаи ин китобҳо хонандагони китобхонаҳои шаҳр ва муҳассилини таълимгоҳи ин деҳаи дурдаст, ки аз оғози соли ҷории хониш дар бинои нав, ки бо дастгирии мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояти Суғд ва шаҳр бунёд шудааст, таҳсил мекунанд, баҳраи маънавӣ мебаранд ва ба президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон барои чунин тӯҳфаи арзишманд изҳори сипос менамоянд.
Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатии шаҳри Панҷакент
11 феврали соли равон дар толори Маркази мероси хаттии назди Раёсати Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо ташаббуси Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ таҳти унвони «Аҳамияти синошиносӣ ва муаррифии «Осор»- Ибни Сино» мизи муддавар баргузор гардид.
Мизи мудавваро ноиби президенти Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Саломиён Муҳаммаддовуд оғоз бахшид. Таъкид гардид, ки Шайхураис Абӯалӣ ибни Сино аз мутафаккирони барҷастаи тоҷик аст, ки бо донишу ҷаҳонбинии фарогираш дар олами тибби ҷаҳон саҳми арзишмандро касб карддаст. Абӯалӣ ибни Сино дар ҷаҳон аз пурмаҳсултарин олимон ва адибон эътироф гаштааст.
Фаъолияти эҷодии вай аз 17-18 солагиаш дар солҳои 996-997 шурӯъ шуда, расо 40 сол давом кардааст. Ӯ осори насриву назмиашро ҳам ба арабӣ ва хам ба тоҷикӣ эҷод кардааст. Сабаби бисёре аз асарҳои худро ба забони арабӣ навиштани Абӯалӣ он аст, ки забони арабӣ дар он замон ҳамчун забони илму маданият шинохта шуда буд. Ҳамчунин китобҳои зиёди илмию ахлоқии юнонӣ, ибронӣ, ҳиндӣ ва паҳлавӣ ба забони арабӣ тарҷума шуда, истилоҳоте, ки мафҳумҳои илмиро ифода мекарданд, дар ин забон устувор гардида буданд.
Дар идома директори Институти фалсафа, сиёсатшиносӣ ва ҳуқуқи ба номи А.Баҳоваддинови АМИТ Маҳмадизода Нозим дар суханронии хеш иброз дошт, ки Абӯалӣ ибни Сино парвардаи муҳити фарҳангии Сомониён буд. Вале қисми зиёди умри вай пас аз фурӯпошии давлати мутамаркази Сомониён, дар гирдоби ҳодисаҳои мудҳиши нимаи аввали асри XI сипарӣ гардид. Ӯ гоҳ чун табибу файласуф, баъзан ба сифати фақеҳу вазир, ҳатто замоне чун маҳбуси зиндонӣ умр ба сар бурда, гоҳе чун надими хосси подшоҳону маликон низ рӯзгор паси сар кардааст. Аммо ӯ лаҳзае аз омӯзиш ғафлат наварзида, аз пажӯҳиш ва корҳои илмӣ фориғ набудааст.
Баръакси бисёр бузургони гузашта, ки аз зиндагии онҳо маълумоти аниқе дастрас нест, санаҳои зиёде аз рӯзгори Абӯалӣ ибни Сино маълум аст. Рӯзгор ва саргузашти Сино ба дасти шогирди вафодораш Абӯубайд Фақеҳии Ҷузҷонӣ имло шудааст. Воқеаву ҳодисаҳои 25 соли охири умри Синоро Абӯубайд, ки ҳамеша ҳамроҳи устод ва шоҳиди рухдодҳо буд, навиштааст, ки ин имло ва навишта бо номи «Рисолаи саргузашт» маълум буда, дар асли арабӣ ва тарҷумаҳо ба забонҳои гуногун чандин бор ба табъ расидааст. Падари Абӯалӣ — Абдуллоҳ ибни Ҳасан ибни Алӣ ибни Сино ном дошт ва аслан аз аҳли Балх буд. Вай дар замони Нӯҳ ибни Мансур ба Бухоро омада, дар деҳаи Афшона (Рометани имрӯза) ба кори мулкӣ шуғл варзид. Вай дар деҳаи Афшона бо Ситорабону ном деҳқондухтар хонадор шуд. 18-августи соли 980 дар ин оила писаре ба дунё омад, ки ӯро Ҳусайн ном ниҳоданд.
Соли 985 оилаи Ибни Сино, вақте ки ӯ ба синни панҷсолагӣ мерасад, аз Афшона ба Бухоро кӯчид. Абдуллоҳ, ки аз шахсони фозил ва маърифатдӯст буд, Ҳусайнро ба мактаб монд. Вай аз панҷолагӣ то даҳсолагӣ дар мактаб хонда, хату савод баровард, сарфу наҳви забони арабиро омӯхт, илмҳои адабро аз худ кард.
Сипас, олимони Маркази синошиносӣ доир ба осори гаронарзиши ин чеҳраи тобноки олими тибби ҷаҳон Шайхураис Абӯалӣ ибни Сино маъруза намуда, фаъолияти гуногунҷабҳаи ин мутафаккири абадзиндаи форсу тоҷикиро ҷовидона хонданд.
МУАРРИФИИ ТАҲҚИҚОТИ МЕТЕОРҲО ДАР КОНФЕРЕНСИЯИ БАЙНАЛМИЛЛАЛИИ “GLOBAL METEOR NETWORK – 2025” ТАРИҚИ МАҶОЗӢ
Мудири Шуъбаи ҷирмҳои байнисайёравии Институти астрофизикаи АМИТ, Узви вобастаи АМИТ д.и.ф.-м. Қоҳирова Гулчеҳра Исроиловна, санаи 8-9 феврали соли 2025 дар Коференсияи байналмиллалии ҳарсолаи “Global Meteor Network – 2025” таъриқи маҷозӣ маърӯза пешниҳод намуд.
Конференсия аз ҷониби роҳбарияти GMN, шаҳри Антариои шарқии Канада баргӯзор гардид. Ҳангоми маъруза маълумотҳо оид ба Институти астрофизикаи АМИТ, дастовардҳо ва комёбиҳои он дар самти таҳқиқоти метеороидҳо ва моддаҳои метеороидӣ дар солҳои қаблӣ, инчунин саҳми академик Бобоҷонов Пулод Бобоҷонович дар ташкил ва рушд, мактаби астрономияи метеорӣ дар Тоҷикистон, ки дар арсаи ҷаҳонӣ эътироф гардидааст.
Дар маърӯза далелҳои мушаххас оид ба васл намудани ду адад видиокамераҳо барои мушоҳидаҳои метеорҳо дар ш. Душанбе ва Расадхонаи астрономии байналмиллалии Санглох (июни соли 2024), инчунин натиҷаҳои аввалини назорати доимии метеорҳо дар Тоҷикистон ироа гардид.
Камераҳои мазкур дар шабакаи глобалии метеорҳо (GMN) қайд шуда ворид гардидаанд ва ҳамин тавр ба олимони ҷаҳонии соҳа дастрас мебошанд.
Аз сабаби иқлими мусоиди астрономии Тоҷикистон саҳми назорати метеорӣ назаррас буда, дар оянда таҳқиқотҳои васеи муҳити метеороидии наздизаминӣ дар назар аст.